Η επιστροφή στη δραχμή και τα παλικάρια της φακής...
1) Η επιστροφή στη δραχμή και τα παλικάρια της φακής...
Η σύγχυση και η οργή που έχει προκαλέσει στην κοινή γνώμη η ελληνική χρεοκοπία το 2010 και εν συνεχεία ο αναποτελεσματικός χειρισμός της κατάστασης από την κυβέρνηση και τη λοιπή πολιτική ηγεσία, έχουν δημιουργήσει ευήκοα ώτα για παράδοξες θεωρίες συνωμοσίας, μαγικές συνταγές εξόδου από την κρίση, όπως αυτές για παύση πληρωμών και επιστροφή στη δραχμή...
Θέλω να σταθώ όμως σήμερα περισσότερο στην ευκολία με την οποία προβάλλεται η δραχμή σαν λύση δια πάσα νόσο και πάσα... καχεξία του νου και της οικονομίας.
Αν είχαμε ζήσει υπό την ομπρέλα του ευρώ ήδη μισό ή ένα αιώνα, θα πίστευα πως το πρόβλημα έγκειται στο ότι έχουμε να κάνουμε με μερικές ανιστόρητες γενιές που δεν θυμούνται πως και στην περίοδο της δραχμής η Ελλάδα αυτοσαρκαζόταν ως Ψωροκώσταινα και πως η οικονομική ανάπτυξη, εκτός μικρών περιόδων συνετής οικονομικής πολιτικής, ήταν καχεκτική... Πως τέλος και με εθνικό νόμισμα η Ελλάδα έχει καταφέρει να χρεοκοπήσει τέσσερις φορές σε εκατό χρόνια...
Αν σε κάτι βοηθάει τα μέγιστα η παρουσία ευτελούς εθνικού νομίσματος την πολιτική ηγεσία μιας χώρας, είναι να βάζει το χέρι και να αδειάζει την τσέπη των πολιτών της, χωρίς να το καταλαβαίνουν την ώρα που γίνεται αυτό, αλλά πολύ αργότερα.
Αν π.χ. κατά την περσινή χρεοκοπία αντί του ευρώ είχαμε τη δραχμή σαν νόμισμα, οι περισσότεροι εξ υμών δεν θα είχαν δοκιμάσει την οδυνηρή εμπειρία να βλέπουν τους μισθούς τους να μειώνονται*...
Όλοι θα συνέχιζαν να λαμβάνουν τον ίδιο ή και αυξημένο μισθό, αλλά το γεγονός πως με αυτόν θα αγόραζαν όλο και λιγότερα πράγματα θα το καταλάβαιναν λίγο αργότερα.
Οι υποτιμήσεις της κοινής λογικής...
Έχω διαβάσει για σενάρια που εκτιμούν πως μια έξοδος και επιστροφή στη δραχμή δεν θα γινόταν στην αναλογία 340,75 δραχμές ανά ευρώ της εισόδου στο κοινό νόμισμα και θα είχε σαν συνέπεια αλλεπάλληλες υποτιμήσεις, όπως συνέβη σε όλες τις χώρες που χρεοκόπησαν.
Κάποια σενάρια κάνουν λόγο για μια πρώτη ισοτιμία στις 500 δραχμές ανά ευρώ και εν συνεχεία στις 1.000, τις 1.500 δραχμές ή και παραπάνω...
Σήμερα υπολογίζεται πως το καλάθι της νοικοκυράς αποτελείται κατά 70-80% από εισαγόμενα τρόφιμα.
Μια μέτρια διολίσθηση στην ισοτιμία των 700 δραχμών ανά ευρώ θα είχε αμέσως σαν συνέπεια τη σημαντική αύξηση του κόστους του καλαθιού της νοικοκυράς.
Ας υποθέσουμε πως σήμερα μια νοικοκυρά ξοδεύει 100 ευρώ την εβδομάδα, τα οποία με την παραπάνω ισοτιμία των 340,75 ισοδυναμούν με 34.750 δρχ. Με την νέα ισοτιμία το καλάθι θα στοίχιζε 70.000 δρχ. πλην την αξία των μη εισαγόμενων προϊόντων.
Ήτοι, μείον 34.750 Χ 20% ίσον με 20 ευρώ ή περίπου 7.000 δραχμές στο αρχικό καλάθι...
Οι οπαδοί της δραχμής υποστηρίζουν πως αυτή η άνοδος στις τιμές των εισαγόμενων είναι το κλειδί της επιτυχίας της δραχμής καθώς θα οδηγούσε στην αγορά ελληνικών προϊόντων και εν συνεχεία σε τόνωση των εξαγωγών. Ως ένα σημείο είναι σωστό αυτό και έχει λειτουργήσει πολλές φορές στο παρελθόν...
Το παράδειγμα της φακής...
Για να δούμε όμως πόσο θα ευνοούνταν η παραγωγή ενός κιλού φακής από την επιστροφή στη δραχμή; Η παραγωγή ενός στρέμματος φακής σήμερα κοστίζει 78,95 ευρώ σύμφωνα με μελέτη του ΕΘΙΑΓΕ. Το κόστος αυτό επιμερίζεται ως εξής: σπόροι 10,58 ευρώ, λιπάσματα 0,20 ευρώ, Κόστος Καταπολέμησης 2,3 ευρώ, Αμοιβή ξένης εργασίας 10,36 ευρώ, Αμοιβή ξένης μηχανικής εργασίας 38,77 ευρώ, Διάφορα 16,74 ευρώ...
Από τους παραπάνω συντελεστές ο μοναδικός που δεν επηρεάζεται από συναλλαγματικές διαφορές είναι το κόστος της ανθρώπινης εργασίας. Σπόροι, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, μηχανική εργασία (τρακτέρ κλπ) στο βαθμό που μέρος ή το σύνολο εισάγεται θα εξαρτώνται από τις ισοτιμίες του συναλλάγματος.
Κατά ένα πρόχειρο υπολογισμό τα 50 από τα 79 ευρώ του κόστους της καλλιέργειας ενός στρέμματος ελληνικής φακής εξαρτάται από ξένους συναλλαγματοβόρους συντελεστές. Όπερ, ανάλογα θα πρέπει να υπολογίσουμε και την άνοδο της τιμής της ελληνικής φακής και λοιπών τροφίμων που αποτελούν το 20%-30% του καλαθιού της νοικοκυράς. Βλέπε: Το παράδειγμα της φακής...
Ευκαιριακά, μια υποτίμηση θα έκανε φθηνά τα ελληνικά προϊόντα και θα έδινε ώθηση στις εξαγωγές. Αυτή η ώθηση όμως θα ήταν προσωρινή και θα οφειλόταν κυρίως στην πτώση του κόστους εργασίας. Δηλαδή πάλι στη μείωση των μισθών... αυτό για το οποίο κατηγορούμε ότι μας επιβάλλει το επάρατο μνημόνιο και η «κατοχή» της χώρας από την τρόικα των δανειστών.
Αν πέρυσι λοιπόν κατά τη χρεοκοπία αντί για ευρώ είχαμε δραχμές και η δραχμή υποτιμόταν κατά 50%, η ονομαστική αξία του μισθού μας θα έμενε ίδια, αλλά το κόστος ζωής θα αυξανόταν σημαντικά, ίσως και πάνω από 50%.
Η αξία των περιουσιακών μας στοιχείων, για τους ξένους, θα υποτιμόταν κατά 50%, από την Ακρόπολη μέχρι το οικόπεδο του παππού... Η αξία των 10.000 ευρώ που έχει ο παππούς στην άκρη για ώρα ανάγκης, θα έπεφτε στο μισό...
Πιστεύω πως όσοι υποστηρίζουν την έξοδο στη δραχμή το κάνουν για λόγους που έχουν να κάνουν με ιδεολογικές αγκυλώσεις ή σκοπιμότητες και συμφέροντα. Πρόκειται κυρίως:
α) Για οπαδούς του οικονομικού μοντέλου της Αλβανίας του Ενβερ Χότζα, κάποιοι δεν το κρύβουν άλλωστε,
β) για στελέχη της κομματοκρατίας που απομυζούν την κοινωνία και πιστεύουν πως έτσι θα συνεχίσουν να το κάνουν,
γ) για διαπλεκόμενους επιχειρηματίες,
δ) για αποτυχημένους επιχειρηματίες που επιζητούν να επιβιώσουν με διαγραφή των δανείων και προστασία από τον διεθνή ανταγωνισμό για να μας αναγκάσουν να αγοράζουμε ακριβά κακής ποιότητας προϊόντα που αλλιώς δεν θα αγοράζαμε.
Οι οπαδοί της δραχμής είναι οπαδοί της κλειστής οικονομίας.
Οι οπαδοί της δραχμής κατά κύριο λόγο είναι εχθροί της ανοιχτής κοινωνίας και οικονομίας, αλλά επειδή σε ένα διεθνές περιβάλλον, που η ανοιχτή οικονομία επεκτείνεται διαρκώς μετά την κατάρρευση της σοβιετίας και αποτελεί ελκυστικό μοντέλο ακόμη και για την κομμουνιστική Κίνα ή την Κούβα μετά τις πρόσφατες απολύσεις κρατικών υπαλλήλων, προσπαθούν να επαναφέρουν από το παράθυρο αυτό που η κοινωνία έχει απορρίψει.
Η διέξοδος για την Ελλάδα και την ελληνική οικονομία δεν είναι η επιστροφή στη δραχμή, αλλά η δημιουργία ανταγωνιστικής παραγωγικής οικονομίας και η καταπολέμηση της παρασιτοκρατίας.
*Ο ρόλος της ψυχολογίας...
Για να αντιληφθεί κάποιος το ρόλο που παίζει η ψυχολογία στην οικονομική διαχείριση θα πρέπει να έχει υπόψη του αυτό που αναφέρει ο Νίκολας Τασιμ Ταλεμπ στο βιβλίο του «Στην πλάνη του τυχαίου»... Κάποιος που έχει εισόδημα π.χ. 20.000 το χρόνο και μένει σε μια γειτονιά που ο μέσος όρος αμείβεται με 12.000 το χρόνο, είναι πιο ευτυχισμένος από ό,τι θα ήταν αν έπαιρνε αύξηση στα 40.000 ευρώ ετησίως και μετακόμιζε σε μια γειτονιά που ο μέσος όρος αμείβεται με 80.000 ετησίως...
Με τρόπο ανάλογο μπορούμε να καταλάβουμε γιατί οι άνθρωποι δέχονται πιο δύσκολα να δουν το μισθό τους να μειώνεται σε ονομαστικό επίπεδο απ’ ό,τι σε πραγματικό.
Νομίζω πως το κριτήριο με το ποίο πρέπει να επιλέξουμε στο δίλημμα ευρώ ή δραχμή, είτε στο δίλημμα μεταρρύθμιση ή στάση πληρωμών, είναι αν θέλουμε για την επόμενη γενιά να ζήσει σε μια περιθωριακή αλλά «ανεξάρτητη» φτωχή χώρα με τις ευκαιρίες που προσφέρει αυτή ή ως ισότιμα μέλη σε μια οικονομική ζώνη 400 εκατ. ανθρώπων με σκληρό νόμισμα, ευημερία και ανάλογες επαγγελματικές ευκαιρίες σε εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις ικανές να επιβιώνουν σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης...
2) Τι σημαίνει το χειρότερο σενάριο για την αγορά...
Μπορεί το χειρότερο σενάριο της αποπομπής στη δραχμή να σημαίνει επιστροφή στις συνθήκες δουλοπαροικίας για τους εργαζόμενους μιας περιφερειακής οικονομίας που υστερεί σε παραγωγικότητα, αλλά για τις μετοχές των εισηγμένων τα πράγματα θα είναι αρκετά διαφορετικά.
Αν εξαιρέσουμε τις τράπεζες που θα πρέπει να κρατικοποιηθούν και να ανακεφαλαιωθούν, οι μετοχές των εξαγωγικών επιχειρήσεων με πολυεθνική, όσες παραμείνουν στην Ελλάδα και δεν αλλάξουν έδρα, θα αποτιμώνται σε δραχμές μεν αλλά με την αξία που διαθέτουν στην ιεραρχία του διεθνούς ανταγωνισμού του τομέα τους...
Μια επιχείρηση που είναι κατά κύριο λόγο εξαγωγική ή πολυεθνική μοιάζει με κότα που γεννάει χρυσά αυγά. Είτε με δραχμές θα πας να αγοράσεις τα χρυσά αυγά, είτε με ευρώ ή δολάριο, η αξία τους θα είναι ίδια... Κατά συνέπεια και η αξία της «κότας» θα εξαρτάται από την αξία των «αυγών» και όχι της χώρας που ανήκει...
3) Η πιθανότητα πρόωρων εκλογών...
Ο επενδυτής που θέλει να επιβιώσει θα πρέπει να εξοικειωθεί με την αντίληψη ότι το τυχαίο στις αγορές μπορεί να έχει αυξημένο ρόλο, ενώ το απροσδόκητο καθοριστικό.
Αυτή την περίοδο της σύγχυσης και της κοινωνικής και πολιτικής έντασης οι πιθανότητες τυχαίων γεγονότων που θα μεταβάλλουν το τοπίο είναι υψηλές...
Οι διακυμάνσεις της αγοράς το υποδηλώνουν αυτό και θα συνεχίσουν να το υποδηλώνουν μέχρι το πολιτικό τοπίο εντός και εκτός της χώρας δείξει πως ελέγχει τις εξελίξεις...
Η πιθανότητα πρόωρων εκλογών θα επέτεινε προσωρινά τη νευρικότητα στην αγορά, αλλά από την άλλη όσο θα πλησίαζαν θα έδιναν στην αγορά την δυνατότητα να προεξοφλήσει την ύπαρξη μιας κυβέρνησης καλύτερης από τη σημερινή. Κάτι που δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια.
Αρκετοί διατείνονται ότι όσοι έχουν χάσει στο χρηματιστήριο δεν πρόκειται να επιστρέψουν ξανά. Είναι σαν να υποστηρίζουν ότι οι νυχτοπεταλούδες δεν θα κυνηγάνε τους πυρακτωμένους λαμπτήρες και οι σκύλοι δεν θα κυνηγήσουν ξανά λαγούς.
Πηγή: