Άχρηστες αλλά ενδιαφέρουσες πληροφορίες!

Πώς υπολογίζεται το βάθος των σεισμών

Ο σεισμός είναι μια σύντομη δόνηση του εδάφους που προκαλείται από τη διάδοση σεισμικών κυμάτων κατά μήκος του φλοιού της Γης. Αυτά τα κύματα είναι τριών τύπων: διαμήκη, που "τραντάζουν" κάθετα το έδαφος, εγκάρσια, που μεταδίδονται με μικρότερη ταχύτητα και προκαλούν κυματοειδείς δονήσεις, και επιφανειακά, με μικρή ταχύτητα μετάδοσης.

Μπορούμε να προσδιορίσουμε την περιοχή προέλευσης των κυμάτων με την κατασκευή ενός διαγράμματος απόστασης-χρόνου, αναλύοντας την ταχύτητα διάδοσης των διαφόρων σεισμικών κυμάτων σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Σ' ένα σεισμόγραμμα ξεχωρίζει καθαρά η άφιξη των διαμηκών κυμάτων σε σχέση μ' εκείνη των εγκαρσίων.

Με βάση ακριβώς αυτή τη διαφορά στο χρόνο άφιξης, μπορούμε να προσδιορίσουμε την απόσταση της εστίας ενός σεισμού από τον τόπο καταγραφής του. Πράγματι, τόσο τα διαμήκη όσο και τα εγκάρσια κύματα προέρχονται από το επίκεντρο του σεισμού, μόνο που τα πρώτα μεταδίδονται με μεγαλύτερη ταχύτητα από τα δεύτερα.

Μετρώντας το χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ της άφιξης των δύο κυμάτων στον τόπο καταγραφής και γνωρίζοντας την ταχύτητα μετάδοσής τους, μπορούμε μ' έναν απλό υπολογισμό να προσδιορίσουμε την απόσταση του σεισμού από το παρατηρητήριο. Με ταυτόχρονη καταγραφή από πολλά παρατηρητήρια μπορούμε να προσδιορίσουμε την ακριβή διεύθυνση από την οποία προέρχονται τα κύματα, δηλαδή το επίκεντρο του σεισμού.

 

Πώς γεννήθηκε το βραβείο Νόμπελ

Το βραβείο εμπνεύστηκε ο Άλφρεντ Μπέρναρντ Νόμπελ, χημικός από τη Σουηδία (1833-1896). Αυτός εφηύρε τη δυναμίτιδα και αργότερα τη βαλλιστίτιδα, εκρηκτικό που χρησιμοποιείται για τη γόμωση των όλμων.

Από τις ευρεσιτεχνίες καθώς και από άλλες πρωτοβουλίες του στο βιομηχανικό τομέα δημιούργησε μια τεράστια περιουσία, την οποία δώρισε το 1895 σ' ένα ίδρυμα, με σκοπό να απονέμει κάθε χρόνο πέντε βραβεία σ' εκείνους που πρόσφεραν τις σημαντικότερες υπηρεσίες στην ανθρωπότητα στους τομείς της χημείας, της ιατρικής ή φυσιολογίας, της λογοτεχνίας, της φυσικής και της προαγωγής των καλών σχέσεων μεταξύ των λαών (βραβείο ειρήνης).

Όρισε επίσης ότι τα τέσσερα πρώτα βραβεία θα απονέμονταν από σουηδικά ιδρύματα, ενώ εκείνο για την ειρήνη από μια επιτροπή εκλεγμένη από το νορβηγικό Κοινοβούλιο. Δεν ξέρουμε ποιος είναι ο λόγος αυτής της επιλογής. Από το 1814 η Σουηδία και η Νορβηγία ενώθηκαν σ' ένα βασίλειο, αλλά στα τέλη εκείνου του αιώνα οι Νορβηγοί επεδίωκαν την απόσχιση.

Ίσως ο Νόμπελ πίστευε ότι μ' αυτό τον τρόπο θα βοηθούσε στην ειρηνική διευθέτηση του προβλήματος. Κάθε Οκτώβριο γίνονται γνωστά τα ονόματα των νικητών. Η απονομή των βραβείων στη Στοκχόλμη και στο Όσλο γίνεται στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Νόμπελ.

Το πρώτο βραβείο απονεμήθηκε το 1901. Το 1968 η Τράπεζα της Σουηδίας θέσπισε ένα επιπλέον βραβείο για την οικονομία, το οποίο ονομάστηκε Βραβείο στη Μνήμη του Νόμπελ

 

Γιατί τα πλοία επιπλέουν

Τα πλοία επιπλέουν λόγω της άνωσης.

Την ανακάλυψε ο Αρχιμήδης ο Συρακούσιος, που έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ. Ο Αρχιμήδης διατύπωσε την αρχή που φέρει τ' όνομά του: "Ένα σώμα, όταν βυθιστεί σ' ένα υγρό, δέχεται απ' αυτό μια δύναμη από κάτω προς τα πάνω ίση με το βάρος του υγρού που εκτοπίζει". Με βάση αυτή την αρχή, η συμπεριφορά ενός στερεού που βυθίζεται σ' ένα υγρό καθορίζεται από δύο αντίθετες δυνάμεις: το βάρος του, που κάνει το στερεό να κινηθεί από τα πάνω προς τα κάτω, και την άνωση, ίση με το βάρος του εκτοπιζόμενου από το σώμα υγρού, η οποία ωθεί το  στερεό από τα κάτω προς τα πάνω. Γι' αυτό όλα τα πλοία έχουν στο χαμηλότερο τμήμα τους μεγάλα κενά διαμερίσματα.

 

Ποιο είναι το μεγαλύτερο βακτήριο και τι διαστάσεις έχει

Το μεγαλύτερο βακτήριο είναι το Thiomargarita namibiensis ή, κοινώς, Θειούχο Μαργαριτάρι της Ναμίμπια.

Είναι ορατό με γυμνό μάτι. Η διάμετρός του μπορεί να φτάσει ακόμα και στα 0,7 χιλιοστά, έχει δηλαδή δεκαπλάσιο μέγεθος από το βακτήριο Thiploca, το μεγαλύτερο βακτήριο που γνωρίζαμε μέχρι πρόσφατα. Ανακαλύφθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 στην ευρύτερη περιοχή των ακτών της Ναμίμπια. Είναι ένας σφαιρικός μονοκύτταρος οργανισμός που μεταφέρεται από τα θαλάσσια ρεύματα μέχρι και σε εκατό μέτρα βάθος. Έχει χρώμα πρασινομπλέ οπαλίου και σχηματίζει μεγάλες αποικίες που μοιάζουν με εύθραυστα μαργαριταρένια κολιέ. Το Thiomargarita τρέφεται με υδροθειικό οξύ, το οποίο αποκτά μέσω της αντίδρασης θείου με νιτρικό άλας. Στο κέντρο του κυττάρου υπάρχει ένα μεγάλο κενοτόπιο, που καλύπτει το 98% του όγκου του. Εκεί αποθηκεύει το νιτρικό άλας, που βρίσκεται διαλυμένο στην επιφάνεια του νερού. Έπειτα το βακτήριο μετακινείται σε μεγαλύτερο βάθος, όπου βρίσκει σωρούς από φύκια σε αποσύνθεση, τα οποία και παράγουν το θείο. Λόγω της ικανότητάς του ν' αποσπά νιτρικό άλας από το νερό, υπάρχει η σκέψη να χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των μολυσματικών αγροτικών απορριμμάτων.

 

Πότε ιδρώνουν τα χέρια

Η εφίδρωση των χεριών είναι πολύ διαφορετικό φαινόμενο από την εφίδρωση του σώματος.

Για παράδειγμα, όταν κοιμόμαστε, όση ζέστη κι αν κάνει, οι ιδρωτοποιοί αδένες της παλάμης του χεριού παύουν να λειτουργούν. Αυτό συμβαίνει γιατί, αντίθετα με τους αδένες του υπόλοιπου σώματος, αυτοί των χεριών δεν είναι καθόλου ευαίσθητοι στην αύξηση της θερμοκρασίας. Αντιδρούν όμως στο ψυχολογικό στρες. Το αποτέλεσμα είναι ότι όταν φοβόμαστε, έχουμε άγχος ή είμαστε πολύ συγκεντρωμένοι, τα χέρια υγραίνονται ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Το αντίθετο συμβαίνει όταν είμαστε χαλαροί, όπως όταν κοιμόμαστε ή διαβάζουμε ένα βιβλίο, οπότε οι παλάμες στεγνώνουν.

 

Πόσα μπαλόνια χρειάζονται για να ανυψωθεί ένας άνθρωπος;

Τα φουσκωτά μπαλόνια που πωλούνται στο εμπόριο είναι γεμάτα ήλιο, αέριο που έχει ανυψωτική δύναμη ίση με ένα γραμμάριο ανά λίτρο.

Για να υπολογίσουμε πόσα μπαλόνια χρειάζονται για να ανασηκωθεί ένας άνθρωπος από τη Γη, πρέπει πρώτα απ' όλα να ξέρουμε πόσο ήλιο υπάρχει στα μπαλόνια. Μπορούμε να ξεκινήσουμε με μια κατά προσέγγιση εκτίμηση του όγκου τους. Παρόλο που τα μπαλόνια που πωλούνται στα λούνα-παρκ έχουν σε γενικές γραμμές το σχήμα αχλαδιού, για τους υπολογισμούς μας συμφέρει να τα θεωρήσουμε σφαιρικά. Κατά μέσο όρο, η διάμετρος των μπαλονιών είναι γύρω στα 30 εκατοστά, και επομένως η ακτίνα τους έχει μήκος 15 cm. Ο όγκος μιας σφαίρας δίνεται από τον τύπο 4/3 π Χ 3,14 Χ r2 . Συνεπώς, η χωρητικότητα ενός μπαλονιού είναι 14,137 cm 2, δηλαδή περίπου 14 λίτρα. Καθένα από τα μπαλόνια μπορεί επομένως ν' ανυψώσει 14 γραμμάρια -θεωρώντας ότι το βάρος τόσο του ίδιου όσο και του σκοινιού που το κρατάει είναι μηδενικό. Για να σηκώσουμε ένα παιδάκι βάρους 15 κιλών, θα χρειαστούν πάνω από χίλια μπαλόνια, τα οποία μπορούν να γεμίσουν ένα δωμάτιο με διαστάσεις 4 Χ 4 Χ 3 μέτρα, ενώ για έναν ενήλικο εξήντα κιλών χρειάζονται 4.285 μπαλόνια, τα οποία γεμίζουν μια μικρή μονοκατοικία.

 

Πόσο οξυγόνο καταναλώνουμε αναπνέοντας;

Ο μέσος ενήλικος άνθρωπος σε κατάσταση ηρεμίας εισπνέει και εκπνέει περίπου οχτώ λίτρα αέρα ανά λεπτό, δηλαδή μέσα σε μια μέρα καταναλώνει 550 λίτρα οξυγόνο. Γιατί κατά την εισπνοή ο αέρας περιέχει 20% οξυγόνο, ενώ κατά την εκπνοή 15%.

 

Τι είναι ο ξηρός πάγος

Είναι το στερεό διοξείδιο του άνθρακα. Παράγεται με τη γρήγορη εκτόνωση υγρού διοξειδίου του άνθρακα.

Η απότομη εξάτμιση ενός μέρους απ' αυτό παράγει έντονη ψύξη, που στερεοποιεί τον υπόλοιπο ανυδρίτη. Ονομάζεται έτσι γιατί έχει την ιδιότητα να περνά από τη στερεά στην αέρια κατάσταση χωρίς να υγροποιείται.

 

Γιατί όταν τρέχουμε κινούμε τα χέρια μας;

Η κίνηση των χεριών όταν τρέχουμε, αλλά και όταν περπατάμε, λειτουργεί εξισορροπητικά.

Η ταλάντωσή τους είναι ακούσια και γίνεται με τρόπο ώστε το δεξί χέρι να κινείται συγχρόνως με το αριστερό πόδι, και το αριστερό χέρι με το δεξί πόδι. Αυτό βοηθά το σώμα να μην κλίνει προς τη μία ή την άλλη πλευρά, διευκολύνοντας έτσι το μυϊκό σύστημα να επιφέρει ευκολότερα την ισορροπία. Επίσης, η ταλάντωση των χεριών διατηρεί το κέντρο βάρους του σώματος γύρω από τη θέση ισορροπίας του . έτσι ο οργανισμός καταναλώνει λιγότερη ενέργεια όταν κινείται. Τέλος, η φόρα όταν τρέχουμε, εναλλασσόμενη με την ταλάντωση των χεριών, βοηθά στην κίνηση συμπαρασύροντας όλο το σώμα.

 

Γιατί η παλάμη του χεριού δε μαυρίζει;

Για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι η έλλειψη μελανοκυττάρων, δηλαδή, κυττάρων που παράγουν τη μελανίνη και τα οποία βρίσκονται στον υποδόριο ιστό. Ο δεύτερος είναι το πάχος του κεράτινης στιβάδας, δηλαδή του επιφανειακού δέρματος.

Η παλάμη του χεριού και τα πέλματα των ποδιών έχουν ανθεκτικότερη επιδερμίδα από τα υπόλοιπα σημεία του σώματος. Σκληρό και ανθεκτικό, αυτό το στρώμα του δέρματος εμποδίζει τη μελανογένεση, δηλαδή το πέρασμα των κόκκων της μελανίνης από τα  μελανοκύτταρα στην επιφανειακή κεράτινη στιβάδα.

Μια προειδοποίηση: οι ελιές στις παλάμες των χεριών και στα πέλματα των ποδιών είναι αρκετά σπάνιο γεγονός, το οποίο καλό θα ήταν να ελεγχθεί.

 

Γιατί ανατριχιάζουμε;

Τα ρίγη είναι γρήγορες μυϊκές συσπάσεις που προκαλούνται από ακούσιους εγκεφαλικούς παλμούς.

Με τα ρίγη παράγεται ενέργεια για να θερμανθεί το αίμα που διέρχεται μέσω των μυών. Γενικά, εκδηλώνονται όταν η θερμοκρασία του σώματος πέφτει σημαντικά. Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστούν και σε υψηλό πυρετό. Στην περίπτωση αυτή προκαλούν περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας. Έτσι μεγιστοποιείται ο μεταβολισμός και ενεργοποιείται το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού.

 

Ποια είναι η λειτουργία του "μήλου του Αδάμ";

Το μήλο του Αδάμ δεν έχει κάποια συγκεκριμένη λειτουργία.

Είναι ένα σημείο όπου ενώνονται δύο βασικοί χόνδροι του λάρυγγα κι ένας αγωγός που συνδέει τη στοματική κοιλότητα με την τραχεία. Επίσης ενώνει το λάρυγγα με τους πνεύμονες. Ο λάρυγγας εξυπηρετεί στην εισπνοή και εκπνοή του αέρα και βοηθά στην παραγωγή ήχων για την ομιλία, καθώς στο εσωτερικό του βρίσκονται οι φωνητικές μας χορδές. Το μήλο του Αδάμ είναι μεγαλύτερο στους άντρες και συνεπώς φαίνεται εντονότερα. Ο λάρυγγας των αντρών αναπτύσσεται σημαντικά κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Το γεγονός αυτό εξηγεί και την αλλαγή στον τόνο της φωνής τους. Αντίθετα, στις γυναίκες το μήλο παραμένει μικρό.

 

Μπορεί να υπάρξει ζωή όπου δεν υπάρχει νερό;

Ένα έμβιο ον αποτελείται από ένα σύστημα ικανό να μετατρέπει ενέργεια και να αναπαράγεται.

Κάθε ον αναπτύσσεται χάρη σε μια τεράστια ποσότητα χημικών αντιδράσεων, οι οποίες γίνονται με αρκετά προκαθορισμένη ακολουθία και πάνω από όλα με παρουσία νερού. Το νερό συμμετέχει ενεργά στη φωτοσύνθεση της χλωροφύλλης, με την οποία τα φυτά προσλαμβάνουν ηλιακή ενέργεια, στην παραγωγή πλήρους οργανικής ουσίας (σάκχαρα και άμυλο) και οξυγόνου για την αναπνοή. Συνεπώς, είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει ζωή χωρίς την παρουσία νερού και μέχρι σήμερα δεν έχει συμβεί ποτέ κάτι ανάλογο.

 

Πόσο γρήγορη είναι η σκέψη

Η σκέψη είναι ένας ηλεκτρικός παλμός που μεταφέρεται κατά μήκος των νευρικών ινών του σώματος, με μέγιστη ταχύτητα τα 248 χιλιόμετρα την ώρα.

Σε γενικές γραμμές, η σκέψη αντιδρά ταχύτερα στους ήχους από ότι στο φως και στα δυσάρεστα ερεθίσματα από ότι στα ευχάριστα.

 

Πόσο απέχει ο ορίζοντας

Ορίζοντας ονομάζεται η νοητή γραμμή η οποία εφάπτεται με την επιφάνεια της Γης και βρίσκεται στη μέγιστη απόσταση από το οπτικό πεδίο του παρατηρητή.

Όσο ψηλότερα είναι το σημείο του παρατηρητή τόσο μακρύτερη φαίνεται και η γραμμή του ορίζοντα. Ένας  άνθρωπος, για παράδειγμα, στην ακτή της θάλασσας αντιλαμβάνεται τον ορίζοντα σε μια απόσταση περίπου οχτώ χιλιομέτρων. Για μια καμηλοπάρδαλη θα βρισκόταν πολύ μακρύτερα, ενώ για ένα μυρμήγκι θα ήταν ανύπαρκτος.

 

Γιατί το σαπούνι δε διαλύεται με το νερό της θάλασσας

Το σαπούνι δε διαλύεται με το θαλασσινό νερό λόγω του χλωριούχου νατρίου, του αλατιού.

Τα μόρια του σαπουνιού περιέχουν μόρια λιπαρών ουσιών (λιπόφιλα) και μόρια νερού (υδρόφιλα). Όταν χρησιμοποιούμε σαπούνι το λιπόφιλο τμήμα του ενώνεται με τη βρομιά, ενώ το υδρόφιλο με το νερό. Έτσι καθαρίζει τις επιφάνειες στις οποίες απλώνεται. Η υδρόφιλη απόληξη όμως αποτελείται κι από άτομα νατρίου. Αν αυτό το στοιχείο υπάρχει και στο νερό, όπως συμβαίνει στη θάλασσα, τα μόρια του σαπουνιού δεν απελευθερώνονται και η βρομιά παραμένει κολλημένη στην επιφάνεια που επρόκειτο να καθαριστεί. Μια εναλλακτική λύση είναι η αντικατάσταση των μορίων νατρίου με μόρια ποτάσας, τα οποία υπάρχουν στη θάλασσα σε ελάχιστες ποσότητες. Το σαπούνι που παρασκευάζεται μ' αυτό τον τρόπο ονομάζεται "σαπούνι με θαλάσσια εκχυλίσματα" και έχει πιο συμπαγή και ακατέργαστη μορφή.

 

Τι ρόλο παίζουν τα ζώα στη γονιμότητα των εδαφών;

Τα ζώα συνήθως δεν παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της γονιμότητας των γεωργικών εδαφών. Στα δασικά εδάφη, ωστόσο, συμβαίνει το αντίθετο.
Ανακυκλώνουν τα αποδομούμενα οργανικά υλικά και τα επιστρέφουν στο έδαφος. Επίσης βελτιώνουν τη δομή του εδάφους. Η τροφή τους αποτελείται από αποσυνθεμένο οργανικό υλικό, ζωντανά φυτά, ζωικά απεκκρίματα ή άλλα ζώα. Ο αριθμός των εδαφόβιων ζώων σε μια ορισμένη περιοχή εξαρτάται από τη διαθέσιμη τροφή, τη θερμοκρασία, την υγρασία και τον βαθμό αερισμού και αποστράγγισης του εδάφους. Εκτιμάται ότι σε 4.047 τετραγωνικά μέτρα εδάφους περιέχονται αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ζώα, με νωπό βάρος της τάξης των 900 κιλών.

 

Ποιο είναι το πιο ψηλό άλογο στον κόσμο

Το ψηλότερο που γνωρίζουμε ήταν ο Φίρπον, ένα αργεντίνικο άλογο που έφτανε τα 2.16 μέτρα και πέθανε το 1972
Σήμερα το ρεκόρ μοιράζονται ο Γολιάθ, ένα άλογο από το Τέξας με ύψος 1.95 μέτρα και ο Κράκερ, που ανήκει στην αγγλική ράτσα Σάιρ (Shire) από το Λίνκλονσαϊρ. Ο Κράκερ στα δεκαέξι του χρόνια έχει ύψος 1,90 μέτρα.

 

Πώς υπολογίζουμε την ηλικία των ψαριών

Το βασικότερο κριτήριο υπολογισμού για τους ψαράδες είναι το μέγεθος.
Σε κάθε είδος έχει οριστεί το κατώτατο μέγεθος αλιείας. Για παράδειγμα, πρέπει να ξαναρίχνουν στο νερό την πέρκα αν το μήκος της είναι μικρότερο των 45 εκατοστών. Και αυτό διότι δεν αναπαράγεται πριν από την ηλικία των τριών ετών, οπότε φτάνει τα 40 εκατοστά. Η πέστροφα είναι κατάλληλη για ψάρεμα όταν είναι 18, 23 ή 25 εκατοστά, ανάλογα με την περιοχή όπου αλιεύεται. Σε αυτό το μέγεθος είναι τριών ή τεσσάρων ετών. Ωστόσο οι παραπάνω προσδιορισμοί είναι σχετικοί, καθώς τα ψάρια αναπτύσσονται γρήγορα ή αργά ανάλογα με το περιβάλλον διαβίωσής τους.

Πολλά ερευνητικά κέντρα εφαρμόζουν μια ακριβέστερη μέθοδο. Εξετάζουν τους μικροσκοπικούς ασβεστόλιθους που συγκεντρώνονται στο εσωτερικό των αφτιών των ψαριών, οι οποίοι σχηματίζουν ραβδώσεις με την πάροδο των χρόνων. Τα στάδια του κύκλου ζωής του ψαριού αποτυπώνονται πάνω σε αυτές τις ραβδώσεις. Στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο μπορούμε να παρατηρούμε επί καθημερινής βάσεως την εξέλιξή τους.

 

Πώς προσδιορίζεται το φύλο ενός δεινοσαύρου;

Οι ερευνητές δεν μπορούν να προσδιορίσουν εύκολα το φύλο του ζώου στο οποίο ανήκει το δείγμα που ανακαλύπτουν διότι με το πέρασμα των αιώνων χάνονται τα ίχνη που επιτρέπουν να προσδιοριστεί το φύλο του.
Ωστόσο η παλαιοντολόγος Μαίρη Σβάιτσερ και οι συνάδελφοί της στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνα, στις ΗΠΑ, διαβεβαιώνουν ότι έχουν ανακαλύψει ένα αλάνθαστο σύστημα που οδηγεί στον προσδιορισμό του φύλου των δεινοσαύρων. Τον Ιούνιο του 2005 ανακοίνωσαν στο περιοδικό Science ότι ανακάλυψαν έναν ασυνήθιστο οστεώδη ιστό στην πατούσα ενός Τυραννόσαυρου Ρεξ στη Μοντάνα των ΗΠΑ. Το εύρημα, συγκεκριμένα το εξωτερικό περίβλημα ενός οστού, αποτελείται από πολλά αγγεία και είναι πλούσιο σε ασβέστιο. Αντίστοιχους ιστούς συναντάμε σήμερα στα μακριά οστά θηλυκών πτηνών την περίοδο κυοφορίας τους. Η παρουσία του ιστού, πολύτιμου για την ανάπτυξη του φλοιού των αβγών, σημαίνει ότι το εύρημα ανήκει σε μια μέλλουσα μαμά, δεινοσαυρίνα φυσικά!