Η ιστορία των ασθενειών

[iuakoya]

Ο οπλίτης Άλμπερτ Γκίτσελ και η ισπανική γρίπη...

Όταν μιλάμε για φονικές επιδημίες, το μυαλό μας πάει συνήθως στην (βουβωνική) πανώλη, τη χολέρα, τον τύφο, τον Έμπολα. Κι αυτό γιατί επιδημίες σαν την ισπανική γρίπη έχουν ξεχαστεί πια, παρά το γεγονός ότι ήταν από τις καταστροφικότερες που γνώρισε ποτέ ο κόσμος και ευθύνεται για τον θάνατο 20-40 εκατ. ανθρώπων! Ήταν το 1918, όταν η ανθρωπότητα πολεμούσε στα χαρακώματα του Μεγάλου Πολέμου, που εξαπλώθηκε η ισπανική γρίπη σιωπηλά και φονικά, φτάνοντας να προσβάλει το 1/3 σχεδόν του παγκόσμιου πληθυσμού...

 

[iuakoya]

Όλα ξεκίνησαν με έναν βήχα στις 11 Μαρτίου 1918, έναν πολύ άσχημο βήχα που εμφάνισε ένας μάγειρας σε αμερικανική βάση του Κάνσας. Ο οπλίτης απομονώθηκε μάλιστα αμέσως, καθώς κανείς δεν ήθελε να ρισκάρει μια εξάπλωση γρίπης στο στρατόπεδο. Και κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί φυσικά πόσο αργά ήταν. Ο Γκίτσελ είχε ετοιμάσει δείπνο για εκατοντάδες στρατιώτες το προηγούμενο βράδυ και μέχρι το μεσημέρι της επομένης, περισσότεροι από 100 είχαν νοσήσει. Οι μισοί από τους αρρώστους πέθαναν τελικά και η επιδημία εξαπλώθηκε σαν λαίλαπα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη και μέσω των χαρακωμάτων σε όλο τον κόσμο κυριολεκτικά, από τα νησιά του Ειρηνικού μέχρι και τα χωριά του Αρκτικού Κύκλου...

 

[iuakoya]

Ο Μαμπάλο Λοκέλα και ο Έμπολα...

Η επιδημία Έμπολα που έπληξε τη Δυτική Αφρική το 2014 έστειλε ρίγη ανατριχίλας σε όλο τον πλανήτη, καθώς ο Έμπολα παραμένει μια από τις πιο απειλητικές και φονικές νόσους του 21ου αιώνα σκοτώνοντας τα θύματά του μέσω εκτεταμένων εσωτερικών αιμορραγιών. Ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία ούτε και μέσο αποτροπής (εμβόλιο), την ίδια ώρα που κανείς δεν ξέρει γιατί ο Έμπολα έρχεται και επανέρχεται. Το φονικότερο ξέσπασμα του Έμπολα που είδε ποτέ η οικουμένη έλαβε χώρα το 2014 και διεκδίκησε τις ζωές περισσότερων από 5.000 ανθρώπων μέσα σε έναν χρόνο. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2016, κάπου 11.000 άνθρωποι είχαν χάσει τη ζωή τους, ένας αριθμός πενταπλάσιος δηλαδή από τα συνολικά θύματα του ιού μέχρι τότε...

 

[iuakoya]

Ο πρώτος ασθενής-μηδέν του Έμπολα ήταν ένας δάσκαλος της Δημοκρατίας του Κονγκό που είχε μόλις επιστρέψει από ένα ταξίδι στα βόρεια της χώρας τον Αύγουστο του 1976. Ο άντρας εμφάνισε υψηλό πυρετό και οι γιατροί θεώρησαν πως έπασχε από ελονοσία. Έπειτα από δύο βδομάδες φριχτών συμπτωμάτων όμως, στις οποίες ο τραγικός ασθενής έφτασε να αιμορραγεί από τα μάτια, τη μύτη και το στόμα, ο Λοκέλα έχασε τη ζωή του. Ο Έμπολα δεν πέθανε όμως μαζί του και όσοι είχαν έρθει σε επαφή με τον ασθενή εμφάνισαν τη νόσο. Το 90% του πληθυσμού που ζούσε στο χωριό του Λοκέλα ξεκληρίστηκε, προκαλώντας κύματα πανικού στα μήκη και τα πλάτη της Γης...

 

[iuakoya]

Ο δρ Λιου Τζιανλίν και ο SARS...

Ο ιός πρωτοδιαγνώστηκε σε κινεζική επαρχία τον Νοέμβριο του 2002 και χαρακτηρίστηκε αρχικά ως άτυπη πνευμονία. Τα συμπτώματά του έμοιαζαν εξάλλου πολύ με το κοινό κρυολόγημα, αν και ο μοχθηρός ιός μεταλλάχθηκε σύντομα σε κανονική πνευμονία και οξύ αναπνευστικό σύνδρομο τελικά. Και βέβαια όπως και σε κάθε πανδημία, κανείς δεν ήξερε με τι είχε να κάνει μέχρι τουλάχιστον να είναι πολύ αργά. Όταν ο κόσμος άρχισε να συνειδητοποιεί ότι επρόκειτο για μολυσματικό νόσημα, ο δρ Λιου Τζιανλίν βρισκόταν από τη γενέτειρά του στην κινεζική ύπαιθρο που πρωτοεκδηλώθηκε ο ιός σε νοσοκομείο του Χονγκ Κονγκ. Ο γιατρός μόλυνε κάπου 12 ανθρώπους στο νοσοκομείο του Χονγκ Κονγκ πριν χάσει τελικά τη ζωή του από αναπνευστική ανεπάρκεια. Ένας από αυτούς ήταν μια Κινέζα που ζούσε μόνιμα στο Οντάριο του Καναδά και δυο μέρες μετά επέστρεψε στο σπίτι της, εξαπλώνοντας τη νόσο στη χώρα...

 

[iuakoya]

Ο Γκαετάν Ντουγκάς και το HIV/AIDS...

Ο πιο διαβόητος ίσως ασθενής-μηδέν ήταν ένας φροντιστής των καναδικών αερογραμμών που αναγνωρίστηκε από ομάδα επιστημόνων στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ως αυτός που έφερε την επιδημία HIV/AIDS στις ΗΠΑ. Πρώτη φορά που δημοσιεύτηκε το όνομά του ήταν σε σχετικό πόνημα αμερικανικού δημοσιογράφου το 1987, το οποίο πήρε η εφημερίδα «New York Post» και έκανε πρωτοσέλιδο με τον τραγικό τίτλο «Ο άνθρωπος που μας κόλλησε AIDS»! Το όνομα του Γκαετάν ήταν συνώνυμο πια του θανάτου και της αρρώστιας και πολύ μελάνι χύθηκε για τα πεπραγμένα του, αν και σήμερα οι επιστήμονες θεωρούν μάλλον απίθανο να ήταν αυτός ο ασθενής-μηδέν της επιδημίας. Τα σύγχρονα δεδομένα υποδεικνύουν ότι το HIV/AIDS πρωτοεκδηλώθηκε στη Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και συνδέεται με αντίστοιχους ιούς που υπήρχαν ήδη στην Αϊτή και άλλες χώρες της Καραϊβικής...

 

[troubakhs]

την θεωρια που υπαρχει σε αλλο νημα οτι ολες οι ασθενειες ειναι συνωμοσιες των φαρμακευτικων πως την ακους θειε?

 

[iuakoya]

την θεωρια που υπαρχει σε αλλο νημα οτι ολες οι ασθενειες ειναι συνωμοσιες των φαρμακευτικων πως την ακους θειε?

Όλες οι θεωρίες έχουν το κοινό τους. Πάντως κάποιες από τις ασθένειες εδώ είναι αιώνες παλαιότερες από τις φαρμακευτικές...

 

[iuakoya]

Τόποι καραντίνας...

Η ανθρωπότητα φοβόταν τις ασθένειες και τις επιδημίες από τότε που θυμάται τον εαυτό της. Δεν ήταν ωστόσο μόνο η προκατάληψη, ήταν και ένας τρόπος να αποτραπεί η εξάπλωση της αρρώστιας στον υγιή πληθυσμό: τα θύματα των λοιμωδών νόσων αποτραβιούνται έτσι από την κοινωνία σε απομονωμένα νησιά-σανατόρια. Από την άλλη, υπήρχαν και τα λοιμοκαθαρτήρια, ειδικοί και απομονωμένοι χώροι δηλαδή όπου στάθμευαν υποχρεωτικά για υγειονομικό έλεγχο και καθαρισμό πλοία και επιβάτες σε περιπτώσεις εκδήλωσης επιδημίας. Με τους μετανάστες και τους πρόσφυγες να μετακινούνται μαζικά με πλοία, ο έλεγχος και η καραντίνα των ασθενών (ή ακόμα και όλων των επιβατών) πριν πιάσουν λιμάνι έγινε επιβεβλημένη πρακτική. Τα νησιά αυτά, που θα έμεναν γνωστά ως λαζαρέτο, από τον Λάζαρο των Γραφών, λειτουργούσαν πολλές φορές και ως αποικίες λεπρών, ακόμα και ως χώροι κράτησης ποινικών κρατουμένων. Ο σκοπός της ύπαρξής τους ένας και μοναδικός: η απομόνωση και καραντίνα των αρρώστων -και όσων θεωρούνταν άρρωστοι- μέχρι να γιατρευτούν ή να εγκαταλείψουν τα εγκόσμια...

 

[iuakoya]

Lazzaretto Vecchio...

Κατασκευασμένο το 1423 πάνω σε νησάκι της βενετικής λιμνοθάλασσας, το Lazzaretto Vecchio διατηρεί το προνόμιο να είναι το πρώτο λοιμοκαθαρτήριο που φτιάχτηκε για την καραντίνα και τη θεραπεία ανθρώπων στα χρόνια των μεγάλων λοιμών που αφάνιζαν την Ευρώπη. Η λειτουργία του ήταν βέβαια διπλή, αφού λειτουργούσε και ως αποικία λεπρών. Παρά το γεγονός ότι η έκτασή του ήταν μόλις 6 στρέμματα, χιλιάδες άνθρωποι είναι θαμμένοι στο λαζαρέτο, τραγικά θύματα επιδημιών και μολυσματικών νόσων. Το Vecchio παρέμενε ενεργό μέχρι και τον 17ο αιώνα, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο ακόμα και για 500 νεκρούς την ημέρα την εποχή της επιδημίας πανούκλας που εξαφάνισε ολόκληρα τμήματα του ευρωπαϊκού πληθυσμού...

 

[iuakoya]

Λοιμοκαθαρτήριο του Ντουμπρόβνικ...

Οι εγκαταστάσεις χτίστηκαν το 1627 ως τρόπος να περιοριστεί η εξάπλωση επιδημιών από ανθρώπους που έφταναν μαζικά στο πολύβουο λιμάνι. Παρά το γεγονός ότι δεν πρόκειται για νησί, το κτίριο ήταν χτισμένο έξω από τα τείχη της πόλης, κοινή πρακτική καραντίνας της εποχής. Το λαζαρέτο του Ντουμπρόβνικ αποτελεί σήμερα ένα από τα ελάχιστα που σώζονται στην Ευρώπη, ενώ τον καιρό που λειτουργούσε θεωρούταν από τους πιο «πολιτισμένους» υγειονομικούς χώρους του κόσμου. Το λοιμοκαθαρτήριο έκλεισε τις πύλες του τον 19ο αιώνα, με το κτίριο να έχει πλέον μετατραπεί σε μνημείο επισκέψιμο από το κοινό...

 

[iuakoya]

Νήσος της Καραντίνας Kamau Taurua...

Το λαζαρέτο Kamau Taurua είναι ένα νησάκι έκτασης 37 στρεμμάτων στο λιμάνι του Otago της Νέας Ζηλανδίας. Ήταν τον 19ο αιώνα, την εποχή του μεγάλου αποικισμού της χώρας, που το πλοίο «Victory» έπιανε λιμάνι στη Νέα Ζηλανδία: το έτος είναι 1863 και το καράβι είναι γεμάτο από ανθρώπους που υποφέρουν από ευλογιά, εξαιρετικά μολυσματική και φονική την εποχή εκείνη νόσο. Η είσοδος στο λιμάνι απαγορεύτηκε και ο καπετάνιος διατάχθηκε να αποβιβάσει τον κόσμο σε αυτό που θα γινόταν έκτοτε γνωστό ως Νήσος της Καραντίνας. Μέχρι την οριστική εγκατάλειψη του σχεδίου καραντίνας το 1924, περισσότερα από 40 πλοία ξεφόρτωσαν το ανθρώπινο φορτίο τους στο νησί, ενώ εκεί μεταφέρονταν και οι βετεράνοι του Α' Παγκοσμίου που έπασχαν από αφροδίσια νοσήματα. Σήμερα μόνο ένα από τα κτίρια του σανατορίου σώζεται, με τη Νέα Ζηλανδία να έχει μετατρέψει τον χώρο σε μνημείο...

 

[iuakoya]

Σανατόριο του Hospital Island...

Ένα από τα μικρότερα νησιά επιδημιών του κόσμου, το 3 στρεμμάτων Hospital Island έξω από τις ακτές του Μέιν άρχισε να φιλοξενεί στις εγκαταστάσεις του το 1832 επιβάτες πλοίων που έπασχαν από χολέρα. Πόσιμο νερό έπρεπε να μεταφέρεται καθημερινά στο νησάκι, ενώ αργότερα θα απομονώνονταν εδώ οι ιρλανδοί μετανάστες που κατέφταναν μαζικά στην Αμερική εξαιτίας του Μεγάλου Ιρλανδικού Λιμού. Το 1869, ο τυφώνας Great Saxby Gale θα χτυπούσε το νησί, σπέρνοντας τον όλεθρο: μέχρι και το κοιμητήριο ξεθεμελίωσε. Απομεινάρια χιλιάδων ανθρώπων διασκορπίστηκαν στη θάλασσα, με τις Αρχές να περισυλλέγουν τα οστά και να τα ξαναθάβουν άρον-άρον. Το μέρος εγκαταλείφθηκε έκτοτε καθώς θεωρήθηκε στοιχειωμένο...

 

[iuakoya]

Νησί του Ορτυκιού...

Η Νήσος Quail, εγκατεστημένη στο λιμάνι του Lyttelton της Νέας Ζηλανδίας, πήρε το όνομά της από καπετάνιο πλοίου που είδε ορτύκια εκεί το 1842 (παρά το γεγονός ότι μέσα σε 30 χρόνια δεν θα απέμενε φτερό από τα ντόπια ορτύκια). Οι Μαορί το αποκαλούσαν Otamahua και ήταν ακατοίκητο ως το 1850, γι' αυτό και το 1870 μετατράπηκε σε νησί καραντίνας. Όποιος επιβάτης πλοίου θεωρούταν άρρωστος, περνούσε εδώ ένα διάστημα πριν του επιτραπεί η είσοδος στην ενδοχώρα της Νέας Ζηλανδίας, την ίδια στιγμή που στο νησί υπήρχε αποικία λεπρών και κατόπιν κοινότητα με παιδιά που έπασχαν από διφθερίτιδα. Το 1918 το νησί γέμισε από τους ασθενείς της πανδημίας της Ισπανικής Γρίπης, ενώ αργότερα θα έπαιζε και κεφαλαιώδη ρόλο στην εξερεύνηση της Ανταρκτικής: τα ζώα που θα χρησιμοποιούνταν στις περίφημες εξερευνητικές αποστολές των Robert Falcon Scott, Richard Byrd και Ernest Shackleton έμπαιναν σε καραντίνα εδώ: χάσκι από τη Σιβηρία, μουλάρια από τα Ιμαλάια, πόνι από τη Μαντζουρία και πολλά ακόμη...

 

[iuakoya]

Νήσοι Swinburne και Hoffman...

Λίγο παρακεί στο Staten Island της Νέας Υόρκης βρίσκονται τα δύο νησιά καραντίνας, τα οποία είναι μάλιστα ανθρώπινα δημιουργήματα που κατασκεύασε άρον-άρον η αμερικανική κυβέρνηση όταν επιδημίες χολέρας άρχισαν να μαστίζουν τη Νέα Υόρκη κατά τον 19ο αιώνα. Με τους μετανάστες να καταφτάνουν σε ορδές στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, εδώ γινόταν ο διαχωρισμός υγιών-αρρώστων: οι υγιείς μεταφέρονταν στη Νήσο Έλις και από κει έμπαιναν τελικά στον Νέο Κόσμο, ενώ όποιος έδειχνε σημάδια μολυσματικής ασθένειας παρέμενε εδώ. Τα θύματα μάλιστα της τελευταίας επιδημίας χολέρας που έπληξε τη χώρα το 1910 πάλι εδώ φιλοξενήθηκαν, ενώ μετά τον Α' Παγκόσμιο τα νησιά εγκαταλείφθηκαν ως υγειονομικοί χώροι. Σήμερα, σε μια περίεργη τροπή της μοίρας, τα ίδια τα νησιά έχουν μπει σε καραντίνα, καθώς παραμένουν κλειστά στον γενικό πληθυσμό...

 

[iuakoya]

Σπιναλόγκα...

Έξω από τις ακτές της Κρήτης βρίσκεται η περιβόητη Σπιναλόγκα, το άλλοτε ενετικό οχυρό, το οποίο έμελλε να μετατραπεί σε μια από τις τελευταίες αποικίες λεπρών της Ευρώπης, που λειτούργησε από το 1903-1957. Οι λεπροί της Κρήτης μεταφέρθηκαν εδώ το 1905, ενώ ένας ιερέας ήταν ο τελευταίος κάτοικος της Σπιναλόγκας, ο οποίος εγκατέλειψε οριστικά το νησί το 1962. Το διαβόητο λεπροκομείο μάλιστα του νησιού θα περνούσε σε ιταλικά χέρια κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με τον ιταλό κατακτητή να συνεχίζει απρόσκοπτα τη λειτουργία της αποικίας των χανσενικών, καθώς ο φόβος παραμόνευε σε κάθε βήμα...

 

[iuakoya]

Νησί των Αγγέλων...

Το Angel Island, γνωστό ως «Νήσος Έλις της Δύσης», είναι το μεγαλύτερο νησί του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο, το οποίο φιλοξένησε περισσότερους από 1 εκατομμύριο Ασιάτες στον δρόμο τους προς τις ΗΠΑ. Το 1891 έκανε την εμφάνισή του ο σταθμός καραντίνας του νησιού, με σκοπό να απολυμάνει και να ξεψειριάσει τους μετανάστες, αλλά και να απομονώσει όσους έπασχαν από λοιμώδεις νόσους. Το πλοίο «Κίνα» ήταν μάλιστα το πρώτο που θα στελνόταν στο νησί το 1891, καθώς διαπιστώθηκαν κρούσματα ευλογιάς στους επιβάτες, με τους υγιείς να υποχρεώνονται να παραμείνουν για τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν τους επιτραπεί τελικά η είσοδος στις ΗΠΑ...

 

[iuakoya]

Molokai...

Η κοινότητα Kalaupapa στο νησί Molokai της Χαβάης, σε μια χερσόνησο με απόκρημνους βράχους που αγγίζουν ύψος 600 μέτρων, μετατράπηκε στην αποικία των λεπρών του νησιωτικού κράτους. Περισσότεροι από 10.000 χανσενικοί ασθενείς φιλοξενήθηκαν εδώ από το 1866-1969, ενώ λειτούργησε κάποια στιγμή και ως φυλακή για ποινικούς κρατουμένους (από την οποία μάλιστα κανείς δεν μπορούσε να αποδράσει), με περισσότερους από 1.200 τροφίμους. Παρά το γεγονός ότι η υποχρεωτική απομόνωση των κατοίκων έχει λήξει σήμερα και δεν υπάρχουν πλέον κρούσματα λέπρας, οι κάτοικοι της κοινότητας εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται με καχυποψία, με το στίγμα να τους αναγκάζει να παραμένουν σε σχετική απομόνωση...

 

[iuakoya]

Νήσος Grosse...

Ο Μεγάλος Ιρλανδικός Λιμός του 1845-1853 ανάγκασε εκατομμύρια Ιρλανδούς να εγκαταλείψουν τη χώρα τους και να αναζητήσουν νέες πατρίδες. Ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς για τον δοκιμαζόμενο πληθυσμό ήταν το Κεμπέκ, με την καναδική κυβέρνηση να επιλέγει το Grosse Island ως τόπο καραντίνας των μεταναστών. Από το 1832-1848, εκατοντάδες χιλιάδες Ιρλανδοί θα περνούσαν από δω, με πολλούς από αυτούς να μην εγκαταλείπουν ποτέ το νησί. Περισσότεροι από 5.000 άνθρωποι είναι θαμμένοι εδώ, ενώ ο τύφος που ξέσπασε το 1847 θα εκτόξευε τη φρίκη σε ακόμα μεγαλύτερα νούμερα, με τους Ιρλανδούς που μετακινήθηκαν στο Μόντρεαλ χτυπημένοι από τη νόσο να βρίσκουν τραγικό χαμό: 6.000 άνθρωποι πέθαναν φτάνοντας στη νέα Γη της Επαγγελίας...

 

[iuakoya]

Ιστορικές προσωπικότητες που υπέφεραν από μαρτυρικές παθήσεις...

Υπάρχουν φορές που η Ιστορία γίνεται αποκρουστική και ανατριχιαστική, ειδικά όταν μιλάμε για νόσους που προσβάλλουν τα μεγαλύτερα μυαλά επιστήμης, τέχνης και πολιτικής. Από το εντελώς παράξενο ως το ακραία τρομακτικό, οι μυστηριώδεις παθήσεις του παρελθόντος προκαλούσαν ανείπωτο φόβο στους ανθρώπους της εποχής, καθώς ήταν το ανεξήγητο αυτό που έσπερνε τον μαζικό πανικό. Όταν μάλιστα θύμα ήταν κάποια προβεβλημένη προσωπικότητα, τότε το πράγμα γινόταν ακόμα πιο ειδεχθές, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο τον κίνδυνο που καραδοκεί διαρκώς...