Άχρηστες αλλά ενδιαφέρουσες πληροφορίες!

Πως προέκυψε το κόκκινο χαλί;

Το στρώσιμο ενός χαλιού για την υποδοχή σημαντικών προσώπων είναι αρχαία παράδοση. Ο σκοπός ήταν τα τιμώμενα πρόσωπα να αποφύγουν να πατήσουν σε χώματα ή λάσπες. Στην τραγωδία του Αισχύλου «Αγαμέμνων» στρώνεται ένα κόκκινο χαλί για τον Αγαμέμνονα, τον ήρωα και νικητή του Τρωικού πολέμου. Το κόκκινο χρώμα είναι το χρώμα του αίματος και της ζωής, αλλά και ένα βασιλικό χρώμα.

 

Υπάρχουν πολλές εκδοχές της Βίβλου;

Ναι, υπάρχουν διαφορετικοί «Βιβλικοί κανόνες», όπως λέγονται. Γενικά, η χριστιανική Βίβλος αποτελείται από δύο μέρη: τα 27 βιβλία που γράφτηκαν μετά το Χριστό –και μάλιστα γράφτηκαν στα ελληνικά–, τα οποία αποτελούν την Καινή Διαθήκη, και μια εκδοχή της εβραϊκής Βίβλου, που αποτελεί την Παλαιά Διαθήκη.

Η ελληνιστική μετάφραση της εβραϊκής Βίβλου, γνωστή και ως «μετάφραση των Εβδομήκοντα», την οποία αποδέχεται η Ορθόδοξη εκκλησία, περιέλαβε και ορισμένα κείμενα τα οποία δεν υπήρχαν στην εβραϊκή Βίβλο, και τα οποία χαρακτηρίζονται ως «δευτεροκανονικά». Στις αρχές του 5ου αιώνα, η Βίβλος μεταφράστηκε στα λατινικά από τον πατέρα της Εκκλησίας Ιερώνυμο, ο οποίος χρησιμοποίησε ως επί το πλείστον το εβραϊκό πρωτότυπο. Η μετάφραση αυτή, η Βουλγάτα, αναγνωρίστηκε από τη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία.

Κατά την προτεσταντική Μεταρρύθμιση, τη δεκαετία του 1520, ο Λούθηρος μετέφρασε τη Βουλγάτα στα γερμανικά, αλλά άφησε έξω τα «δευτεροκανονικά» κείμενα, αν και ορισμένα από αυτά τα εξέδωσε χωριστά.

Πάντως, τα λεγόμενα «Απόκρυφα της Καινής Διαθήκης», όπως το Ευαγγέλιο του Θωμά και το πρόσφατα ανακαλυφθέν Ευαγγέλιο του Ιούδα, δεν συμπεριλήφθηκαν σε κανένα Βιβλικό κανόνα. Επιπλέον, οι διαφοροποιήσεις στις μεταφράσεις αποτυπώνουν, όπως είναι φυσικό, τις θρησκευτικές προσεγγίσεις και τις απόψεις για τη ζωή κατά τις διαφορετικές χρονικές περιόδους.

 

Πώς λειτουργεί μια κλειδαριά αλκοόλ;

Μια «κλειδαριά αλκοόλ» λειτουργεί, ουσιαστικά, κατά τον ίδιο τρόπο που λειτουργούν και οι μετρητές των αλκοτέστ της αστυνομίας, με τη διαφορά ότι η κλειδαριά αλκοόλ συνδέεται με το σύστημα ανάφλεξης του κινητήρα. Αν η κλειδαριά καταγράψει στον εκπνεόμενο αέρα υψηλότερα ποσοστά αλκοόλ από τα επιτρεπόμενα, το αυτοκίνητο δεν παίρνει μπροστά. Υπάρχουν δύο τύποι μετρητών αλκοόλ για την κλειδαριά, που η λειτουργία τους βασίζεται είτε σε μια κυψέλη καυσίμου είτε σε έναν ημιαγωγό.

Σε μια κυψέλη καυσίμου, το αλκοόλ λειτουργεί ως καύσιμο, όπου χημική ενέργεια μετατρέπεται σε ηλεκτρικό ρεύμα. Η ένταση του ρεύματος είναι ανάλογη της ποσότητας του αλκοόλ στον εκπνεόμενο αέρα, κι έτσι μπορεί εύκολα να υπολογιστεί η περιεκτικότητα αλκοόλ στο αίμα. Στον άλλο τύπο μετρητή αλκοόλ, θερμαίνεται ένας ημιαγωγός, που κατόπιν αντιδρά με το οξυγόνο του αέρα. Το οξυγόνο, όμως, αντιδρά επίσης με το αλκοόλ στον εκπνεόμενο αέρα, κι όταν συμβαίνει αυτό, μειώνεται η αντίσταση του ημιαγωγού. Με βάση τη μέτρηση της μείωσης της αντίστασης, υπολογίζεται η περιεκτικότητα του αλκοόλ στο αίμα. Και οι δύο μέθοδοι είναι πολύ ακριβείς – το περιθώριο σφάλματος είναι της τάξης του 0,05 τοις χιλίοις.

Σε ορισμένες χώρες, π.χ., στη Σουηδία, οι κλειδαριές αλκοόλ έχουν γίνει πολύ δημοφιλείς και πολλές εταιρείες μεταφορών και λεωφορείων τις έχουν ήδη εγκαταστήσει στα οχήματά τους. Γίνεται επίσης δοκιμαστικά μια προσπάθεια, ώστε οδηγοί που έχουν καταδικαστεί για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ να μη χάνουν το δίπλωμά τους, με τον όρο να εγκαταστήσουν κλειδαριά αλκοόλ στο αυτοκίνητό τους. Μακροπρόθεσμα, οι κλειδαριές αλκοόλ είναι πολύ πιθανόν να αποτελούν βασικό εξοπλισμό σε όλα τα καινούργια αυτοκίνητα.

 

Τι είναι το κόκκινο χιόνι;

Την άνοιξη και στις αρχές του καλοκαιριού, σε βουνά που καλύπτονται από χιόνι όλο το χρόνο, μπορεί να δει κανείς κόκκινο χιόνι. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται σε ένα μικροσκοπικό μονοκύτταρο φύκος, το Chlamydomonas nivalis, που ζει στο χιόνι και διαθέτει μια κόκκινη χρωστική ουσία, την ασταξανθίνη, η οποία υπάρχει επίσης στις ντομάτες και στις κόκκινες πιπεριές.

Όταν το χιόνι αρχίζει να λιώνει, το φύκος ανθίζει και, με τη βοήθεια ενός ινιδίου, ανεβαίνει προς την επιφάνεια του χιονιού, εκεί όπου το ηλιακό φως είναι πιο δυνατό. Καθώς το υγρό χιόνι γίνεται πιο συμπαγές, το κόκκινο χρώμα γίνεται πιο εμφανές και το χιόνι θυμίζει σχεδόν το εσωτερικό ενός καρπουζιού.

Το φύκος έχει προσαρμοστεί να ζει στο δύσκολο περιβάλλον των χιονισμένων βουνών και αντέχει σε θερμοκρασίες έως και -360C. Ιδανικές συνθήκες σε αυτό το είδος παρέχει το πολύ παγωμένο νερό από το λιωμένο χιόνι, ενώ, αντίθετα, αν η θερμοκρασία ανέβει μόλις δυο βαθμούς πάνω από το σημείο τήξης του νερού, το φύκος πεθαίνει. Ωστόσο, το ψύχος δεν είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Τις ηλιόλουστες, ανοιξιάτικες μέρες, το φως του ήλιου στα βουνά είναι πολύ δυνατό και η υπεριώδης ακτινοβολία συνιστά σοβαρό κίνδυνο για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Ευτυχώς, όμως, για το φύκος, η κόκκινη χρωστική ουσία του λειτουργεί σαν ηλιακό φίλτρο και το προστατεύει από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία, ενώ επιτρέπει στο μπλε και στο κόκκινο φως που χρειάζεται για τη φωτοσύνθεσή του να περάσουν. Επιπλέον, η χρωστική ουσία είναι αντιοξειδωτική και αδρανοποιεί τις επικίνδυνες ελεύθερες ρίζες πριν προλάβουν να το βλάψουν.

 

Κυλάει ο χρόνος το ίδιο γρήγορα στη Γη και στον Άρη;

Πριν από τη δημοσίευση της Θεωρίας της Σχετικότητας, η απάντηση θα ήταν κατηγορηματική: ο χρόνος κυλάει εξίσου γρήγορα και στους δύο πλανήτες. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά, γιατί –σύμφωνα με την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας– ο ρυθμός με τον οποίο «τρέχει» ένα ρολόι εξαρτάται από το βαρυτικό πεδίο μέσα στο οποίο βρίσκεται, όπως επίσης και από την απόστασή του από τη συσσώρευση ύλης η οποία προκαλεί το πεδίο. Έτσι, όσο ισχυρότερο είναι ένα πεδίο τόσο πιο αργό είναι το ρολόι. Επειδή η Γη έχει μεγαλύτερη μάζα από τον Άρη, το βαρυτικό της πεδίο είναι ισχυρότερο και, σύμφωνα με υπολογισμούς, αναγκάζει το ρολόι στη Γη να χάνει 0,017 δευτερόλεπτα ανά γήινο έτος σε σχέση με τον Άρη. Και επειδή η Γη βρίσκεται πιο κοντά στον Ήλιο, το ρολόι χάνει επιπλέον 0,106 δευτερόλεπτα το χρόνο.

Τέλος, σύμφωνα πάντα με την περίφημη θεωρία του Αϊνστάιν, το ρολόι χάνει 0,054 δευτερόλεπτα το χρόνο επειδή ο πλανήτης μας περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο ταχύτερα απ’ ό,τι ο Άρης. Επομένως, ένα ρολόι στη Γη χάνει 0,177 δευτερόλεπτα κάθε γήινο έτος σε σχέση με ένα ρολόι στον Άρη. Αν, δηλαδή, φανταστούμε έναν αστροναύτη που επιστρέφει στη Γη από τον Άρη μετά από πενήντα χρόνια, αυτός θα είναι κατά εννέα δευτερόλεπτα μεγαλύτερος σε ηλικία από τους υπόλοιπους ανθρώπους.

 

Πώς λειτουργεί ένας μαγνητικός τομογράφος;

Η καρδιά ενός μαγνητικού τομογράφου είναι ένα πηνίο, το οποίο δημιουργεί ένα εξαιρετικά ισχυρό μαγνητικό πεδίο όταν το διαπεράσει ηλεκτρικό ρεύμα. Αυτό το μαγνητικό πεδίο είναι ως και 100.000 φορές ισχυρότερο από το φυσικό μαγνητικό πεδίο της Γης. Για το λόγο αυτό, απαγορεύεται να υπάρχουν μεταλλικά αντικείμενα κοντά στον τομογράφο όταν αυτός λειτουργεί, καθώς ακόμη και ένα μικρό ψαλίδι μπορεί να μετατραπεί σε θανατηφόρο βλήμα.

Ο ασθενής μπαίνει μέσα στο ισχυρό και ομοιογενές μαγνητικό πεδίο του τομογράφου. Το μαγνητικό πεδίο, με δυο λόγια, εξαναγκάζει όλα τα άτομα υδρογόνου του σώματος να ευθυγραμμιστούν και να στραφούν είτε προς τα πόδια είτε προς το κεφάλι. Τα άτομα υδρογόνου προσφέρονται γι’ αυτό, καθώς ο πυρήνας τους συμπεριφέρεται σαν βελόνα πυξίδας. Το σώμα μας είναι πλούσιο σε υδρογόνο, καθώς το στοιχείο υπάρχει στα μόρια του νερού. Στη συνέχεια, εκπέμπεται στο σημείο του σώματος που είναι υπό εξέταση ένας ραδιοπαλμός. Η συχνότητα του ραδιοπαλμού επιλέγεται έτσι, ώστε τα άτομα υδρογόνου να στροβιλιστούν και να διαταραχθεί το κατά τα άλλα ομοιογενές μαγνητικό πεδίο.

Όταν σταματήσει ο παλμός, οι πυρήνες των ατόμων υδρογόνου ξαναπαίρνουν την προηγούμενη θέση τους, ενώ ταυτόχρονα εκπέμπουν έναν ασθενή παλμό, ο οποίος μετατρέπεται σε λεπτομερή εικόνα του ιστού σε έναν ισχυρό ηλεκτρονικό υπολογιστή.

Οι τομογραφίες είναι ανώδυνες και δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι προκαλούν παρενέργειες. Η πρώτη μαγνητική τομογραφία σε άνθρωπο έγινε το 1977. Οι απεικονίσεις που έδιναν τότε οι τομογραφίες δεν ήταν καλές, συγκριτικά με τις σημερινές, αλλά έκτοτε η τεχνική έχει βελτιωθεί σημαντικά.

 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΗΛΙΑΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ;

Ο Ήλιος, όπως και άλλα άστρα, εκπέμπουν ένα συνεχές ρεύμα φορτισμένων σωματιδίων. Πρόκειται κυρίως για πρωτόνια και ηλεκτρόνια, τα οποία στην περίπτωση του Ήλιου ονομάζονται ηλιακός άνεμος. Κινούνται στο διάστημα με ταχύτητες εκατοντάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Όταν αυτά τα φορτισμένα σωματίδια συναντήσουν τη γήινη ατμόσφαιρα, ενδέχεται να δημιουργηθεί βόρειο και νότιο σέλας στους αντίστοιχους πόλους.

 

Πόσο μεγάλη θα πρέπει να είναι μια διαστημική αποικία;

Αν υποθέσουμε πως κάποια μέρα θα στείλουμε ένα διαστημόπλοιο σε κάποιον άλλο πλανήτη, πόσοι άνθρωποι θα πρέπει να συμμετάσχουν στην αποστολή, για να διασφαλιστεί ικανοποιητική γενετική ποικιλότητα;

Γενετιστές και βιολόγοι έχουν υπολογίσει πόσα άτομα χρειάζονται για τη δημιουργία μιας αποικίας ζώων, ώστε αυτή να παραμείνει βιώσιμη για πάρα πολλά χρόνια. Το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά τις προσπάθειες διάσωσης απειλούμενων ειδών.

Μια χονδρική εκτίμηση για τα περισσότερα θηλαστικά οδηγεί στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται τουλάχιστον 50 άτομα, 25 από το κάθε φύλο. Ο αριθμός αυτός προϋποθέτει, ωστόσο, ότι τα άτομα θα αναπαράγονται τυχαία – και αυτό είναι κάτι που δεν το κάνουν οι άνθρωποι, όπως γνωρίζουμε. Όσο πιο συστηματικό χαρακτήρα αποκτά η αναπαραγωγή, τόσο περισσότερα άτομα χρειάζονται για την αποφυγή της αιμομειξίας.

Κανείς, βέβαια, δεν μπορεί να γνωρίζει πώς θα διαμορφωθούν οι σεξουαλικοί κανόνες σε ένα διαστημόπλοιο που θα οδεύει προς ένα μακρινό πλανήτη. Τα 50 άτομα, ωστόσο, είναι απολύτως απαραίτητα. Και, αν δε στοχεύει κανείς μόνο στην αποφυγή αιμομειξίας, αλλά θέλει να διασφαλίσει και ικανή γενετική ποικιλότητα, χρειάζονται πιθανώς χιλιάδες άνθρωποι. Οπότε, το πιθανότερο είναι πως θα πρέπει να στείλουμε περισσότερα από ένα διαστημόπλοια.

 

Χρησιμοποιούν σε όλο τον κόσμο ρεύμα 220 βολτ;

Σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο χρησιμοποιείται ρεύμα 220/240 βολτ με 50 ταλαντώσεις το δευτερόλεπτο (50 hertz). Μόνη εξαίρεση αποτελούν η Βόρεια, Κεντρική και Νότια Αμερική, όπου η τάση είναι μόνο 110/120 βολτ και η συχνότητα 60 hertz.

 

Τι είναι ένα πιτεράκ;

Πιτεράκ σημαίνει «αυτό που επιτίθεται», και περί αυτού ακριβώς πρόκειται. Το πιτεράκ είναι ένας κάθετος άνεμος, που σχηματίζεται κυρίως τις κρύες νύχτες με άπνοια, όταν ο αέρας από την παγωμένη ενδοχώρα της Γροιλανδίας ψύχεται όλο και περισσότερο καθώς περνάει πάνω από το παγωμένο έδαφος. Υπό αυτές τις συνθήκες, σχηματίζεται ένα παχύ στρώμα πολύ ψυχρού αέρα, που διαχωρίζεται από τα σχετικά θερμότερα στρώματα αέρα που βρίσκονται πιο πάνω. Ο ψυχρός αέρας είναι βαρύτερος από το θερμό, γι’ αυτό και, όπου παρουσιάζονται οι κατάλληλες συνθήκες, κινείται καθοδικά.

Όπως ακριβώς μια χιονοστιβάδα κατρακυλάει στις πλαγιές ενός βουνού, έτσι και ο ψυχρός αέρας γλιστράει πάνω στους πάγους. Το αέριο ρεύμα ενισχύεται ακόμη περισσότερο όταν στο τοπίο υπάρχουν ρεματιές ή επικλινές έδαφος, όπου μπορεί να συσσωρευτεί και να επιταχύνει. Όταν ο αέρας φτάσει στην ακτή, μπορεί να έχει μετατραπεί σε θύελλα, με ισχύ διπλάσια ακόμη και από εκείνη ενός τυφώνα. Για παράδειγμα, ο οικισμός Ammassalik στην ανατολική ακτή της Γροιλανδίας σαρώθηκε από ένα πιτεράκ στις 6 Φεβρουαρίου του 1970. Πριν τα ανεμόμετρα καταστραφούν, κατέγραψαν ταχύτητα ανέμου πάνω από 250 χλμ./ώρα.

Οι ψυχροί κάθετοι άνεμοι μπορούν να διασχίσουν πολύ μεγάλες αποστάσεις. Για παράδειγμα, ο ψυχρός άνεμος Μπόρα ξεκινάει συχνά από τις παγωμένες εκτάσεις της Ρωσίας για να καταλήξει στις βόρειες ακτές της Αδριατικής.

 

Γιατί προκαλεί αλλεργία η γύρη;

Η καταρροή, η φαγούρα, η κόπωση και το κοκκίνισμα και δάκρυσμα των ματιών που προκαλούνται από αλλεργίες σχετικές με τη γύρη οφείλονται στην πραγματικότητα σε ένα σφάλμα του ανοσοποιητικού μας συστήματος.
Το σώμα μας δε θα έπρεπε κανονικά να αντιδρά στη γύρη, αλλά κάνει λάθος διάγνωση όσον αφορά τους μικρούς κόκκους και επιστρατεύει όλες του τις δυνάμεις για να τους εξοντώσει, σαν να επρόκειτο για επικίνδυνα βακτήρια ή ιούς. Αυτή ακριβώς η άστοχη επίθεση και τα χημικά όπλα που χρησιμοποιεί το σώμα προκαλούν την αλλεργία.
Τα σωματίδια της γύρης είναι τόσο μικρά, που εισχωρούν εύκολα στον οργανισμό μας μέσω των βλεννογόνων της μύτης, των ματιών ή των πνευμόνων. Εδώ το ανοσοποιητικό μας σύστημα ενεργοποιεί αμέσως τη διαδικασία αναγνώρισής τους και, σε όσους είναι αλλεργικοί, το μηχανισμό εξολόθρευσής τους. Στα αλλεργικά άτομα, τα λευκά αιμοσφαίρια (Β-λεμφοκύτταρα) παράγουν ένα αντίδοτο μόλις έρθουν για πρώτη φορά σε επαφή με τη γύρη, υπό μορφή αντισωμάτων IgE. Τα αντισώματα κυκλοφορούν στο αίμα και προσκολλώνται στα κύτταρα που έχουν αποστολή να καλούν ενισχύσεις όταν το σώμα δέχεται εξωτερική επίθεση.
Αυτά τα βασεόφιλα κύτταρα, όπως λέγονται, υπάρχουν παντού στο σώμα μας, κυρίως όμως στο δέρμα και στους βλεννογόνους υμένες των ματιών, της μύτης και των πνευμόνων. Με τη βοήθεια των αντισωμάτων που έχουν προσκολληθεί στην επιφάνειά τους, εγκλωβίζουν ξένα σώματα, αναγνωρίζοντάς τα από την τρισδιάστατη εξωτερική τους δομή. Όταν τα κύτταρα αιχμαλωτίσουν έναν κόκκο γύρης εναντίον του οποίου το σώμα έχει δημιουργήσει αντισώματα, απελευθερώνουν νευροδιαβιβαστές, μεταξύ άλλων ισταμίνη. Αυτές οι ουσίες είναι που προκαλούν τα γνωστά συμπτώματα της αλλεργίας.
Η ισταμίνη επηρεάζει τις απολήξεις των νεύρων της μύτης και των ματιών, και το σώμα αντιδρά με κνησμό, πρήξιμο στα μάτια και καταρροή στη μύτη. Αυτή η ακραία αντίδραση δεν έχει κανένα νόημα όταν ο εισβολέας είναι απλώς γύρη, οπότε εδώ θα λέγαμε ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα μας σκαρώνει μια φάρσα.

 

Ποια ζώα παραμένουν περισσότερο χρόνο σε νάρκη;

Ο ρέκορντμαν της νάρκης είναι ένα δίπνευστο ψάρι, που ζει σε τροπικές περιοχές σε ολόκληρο τον κόσμο. Ορισμένα είδη ζουν σε λίμνες, οι οποίες αποξηραίνονται κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα τέτοιων ψαριών που ξύπνησαν από νάρκη μετά 4 χρόνια και άρχισαν να κολυμπούν σαν να μην είχε συμβεί τίποτε.

 

Μπορεί μια φοράδα να θηλάσει ένα μοσχαράκι;

Κάποια θηλυκά ζώα μπορούν να θρέψουν με το γάλα τους τα μικρά ενός άλλου είδους. Γίνεται να μεγαλώσει ένα μοσχαράκι πίνοντας γάλα από μια φοράδα;
Η σημαντικότερη διαφορά ανάμεσα στο γάλα ζώων διαφορετικών ειδών είναι η περιεκτικότητά του σε λιπαρά. Το γάλα κάποιων ζώων δε διαφέρει πολύ από το νερό, ενώ άλλα έχουν γάλα με περιεκτικότητα σε λιπαρά που φτάνει το 50%. Οι αγελάδες είναι γνωστές για μεγάλη τους παραγωγή γάλακτος. Οι φοράδες έχουν λιγότερο –αλλά πολύ θρεπτικό– γάλα. Ωστόσο, θα ήταν δύσκολο να μπορέσει ένα μοσχαράκι να μεγαλώσει με το γάλα μιας φοράδας, γιατί απλά η ποσότητα δε θα του ήταν αρκετή. Αντίθετα, ένα πουλαράκι θα μπορούσε να τραφεί με γάλα αγελάδας. Στους ζωολογικούς κήπους υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα ζώων που τα μεγάλωσαν «μητέρες» άλλων ειδών. Για παράδειγμα, θηλυκά σκυλιά θήλασαν λιονταράκια και τιγράκια ενώ, γενικά, τέτοιου είδους υιοθεσίες παρατηρούνται συχνά ανάμεσα σε πολλά είδη βοοειδών και ελαφιδών. Υπάρχουν, μάλιστα, και αιλουροειδή που ανέλαβαν να θηλάσουν μικρά τα οποία κανονικά θα έτρωγαν.

 

Ανεβαίνει ήδη η στάθμη των ωκεανών;

Πολλές φορές ακούμε ότι η στάθμη των θαλασσών ανεβαίνει λόγω των πάγων που λιώνουν. Φαίνεται ήδη αυτό σήμερα, και ποιες είναι οι προοπτικές;

Από το 1900, η παγκόσμια στάθμη των ωκεανών έχει ανέβει από 10 έως 20 εκατοστά, εκ των οποίων η άνοδος 3 εκατοστών επήλθε μόνο μεταξύ του 1993 και του 2003. Από χρόνο σε χρόνο εμφανίζονται παντού κάποιες φυσιολογικές αυξομειώσεις στη στάθμη της θάλασσας. Χάρη σε δορυφορικές μετρήσεις κυρίως, οι ειδικοί έχουν διαπιστώσει ότι σε παγκόσμιο επίπεδο έχουμε μάλλον άνοδο της στάθμης –αν και ανισομερώς κατανεμημένη στη Γη– εξαιτίας των μεταβολών στα θαλάσσια ρεύματα και τις θερμοκρασίες.

Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε τι οφείλεται η άνοδος της στάθμης των θαλασσών. Οι περισσότεροι τη συνδέουν με την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, η οποία μεταξύ άλλων συντελεί στο λιώσιμο των παγετώνων και των πολικών πάγων γενικότερα. Το νερό από την τήξη των πάγων τροφοδοτεί τις θάλασσες, ανεβάζοντας βαθμιαία τη στάθμη τους αλλά και μειώνοντας την αλατότητά τους.

Οι υπολογισμοί δείχνουν ότι η κατάσταση αυτή θα συνεχιστεί. Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος (IPCC), η στάθμη των ωκεανών μέχρι το έτος 2100 θα ανέβει από 9 έως 88 εκατοστά. Το πόσο μεγάλη θα είναι η άνοδος εξαρτάται κυρίως από την έκλυση αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Όμως, ακόμη και αν η έκλυση αυτή περιοριστεί, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η άνοδος της στάθμης θα συνεχιστεί σε κάποιο βαθμό και μετά το 2100.

Αν η εκτίμηση αυτή αποδειχτεί σωστή, εκατομμύρια άνθρωποι σε παράλιες περιοχές με χαμηλό υψόμετρο κινδυνεύουν να μείνουν άστεγοι στο μέλλον από τις πλημμύρες. Μεγάλες περιοχές του Μπαγκλαντές θα βρεθούν κάτω από το νερό, και θα απειληθούν επίσης πόλεις όπως η Καλκούτα, το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, ή ακόμα και η Θεσσαλονίκη.

 

Πότε επινοήθηκε το κλειδί;

Τα παλαιότερα κλειδιά που έχουν βρεθεί είναι περίπου 4.000 ετών. Αυτό το γνωρίζουν με βεβαιότητα οι αρχαιολόγοι, καθώς σε έναν αρχαίο ναό στο Χορσαμπάντ του σημερινού Ιράκ βρέθηκε η πιο παλιά κλειδαριά στον κόσμο. Το κλειδί της κλειδαριάς δεν έχει βρεθεί, αλλά οι επιστήμονες γνωρίζουν αυτό τον τύπο κλειδαριάς και το αντίστοιχο κλειδί από μεταγενέστερα ευρήματα στην Αίγυπτο. Από αυτά τα ευρήματα ξέρουν ότι το κλειδί ήταν ένα παραλληλόγραμμο κομμάτι ξύλου, με ξύλινες προεξοχές (δόντια) που εφάρμοζαν στην κλειδαριά.

Η βασική αρχή με την οποία λειτουργούσαν οι αρχαίες κλειδαριές ήταν πως η πόρτα που ήθελαν να κλειδώσουν ασφαλιζόταν με μια ξύλινη δοκό από την πίσω πλευρά. Πάνω στη δοκό είχαν ανοιχτεί μικρές τρύπες, στις οποίες εφάρμοζαν κυλινδρικές ξύλινες προεξοχές, που συνδέονταν με ένα μηχανισμό κλειδαριάς, ακριβώς πάνω από τη δοκό. Το κλειδί είχε δόντια, τα οποία εφάρμοζαν με ακρίβεια στην κλειδαριά. Όταν το κλειδί έμπαινε σε μια τρύπα στην πόρτα, οι ξύλινες προεξοχές της κλειδαριάς έβγαιναν έξω από τη δοκό και η δοκός ωθούνταν στο πλάι, με αποτέλεσμα να ανοίγει η πόρτα.

Οι παλιές κλειδαριές χρησιμοποιούνταν για να ασφαλίζονται δωμάτια με τιμαλφή και ειδικές κρύπτες, προκειμένου να προστατευτούν από εχθρούς και κλέφτες.

Αργότερα, στη ρωμαϊκή εποχή, εμφανίστηκαν οι κλειδαριές και τα κλειδιά από σίδερο, ενώ οι Ρωμαίοι ήταν επίσης εκείνοι που εφηύραν την κλειδαρότρυπα, με μια μορφή που θυμίζει πολύ τις σημερινές κλειδαριές. Στις ρωμαϊκές πόρτες υπήρχαν μικρές προεξοχές στις κλειδαρότρυπες, έτσι ώστε το κλειδί να μην μπορεί να γυρίσει αν δεν ήταν το σωστό. Οι Ρωμαίοι ήταν επίσης οι πρώτοι που κατασκεύασαν μικρές κλειδαριές και κλειδιά, για συρτάρια ή κοσμηματοθήκες. Μερικά κλειδιά ήταν μάλιστα τόσο μικρά, που τα φορούσαν στα δάκτυλα σαν δακτυλίδια.

 

Πόσο γρήγορα περιστρέφεται η Γη;

Ως γνωστόν, η Γη κάνει μια πλήρη περιστροφή σε 24 ώρες. Όσον αφορά την ταχύτητα, αυτό εξαρτάται από το γεωγραφικό πλάτος. Σε απόσταση δέκα μέτρων από τους πόλους, η ταχύτητα είναι μόλις 2,62 μέτρα την ώρα, ενώ στον ισημερινό είναι 1.674 χιλιόμετρα την ώρα.

 

Ποιος είναι ο λιγότερο οδυνηρός θάνατος;

Υπάρχει ενδεχομένως κάποια μορφή θανάτου που μπορεί να χαρακτηριστεί ως η λιγότερο ανυπόφορη;

Τόσο οι επιστήμονες όσο και οι φιλόσοφοι έχουν ασχοληθεί με το ερώτημα αυτό επί μακρόν, αλλά –για ευνόητους λόγους– δεν έχουν καταλήξει σε κάποια σαφή απάντηση.

Συχνά, η αντιμετώπιση του θέματος έχει να κάνει με το είδος της κοινωνίας μέσα στην οποία έχει μεγαλώσει κανείς. Για παράδειγμα, σε μια πολεμοχαρή κοινωνία πολλοί θα προτιμούσαν να πέσουν πολεμώντας τον εχθρό, ενώ σε πιο ειρηνικές κοινωνίες ο καλύτερος θάνατος θεωρείται να πεθάνει κανείς ενώ κοιμάται.

Από καθαρά ιατρική άποψη, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ένας αργός θάνατος είναι απαραίτητα και ο χειρότερος. Πολλοί Αμερικανοί γιατροί έχουν μελετήσει τι συμβαίνει με ανθρώπους που διατηρούνται στη ζωή με τεχνητά μέσα – όπως στην πρόσφατη περίπτωση της Αμερικανίδας Terri Schiavo, που είχε περιέλθει σε μόνιμη φυτική κατάσταση, περίπτωση για την οποία ξέσπασε μεγάλη δικαστική διαμάχη. Υπήρξε έντονη αντιπαράθεση για το αν θα έπρεπε να της αφαιρεθεί το σωληνάκι μέσω του οποίου τρεφόταν, προκειμένου να βρει γαλήνη. Όταν συμβεί κάτι τέτοιο, το άτομο οδηγείται σε θάνατο από ασιτία. Παρ’ όλο που η διαδικασία μπορεί να ακούγεται βάναυση, στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν αρκετά ήρεμο θάνατο.

Οι ασθενείς που δεν μπορούν να φάνε ή να πιουν, περιέρχονται ως επί το πλείστον σε μια κατάσταση που ονομάζεται κέτωση, κατά την οποία το σώμα αρχίζει να χρησιμοποιεί μυς και λίπη ως καύσιμα. Σταδιακά, οι αντιδράσεις του νευρικού συστήματος εξασθενούν πολύ, γι’ αυτό και ο ασθενής δεν αισθάνεται σχεδόν καθόλου πόνο, δίψα ή πείνα. Όταν τελικά πάψει η λειτουργία των νεφρών, ο ασθενής πεθαίνει ήρεμα και γαλήνια.

 

Πώς κατασκευάζονται τα ολοστρόγγυλα σφαιρίδια;

Για να έχουν τα ρουλεμάν την καλύτερη δυνατή απόδοση, οι μπίλιες τους πρέπει να είναι τέλειες. Η κατασκευή τους απαιτεί μια ειδική τεχνική.

Η διαδικασία ξεκινά με κυλινδρικές ατσάλινες ράβδους, που τεμαχίζονται σε ίσα κομμάτια (1). Στη συνέχεια, δύο πιστόνια που καταλήγουν σε ημισφαιρικά καλούπια συμπιέζουν και από τις δύο πλευρές το κάθε κομμάτι και το στρογγυλεύουν (2). Για να γίνουν οι μπίλιες ακόμα πιο σφαιρικές και λείες, κυλούν μέσα σε ένα ειδικό μηχάνημα (3). Δύο ατσάλινοι δίσκοι με ομόκεντρες αυλακώσεις στο εσωτερικό τους «πλάθουν» τις μπίλιες, για να τους δώσουν το σωστό σχήμα. Η διαδικασία θυμίζει το πλάσιμο κεφτέδων με τις παλάμες.

Έπειτα, οι μπίλιες μπαίνουν σε φούρνο για να σκληρύνουν (4), λειαίνονται και στιλβώνονται σε ένα μηχάνημα που μοιάζει με το μηχάνημα μάλαξης (5), αλλά επεξεργάζεται τις μπίλιες με πιο ήπιο τρόπο. Στο τέλος, ελέγχονται από μηχανήματα, πλένονται και τρίβονται και, τέλος, γίνεται δειγματοληπτικός έλεγχος από ειδικούς. Το σχήμα τους πρέπει να συμφωνεί μέχρι κλάσματος μικρομέτρου για να περάσουν τη δοκιμασία.

 

Γιατί τραυλίζουν ορισμένοι άνθρωποι;

Ο τραυλισμός είναι μια διαταραχή της ροής του λόγου, η οποία χαρακτηρίζεται από την έλλειψη συγχρονισμού της εκφοράς, του τόνου και της αναπνοής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διακοπή της ροής του λόγου από επαναλήψεις και καθυστερήσεις.

Οι επιστήμονες δε γνωρίζουν επακριβώς το λόγο για τον οποίο ορισμένοι άνθρωποι τραυλίζουν, αλλά το πρόβλημα αυτό οφείλεται πιθανότατα σε πολλούς παράγοντες. Αναμφίβολα οι ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο. Αυτό μπορεί, π.χ., να το διαπιστώσει κανείς με τη συνήθη επιδείνωση του τραυλισμού σε συνθήκες στρες ή λόγω νευρικότητας. Αντίθετα, το πρόβλημα μπορεί να εξαφανιστεί παροδικά, υπό το κράτος ενθουσιασμού ή όταν το άτομο είναι απορροφημένο με κάποια άλλη σκέψη.

Όμως, και κάποιοι βιολογικοί παράγοντες παίζουν ρόλο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι πιθανό να μπλοκάρει ολόκληρος ο μηχανισμός της ομιλίας, με αποτέλεσμα να κλείσει όλος ή μέρος του λάρυγγα. Υπάρχει, επίσης, και κάποια μορφή κληρονομικής προδιάθεσης, καθώς στις μισές περίπου των περιπτώσεων τραυλίζουν και άλλα μέλη της οικογένειας.

Ο τραυλισμός εμφανίζεται 3 με 4 φορές συχνότερα στα αγόρια απ’ ό,τι στα κορίτσια και παρουσιάζεται στο 1% του συνόλου των παιδιών ηλικίας 6 ετών.

 

Για πόσο καιρό πιστεύαμε ότι η Γη είναι επίπεδη;

Ήδη από την αρχαιότητα, πολλοί αρχαίοι Έλληνες στοχαστές, μεταξύ των οποίων ο Πυθαγόρας και ο Αριστοτέλης, γνώριζαν ότι η Γη είναι στρογγυλή. Η γνώση τους αυτή ξεκινούσε από απλές παρατηρήσεις, όπως, π.χ., ότι πάντα βλέπει κανείς πρώτα το κατάρτι, όταν εμφανίζεται κάποιο πλοίο στον ορίζοντα.

Παλιότερα, πολλοί ιστορικοί πίστευαν ότι οι γνώσεις των Ελλήνων για το σχήμα της Γης είχαν χαθεί κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, αλλά σήμερα οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τουλάχιστον οι λόγιοι γνώριζαν πάντα ότι ήταν στρογγυλή. Για παράδειγμα, ο Άγγλος χριστιανός λόγιος Βήδας, στο έργο του De temporum ratione, που γράφηκε γύρω στο 700, ανέφερε σαφώς πως η Γη πρέπει να ήταν στρογγυλή. Επίσης, υπάρχει η υπόνοια ότι και πολλοί απλοί άνθρωποι κατά τo Μεσαίωνα γνώριζαν το πραγματικό σχήμα της Γης.

Μεταξύ άλλων, στο εκπαιδευτικό βιβλίο Elucidarius, του 12ου αιώνα, αναφέρεται ότι η Γη έχει σχήμα σφαιρικό. Το Elucidarius, που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και ήταν ευρέως γνωστό, χρησιμοποιούνταν από πολλούς επαρχιακούς ιερείς, οι οποίοι συχνά ανέφεραν αποσπάσματά του στα κηρύγματά τους.