Πανιώνιος: Το αθλητικό παιδί της Σμύρνης
14/09/2012, 11:51 |
Αποστολή
Πανιώνιος: Το αθλητικό παιδί της Σμύρνης
“…Ω χαίρε του ψάλτου, γενέτειρα, χαίρε
σεμνής Ιωνίας περίδοξος γη
και πάλιν ο μέγας αγών των προγόνων
τιμάς επιζήλους προς σε χορηγεί…”
(Απόσπασμα από τον ύμνο του Πανιωνίου – Σμύρνη 1901)
Είναι αναμφισβήτητο ότι το όνομα του Πανιωνίου είναι συνδεδεμένο με τη Σμύρνη και τη γη της Μικράς Ασίας. Από το 1890 που ιδρύθηκε ο σύλλογος μέχρι σήμερα, όλα θυμίζουν Σμύρνη. Τα χρώματα, “κόκκινο” από τη σμύρνα και “κυανό” από την “κυανόλευκη” ελληνική σημαία, το όνομα “Πανιώνιος”, το προσωνύμιο “ιστορικός”, όλα κουβαλούν άρωμα από το χώμα της Μικράς Ασίας.
Γράφει ο Μάκης Διόγος
Ο “κυανέρυθρος” σύλλογος μπορεί να έχει μπλέξει στις μυλόπετρες του επαγγελματισμού, όμως οι φίλαθλοί του ποτέ δεν ξεχνούν τις ρίζες τους. Έτσι βλέπεις νεαρά, αμούστακα, παιδιά, που ίσως να μην έχουν καμία σχέση με τη Μικρά Ασία και τη Σμύρνη, να φωνάζουν: “Οι ιαχές των Ιώνων σε ακολουθούν ιστορικέ…”!
Οι ρίζες του Πανιώνιου Γυμναστικού Συλλόγου Σμύρνης (όπως είναι ολόκληρο το όνομά του) βρίσκονται στο 1890, τότε που ιδρύθηκε ο “Ορφεύς” (αθλητικό, πολιτιστικό και εθνικό τρίπτυχο) ο οποίος είχε πρωτοποριακό ρόλο στον ελληνισμό της Σμύρνης. Τέσσερα χρόνια αργότερα από τον “Ορφέα” αποσπάται ένα κομμάτι που ιδρύει το “Γυμνάσιο” που είναι ο πρώτος, ουσιαστικά, αθλητικός σύλλογος της Σμύρνης.
Τον Οκτώβριο του 1898, ο “Ορφέας” και το “Γυμνάσιο” ενώνονται και παίρνουν τον τίτλο “Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης”. Η ένωση αυτή χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από την κοινωνία της Σμύρνης. Σύμφωνα με το καταστατικό του Πανιωνίου, “πρώτιστος σκοπός του ήτο η ανάπτυξις της γυμναστικής και του αθλητικού αισθήματος παρά τη σμυρναϊκή νεολαία και κατά δεύτερον λόγον η διέγερσις και διάδοσις του μουσικού αισθήματος και η δι’ οιουδήποτε μέσου ενθάρρυνσις των ωραίων τεχνών εν γένει”.
Ο “Πανιώνιος”, εκτός από τις αθλητικές δραστηριότητες, καλλιεργεί τη μουσική, ενισχύει φιλολογικές και καλλιτεχνικές προσπάθειες. Το οίκημά του (τα γραφεία του θα λέγαμε σήμερα…) γίνεται στέγη αθλητισμού και πολιτισμού. Ο ελληνισμός ανθεί στα “κυανέρυθρα” χρώματά του…
“Χαράζει” ο 20ός αιώνας
Με την αυγή του νέου αιώνα, η Σμύρνη του Πανιωνίου διαμορφώνει μια νέα και ριζοσπαστική, εθνική και αθλητική ταυτότητα. Ο ελληνισμός βρίσκεται σε τροχιά προόδου… Η Σμύρνη και οι άλλες μικρασιατικές πόλεις εξελίσσονται σε εστίες εθνικής ανάτασης, κοινωνικής ανάπλασης και πολιτιστικών εκδηλώσεων μεγάλης εμβέλειας. Αθλητικοί αγώνες, μουσική, ποίηση, καλές τέχνες. Στη δυτική Μικρά Ασία, στη Λέσβο, στη Σάμο, στη Χίο, παντού. Η φήμη του Πανιωνίου απλώνεται στην ελεύθερη Ελλάδα. Παράλληλα, η επιρροή του αυξάνεται στις κοινότητες της Μικράς Ασίας. Ο Πανιώνιος χαρακτηρίζεται φάρος πολιτισμού του πέραν του Αιγαίου ελληνισμού.
Οι “Πανιώνιοι Αγώνες” αποτελούν γεγονός για όλους τους καλούς αθλητές του ελληνισμού. Τα λόγια του πατρινού πρωταθλητή ρίψεων Βασίλη Παπαγεωργίου, που διακρίθηκε στους Πανιώνιους αγώνες του 1907 είναι χαρακτηριστικά: “… δυο γεγονότα μου μένουν αλησμόνητα. Πρώτον, είναι μια εκδρομή στον Κουκλουτζά, χωρίον ελληνικό επί υψώματος έξωθι της Σμύρνης. Εθαυμάσαμεν την δεξιότητα των Σμυρναίων αμαξάδων εις διαδρομήν ανώμαλον και κατωφερή. Οι κάτοικοι μας περικύκλωσαν και μας ρωτούσαν για ‘τα αδέρφια μας’, αν γυμνάζονται για να τους ελευθερώσουν.
Μας φιλοξένησαν με αφάνταστον προθυμίαν. Και όταν επρόκειτο να φύγωμεν, μας καταφιλούσαν κλαίοντας και τραγουδούσαν με τα σαντούρια…”. Καταλήγοντας ο Βασίλης Παπαγεωργίου αναφέρει: “Στη Σμύρνη αισθανθήκαμε ότι εκεί κτυπούσε η καρδιά του ελληνισμού και δι’ αυτό με την Μικρασιατική καταστροφή εδοκιμάσαμε αληθινό ψυχικό σπαραγμό”.
Ο εθνομάρτυρας Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης
Ο Χρυσόστομος υπήρξε όχι απλά φίλος του Πανιωνίου. Ήταν αυτός που στήριξε (και υποστήριξε…) τον θρυλικό σύλλογο σε πολύ δύσκολες στιγμές. Έτσι δικαιολογημένα έγινε ο φυσικός του ηγέτης. Λίγες μέρες μετά την άφιξή του στη Σμύρνη, ο Αντώνιος Αρεάλης και ο Δημήτρης Δάλλας (δυο ακούραστοι εργάτες του Πανιωνίου…) ενημερώνουν τον νέο μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο ότι ο Πανιώνιος αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα με το γυμναστήριό του καθώς το οίκημα έπρεπε να επιστραφεί στους ιδιοκτήτες του.
Επί 20 ολόκληρα χρόνια ο Πανιώνιος δεν είχε δικό του γυμναστήριο. Με σοβαρές δαπάνες ο σύλλογος δημιούργησε γυμναστήριο και συγχρονισμένο στίβο. Η μίσθωση ήταν πολυετής, αλλά οι ιδιοκτήτες είχαν κρατήσει το δικαίωμα σε περίπτωση που πουλούσαν το γήπεδο να λυόταν αυτομάτως το συμβόλαιο. Έτσι το 1910, δέκα χρόνια μετά τη σύναψη της συμφωνίας, η γαλλική εταιρία Προκυμαίων πούλησε το γήπεδο και ο Πανιώνιος έμεινε άστεγος. Στην δυσμενή αυτή θέση του Πανιωνίου θα βρεθεί ο Χρυσόστομος να του δώσει λύση…
Ως πρόεδρος της Ορθόδοξης κοινότητας Σμύρνης εισηγείται στα δύο κοινοτικά σωματεία, Δημογεροντία και Κεντρική Επιτροπή, την δωρεάν παραχώρηση στον Πανιώνιο μεγάλου γηπέδου 105.000 τ.μ., παράπλευρα στο ελληνικό νεκροταφείο, για την εγκατάσταση του συλλόγου και την δημιουργία υποδειγματικού γηπέδου. Είναι χαρακτηριστικό ότι την έκταση ήθελε να αγοράσει η αγγλική εταιρία σιδηροδρόμων Αϊδινίου, για να επεκτείνει τις εγκαταστάσεις της, προσφέροντας μάλιστα το υπέρογκο (για την εποχή…) ποσό των 100.000 χρυσών λιρών.
Όμως ο Χρυσόστομος περιφρόνησε τα χρήματα των Άγγλων και παρεχώρησε την έκταση δωρεάν στον Πανιώνιο. Τα εγκαίνια του νέου σταδίου του Πανιωνίου έγιναν το 1912, κατά την τέλεση των Πανιώνιων αθλητικών αγώνων, και ο Χρυσόστομος δακρυσμένος έβλεπε τα ελληνικά νιάτα της Σμύρνης να διαγωνίζονται στον στίβο.
Ο εθνομάρτυρας Μητροπολίτης παρέμεινε σ’ όλη του τη ζωή θερμός υποστηρικτής του Πανιωνίου και γενικά του σμυρναϊκού αθλητισμού. Το όνομα του Χρυσόστομου δεν γράφτηκε στο πάνθεον του ελληνισμού μόνο για τον μαρτυρικό του θάνατο. Παραμένει χαραγμένο και στην ιστορία του Ιωνικού αθλητισμού.
Σμύρνη η Ελληνική!
Στις 2 Μαίου του 1919 ξημερώνει η μεγαλύτερη μέρα για τον ελληνισμό της Σμύρνης, της Μικράς Ασίας. Ο ελληνικός στρατός αποβιβάζεται και απελευθερώνει τις πόλεις της Ιωνίας, σε εφαρμογή εντολής της Κοινωνίας των Εθνών. Η απελευθέρωση της Σμύρνης βρίσκει τη δωδεκαμελή ομάδα του Πανιωνίου, με επικεφαλής τον ηρωϊκό πρόεδρο Δημητρό Δάλλα, στην Αθήνα για τους ΙΔ’ Πανελλήνιους αγώνες. Ο ενθουσιασμός είναι μεγάλος. Οι αθλητές του Πανιωνίου γνωρίζουν την αποθέωση. Η ιαχή “Η Σμύρνη είναι ελληνική” σκίζει τον αθηναϊκό ουρανό.
Το 1921 η εφημερίδα “Κόσμος” της Σμύρνης έγραφε: “Τα ελληνόπουλα της Σμύρνης μυούνται στον στάδιο του Πανιωνίου στη θρησκεία του αθλητισμού. Στο ναό αυτόν της ανδρείας και του σωματικού κάλλους, στο τέμενος αυτό της ευγενικής προσπάθειας, ακούγεται ν’ αντηχεί ο νικητήριος παιάν των ψυχών. Την αλκή και την ωραιότητα των εφηβικών σωμάτων φιλούσε ο ιωνικός μπάτης και δρόσιζε τα περήφανα μέτωπα, τα στεφανωμένα με δάφνες, ο σμυρναϊκός μπάτης”.
Βαρύς φόρος αίματος
Το Σάββατο 27 Αυγούστου 1922, σημαίνει το τέλος των ονείρων του Γένους. Το τέλος του ελληνικού ονείρου της Σμύρνης. Ο Πανιώνιος “πληρώνει” και αυτός το μερίδιό του στον ξεριζωμό του Ελληνισμού. Ο ξεριζωμός των Ελλήνων από τις πατρογονικές εστίες της Ιωνικής γης είναι ξεριζωμός και του Πανιωνίου. Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος μαρτυρεί στα χέρια των Τούρκων. Εικοσιτέσσερις αθλητές του συλλόγου ή πεθαίνουν ηρωϊκά στο πεδίο της μάχης ή βρίσκουν μαρτυρικό θάνατο στα χέρια των σφαγέων. Ο Πανιώνιος μπαίνει στα καράβια της φυγής, μαζί με τον ελληνισμό και μαζί καταφεύγουν στα αττικά χώματα…
“Ο Πανιώνιος είναι ιδέα…”
Απομεινάρι κι ο Πανιώνιος της Μικρασιατικής καταστροφής προσπαθεί, στην Αττική γη πλέον, να σταθεί στα πόδια του. Ο πρόεδρος του συλλόγου Δημήτριος Δάλλας αναζητεί στους πρόχειρους προσφυγικούς καταυλισμούς, αλλά και στο Παναθηναϊκό στάδιο, τους αθλητές του. “Ησαν όλοι παιδιά μου…” θα πει σε όσους τον ρωτούν γιατί τους αναζητεί. Ο στρατηγός Πλαστήρας, ένθερμος φίλαθλος, προτείνει στον Δάλλα να του παραχωρήσει διαμέρισμα επί της Λεωφόρου Κηφισίας, όμως ο Μικρασιάτης δεν δέχεται και του ζητά να του παραχωρηθεί μικρό δωμάτιο στα αποδυτήρια του Παναθηναϊκού σταδίου, προκειμένου να αρχίσει την ανασυγκρότηση του Πανιωνίου.
Το αίτημά του γίνεται δεκτό και ο Δάλλας θα μείνει επί ένα χρόνο στο μικρό αυτό δωμάτιο, βροντοφωνάζοντας ότι ο Πανιώνιος δεν πέθανε γιατί αποτελεί ιδέα, αθλητική ιδέα και οι ιδέες είναι αθάνατες. Ο Δάλλας καλεί όσους σώθηκαν από την καταστροφή και τους παροτρύνει να εργασθούν όλοι για την αναγέννηση του Πανιωνίου. Τα αποτελέσματα δεν άργησαν να φανούν.
Τον Σεπτέμβριο του 1923, ένα έτος ακριβώς μετά την καταστροφή, ο Πανιώνιος συνεχίζοντας την παράδοση των “Πανιώνιων Αγώνων”, που από το 1896 19 φορές είχαν τελεστεί στη Σμύρνη, ωργάνωσε τους εικοστούς του στην Αθήνα. Το Παναθηναϊκό στάδιο φάνηκε μικρό για τους χιλιάδες φιλάθλους. Στις εξέδρες ο Βασιλεύς Γεώργιος, ο αρχηγός της Επαναστάσεως του 1922, στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας, υπουργοί, πολλοί επίσημοι.
Πήραν μέρος οι καλύτεροι αθλητές του Πανιωνίου, του Πανελληνίου, του Πειραϊκού Συνδέσμου, του Εθνικού Γ.Σ., του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, του Γ.Σ. Βόλου, του Ομίλου Φιλάθλων Πειραιώς, της Άμιλλας Σπάρτης και της Στρατιωτικής Λέσχης Χάριερη Κωνσταντινουπόλεως. Το όνειρο του Δημήτρη Δάλλα, η αναγέννηση του Πανιωνίου στην Αθήνα, είχε γίνει πραγματικότητα.
Τα χρόνια κύλησαν σα νερό, ο Πανιώνιος συνέχισε (και συνεχίζει…) να γράφει σελίδες αθλητικής (και όχι μόνο…) δόξας. Το ρολόι της ζωής του Δημήτρη Δάλλα, αυτού του μεγάλου Ελληνα, του μεγάλου Πανιώνιου, σταματά στις 23 Δεκεμβρίου του 1929. Ο Δημητρός Δάλλας περνάει στην ιστορία. Θα είναι μια από τις επιφανέστερες μορφές του ελληνικού αθλητισμού. Επί 30 χρόνια στη Σμύρνη και στην Αθήνα ηγήθηκε του Πανιωνίου.
Εν κατακλείδι
Ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης, μαζί με τον Γυμναστικό Σύλλογο “Απόλλων” (και αυτός εδρεύει πλέον στην Αθήνα, στη Ριζούπολη), τον “Πέλοπα” Μελαντίας, τον “Θησέα” και τον “Ερμή” Βουρνόβα, τον “Αιολικό” Κυδωνιών, τον Γυμναστικό Σύλλογο “Σίπυλος” Μαγνησίας, τον Γυμναστικό Σύλλογο “Κόροιβος” Αδραμυττίου, τον Γυμναστικό Σύλλογο “Ιωνικός Αστήρ” Σωκίων και τον Γυμναστικό Σύλλογο Φιλαδελφείας, έγραψαν την αθλητική, την πολιτιστική ιστορία του Ελληνισμού της Σμύρνης, της Μικράς Ασίας, για πολλά χρόνια.
Η Μικρασιατική καταστροφή ξερίζωσε τους ανθρώπους, τα σωματεία, την ιστορία, τον ελληνισμό, από την πατρογονική ιωνική γη. Όμως, ευτυχώς γιά μας, ευτυχώς για αυτούς που χάθηκαν, ευτυχώς για τον ελληνισμό, ο Πανιώνιος συνεχίζει να θυμίζει, σε πείσμα των καιρών, τη Μικρά Ασία, τη Σμύρνη. Ετσι, για να ακούγεται στο πέρασμα των αιώνων ότι… “οι ιαχές των Ιώνων θα μας ακολουθούν πάντα…”.
Τα στοιχεία για το παραπάνω κείμενο αντλήθηκαν από το βιβλίο Η Σμύρνη του Πανιωνίου-Από την μικρασιατική πρωτοπορία στην αθηναϊκή αναγέννηση” (εκδόσεις “Οι Φίλοι των Τεχνών”) που έγραψε ο Πέτρος Λινάρδος, συγκεντρώνοντας στις 320 πυκνογραμμένες σελίδες του βιβλίου όλη την ιστορία του Πανιωνίου, αλλά και του Μικρασιατικού αθλητισμού.
τι να πεις σε οπαδούς που δεν έχουν μυαλό να δουν πέρα απο τη μύτη τους.οταν τους έλεγα οτι ο ντεμης έβγαλε τρελά λεφτά απο την αεκ και αγόρασε βίλες σε παρο και εκαλη έλεγαν οτι τα είχε δουλέψει αυτός και η δεσποινα 
τώρα στο σφυρί όλα αφού δεν μπορούν να τα συντηρήσουν.βλέπεις δεν υπάρχει αεκ να του δίνει λεφτά .αυτοί ειναι οι αεκαρες που κατέστρεψαν την ομαδα και ο ζαγορακης με την πρώην βίζιτα που ήθελε βίλα στο πανοραμα.. 
