Ρομαντισμός Και Μπουρδέλα

Επισης αν προσεξης το εργο φιλε ριγομορτη θα δης οτι η κοπελλα εχη ερωτικο βλεμμα,μισανοιχτα χειλη,ματια να σπινθιριζουν κοιτοντας συγκεκριμενα σε συνδιασμο με το χρωμα του καμβα,αλλα και το στοιχειο της μαυρης μαντηλας!

Αυτό είναι μια προσεκτική ματιά στο φανερό.
(Που προσωπικά το βρίσκω σωστή προσέγγιση).

 

[sotirof]

O Έρως ως τρόπος ύπαρξης στην περσική σουφική ποίηση

του Hekmat Molla Salehi*

Όλοι υπάρχουμε υπό την «Αρχή». Αυτό μας το επιβεβαιώνει η ετυμολογική σύνθεση του ελληνικού όρου «ύπαρξις» ή το «υπάρχειν». Τελούμε υπό την Αρχή, αναζητούμε τον λόγο της ύπαρξής μας από την Αρχή. Υπάρχουν, όμως, πολλοί τρόποι ύπαρξης, όπως και πολλοί τρόποι αναζήτησης, σύλληψης, βίωσης, προσέγγισης και αισθητικής της Αρχής.


Α
 

Tο μαυσολείο του Hafiz, του Πέρση ποιητή στην πόλη Σίραζ.
υτόν τον ασύλληπτο ζόφο, γνόφο και το κεκριμένο βάθος της Αρχής άλλοι αναζήτησαν εκ των έσω και άλλοι εκ των έξω. Άλλοι το προσέγγισαν θετικά και θεωρητικά και άλλοι το βίωσαν ενορατικά και ερωτικά.
Όποια και αν είναι η στάση μας απέναντι στον κόσμο της Αρχής και της πηγής των πραγμάτων, αναπόφευκτα κινείται και φανερώνεται ερωτικά και ποιητικά.
Ο κάθε άνθρωπος, ως άνθρωπος ποιεί ερωτικά και ταυτόχρονα ερωτεύεται ποιητικά, σύμφωνα με την ευρύτερη έννοια του αρχαιοελληνικού όρου. Όμως πίσω από κάθε ποιητική κίνηση, ποιητική εμπειρία του ανθρώπου πάντα υπάρχει μια ερωτική παρόρμηση, μια ερωτική αίσθηση ή ένα ερωτικό πάθος προς την πραγμάτωση κάποιου ιδεώδους.
Η αλήθεια είναι ότι η θεωρητική στάση του σύγχρονου κόσμου, κυρίως το μονοπώλιο των θεωρητικών γνώσεων, δεν έχουν αφήσει πια περιθώριο για κείνες τις ζωντανές και αποκαλυπτικές εμπειρίες του εσωτερικού ανθρώπου των προηγουμένων εποχών.
Φαίνεται ότι εκείνες οι ερώλουστες φωτεινές αποκαλυπτικές νύχτες του εσωτερικού ανθρώπου, των ενάρετων αγίων της Χριστιανοσύνης, των θεοσόφων Μουσουλμάνων Σούφι, των βαθυστόχαστων μυστικιστών της Άπω Ανατολής, δεν έχουν πια λόγο ύπαρξης στον σύγχρονο κόσμο. «Ο έρως πια δεν εκκολάπτεται από το αυγό της νύχτας». Ζούμε τις πολύ καυτές μέρες του εξωτερικού ανθρώπου, του ανθρώπου των θεαμάτων, του θεωρητικού ανθρώπου, του ανθρώπου των τηλεεικόνων.
Το πεπρωμένο λοιπόν του Σουφισμού και της Σουφικής παράδοσης δεν είχε διαφορετική κατάληξη. Μιας παράδοσης που ήταν ένας Δούναβης του πνεύματος, ο οποίος με τη χειμαρρώδη ροή του διέσχιζε πολλές ιστορικές περιοχές και πολλά πνευματικά τοπία της Ανατολής και της Δύσης. Όχι μόνο κακοποιήθηκε αδίστακτα στον σύγχρονο κόσμο, αλλά και θεωρήθηκε αρχαιολογικό αντικείμενο, κατάλληλο για τις βιτρίνες των μουσείων.


 

Πίνακας περσικής καλλιγραφίας με στίχους του Hafiz, που αναφέρονται στην «θεία ερωτική φανέρωση».
Πράγματι αισθάνομαι ότι ζούμε στην όχθη μιας απέραντης ξερής κοίτης ενός ορμητικού κάποτε χειμάρρου του πνεύματος. Αποφεύγοντας την ιστορική ανάλυση του θέματος ή την αρχαιολογική του στρωματογράφηση, εν συντομία μπορώ να πω ότι η περσική Σουφική ποιητική αλληγορία κατ’ εξοχήν είναι ερωκεντρική.
Ο έρως στη Σουφική διδασκαλία όχι μόνο αποκαλύπτει τον τρόπο ύπαρξης του κάθε ανθρώπου, αλλά και του κάθε μορίου που έχει λάβει τη χαρά της ύπαρξης από τον ίδιο τον Θεό και από τη φανέρωση της λάμψης Του ως εραστού και ερωμένου Δημιουργού.
Αυτό ακριβώς λάλησαν, αυτό ποίησαν και αυτό τραγούδησαν οι Πέρσες Σούφι ποιητές όπως ο Sanai, ο Attar, ο Eraghi, ο Jami, o Hallaj, η Rabee, o Saadi, ο Mawlana Jallalad Din Roumi, ο Hafiz κ.ά.
Σ’ αυτή τη διδασκαλία, το κάθε μόριο της ύπαρξης κινείται ερωτικά προς την πηγή του, το κάθε μόριο της ύπαρξης κατά το Κοράνιο ενστικτωδώς προσεύχεται στο Θείο. Άλλωστε γνωρίζουμε ότι η ίδια η προσευχή αποτελεί –ή πιο σωστά αποκαλύπτει– την ύψιστη μορφή της ερωτικής κοινωνίας, είναι η ερωτική κίνηση κάθε ανθρώπου ή κάθε ύπαρξης προς την αρχέγονη Πηγή.
Στη Σουφική παράδοση, ο έρως αποτελεί το Α και το Ω της κάθε κίνησης και άσκησης των Σούφι. Είναι η αδιάκοπη επικοινωνία και κίνηση. Δόξης εις Δόξαν. Ενώπιος Ενωπίω. Χάρις προς Χάριν. Φως επί Φωτός. Αναζήτησις επί Αναζητήσεως. Ανάστασις μετά την Ανάσταση.
Σ’ αυτόν τον χαρμόσυνο αλλά πολύδακρο και τραγικό ερωτικό κόσμο των Σούφι η θέση του Mawlana Jallalad Din Roumi και του Hafiz, του μεγάλου κατ’ εξοχήν τραγωδού της Θείας Αγάπης, είναι ξεχωριστή.
Η ποίηση του Hafiz αποτελεί την πιο ζωντανή, την πιο αυθεντική μυστική μαρτυρία ενός ερωτικού τρόπου ύπαρξης, που έχει υπερβεί τα όρια της πίστης και της απιστίας, της διαμάχης του καλού με το κακό με τη συνηθισμένη έννοια του όρου.
Η σύζευξη, η άρτια διασταύρωση του ποιητικού λόγου με το ερωτικό βίωμα, η αισθητική του ωραίου με την αισθητική της χάρης, η οικονομία του λόγου και το πανόραμα της σκέψης του εδώ και αιώνες γοήτευσαν γενιές ολόκληρες, που δίκαια αυτό το θείο κάλλος της περσικής φιλολογίας το αποκαλούν «Γλώσσα του Απόκρυφου» (Lissan algeοb).
H ποίησή του δεν είναι προσιτή για μετάφραση, όμως θα εκμεταλλευτώ τη δυνατότητα της ελληνικής γλώσσας και θα προσπαθήσω να ερμηνεύσω μερικούς στίχους του:
«Δεν είναι παρά ένα στίγμα ο καημός της αγάπης. Το παράδοξο είναι ότι από κάθε στόμα ακούγεται διαφορετικά».
«Η ατραπός του έρωτα πόσο επικίνδυνη είναι. Αλίμονο αν δεν σε οδηγεί κάπου».
Η θέση του Mawlana Jallalad Din Roumi στη Σουφική παράδοση και γραμματεία είναι ιδιαίτερα ξεχωριστή. Το εύρος της διδασκαλίας, ο πνευματικός πλούτος και το μέγεθος της επιρροής των έργων του μεγάλου αυτού αυθεντικού δασκάλου του ερωτικού τρόπου ύπαρξης υπερβαίνουν τα όρια κάθε εκτίμησης.
Η ιδιοφυία, η πολυμάθεια, ο πνευματικός πλούτος της αριστοκρατικής του παιδείας, οι πολύδακρες προσευχές του και η αδιάκοπη ηθική και ασκητική του καλλιέργεια είχαν ως αποτέλεσμα να αφήσει πίσω του πολύκαρπη πνευματική κληρονομιά και αθάνατα μνημειώδη ποιητικά έργα, τα οποία αποτελούν κατ’ εξοχήν ουράνια αγγέλματα αγάπης.
Κλείνω με δύο στίχους του που μετέφρασα στα ελληνικά:
«Εσύ έδωσες τη χαρά της Ύπαρξης στην ανυπαρξία. Εσύ έκανες την ανυπαρξία να σ’ ερωτευτεί».
«Όλα τα μόρια του κόσμου είναι ερωτευμένα μ’ εσένα και κάθε μόριο του κόσμου μεθά για να σε συναντήσει».

 

[sotirof]

Αυτό είναι μια προσεκτική ματιά στο φανερό.
(Που προσωπικά το βρίσκω σωστή προσέγγιση).

Απλα εδωσα μια πορεια για να καταλαβη τα σημεια ο ριγομορτης,τωρα σαν βαθυτερη εννοια το εργο κατα εμε μπορη να εχη δυο αποψης εκ διαμετρου αντιθετες!

 

[rigormortis]

ο Α  παρουσιαζει μια εικονα στον Β

ο Β κοιταζει την εικονα και προσπαθει να

κατανοησει αν πισω απο την εικονα υπαρχει

καποια επινοηση του Α

αν δεν υπαρχει τοτε ειναι ενα επιφανειακο

στιγμα.

Σε καθε περιπτωση ο Β μπορει να χρησιμοποιησει

τα στοιχεια του εργου του Α ή τις επινοημενες

δομες (αν υπαρχουν) ωστε να συνθεσει κατι δικο

του.


υγ: η αιματωση του εγκεφαλικου φλοιου μου ειναι σε πολυ
χαμηλα επιπεδα , δεν μπορω να σκεφτω με μεγαλη διαυγεια
συγνωμη...

θα συζητησουμε καποια στιγμη την "εικονα" και τα "εικαστικα"
τις "εικασιες" ...

 

Απλα εδωσα μια πορεια για να καταλαβη τα σημεια ο ριγομορτης,τωρα σαν βαθυτερη εννοια το εργο κατα εμε μπορη να εχη δυο αποψης εκ διαμετρου αντιθετες!

Πρόθεση μου ήταν να βάλω κάποια ερωτήματα για σκέψη.

Ο σουφισμός είναι ενδιαφέρουσα ιστορία, άσχετο αν αποδέχεται κανείς τη μεταφυσική του. Λίγο έχω ασχοληθεί.
Κυρίως με τους στίχους του Τζαλαλουντίν Ρουμί (αν το λέω σωστά), τον οποίο, αν δεν γνωρίζεις, σου συνιστώ να διαβάσεις (αν βέβαια θέλεις).

Κουράστικα όμως και εγκαταλείπω.

[/quote]

 

[sotirof]

ο Α  παρουσιαζει μια εικονα στον Β

ο Β κοιταζει την εικονα και προσπαθει να

κατανοησει αν πισω απο την εικονα υπαρχει

καποια επινοηση του Α

αν δεν υπαρχει τοτε ειναι ενα επιφανειακο

στιγμα.

Σε καθε περιπτωση ο Β μπορει να χρησιμοποιησει

τα στοιχεια του εργου του Α ή τις επινοημενες

δομες (αν υπαρχουν) ωστε να συνθεσει κατι δικο

του.


υγ: η αιματωση του εγκεφαλικου φλοιου μου ειναι σε πολυ
χαμηλα επιπεδα , δεν μπορω να σκεφτω με μεγαλη διαυγεια
συγνωμη...

θα συζητησουμε καποια στιγμη την "εικονα" και τα "εικαστικα"
τις "εικασιες" ...

Χαλαρα φιλε μου,ολοι περνουμε απο καποιον αλλο και κατι,το θεμα ειναι να το χρησιμοποιουμε ορθα!

 

[sotirof]

Πρόθεση μου ήταν να βάλω κάποια ερωτήματα για σκέψη.

Ο σουφισμός είναι ενδιαφέρουσα ιστορία, άσχετο αν αποδέχεται κανείς τη μεταφυσική του. Λίγο έχω ασχοληθεί.
Κυρίως με τους στίχους του Τζαλαλουντίν Ρουμί (αν το λέω σωστά), τον οποίο, αν δεν γνωρίζεις, σου συνιστώ να διαβάσεις (αν βέβαια θέλεις).

Κουράστικα όμως και εγκαταλείπω.

Καλη ξεκουραση!

 

ο Α  παρουσιαζει μια εικονα στον Β

Μου αρέσει που το πήρες έτσι.


Χάρηκα που σε πονοκεφάλιασα.

Τα μαύρα τετράγωνα είναι έργο του Frank Stella (που πολύ εκτιμώ), της μινιμαλιστικής φάσης του.

 

[rigormortis]

Μου αρέσει που το πήρες έτσι.


Χάρηκα που σε πονοκεφάλιασα.

Τα μαύρα τετράγωνα είναι έργο του Frank Stella (που πολύ εκτιμώ), της μινιμαλιστικής φάσης του.

η αιθυλικη αλκοολη μαλλον το καταφερε πιο αποτελεσματικα απο σενα 

το ζητημα ειναι οτι μονο μεσω της σκεψης διαπιστωνεις αν μια επιφανεια εχει

βαθος ή ρηχοτητα , δεν μπορεις απο πριν να εισαι σιγουρος...

 

[sotirof]

η αιθυλικη αλκοολη μαλλον το καταφερε πιο αποτελεσματικα απο σενα 

το ζητημα ειναι οτι μονο μεσω της σκεψης διαπιστωνεις αν μια επιφανεια εχει

βαθος ή ρηχοτητα , δεν μπορεις απο πριν να εισαι σιγουρος...

Ευτηχως κατι το καταφερνη

 

[rigormortis]

Ευτηχως κατι το καταφερνη

αστα να πανε ,

τετελεσται αποχωρω 

 

[sotirof]

αστα να πανε ,

τετελεσται αποχωρω 

Καλη ξεκουραση!!

 

[kantilanaftis]

η αιθυλικη αλκοολη μαλλον το καταφερε πιο αποτελεσματικα απο σενα 

το ζητημα ειναι οτι μονο μεσω της σκεψης διαπιστωνεις αν μια επιφανεια εχει

βαθος ή ρηχοτητα , δεν μπορεις απο πριν να εισαι σιγουρος...

Και σε μερικες περιπτωσης και με την αφη,με το δακτυλο ερευνης και βλεπης το βαθος

 

[shamans9]

Έχεις κάποιο ιδιαίτερο λόγο, να το πιστεύεις αυτό;
Εννοώ κάτι το οποίο δεν τιθεται αξιωματικά.

Παραθέτω ένα έργο του Γύζη.
Νομίζεις ότι έχει «κρυμμένη ουσία» και αν ναι, μπορείς να τη διακρίνεις;
Ή νομίζεις ότι είναι "επιφανειακο και αναλωσιμο";
(Προσωπικά δεν νομίζω ότι κρύβει κάτι, παρόλο που μπορώ να υφάνω κάποια «ιστορία« ή «αφήγηση» ή «ανάλυση» για το τι βλέπω να απεικονίζει. Δεν νομίζω, επίσης ότι είναι επιφανειακό και αναλώσιμο).

Οπως  κοιταζω  τον  πινακα   εμενα   μου   φερνει    οτι  ενω   η   γυναικα   φαινεται  να κοιταει   καπου ,  στην  πραγματικοτητα   ειναι  αλλου   το   μυαλο   της .
Σαν  να   αναπολει   την   νιοτη   της ,  τα  πραγματα   που   δεν   εγινε, σαν  να  προσπαθει  να  κρυψει   την  πικρα  της  και  ταυτοχρονα   να  κραταει  την  υπερηφανεια  της .
Δεν  θελει  να   δειξει  οτι  ποναει  ψυχικα  και  ψαχνει  να   βρει  εικονες   απο  το  παρελθον  και  ταξιδευει  με   αυτες .
Το  μαυρο   πανω   της   καθως   και  τα  μαλλια   της   συμβολιζουν   την  συναισθηματικη  της   κατασταση  και  αυτο   γυρω   απο   τον  λαιμο  της , σαν  κατι  να  την   πνιγει .
Το  κοκκινο  χρωμα  πισω  και  πανω  της  συμβολιζουν  την  δυναμη   που   χρειαζεται  για  να  συνεχισει .

Καλο  παιχνιδι  αυτο   με  τις  εικονες  φιλε .

 

[rigormortis]

Και σε μερικες περιπτωσης και με την αφη,με το δακτυλο ερευνης και βλεπης το βαθος

μην το γελας καθολου ,η δακτυλικη εξεταση ειναι πολυ σημαντικη !

 

[kantilanaftis]

μην το γελας καθολου ,η δακτυλικη εξεταση ειναι πολυ σημαντικη !

Κατι ξερω για να το λεω!

 

[kantilanaftis]

Οπως  κοιταζω  τον  πινακα   εμενα   μου   φερνει    οτι  ενω   η   γυναικα   φαινεται  να κοιταει   καπου ,  στην  πραγματικοτητα   ειναι  αλλου   το   μυαλο   της .
Σαν  να   αναπολει   την   νιοτη   της ,  τα  πραγματα   που   δεν   εγινε, σαν  να  προσπαθει  να  κρυψει   την  πικρα  της  και  ταυτοχρονα   να  κραταει  την  υπερηφανεια  της .
Δεν  θελει  να   δειξει  οτι  ποναει  ψυχικα  και  ψαχνει  να   βρει  εικονες   απο  το  παρελθον  και  ταξιδευει  με   αυτες .
Το  μαυρο   πανω   της   καθως   και  τα  μαλλια   της   συμβολιζουν   την  συναισθηματικη  της   κατασταση  και  αυτο   γυρω   απο   τον  λαιμο  της , σαν  κατι  να  την   πνιγει .
Το  κοκκινο  χρωμα  πισω  και  πανω  της  συμβολιζουν  την  δυναμη   που   χρειαζεται  για  να  συνεχισει .

Καλο  παιχνιδι  αυτο   με  τις  εικονες  φιλε .

Πιστευω οτι δυο ειναι οι περιπτωσης,στην μια κοιταη με σεξουαλικο παθος πιθανον τον παρτενερ της και στην αλλη θλιβετε με την απωλεια του κοιτωντας με την ελπιδα μηπως τον ξαναδη!

 

Θα έλεγα, γενικεύοντας, ότι οι εντυπώσεις για τον πίνακα του Γύζη, σχετίζονται, έμεσα ή άμεσα με τα δύο βασικά χρώματα του πίνακα, το κόκκινο και το μάυρο. Στη συλλογική αντίληψη, αν δεχθούμε ότι υπάρχει κάτι τέτοιο, το μαύρο συνηθίζετια για δυσάρεστα, όπως η απώλεια, ή ο θάνατος και το κόκκιν με τον έρωτα, τη ζωτικότητα (αίμα) αλλά και τον κίνδυνο. Σε αυτά μπορεί κανείς να προσθέσει και την υποκειμενική εκτίμηση, για την ερωτική επιθυμία ή νοσταλγία στο βλέμμα της κοπέλας, αλλά και την πρόκληση να σκεφθόυμε τη σχέση μεταξύ των αντιθέσεων (αν το ένα περικλείει το άλλο.
Η παράθεση του πίνακα έχει σχέσει με το αν έχει κάποιο κρυμένο (ίσως και «απόκρυφο» νόημα που ο ζωγράφος συνειδητά ήθελε να ανακαλύψουμε. Άποψη μου είναι ότι ένα πίνακας φανερώνει, δείχνει αυτό που θέλει να πεί χωρίς να αποκρύπτει κάτι. Ενδεχομένμως όμως ο ζωγράφος να έχει βάλει κάποια σύμβολα που γινόνται κατανοητά από μυημένους. Αυτό δεν είναι κάτι κρυφό. Είναι σαν αν γράφω ελληνικά και να πετάω ελληνικές λέξεις.
Η ιστορία ξεκίνησε από την επιθυμία του rigomortis να ανακαλύπτει κρυφά νοήματα, άποψη που δεν με βρίσκει σύμφωνο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποκλείεται να συναντήσουμε έργα που να κρύβουν κάτι. Πιστέυω ότι αυτό δεν είναι ο κανόνας.
Ο πίνακας του Frank Stella (αν κατάλαβα καλά) έκανε τον rigomortis να αναρρωτηθεί αν τον έβαλα έχοντας κάτι στο νού μου ή απλά για να διασκεδάσω με τους πιθανούς προβληματισμούς του. Επίτηδες δεν έβαλα το όνομα του ζωγράφου (που έργα του έχουν εκτεθεί στο Μουσείο Μοντέρνα Τέχνης της Ν. Υόρκης -δεν ειναι κάποιος τυχαίος) για να δω πόση σημασία θα δώσει σε κάποια μαύρα παραλληλόγραμμα. Αν θα αναρρωτηθεί αν υπάρχει κάποιο νόημα, αν αυτό είναι κρυμμένο, ή έκδηλο.

Η απόφαση να ασχοληθώ με το θέμα έχει να κάνει επειδή πάντα άκουγα ανθρώπους να ψάχνουν «ερμηνείες», τι θέλει δηλαδή να πεί η τάδε εικόνα, το δείνα στοιχείο κλ.π.
Η τέχνη δεν είναι μια μεταγλωτισμένη αφήγηση, που μπορούμε να μεταφράσουμε και αντικαθιστώντας λέξεις (π.χ. όπου κόκκινο=αίμα) να καταλάβουμε τι λέει. Είναι μια άλλη γλώσσα, άλλος τρόπος έκφρασης, με λογικά ή ανορθολογικά στοιχεία. Σχετικά με το αν έχει ή δεν έχει κρυφά μηνύματα ή νοήματα, ισχύει ότι και για τη γώσσα που μιλάμε και που γράφω τώρα εγώ.

Δεκτές εντυπώσεις για το έργο του Frank Stella (Φραγκίσκου Αστέρη, σε ελληνική μετάφραση)

 

[!blis]

νταλικα

 

[rigormortis]

καταρχην λογω χρονου (και πιθανον λογω νοητικης ανεπαρκειας μου)
δεν μπορω να δωσω μια
συγκεκριμενη ερμηνεια στα εργα stella και γυζη

εχω να πω ομως οτι η καθε γλωσσα ειναι ενα
συστημα σημειων , το καθε σημειο κινειται
σε δυο επιπεδα του σημαινοντος και του
σημαινομενου.

η αξια του σημειου ειναι οσο το βαθος
του σημαινομενου, αυτο το βαθος
ειναι η αντισταση στη φθορα του
χρονου.

ο χρονος ανθισταται
στον χωρο δηλαδη στην επιφανεια των
σημαινοντων.

και κατι αλλο που θελω να προσθεσω:

πολλες φορες ενας εξυπνος ανθρωπος
ενδεχεται να αποδιδει στην αρχη
λανθασμενα βαθος , σε αβαθεις δομες
ομως ο χρονος θα του αποδειξει το
λαθος του, και θα αναδειξει
το πραγματικο αβαθες της δομης
που εξεταζει.

για να το πω μ'ενα παραδειγμα:

ο j.nash που ανακαλυψε/επινοησε
την ομωνυμη ισορροπια ,
ειχε ψυχωσικη/παρανοικη διαταραχη
δηλαδη βλεποντας διαφορα
σημεια της καθημερινοτητας του
τα ερμηνευε ως μερη μιας συνωμοσιας
πραγμα παθολογικο και λανθασμενο.
ομως αυτη του η παθολογια δεν τον
εμποδισε να επινοησει μια
βαθια νοητικη-μαθηματικη δομη.

γενικα οπως ειπε και ο καντηλαναυτης
πρεπει να βαλεις δαχτυλο(σκεψη)
για να διαπιστωσεις αν μια οπη
εχει βαθος ή οχι