έλα μαλακακο...
πάρε να μαθαίνεις...
από τα 20 σου χρόνια το παίζεις προπονηταράς και δάσκαλος.......
Συστήματα και ποδόσφαιρο
Πόσες φορές δεν ακούμε, για τα «συστήματα» που εφαρμόζουν οι προπονητές ;
Πόσο «έξυπνα» είναι, αλλά και πόσες φορές δεν έχουν σταθεί η αφορμή για ατελείωτες συζητήσεις ;
Παρακάτω παρουσιάζονται τα κυριότερα… και καλό είναι να τα γνωρίζουμε όλοι εμείς οι προπονητές της εξέδρας.
ΣΥΣΤΗΜΑ 4-4-2
Είναι το πιο διαδεδομένο αγωνιστικό σύστημα στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Πρωτοεμφανίστηκε στα Αγγλικά γήπεδα από τον προπονητή της Εθνικής Ομάδας Σερ Αλφ Ράμσεϊ και τον Μπιλ Σάνκλι, προπονητή της Λίβερπουλ. Στην Ελλάδα, το σύστημα έφερε στις αρχές της δεκαετίας του 70 στον ΠΑΟΚ, ο Λες Σάνον.
Στην άμυνα οι τέσσερις παίκτες μπορεί να είναι στην ίδια ευθεία ή να υπάρχει λίμπερο. Αν ο λίμπερο ανεβαίνει και κάνει παιχνίδι λέγεται mobile. Αν όμως περιορίζεται στα αμυντικά του καθήκοντα λέγεται fix. Η χρήση του λίμπερο στην Ελλάδα άρχισε για πρώτη φορά στον Παναθηναϊκό του Πούσκας με πρώτο λίμπερο τον Αριστείδη Καμάρα.
Οι Άγγλοι εφαρμόζουν το 4-4-2 με τους 4 αμυντικούς στην ίδια ευθεία ενώ οι Γερμανοί με λίμπερο.
Αποτέλεσμα της χρήσης του 4-4-2 ήταν η ανακάλυψη του τεχνητού οφσάιντ (χωρίς λίμπερο), όταν υπάρχει ταυτόχρονη άνοδος προς την σέντρα των 4 αμυντικών με σκοπό να αφήσουν ακάλυπτους τους κυνηγούς. Πρώτος διδάξας του είδους, ήταν ο Αγιαξ στις αρχές του 70, ενώ στην Ελλάδα αναπτύχθηκε από τον Φάντροκ στην ΑΕΚ.
Το 4-4-2 είναι ένα σύστημα εύχρηστο, αρκετά προσιτό σε πολλές ομάδες. Χωρίς να είναι πολύ επιθετικό, δημιουργεί ευκαιρίες, κυρίως αν οι μέσοι είναι παραταγμένοι σε σχήμα ρόμβου, όπου ο μέσος που βρίσκεται στην κορυφή δημιουργεί μια τρίτη πηγή κινδύνου για την αντίπαλη άμυνα.
Ο παίκτης που βρίσκεται στη κορυφή του ρόμβου προς την άμυνα είναι ο αμυντικός χαφ που έχει σαν αποστολή να ανακόπτει τις επιθέσεις των αντιπάλων, διευκολύνοντας έτσι τον ρόλο της άμυνας.
Να σημειώσουμε εδώ το «άναρχο» 4-4-2 που έπαιζε στις αρχές του 70 ο σπουδαίος Άγιαξ του Ρίνους Μίχελς. Το περίεργο ήταν ότι κανείς ποδοσφαιριστής δεν είχε σταθερή θέση. Όλοι επιτίθονταν και όλοι αμύνονταν. Πρόκειται για το total football που χάρισε στον Άγιαξ μεγάλες διακρίσεις. Εμπνευστής του ήταν ο Ερνστ Χάπελ που το χρησιμοποίησε για λίγο καιρό στη Φέγενορντ, αλλά ο Μίχελς ήταν αυτός που το τελειοποίησε και έκανε επιτυχίες.
ΣΥΣΤΗΜΑ 4-2-4
Η πρώτη ομάδα που παρουσιάστηκε με αυτό το σύστημα ήταν η μεγάλη Ουγγαρία του Μπούκοβι, Πούσκας, του Κόκτσις και του Χιντεγκούτι, το διάστημα 1949-1956.
Η αποτελεσματικότητα του εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από την ταχύτητα ανάπτυξης του παιχνιδιού. Με αυτό τον τρόπο εξισορροπούνταν το αριθμητικό μειονέκτημα των 2 κεντρικών παικτών.
Σε επίπεδο συλλόγων η Ρεαλ Μαδρίτης ήταν αυτή που το υιοθέτησε και το ανέπτυξε, ενώ στην Ελλάδα ήταν ο Ολυμπιακός που το δοκίμασε πρώτος.
[size=18pt]Στην σημερινή εποχή θεωρείται εξαιρετικά παρακινδυνευμένο για μια ομάδα να παραταχθεί με 4-2-4 καθώς, στο κέντρο, η ύπαρξη πολλών παικτών θεωρείται απαραίτητη.[/size]
και σημειώνω σε όλα τα μαλακισμένα που κάνουν ποδοσφαιρικά μαθήματα.
Το ότι ένας παίκτης είναι επιθετικό χαφ και έχει η ομάδα 3 τέτοια ΔΕ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ το ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΕΤΟΙΟ. Στη μπάλλα ΔΕΝ ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, ΑΛΛΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ.
Σημείωση: Ο Γκούμας ξεκίνησε ως ΣΕΝΤΕΡ ΦΟΡ και ο Γκμοχ του είπε ότι για να παίζεις στον Βάζελο θα γίνεις ΣΕΝΤΕΡ ΜΠΑΚ.
αει γαμήσου τώρα με 5 χρόνια μπάλλα στο μυαλό σου εκ των οποίων τα 2 είναι με σπυριά εφηβείας ΔΙΝΕΙΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΑΛΑΚΙΣΜΕΝΟ.
ΣΥΣΤΗΜΑ 4-3-3
Πρόκειται για το δεύτερο, κατά χρονική σειρά, σύστημα που εμφανίστηκε στην σύγχρονη εποχή και δημιουργήθηκε με την μετακίνηση ενός παίκτη από την επίθεση στο κέντρο. Πρωτοεφαρμόστηκε από την Βραζιλία στο Παγκόσμιο Κύπελλο του ι58, ενώ στην Ευρώπη από την Ρεάλ Μαδρίτης και την Μπενφικα. Στην Ελλάδα το είδαμε την τριετία 1963-65 από τον Παναθηναϊκό του Στέφαν Μπόμπεκ.
Από τεχνικής πλευράς χρειάζονται εξαιρετικοί ακραίοι χαφ (για να μετατρέπονται σε επιθετικούς) αλλά και μπακ (για να προωθούν το παιχνίδι από τα πλάγια).
Η επανάσταση που έκανε η Λίβερπουλ στις αρχές της δεκαετίας του '80 οφειλόταν στην άψογη εφαρμογή των προϋποθέσεων που αναφέραμε.
Το σύστημα αυτό ωστόσο παίχθηκε και παίζεται ακόμα κυρίως από τις γαλλικές ομάδες και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό ώστε να διεκδικούν την πατρότητα του.
ΣΥΣΤΗΜΑ 1-3-3-3
Στα μέσα της δεκαετίας του '60 στην μεγάλη Ίντερ της εποχής παρουσιάστηκε η «άμυνα σε βάθος». Ο Ισπανοαργεντινός προπονητής Χελένιο Χερέρα σκέφθηκε την τοποθέτηση ενός τελευταίου αμυντικού, που λόγω της ελευθερίας κινήσεων ονομάστηκε λίμπερο. Τον ρόλο έπαιξε πρώτος με επιτυχία ο Σάντρο Πίκκι και το σύστημα αυτό έχει θέση σε όλες τις παραλλαγές.
ΣΥΣΤΗΜΑ 4-3-1-2
Πρόκειται για παραλλαγή του 4-3-3 και ουσιαστικά αποτελείται από δύο επιθετικούς και ένα «κρυφό» ανάλογα με το τι ζητάει ο προπονητής.
Παραλλαγή του είναι το 4-3-2-1, που χρησιμοποιείται κυρίως εκτός έδρας και το ίδιο σύστημα, ιδιαίτερα σε παιχνίδια που περιμένει πίεση από τη γηπεδούχο μπορεί να παιχθεί με λίμπερο (1-3-3-2-1).
Την πιο συντηρητική εμφάνιση αυτού του συστήματος έκανε η Τσεχία το '96, στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα με τεχνικό τον Ντούσαν Ουρίν.
ΣΥΣΤΗΜΑ 3-4-3
Σύστημα πολύ διαδεδομένο στην δεκαετία του '90 και εφαρμοσμένο από τον Φαν Γκάαλ στον Άγιαξ του '94-'97. Επίσης πολύ εφαρμοσμένο από τον Τζακερόνι στην Μίλαν -πρωταθλήτρια του 99 - που όμως χρησιμοποιείται από προπονητές που βλέπουν πως δεν είναι ευνοϊκή για αυτούς η εξέλιξη του αγώνα.
Επιθετικό σύστημα, δημιουργείται με την σταθεροποίηση των 2 μπακ (ακραίων) στο χώρο του κέντρου και την προώθηση ενός ακόμα παίκτη (μεσοεπιθετικού) στην επίθεση για να ασκηθεί περισσότερη πίεση στον αντίπαλο.
Σε όλα τα συστήματα που εξετάσαμε παραπάνω, να προσθέσουμε ότι η άμυνα μπορεί να είναι προσωπική (man to man), δηλαδή με ατομικά μαρκαρίσματα, είτε ζώνη δηλαδή μαρκαρίσματα χώρου.
Η ζώνη εφαρμόστηκε στη Ρόμα από τον Λίντχολμ και απαιτεί συνεχή κίνηση και επίπονες ασκήσεις στην προπόνηση για να εκτελείται με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα.
ΣΥΣΤΗΜΑ 4-5-1
Το σύστημα αυτό παρουσιάστηκε στα γήπεδα στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα '84 από την Γαλλία του Μισέλ Ινταλγκό, η οποία κατέκτησε και το τρόπαιο. Τον λίμπερο προσέθεσε ο Αρίγκο Σάκι στην Μίλαν. Στην Ελλάδα το έφερε το 1989 ο Κρίστο Μπόνεφ στον Παναθηναϊκό.
Η αποθέωση όμως του 4-5-1 ήρθε και πάλι από την Γαλλία στο πρόσφατο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998. Εκεί και συγκεκριμένα στον τελικό ήταν πολύ εύκολο να καταλάβει κανείς τι χρειάζεται για να πετύχει η «συνταγή».
Κατ' αρχάς δύο κεντρικούς αμυντικούς (Λεμπέφ - Ντεσαγί). Κατόπιν δύο αμυντικούς χαφ (Καρεμπέ - Ντεσάμπ) που να καταστρέφουν κάθε επιθετική προσπάθεια των αντιπάλων μέσων. Ακόμη ένα παίκτη στο κέντρο (Πετί) που θα κάνει τα πάντα και τέλος δύο επιθετικούς χαφ (Ζιντάν - Τζορκαέφ) που να βοηθούν σημαντικά και αποτελεσματικά τον αποκομμένο στην επίθεση φορ.
Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι η ομάδα που αγωνίζεται με 4-5-1 οφείλει να εκτελεί άψογα αντεπιθέσεις οι οποίες είναι βασικές για την επιτυχία του συστήματος.
ΣΥΣΤΗΜΑ 3-5-2
Πρόκειται για το δεύτερο πιο διαδεδομένο σύστημα στη σύγχρονη ποδοσφαιρική εποχή. Εμπνευστής του ήταν ο Τέλε Σαντάν που το εφάρμοσε στη Σάο Πάολο και στην Εθνική Βραζιλίας στο Μουντιάλ του '82 . Στην Ευρώπη χρησιμοποιήθηκε από τον Τόμισλαβ Ίβιτς που το δοκίμασε στην Παρτιζάν Βελιγραδίου και στην Αβελίνο καθώς και στον Παναθηναϊκό. Όταν ο Παναθηναϊκός τον απέλυσε πήγε στην Πόρτο όπου έκανε μεγάλες επιτυχίες με την χρήση του 3-5-2.
Η άμυνα παρατάσεται είτε με λίμπερο και δύο στόπερ είτε με τους τρεις αμυντικούς στην ίδια ευθεία. Το πιο σημαντικό στοιχείο για την επιτυχία του 3-5-2 είναι οι ακραίοι μπακ που ναι μεν πρέπει να προωθούνται από τα πλάγια, αλλά πρέπει να είναι και γρήγοροι για να γυρίζουν εγκαίρως πίσω και να βοηθούν τους αμυντικούς.
ΣΥΣΤΗΜΑ 5-3-2
Χρησιμοποιείται κυρίως από τις «μικρές» ομάδες όταν αντιμετωπίζουν ισχυρότερους αντιπάλους ή από οποιαδήποτε ομάδα θέλει να κρατήσει ένα αποτέλεσμα που την ευνοεί. Προκύπτει από την οπισθοχώρηση των ακραίων μπακ και την χρήση τους σε αμιγώς ανασταλτικό ρόλο χωρίς προωθήσεις ή άλλες επιθετικές ενέργειες. Για περισσότερο αμυντικά συστήματα γίνεται και 5-4-1.