Άχρηστες αλλά ενδιαφέρουσες πληροφορίες!

Δαμάζονται οι ζέβρες;

Παρ’ ότι έχουν γίνει πολλές προσπάθειες, ποτέ δεν κατάφερε κανείς να δαμάσει ζέβρες. Μεμονωμένα ζώα έχουν εκπαιδευτεί να ιππεύονται ή να σέρνουν άμαξες, αλλά πρόκειται για πολύ σπάνιες περιπτώσεις. Για να μπορέσει κανείς να δαμάσει ένα ζώο με επιτυχία, θα πρέπει το ζώο να είναι κοινωνικό, ώστε να μπορεί να αποδεχτεί τον άνθρωπο σαν καθοδηγητή της αγέλης, και παράλληλα να έχει σχετικά ήρεμο χαρακτήρα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τις ζέβρες είναι το ταμπεραμέντο τους. Είναι απρόβλεπτα ζώα και συχνά επιτίθενται, αν κάποιος δεν τους αρέσει. Έτσι, στους ζωολογικούς κήπους των ΗΠΑ, για παράδειγμα, οι ζέβρες, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ζώο, ευθύνονται για τους περισσότερους τραυματισμούς φροντιστών των ζώων. Στα τέλη του 19ου αιώνα, τα εξωτικά κατοικίδια ζώα ήταν της μόδας στους κύκλους της αγγλικής αριστοκρατίας και ο εκκεντρικός αριστοκράτης λόρδος Walter Rothschild κατάφερε να εκπαιδεύσει ζέβρες να σέρνουν μια μικρή άμαξα. Για ένα διάστημα περιδιάβαινε στο Λονδίνο με την αλλόκοτη άμαξά του, αλλά αναγκάστηκε να σταματήσει, αφού οι ζέβρες συχνά επιχειρούσαν να δαγκώσουν τους περαστικούς. Την ίδια εποχή, στη Νότια Αφρική, προσπάθησαν να εκπαιδεύσουν ζέβρες στην υπερπήδηση εμποδίων – κάτι που ποτέ δε στέφθηκε από ιδιαίτερη επιτυχία. Από τη μια, τα ζώα αργούσαν πάρα πολύ να συνηθίσουν τον αναβάτη, και από την άλλη, πηδούσαν τα εμπόδια αποκλειστικά και μόνο όταν το ήθελαν τα ίδια.

 

Πόσες φορές πρέπει να ανακατεύεται η τράπουλα;

Οι μαθηματικοί David Bayer και Persi Diaconis μέτρησαν πόσες φορές πρέπει να κοπεί και να ανακατευτεί μια τράπουλα, έτσι ώστε τα χαρτιά να ανακατευτούν 100% τυχαία. Κατέληξαν πως η τράπουλα πρέπει να ανακατευτεί 7 φορές.

 

Γιατί δεν μπαγιατεύει το μέλι;

Η μεγάλη ανθεκτικότητα του μελιού οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητα σακχάρων στο νέκταρ που συλλέγουν οι μέλισσες, από το οποίο προέρχεται το μέλι. Το μέλι αποτελείται κατά 80% από σάκχαρα.
Το μέλι περιλαμβάνει σταφυλοσάκχαρο, φρουκτόζη, καλαμοσάκχαρο, καθώς και μικρότερες ποσότητες μαλτόζης και άλλων σακχάρων. Ήδη από τη φάση της συλλογής του, η μέλισσα προσθέτει στο νέκταρ ένζυμα που αλλάζουν τη σύσταση των διαφόρων σακχάρων. Μεταξύ άλλων, ένα μέρος του σταφυλοσάκχαρου διασπάται σε σακχαρικό οξύ και περοξείδιο του υδρογόνου, ουσίες που δρουν ενάντια στα βακτηρίδια και τους μύκητες. Επιπλέον, οι μέλισσες μειώνουν την περιεκτικότητα σε νερό, που καταλήγει να αποτελεί το 20% του μελιού, από 60% στο νέκταρ. Αυτή η μικρή περιεκτικότητα σε νερό είναι μια ακόμη σημαντική παράμετρος στην ανθεκτικότητα του μελιού, αφού έτσι εμποδίζεται η ανάπτυξη βακτηριδίων και μυκήτων. Το μέλι στερεί, θα λέγαμε, την υγρασία των βακτηριδίων και τα εξοντώνει.

 

Πόσο μικρό μπορεί να γεννηθεί ένα μωρό;

Στις 19 Σεπτεμβρίου 2004, σ' ένα νοσοκομείο του Ιλλινόις, στις ΗΠΑ, γεννήθηκε η Rumaisa Rahman, που θεωρείται το μέχρι στιγμής μικρότερο μωρό που επέζησε. Το κοριτσάκι γεννήθηκε με καισαρική τομή κατά την 26η από τις 40 βδομάδες της κύησης, και ζύγιζε μόλις 244 γραμμάρια, ενώ η δίδυμη αδελφή της Hiba, ζύγιζε 563 γραμμάρια. Ο τοκετός αποφασίστηκε εσπευσμένα, καθώς η μητέρα τους παρουσίασε σοβαρή προεκλαμψία και η ζωή της κινδύνευε άμεσα. Τρεις μήνες μετά τη γέννησή τους τα δύο κοριτσάκια ζύγιζαν 1.180 και 2.250 γραμμάρια αντίστοιχα και πήραν εξιτήριο από το νοσοκομείο. Με ένα τόσο μικρό βάρος γέννησης, η Rumaisa έβαλε σε δοκιμασία στα όρια των ιατρικών δυνατοτήτων και επέζησε αποκλειστικά χάρη στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Αμέσως μετά τη γέννησή της, τοποθετήθηκε σε θερμοκοιτίδα, όπου για αρκετές βδομάδες ανέπνεε διασωληνωμένη, ενώ παράλληλα υποβλήθηκε σε φαρμακευτική αγωγή για την υποβοήθηση της ανάπτυξης των πνευμόνων. Η διατροφή της γινόταν παρεντερικά. Το ποσοστό επιβίωσης των μωρών που γεννιούνται κατά την 24η - 25η βδομάδα είναι σήμερα περίπου 50% - τα περισσότερα όμως ζυγίζουν πολύ παραπάνω απ' ό,τι η Rumaisa.

 

Πόσο ταλαντώνεται ένας ουρανοξύστης;

Ο δυνατός άνεμος κάνει τα δέντρα να ταλαντώνονται. Αυτό συμβαίνει γιατί το επιτρέπει η δομή τους. Το ίδιο ισχύει και για τα σύγχρονα κτίρια. Είναι κατασκευασμένα από σχετικά ελαφριά υλικά και έχουν ατσάλινο σκελετό, ο οποίος υποχωρεί λίγο όταν πιέζεται από τον άνεμο. Μπορούν να ταλαντωθούν έως και ένα μέτρο, αλλά συνήθως ταλαντώνονται λιγότερο, ενώ πολύ ογκώδεις ουρανοξύστες, όπως το Empire State Building, ταλαντώνονται το πολύ πέντε χιλιοστά.

Κάθε κτίριο έχει τη δική του ιδιοσυχνότητα ταλάντωσης, η οποία ως επί το πλείστον εξαρτάται από το ύψος του. Ένας ουρανοξύστης μπορεί, για παράδειγμα, να έχει ιδιοσυχνότητα 0,16 Hz. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται περίπου έξι δευτερόλεπτα για να ολοκληρώσει μια πλήρη ταλάντωση. Για όσους εργάζονται ή μένουν στην κορυφή ενός ουρανοξύστη, οι επιταχύνσεις από τις ταλαντώσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα δυσάρεστες, ακόμη και να προκαλούν ναυτία. Για το λόγο αυτό, πολλά ψηλά κτίρια κατασκευάζονται πλέον με αποσβεστήρες ταλαντώσεων, όπως ο ψηλότερος ουρανοξύστης του κόσμου, ο Taipei 101 στην Ταϊβάν, που στον 88ο όροφό του αιωρείται μια χαλύβδινη σφαίρα βάρους 730 τόνων. Η σφαίρα σταθεροποιεί το κτίριο και απορροφά τις ταλαντώσεις σε ποσοστό περίπου 40%, προσφέροντας προστασία από δυνατούς ανέμους και σεισμούς.

 

Ποιο είναι το δυνατότερο φως στον κόσμο;

Η δέσμη φωτός που βγαίνει από την κορυφή του πυραμιδοειδούς ξενοδοχείου Λούξορ στο Λας Βέγκας είναι το ισχυρότερο φως του κόσμου. Η δέσμη αυτή δημιουργείται από 40 προβολείς ξένου με ισχύ 7.000 watt ο καθένας. Όταν το ξένο, το οποίο είναι αέριο, βρίσκεται σε συνθήκες υψηλής πίεσης και δέχεται ηλεκτρικό ρεύμα, αποδίδει λευκό φως.

Η ένταση του φωτός μετράται σε κηρία, και οι 40 προβολείς εκπέμπουν μια δέσμη φωτός που έχει ένταση περίπου 40 δισεκατομμυρίων κηρίων. Είναι 1.000 φορές δυνατότερη από τη δέσμη ενός μεγάλου φάρου και 10 ολόκληρα δισεκατομμύρια φορές ισχυρότερη από το φανάρι ενός ποδηλάτου, που αποδίδει μόλις 4 κηρία.

Το φως αυτό στο Λας Βέγκας είναι τόσο ισχυρό, που το βλέπουν οι πιλότοι κατά την προσγείωσή τους στο αεροδρόμιο του Λος Άντζελες, σε απόσταση σχεδόν 400 χιλιομέτρων. Με αυτό μπορεί κανείς να διαβάσει ακόμη και βιβλίο, έστω και σε ύψος 16 χιλιομέτρων στην ατμόσφαιρα.

 

Υπάρχουν γιγάντια διαμάντια στο διάστημα;

Από τη δεκαετία του 1960, οι αστροφυσικοί μιλούσαν για την ύπαρξη ορισμένων λευκών νάνων που, εν μέρει τουλάχιστον, αποτελούνται από κρυσταλλικό άνθρακα. Μπορεί κάλλιστα να έχουν τη μορφή διαμαντιού, το οποίο έχει πολύ σταθερή και συμπαγή κρυσταλλική δομή. Οι λευκοί νάνοι είναι οι πυρήνες πρώην άστρων, που έχουν εξαντλήσει τα πυρηνικά τους καύσιμα, μετατρέποντας αρχικά το υδρογόνο τους σε ήλιο και στην συνέχεια το ήλιο σε άνθρακα και οξυγόνο. Καθώς τα αστρικά αυτά υπολείμματα ψύχονται, ο πυρήνας τους σιγά σιγά αρχίζει να στερεοποιείται και να μετατρέπεται σε κρυσταλλικό άνθρακα.

Τη δεκαετία του 1990, όταν ανακαλύφθηκε ότι ο λευκός νάνος BPM 37093 πάλλεται, οι αστρονόμοι συνειδητοποίησαν ότι η μελέτη του θα παρείχε σημαντικά δεδομένα για τον έλεγχο της θεωρίας της κρυσταλλοποίησης του πυρήνα των λευκών νάνων και της σταδιακής μετατροπής του σε «διαμάντι». Έτσι και έγινε. Με τη μέθοδο της αστροσεισμολογίας, της μελέτης δηλαδή της εσωτερικής δομής ενός άστρου μέσω της ανάλυσης της ταλάντωσης της επιφάνειάς του, αστρονόμοι το 2004 βρήκαν ότι μεγάλο μέρος της μάζας του BPM 37093 είχε κρυσταλλοποιηθεί, και είχε γίνει σαν ένα γιγάντιο διαμάντι, με μάζα συγκρίσιμη με αυτή του Ήλιου. Στο διάστημα δημιουργούνται και μικρότερα διαμάντια. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει μικροσκοπικά διαμάντια σε μετεωρίτες που έχουν πέσει στη Γη.

 

Γιατί υπάρχουν τόσες γλώσσες στον κόσμο;

Ορισμένοι ανθρωπολόγοι εκτιμούν ότι οι πρώτες γλώσσες έχουν τις ρίζες τους στις λεγόμενες αρχέγονες γλώσσες των ομάδων του Homo sapiens που ζούσαν στην Αφρική πριν από 150.000 περίπου χρόνια. Όταν ομάδες Homo sapiens μετανάστευσαν από την Αφρική και εγκαταστάθηκαν στην Ασία και στην Ευρώπη, πήραν μαζί τους και τις γλώσσες τους, οι οποίες στη συνέχεια μετεξελίχθηκαν χωριστά η μία από την άλλη. Σύμφωνα με τον καθηγητή γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου του Berkeley της Καλιφόρνια John Mc Whorther, η γλώσσα λειτουργεί σαν ένας ζωντανός οργανισμός και είναι στη φύση της να εξελίσσεται, όπως εξελίχθηκε βιολογικά και ο άνθρωπος ως είδος. Κατά συνέπεια, το περιβάλλον στο οποίο ρίζωσαν οι διάφορες ανθρώπινες ομάδες, ο τρόπος ζωής τους, οι κλιματικές συνθήκες κτλ. συνέβαλλαν στην εξέλιξη των γλωσσών σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Εάν θα ήταν δυνατόν οι ομάδες των αρχέγονων προγόνων μας να συνέχιζαν να μένουν κοντά η μία στην άλλη, κατά πάσα πιθανότητα θα συνέχιζαν να μιλούν και την ίδια γλώσσα. Όμως η διασπορά, με το χρόνο είχε ως φυσικό αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων γλωσσών. Αν κανείς πολλαπλασιάσει το φαινόμενο αυτό με τις ανθρώπινες φυλές που υπάρχουν στη Γη, εύκολα καταλαβαίνει γιατί σήμερα υπάρχουν περίπου 6.000 γλώσσες στον κόσμο. Ωστόσο, πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι κάποτε στην ανθρώπινη ιστορία υπήρχαν τουλάχιστον 100.000 γλώσσες και ότι περίπου το 90% από αυτές έχουν εξαφανιστεί. Εκτιμούν, επίσης, ότι στα επόμενα 100 χρόνια θα υπάρχουν μόλις 500 γλώσσες στον κόσμο, κυρίως γιατί οι «μεγάλες» γλώσσες, όπως τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα πορτογαλικά, τα αραβικά, τα ρωσικά και τα κινέζικα, «καταβροχθίζουν» τις υπόλοιπες. Δεν είναι εύκολο να εκτιμήσει κανείς πόσο διαφορετική θα ήταν η εξέλιξη του ανθρώπου εάν όλοι οι άνθρωποι μιλούσαν την ίδια γλώσσα από την εποχή του Homo sapiens. Πιθανότατα όμως θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αρκετές διαμάχες και πόλεμοι ανά τους αιώνες.

 

Ποιο ζώο είναι το πιο σπάνιο ζώο στη Γη;

Η γιγαντιαία χελώνα της νήσου Pinta των Γκαλάπαγκος εθεωρείτο εξαφανισμένο είδος. Ωστόσο, το 1971 έκανε την εμφάνισή της μια μοναχική αρσενική, στην οποία έδωσαν το όνομα «Μοναχικός Τζορτζ». Παρά τις εντατικές προσπάθειες που έγιναν, δε βρέθηκε ταίρι για τον Τζορτζ, γι’ αυτό και το είδος του θεωρείται ένα από τα σπανιότερα της παγκόσμιας πανίδας.

 

Γιατί υπάρχουν 18 τρύπες στο γκολφ;

Στα 1764, το φημισμένο Royal and Ancient Golf Club στο St. Andrews της Σκοτίας μείωσε τις τρύπες του γηπέδου του από 22 σε 18, κάτι που από τότε καθιερώθηκε. Κανείς δε γνωρίζει γιατί οι τρύπες θα έπρεπε να είναι ακριβώς 18, αλλά μια χαριτωμένη ιστορία λέει πως ένα μπουκάλι ουίσκι βγάζει 18 μεζούρες, μία για κάθε τρύπα.

 

Πώς καταλαβαίνουμε την αιτία μιας πυρκαγιάς;

Το να βρούμε από πού και πώς ξεκίνησε μια πυρκαγιά αποτελεί, υπό πολλές έννοιες, ένα γρίφο. Κατά κανόνα, οι ειδικοί της πυροσβεστικής ξεκινούν ελέγχοντας τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις και ακολουθούν τα καλώδια από δωμάτιο σε δωμάτιο στο κτίριο όπου εκδηλώθηκε η πυρκαγιά. Η ζέστη από τη φωτιά λιώνει τη μόνωση των καλωδίων και προκαλεί βραχυκύκλωμα, το οποίο αφήνει έναν ευδιάκριτο μικρό κρατήρα και υπολείμματα τήξης ακριβώς στο σημείο όπου συνέβη το βραχυκύκλωμα. Ένα βραχυκυκλωμένο καλώδιο υποδεικνύει, δηλαδή, ποιο είναι το αρχικό σημείο όπου η φωτιά έπληξε τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις και, κατά συνέπεια, από πού ξεκίνησε η φωτιά. Παράλληλα, ενδείξεις στο πάτωμα και στους τοίχους μπορούν να αξιοποιηθούν για τον εντοπισμό της εστίας της πυρκαγιάς. Επειδή η θερμότητα κινείται πάντοτε προς τα πάνω, η οροφή συνήθως καίγεται ολοσχερώς, ενώ οι τοίχοι και κυρίως το πάτωμα υφίστανται μικρότερες ζημιές. Έτσι, οι τεχνικοί προσπαθούν να εντοπίσουν σε ποιο σημείο το πάτωμα έχει καεί εντελώς, γιατί από εκεί προφανώς ξεκίνησε η φωτιά.

Οι ειδικοί γνωρίζουν, επίσης, εκ πείρας ότι η αιθάλη καίγεται εντελώς στα σημεία όπου αναπτύσσονται οι μεγαλύτερες θερμοκρασίες. Εκτός αυτού, προσπαθούν να καταγράψουν τα γεγονότα που μπορεί να συνέβησαν μέχρι τη στιγμή εκδήλωσης της φωτιάς, για να ανακαλύψουν τα αίτιά της.

 

Είναι αυθεντικά τα χρώματα των διαστημικών φωτογραφιών;

Τα όμορφα χρώματα των φωτογραφιών που λαμβάνουμε από τηλεσκόπια όπως το Hubble δεν αντιστοιχούν πάντα σε αυτό που θα έβλεπαν τα μάτια μας. Το Hubble καταγράφει την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπουν τα διάφορα ουράνια σώματα με ειδικούς ηλεκτρονικούς ανιχνευτές, οι οποίοι δημιουργούν εικόνες σε διάφορες αποχρώσεις του μαύρου και του άσπρου. Μια έγχρωμη εικόνα του Hubble είναι συνήθως το αποτέλεσμα του συνδυασμού δύο ή περισσότερων τέτοιων «γκρίζων» εικόνων, το δε χρώμα έχει προστεθεί κατά τη διάρκεια της τεχνικής επεξεργασίας τους. Το χρώμα μιας εικόνας του Hubble δεν αντιστοιχεί πάντα σε αυτό που θα βλέπαμε με τα μάτια μας, αν μπορούσαμε να δούμε από κοντά το ουράνιο σώμα που φωτογραφήθηκε. Και αυτό γιατί συχνά το χρώμα χρησιμοποιείται ως εργαλείο προκειμένου να τονιστούν συγκεκριμένες λεπτομέρειες, ή να εμφανιστούν κάποιες άλλες, οι οποίες, επειδή αντιστοιχούν σε ακτινοβολίες αόρατες για το ανθρώπινο μάτι, δε θα μπορούσαμε να τις δούμε ποτέ. Τα παραπάνω παραδείγματα είναι χαρακτηριστικά.

Στο παρακάτω link θα βρείτε φωτο απο τον Hubble
[URL unfurl="true"]http://hubblesite.org/gallery/[/url]

 

Ποια είναι η θερμοκρασία του διαστήματος;

Το απώτερο διάστημα είναι ένα κενό, δηλαδή τίποτα. Ακούμε, ωστόσο, πολλές φορές ότι κάνει πολύ κρύο στο διάστημα. Πώς μπορεί όμως το τίποτα να έχει θερμοκρασία;

Το απόλυτο κενό είναι μια ιδεατή κατάσταση, που δεν ισχύει πουθενά, ούτε και στο διάστημα. Παρ’ όλο που οι αποστάσεις μεταξύ άστρων, γαλαξιών κτλ. είναι τεράστιες και ο χώρος ανάμεσά τους πολύ περισσότερο «άδειος» ακόμη και από το καλύτερο κενό που μπορούμε να φτιάξουμε στο εργαστήριο, εμπεριέχει εντούτοις ορισμένα σωματίδια. Εκτός αυτού, ο χώρος στο διάστημα διαπερνάται και από διάφορες μορφές ακτινοβολίας. Εάν τοποθετήσουμε κάποιο φυσικό αντικείμενο στο σχεδόν κενό διάστημα, θα αποκτήσει σταδιακά μια θερμοκρασία, η οποία θα εξαρτάται από το πόση ακτινοβολία εκπέμπει ή/και απορροφά, καθώς και από το πόσο κοντά σε άλλες πηγές θερμότητας βρίσκεται. Αν υποθέσουμε ότι το αντικείμενο έχει τοποθετηθεί πολύ μακριά από τέτοιες πηγές ακτινοβολίας και θερμότητας, η θερμοκρασία του θα πέσει σταδιακά στους 3 βαθμούς πάνω από το απόλυτο μηδέν (-273 βαθμοί Κελσίου ή 0 βαθμοί Κέλβιν). Αυτό σημαίνει πως η θερμοκρασία στο απώτερο διάστημα είναι περίπου 3 βαθμοί Κέλβιν. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι αυτή η θερμοκρασία είναι η θερμοκρασία που αντιστοιχεί στην κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, που εκπέμφθηκε στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας του σύμπαντος και αποτελεί το θερμικό υπόλειμμα του υπέρθερμου παρελθόντος του.

 

Έχουν οι άλλοι πλανήτες τεκτονικές πλάκες;

Η Γη μας φαίνεται ότι είναι μια μοναδική περίπτωση πλανήτη με τεκτονικές πλάκες, οι οποίες συγκρούονται μεταξύ τους ή απομακρύνονται η μία από την άλλη, καθώς μετατοπίζονται πάνω στη λεγόμενη ασθενόσφαιρα. Από τη σύγκρουση των πλακών προκύπτουν οροσειρές με πτυχώσεις, όπως τα Ιμαλάια. Μια σημαντικότατη γεωλογική ένδειξη για την ύπαρξη τεκτονικών πλακών είναι λοιπόν το κατά πόσον υπάρχουν οροσειρές με πτυχώσεις, και τέτοιες οροσειρές είναι σπάνιες στο υπόλοιπο ηλιακό μας σύστημα. Στην Αφροδίτη έχουμε κάποιες, ασθενείς ενδείξεις ύπαρξης τέτοιων οροσειρών σε ορισμένα σημεία, αλλά καμιά απολύτως ένδειξη ύπαρξης τεκτονικών πλακών. Αντίθετα, η επιφάνεια της Αφροδίτης φαίνεται σαν να έχουν έρθει τα πάνω κάτω, καθώς ηφαιστειακές εκρήξεις απελευθέρωσαν τη θερμότητα που υπήρχε εγκλωβισμένη στο εσωτερικό του πλανήτη. Στην περίπτωση του Άρη, σχεδόν όλη η επιφάνειά του είναι μια τεράστια πλάκα, και δεν υπάρχουν ίχνη γεωλογικών πτυχώσεων. Κι εδώ, μεγάλα ηφαίστεια συνέβαλαν κατά καιρούς στο να απελευθερωθεί η θερμότητα από το εσωτερικό του. Υπάρχει ωστόσο ένα μεγάλο φαράγγι, μήκους 4.000 χιλιομέτρων, κατά μήκος του ισημερινού του, και αυτό ενδέχεται να προέκυψε από τεκτονικές κινήσεις στο απώτατο παρελθόν. Ούτε και στον Ερμή ή τη Σελήνη έχουμε ενδείξεις ύπαρξης τεκτονικών πλακών, κάτι που δεν είναι και τόσο περίεργο, αφού πρόκειται για πολύ μικρά ουράνια σώματα. Αυτό που εκπλήσσει είναι ότι σε μερικούς από τους δορυφόρους του Δία υπάρχουν ενδείξεις ύπαρξης τεκτονικών πλακών από πάγο. Στο Γανυμήδη, για παράδειγμα, υπάρχουν μακριές σειρές χαμηλών πτυχώσεων, που θυμίζουν ένα είδος οροσειρών. Στην καλυμμένη από πάγους επιφάνεια της Ευρώπης υπάρχουν σημάδια από τεράστιες τράπεζες πάγου, που κινούνται πάνω στον ωκεανό που βρίσκεται στο εσωτερικό του δορυφόρου. Θα λέγαμε ότι εδώ το νερό έχει παίξει τον ίδιο ρόλο που παίζει το μάγμα στη Γη. Η πηγή της θερμότητας που μεταμόρφωσε την επιφάνεια του Γανυμήδη και της Ευρώπης είναι οι παλιρροϊκές δυνάμεις που ασκεί ο γιγάντιος Δίας και οι άλλοι μεγάλοι εσωτερικοί δορυφόροι του.

 

Τι θα απογίνει η Γη όταν σβήσει ο Ήλιος;

Όταν ο Ήλιος, σε περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, θα έχει καταναλώσει όλο του το υδρογόνο, θα διογκωθεί και θα γίνει ένα κόκκινο, γιγάντιο άστρο, με ακτίνα που θα εκτείνεται μέχρι και την περιοχή που βρίσκεται σήμερα η Γη. Όταν συμβεί αυτό, ο Ήλιος θα έχει καταβροχθίσει τόσο τον Ερμή όσο και την Αφροδίτη, ενώ η τύχη της Γης μας είναι περισσότερο αβέβαιη. Λόγω της διόγκωσής του, ο Ήλιος θα χάσει ένα μέρος της μάζας του και θα μειωθεί η ισχύς της βαρυτικής του έλξης, δηλαδή, θα έλκει λιγότερο τους πλανήτες του. Ταυτόχρονα, είναι πιθανό τα αέρια που θα εκτοξεύονται από τον Ήλιο να απωθήσουν τη Γη σε μια τροχιά εκτός του βεληνεκούς του. Σε αυτή την περίπτωση, είναι πιθανό ο πλανήτης μας να μην καταβροχθιστεί, αλλά να βαδίσει προς το τέλος του ως μια απανθρακωμένη σφαίρα σε κοντινή τροχιά γύρω από τον κόκκινο γίγαντα. Σε κάθε περίπτωση, οι επιθανάτιοι σπασμοί του Ήλιου θα σημάνουν ένα αναπόφευκτο τέλος για κάθε μορφής ζωή στη Γη.

Επίσης, όταν ο Ήλιος διογκωθεί, θα αυξηθεί η θερμοκρασία στα απώτατα σημεία του ηλιακού μας συστήματος. Ωστόσο, μετά από άλλα 250 εκατομμύρια χρόνια, ο γιγάντιος κόκκινος Ήλιος μας θα έχει συρρικνωθεί σε ένα λευκό νάνο, στο μέγεθος της Γης. Τότε, οι πλανήτες θα βρεθούν σε ένα περιβάλλον «κοσμικής κατάψυξης» – αυτή τη φορά για πάντα.

 

Ποιος μέτρησε πρώτος την ταχύτητα του φωτός;

Μέχρι τα τέλη του 17ου αιώνα, οι επιστήμονες πίστευαν ότι το φως διαδίδεται ακαριαία, αλλά το 1676 ο Δανός αστρονόμος Ole Roemer παρατήρησε «την απόκλιση του φωτός», όπως ονόμασε το φαινόμενο.

Ο Roemer διαπίστωσε ότι όσο πιο μακριά βρίσκεται η Γη από το Δία τόσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται το φως της Ιώς –δορυφόρου του Δία– για να φτάσει σε εμάς. Υπολόγισε ότι το φως χρειάζεται 22 λεπτά για να καλύψει μια απόσταση που αντιστοιχεί στη διάμετρο της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο, και με βάση αυτό υπολόγισε την ταχύτητα του φωτός στα 220.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι το φως κάνει αυτό το ταξίδι σε λιγότερο από 17 λεπτά, οπότε η ταχύτητα που υπολόγισε ο Roemer ήταν μικρότερη από την πραγματική. Το φως ταξιδεύει στο κενό με ταχύτητα 299.792.458 μέτρων το δευτερόλεπτο.

 

Μπορεί ο Δίας να μετατραπεί σε άστρο;

Στην ταινία «2010: Το έτος της παγκόσμιας συμφιλίωσης» ο πλανήτης Δίας στο τέλος μετατρέπεται σε άστρο. Μπορεί αυτό θεωρητικά να συμβεί στην πραγματικότητα;

Στο σενάριο της ταινίας, που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Arthur Clarke, επισκέπτες από έναν εξωγήινο πολιτισμό φθάνουν στο ηλιακό μας σύστημα προκειμένου να εγκατασταθούν στο δορυφόρο του Δία Ευρώπη. Για να εξασφαλίσουν ενέργεια μετατρέπουν το Δία σε δεύτερο άστρο του ηλιακού μας συστήματος.

Φυσικά, κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο. Για να αρχίσουν οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις στο εσωτερικό ενός άστρου θα πρέπει η μάζα του να υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο όριο, ώστε η θερμοκρασία και η πίεση στο εσωτερικό του να είναι τόσο υψηλές, που το υδρογόνο να αρχίσει να μετατρέπεται σε ήλιο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μικρότερη μάζα που θα μπορούσε να έχει ένα ουράνιο σώμα ώστε να είναι δυνατή η έναρξη πυρηνικών αντιδράσεων σύντηξης στο εσωτερικό του, υπολογίζεται τουλάχιστον στο 8% της μάζας του Ήλιου.

Όμως, η μάζα του Δία είναι μόλις το ένα χιλιοστό αυτής του Ήλιου. Αυτό σημαίνει ότι, εάν δε βρεθεί κάποιος τρόπος να αυξηθεί η μάζα του κατά 80 τουλάχιστον φορές, δεν υπάρχει πιθανότητα να μετατραπεί σε άστρο. Ας σημειωθεί εδώ ότι ο Δίας εκπέμπει περισσότερη ενέργεια απ’ όση δέχεται από τον Ήλιο. Όπως πιστεύουν οι αστρονόμοι, την επικρατέστερη εξήγηση γι’ αυτό το φαινόμενο παρέχει ο λεγόμενος «μηχανισμός Kelvin-Helmholtz». Σύμφωνα με αυτόν, καθώς η επιφάνεια ενός πλανήτη ψύχεται, η πίεση στο εσωτερικό του μειώνεται και ο πλανήτης συρρικνώνεται. Η συμπίεση αυτή με τη σειρά της ανεβάζει τη θερμοκρασία στον πυρήνα του πλανήτη.

 

Γιατί είναι οι πλανήτες στρογγυλοί;

Γιατί τα ουράνια σώματα, όπως οι πλανήτες και ο Ήλιος, έχουν τη μορφή σφαίρας και όχι κύβου ή οποιουδήποτε άλλου σχήματος;

Η μορφή των μικρών σωμάτων –όπως οι άνθρωποι, τα σπίτια, αλλά και τα βουνά και οι μικροί αστεροειδείς– καθορίζεται από τις μηχανικές τους ιδιότητες. Αν πάρουμε ένα βράχο και τον λαξεύσουμε σε ένα συγκεκριμένο σχήμα, το σχήμα του θα παραμείνει, λίγο πολύ, αμετάβλητο.

Όσο μεγαλύτερο είναι όμως ένα αντικείμενο, τόσο μεγαλύτερο είναι και το βαρυτικό του πεδίο. Για παράδειγμα, αν θα θέλαμε να χτίσουμε ένα πολύ μεγάλο κτίριο, θα έπρεπε να σιγουρευτούμε εκ των προτέρων ότι τα θεμέλιά του θα είναι αρκετά ισχυρά, αλλιώς το οικοδόμημα θα κινδύνευε να καταρρεύσει από το ίδιο του το βάρος. Έτσι, οτιδήποτε θα εξείχε πάρα πολύ πάνω από την επιφάνεια ενός πλανήτη ή ενός άστρου, η βαρύτητα θα το έκανε να καταρρεύσει. Εάν ένας πλανήτης είχε το σχήμα κύβου, οι κορυφές του κύβου θα εξείχαν από τον υπόλοιπο πλανήτη. Επειδή όμως τα άστρα και οι πλανήτες έχουν τόσο μεγάλο μέγεθος, είναι αδύνατο να υπάρξουν αρκετά ισχυρά «θεμέλια» για να στηρίξουν αυτές τις προεξοχές, και κατά συνέπεια η βαρύτητα θα προκαλούσε την κατάρρευσή τους. Έτσι, επειδή η βαρύτητα έλκει τα πάντα προς το κέντρο των ουράνιων σωμάτων, τα αναγκάζει να πάρουν σφαιρικό σχήμα.

Ωστόσο, τα άστρα και οι πλανήτες δεν έχουν τέλειο σφαιρικό σχήμα, αλλά ελλειπτικό. Λόγω της περιστροφής τους, διογκώνονται ελαφρά γύρω από τον ισημερινό.

 

Πόσο μεγάλη μπορεί να γίνει μια μέδουσα;

Η μεγαλύτερη γνωστή μέδουσα είναι μια κόκκινη σκυφομέδουσα (Cyanea capillata) με διάμετρο 2,28 μέτρα και πλοκάμια μήκους 36,5 μέτρων. Η μέδουσα αυτή ξεβράστηκε στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ. Η μεγαλύτερη μέδουσα που συναντάμε στις ελληνικές θάλασσες είναι η Rhizostoma pulmo, η διάμετρος της οποίας φτάνει μέχρι και το 1 μέτρο.

 

Ποιος είναι ο ταχύτερος ανελκυστήρας του κόσμου;

Ο ταχύτερος ανελκυστήρας του κόσμου βρίσκεται στο ψηλότερο οικοδόμημα του κόσμου, τον ουρανοξύστη Ταϊπέι 101, στην Ταϊβάν, που έχει ύψος 508 μέτρα. Οι ανελκυστήρες αυτοί –γιατί υπάρχουν δύο– αναπτύσσουν ταχύτητα που πλησιάζει τα 17 μέτρα το δευτερόλεπτο, δηλαδή πάνω από 60 χλμ./ώρα. Μέσω του φρεατίου τους, που έχει ύψος 382,2 μέτρα, ανεβάζουν 24 άτομα σε έναν εξώστη με πανοραμική θέα, στον 89ο όροφο, μέσα σε 30 δευτερόλεπτα.

Οι ανελκυστήρες έχουν αεροδυναμικό σχήμα, που εμποδίζει τους συριστικούς ήχους που δημιουργούνται όταν ο θάλαμος κινείται με μεγάλη ταχύτητα μέσα σε στενό φρεάτιο. Επιπλέον, οι θάλαμοι είναι εξοπλισμένοι με σταθεροποιητές πίεσης, ώστε να μη βουλώνουν τα αυτιά των επιβατών. Για μεγαλύτερη άνεση, τα ασανσέρ διαθέτουν και ηλεκτρονικά συστήματα απόσβεσης κραδασμών. Οι αισθητήρες του ανελκυστήρα καταγράφουν ενδεχόμενα τραντάγματα και στέλνουν τα δεδομένα στο αντίβαρο, το οποίο εξουδετερώνει τους κραδασμούς.

Οι δύο αυτοί ανελκυστήρες-εξπρές δεν αποτελούν τα μοναδικά μέσα για την εξυπηρέτηση των 12.000 ανθρώπων που κινούνται καθημερινά στο κτίριο. Ο ουρανοξύστης Ταϊπέι 101 διαθέτει συνολικά 61 ανελκυστήρες, από τους οποίους οι 34 είναι διώροφοι, καθώς και 50 παραδοσιακές κυλιόμενες σκάλες.

Από το 1955, στο βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες υπάρχει η κατηγορία για τα ταχύτερα ασανσέρ. Πριν από 50 χρόνια, ο γρηγορότερος ανελκυστήρας ανέπτυσσε ταχύτητα 426 μέτρων το λεπτό, ή 25,6 χλμ./ώρα.