λες εεεε??
7.000 Συνεταιρισμοί "σφραγίδες"
Μπορεί τα φετινά μπλόκα να μην φαίνεται να εξασφαλίζουν στον αγροτικό κόσμο ένα ισχυρό πακέτο ενισχύσεων σαν κι αυτό που έδωσε τον περασμένο χρόνο η κυβέρνηση της Ν.Δ. και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Σ. Χατζηγάκης, αποτέλεσαν, όμως, την αφορμή να φανεί η «γύμνια» συνεταιρισμών και οι μεγάλες ευθύνες των εκπροσώπων
τους.
Τον τόνο έδωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός με την ομιλία του για το αγροτικό στη Βουλή, όταν με δηκτικό τρόπο είπε: «Πλήρωσε ακριβά ο αγροτικός πληθυσμός τους αναχρονιστικούς πελατειακούς, είτε συνδικαλιστικούς, είτε και συνεταιριστικούς θεσμούς, που παραμένουν, δυστυχώς και αυτοί, κακοί μεσάζοντες εντέλει, και εμπόδιο στον αγρότη, αντί να είναι δύναμη συλλογικής οργάνωσης, δύναμη διαπραγμάτευσης, δύναμη για το marketing, δύναμη για την εκπαίδευσή τους και τη στήριξή τους».
Η οικονομική τους κατάσταση θυμίζει χρεοκοπημένη εταιρεία, αφού από τα 850 εκατ. ευρώ που είναι περίπου τα συνολικά τους χρέη προς την Αγροτική Τράπεζα, τα μισά σχεδόν είναι ληξιπρόθεσμα. Ενδεικτικό είναι και το γεγονός ότι σχεδόν τα μισά ληξιπρόθεσμα χρέη είχαν ενταχθεί σε ρυθμίσεις και συνεχίζουν να μην εξυπηρετούνται. Το ανησυχητικό, πάντως, είναι ότι το σύνολο των χρεών αγγίζει το σύνολο του τζίρου τους, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια που να μπορούν να αποπληρώνουν, άρα και να μειώνουν τα χρέη...
Η παρακράτηση της «εισφοράς»
Κακοί συνεταιρισμοί με μεγάλα χρέη υπήρχαν πάντα στη σύγχρονη Ελλάδα. Αυτό, όμως, που γίνεται τα τελευταία χρόνια έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, αφού πολλές από τις συνεταιριστικές οργανώσεις μη έχοντας άλλο τρόπο επιβίωσης στρέφονται κατ’ ουσία εις βάρος των ίδιων των μελών τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο πολλές οργανώσεις των αγροτών έσπευσαν πριν από λίγες μέρες να παρακρατήσουν από το τσεκ της ενιαίας ενίσχυσης των αγροτών την «εισφορά» για τη ψηφιοποίηση των δηλώσεων ΟΣΔΕ, μια διαδικασία η οποία σε πολλές περιπτώσεις ξεπέρασε τα όρια της νομιμότητας. Στην Κρήτη την περασμένη εβδομάδα οι παρακρατήσεις που επέβαλαν οι Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών στους αγρότες ως αμοιβή για την ενεργοποίηση των ατομικών δικαιωμάτων και τη ψηφιοποίηση αγροτεμαχίων προκάλεσε την εισαγγελική παρέμβαση.
Το θέμα προέκυψε μετά από καταγγελίες αγροτών του νομού ότι οι Ενώσεις τους παρακράτησαν χρήματα από την προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης, που εισέπραξαν παραμονές των Χριστουγέννων, κάτι που σύμφωνα με τους αγρότες αντίκειται στο κοινοτικό δίκαιο, καθώς ουδεμία παρακράτηση ή φορολόγηση δεν μπορεί να επιβληθεί σε κοινοτικές ενισχύσεις ή επιδοτήσεις. Οι παρακρατήσεις έγιναν σύμφωνα με «τιμολόγιο» που έχει εκδώσει η ΠΑΣΕΓΕΣ και αναφέρονται ως αμοιβές των Ενώσεων αγροτικών συνεταιρισμών μέλη της για την ενεργοποίηση των ατομικών δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης και την ψηφιοποίηση αγροτεμαχίων.
Πρόκειται για την εικόνα τέλειας παρακμής στην οποία βρίσκονται αυτό τον καιρό πολλές οργανώσεις, οι οποίες μη έχοντας στην ουσία άλλη δραστηριότητα προσπαθούν να επιβιώσουν με τις υπηρεσίες που προσφέρουν για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων, τις οποίες, όμως, οι παραγωγοί χρυσοπληρώνουν, χωρίς μάλιστα να έχουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Άλλωστε, ένας από τους λόγους που καθυστέρησε τόσο πολύ φέτος η πληρωμή της ενιαίας ενίσχυσης ήταν και η ελάχιστη πρόοδος στο θέμα της ψηφιοποίησης από την πλευρά των Ενώσεων. Ίσως αυτό να αποτελεί μόνο την κορυφή του παγόβουνου, αφού εδώ και πολλά χρόνια η συντριπτική πλειονότητα των δευτεροβάθμιων συνεταιριστικών οργανώσεων δεν έχει να παρουσιάσει καμία ουσιαστική παραγωγική δραστηριότητα και συμβολή στη δημιουργία υπεραξίας για τα αγροτικά προϊόντα που παράγονται σε κάθε περιοχή.
Στο έλεος των αγορών
Οι αγρότες εδώ και χρόνια έχουν αφεθεί στο έλεος των αγορών, ενώ την ίδια στιγμή υποχρεώνονται σε αυξημένα κόστη εισροών, αφού και σ’ αυτό το πεδίο οι οργανώσεις τους δεν έχουν καμία αξιόλογη παρουσία. Αρκεί να αναφερθεί ότι από το σύνολο των περίπου 110 δευτεροβάθμιων οργανώσεων δεν είναι περισσότερες από δέκα οι Ενώσεις με ζωηρή παρουσία στην αγορά και με θετικό οικονομικό αποτέλεσμα. Αξιοσημείωτο είναι, μάλιστα, το γεγονός ότι κάποιοι λίγοι συνεταιρισμοί που έχουν ξεχωρίσει για τη δραστηριότητά τους, όπως π.χ. ο Συνεταιρισμός Ροδακινοπαραγωγών στο Βελβεντό Κοζάνης ή ο συνεταιρισμός Venus στη Βέροια, έχουν αποφύγει συστηματικά να εγγραφούν μέλη της ΠΑΣΕΓΕΣ, εκτιμώντας ότι δεν έχουν να κερδίσουν κάτι από τη συμμετοχή σε ένα «κλαμπ» υπερχρεωμένων οργανώσεων χωρίς προσανατολισμό και αναπτυξιακή στρατηγική. «Θέλω να αφαιρέσω από το βιογραφικό μου ότι ήμουν πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ», δήλωσε πρόσφατα ο αντιπρόεδρος της Βουλής, πρώην υφυπουργός Γεωργίας Βαγγέλης Αργύρης, δίνοντας έτσι συνέχεια στην κόντρα που έχει ξεσπάσει με τον πρόεδρο της ΠΑΣΕΓΕΣ, Τζανέτο Καραμίχα. «Οι συνεταιρισμοί και τα συνδικαλιστικά όργανα των αγροτών», τόνισε ο κ. Αργύρης, «έχουν ξεφύγει από τον ρόλο τους, δεν βοηθούν στην ενίσχυση του εισοδήματος των αγροτών, αλλά ζουν από το εισόδημα των παραγωγών, αφού η ΠΑΣΕΓΕΣ αντί να παρεμβαίνει στην αγορά και να διευκολύνει τη διακίνηση των προϊόντων στις αγορές παρέχει υπηρεσίες». Σήμερα, οι περισσότεροι από τους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς δεν έχουν καμία οικονομική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να λειτουργούν σαν μηχανισμοί εκλογής αντιπροσώπων.
Οι οργανώσεις - σφραγίδες
Ενδιαφέρον έχει, όμως, και ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται η εκλογή των διοικήσεων αυτών των οργανώσεων σε δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο. Σημειώνεται εξαρχής ότι ο τρόπος εκλογής δεν είναι άμεσος. Στην Ελλάδα υπάρχουν έστω και σαν «σφραγίδες» περί τους 7.000 πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς, με 860.000 μέλη, 126 δευτεροβάθμιες Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών και ελάχιστες τριτοβάθμιες οργανώσεις. Με δεδομένη την πλήρη αδράνεια των περισσοτέρων εξ αυτών, το ενδιαφέρον των αγροτών για συμμετοχή στις διοικήσεις έχει ατονήσει. Έτσι, θέτουν υποψηφιότητα και εκλέγονται έστω και με ελάχιστες ψήφους οι ίδιοι και οι ίδιοι. Κατ’ αυτό τον τρόπο γίνεται και η εκλογή των αντιπροσώπων στις δευτεροβάθμιες Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών, των οποίων η συνέλευση εκλέγει τις διοικήσεις των Ενώσεων και τους αντιπροσώπους στη γενική συνέλευση της ΠΑΣΕΓΕΣ, απ’ όπου εκλέγεται η διοίκηση της Συνομοσπονδίας. Τα χαρτιά είναι «σημαδεμένα» και μάλιστα με τόσους τρόπους ώστε δεν υπάρχει καμιά περίπτωση «αλλοίωσης» του αποτελέσματος. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι σε τρεις διαδοχικές εκλογικές διαδικασίες (κοντά μία δεκαετία) οι διαφοροποιήσεις στη σύνθεση των προεδρείων είτε των Ενώσεων είτε ακόμα και της ΠΑΣΕΓΕΣ είναι οριακές.
Η υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κατερίνα Μπατζελή, έχει γίνει κοινωνός αυτής της κατάστασης και δηλώνει αποφασισμένη να ξεκαθαρίσει το τοπίο με την προώθηση ενός σχεδίου για την πλήρη αναδιοργάνωση του συνεταιριστικού τοπίου.
Από τα 850 εκατ. ευρώ που είναι περίπου τα συνολικά τους χρέη προς την Αγροτική Τράπεζα, τα μισά σχεδόν είναι ληξιπρόθεσμα.
Υπάρχουν 7.000 πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοι, που εχουν 860.000 μέλη.
Λειτουργούν 126 δευτεροβάθμιες Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών και ελάχιστες τριτοβάθμιες οργανώσεις.
Μόλις 10 από τις δευτεροβάθμιες οργανώσεις έχουν ζωηρή παρουσία στην αγορά και θετικό οικονομικό αποτέλεσμα.
