Το σημείο που τελικά έφερε σε διχασμό την κυβέρνηση και τον λαο ήταν το ζήτημα του αφοπλισμού των αντάρτικων ομάδων. Πιο συγκεκριμένα, έντονες αντιδράσεις προκάλεσε η πρόταση για γενικό αφοπλισμό, από τον οποίο όμως θα εξαιρούνταν η Τρίτη Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία και ο Ιερός Λόχος με το σκεπτικό ότι ήταν το μόνο εν λειτουργία τμήμα του τακτικού Ελληνικού Στρατού το οποίο πολέμησε σε Βόρειο Αφρική και Ιταλία. Ως ενδεικτική του διχασμού ανάμεσα στα στελέχη της κυβέρνησης θεωρείται η παραίτηση των υπουργών του ΕΑΜ, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1944.
Επιχειρώντας να διαμαρτυρηθεί για τις εξελίξεις, το ΕΑΜ διοργάνωσε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στις 3 Δεκεμβρίου 1944 στην πλατεία Συντάγματος. Η διαδήλωση είχε μεγάλη συμμετοχή, κατέληξε όμως σε λουτρό αίματος όταν χτυπήθηκε με πυροβολισμούς από το κτίριο της Αστυνομικής Διεύθυνσης, όπου ήταν ακροβολισμένοι αστυνομικοί. Κατά το ΕΑΜ 28 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους (οι 21 στο Σύνταγμα) και 140 τραυματίστηκαν.
Την επόμενη μέρα, στις 4 Δεκεμβρίου, οργανώθηκε γενική απεργία. Διοργανώθηκε νέα πορεία από το ΕΑΜ, στην οποία κεντρικό σύνθημα ήταν "Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή την Ελευθερία". Η πορεία αυτή χτυπήθηκε ξανά με πυροβολισμούς, στους οποίους απάντησαν τμήματα του εφεδρικού ΕΛΑΣ που την συνόδευαν. Η πόλη της Αθήνας μετατράπηκε σε πεδίο μάχης, ανάμεσα σε μονάδες του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ και στις κυβερνητικές δυνάμεις. Ανάμεσα στις δυνάμεις της κυβέρνησης Παπανδρέου περιλαμβάνονταν άνδρες της χωροφυλακής, η νεοσύστατη Εθνοφυλακή, η ορεινή ταξιαρχία Ρίμινι υπό τον Θρασύβουλο Τσακαλώτο, ο Ιερός Λόχος, μαθητές της σχολής Ευελπίδων, μέλη των πρώην Ταγμάτων Ασφαλείας, ενώ υποστηρίζονταν από βρετανικές μηχανοκίνητες δυνάμεις. Συμμετείχαν επίσης μέλη αντιστασιακών και άλλων οργανώσεων όπως η ΠΕΑΝ, η Ιερή Ταξιαρχία, η ΡΑΝ, η φοιτητική ΕΣΑΣ, η Εθνική Δράση, ο ΕΔΕΣ Αθηνών, η φιλοβασιλική Χ και άλλες μικρότερες ομάδες.
Μωρέ τι μου λες τώρα;
Συμμετείχε το ΕΑΜ με 4 υπουργούς στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας που σχημάτισε ο Γ. Παπανδρέου στον Λίβανο; Συμφώνησε ότι οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ θα αφοπλιστούν εκτός από ένα επίλεκτο σώμα; Δεν συμφώνησε ότι δεν θα μπούνε ποτέ στην Αθήνα μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων και ότι θα τεθούν κάτω από την διοίκηση του Σκόμπι;
Στην συνέχεια στην συμφωνία της Καζέρτας την οποία υπέγραψε το ΕΑΜ, στις 26/9/44, δεν δεσμεύτηκαν «ότι θα απαγορεύσουν πάσαν απόπειραν των υπ' αυτών δυνάμεων να αναλάβουν την αρχήν ανά χείρας» και δεν αποδέχτηκαν ότι «τοιαύτη πράξις θα χαρακτηριστεί ως έγκλημα και θα τιμωρηθεί αναλόγως...»;
Να και τι είπε ο Γεώργιος Παπανδρέου ως πρωθυπουργός της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στις 18/10/1944 μιλώντας στο Σύνταγμα:
"Εν τη μερίμνη προς αποκατάστασιν του Ελευθέρου Ελληνικού κράτους, η κυβέρνησις θα επιδιώξη την ανασύνταξιν των ενόπλων δυνάμεων του Εθνους, με κριτήρια αποκλειστικώς εθνικά και Στρατιωτικά, όπως προσδιορίζει το Εθνικόν Συμβόλαιον του Λιβάνου. Θα αποδοθούν αι δίκαιαι τιμαί εις τους γενναίους αγωνιστάς των ανταρτικών μας δυνάμεων και τα στελέχη των θα εύρουν την πρέπουσα θέσιν εις τον ανασυντασσόμενον τακτικόν μας Στρατόν. Βάση του εθνικού μας Στρατού διά το μέλλον, όπως συνέβαινε ανέκαθεν εις την Ελλάδα και όπως συμβαίνει εις όλους τους Ελευθέρους λαούς, θα είναι η τακτική στρατολογία. Ολόκληρος ο ελληνικός λαός διεκδικεί την τιμήν να είναι υπερασπιστής της Πατρίδος." ("Ντοκουμέντα της αντίστασης", ΠΟΝΤΙΚΙ, σελ. 233 - 234).
Από εκεί και πέρα, στις 27/11, ο Γ. Παπανδρέου προτείνει την δημιουργία εθνικού στρατού από την Ορεινή Ταξιαρχία, τον Ιερό Λόχο και τον ΕΔΕΣ με ταυτόχρονη διάλυση του ΕΛΑΣ και συμμετοχή ίσου αριθμού μαχητών του στην υπό ίδρυση Εθνοφυλακή. Ο Σιάντος και ο Παρτσαλίδης κάνουν αντιπρόταση για ταυτόχρονη διάλυση της Ορεινής Ταξιαρχίας και του ΕΛΑΣ η οποία απορρίπτεται. Στις 1/12 ο Σκόμπι εκδίδει διαταγή που καλεί τον ΕΛΑΣ να αφοπλιστεί μέχρι τις 10/12.
Από εκεί και πέρα τα γεγονότα είναι τραγικά και αμείλικτα. Λόγω των αλλεπάλληλων λαθών του ΚΚΕ έχουμε τα Δεκεμβριανά, την Βάρκιζα και τον Εμφύλιο. Ευθύνες έχουν και οι 2 πλευρές και δεν έχει νόημα σήμερα να προσπαθούμε να βρούμε ποιός φταίει περισσότερο.
Το τραγικότερο όμως, πέρα από την αιματοχυσία, είναι ότι οι έλληνες κομμουνιστές πολεμούσαν έναν αγώνα χαμένο από χέρι.
Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Τσώρτσιλ το πρωί της 9ης Οκτωβρίου του 1944 συνάντησε τον Στάλιν στην Μόσχα για να συζητήσουν για την κατάσταση που διαμορφώνονταν.
Ο Τσώρτσιλ λέει ότι η στιγμή ήταν κατάλληλη για business (The moment was apt for business) οπότε προτείνει στον Στάλιν να κλείσουν το θέμα των Βαλκανίων.
Καθώς συζητούν ο Τσώρτσιλ γράφει σε ένα χαρτί:
Romania: Russia 90% - The others 10%
[size=10pt]
Greece: Great Britain 90% (in accord with USA) - Russia 10%[/size]
Yugoslavia: 50-50%
Hungary: 50-50%
Bulgaria: Russia 75% - The others 25%
Ο Στάλιν αφού άκουσε τον μεταφραστή το σκέφτηκε για λίγο το τσεκάρισε με ένα μπλε μολύβι....
Τό όλο θέμα λύθηκε σε ελάχιστο χρόνο (It was all settled in no more time than it takes to set down).
Οι έλληνες κομμουνιστές όμως την ίδια στιγμή γονάτιζαν, ακουμπούσαν το αυτί τους στο χώμα και περίμεναν να ακούσουν τον Κόκκινο Στρατό να έρχεται.