Η ιστορία των ασθενειών

[kappa_fi]

Στις 19 Ιανουαρίου του 1919, ο 29χρονος Νιζίνσκι χορεύει για τελευταία φορά μπροστά σε λίγους θεατές, με την καριέρα του να βρίσκεται σε πτώση. Η παράσταση θα έχει μοιραίο τέλος. Το ίδιο βράδυ τον στέλνουν στο φρενοκομείο. Η καριέρα του κράτησε λιγότερο από μια δεκαετία. Έχουν περάσει μόνο επτά χρόνια από τις 29 Μαΐου του 1912, όταν χόρεψε «Το απομεσήμερο ενός φαύνου», που έμεινε στην ιστορία.  Άλλαξε για πάντα το ύφος του χορού με τον μοντερνισμό του. Έχει περάσει λιγότερο από μια δεκαετία από τη στιγμή που όλο το Παρίσι τον αποκαλούσε «θεό του χορού». Το 1918, μετακομίζει με την οικογένειά του στο Σεν Μόριτς. Εκεί παρουσίασε συμπτώματα βαριάς ψυχικής νόσου και το 1919 οι γιατροί διέγνωσαν σχιζοφρένεια. Από την δόξα στην σχιζοφρένεια. Στις 8 Απριλίου 1950, ο χορευτής ο οποίος λατρεύτηκε, έμεινε γνωστός ως ο «θεός του χορού» και αποκαλέστηκε το «8ο θαύμα του κόσμου», πεθαίνει από νεφρική ανεπάρκεια στο Λονδίνο. Έζησε 31 ολόκληρα χρόνια ανάμεσα σε ψυχιατρικά ιδρύματα και ιδιωτικό εγκλεισμό με φάρμακα στο σπίτι...

Είναι κρίμα να μην αναφερθεί η μνεία του Αντρέ Μπρετόν σε ένα από τα μανιφέστα του σουρεαλισμού στον περίφημο Νιζίνσκι, με τα λόγια:

"[tt]Θα είμαι σαν τον Νιζίνσκι, που τον πήγαν πέρσι στα ρώσικα μπαλέτα και δεν μπορούσε ν' αναγνωρίσει σε τι θέαμα παρευρισκόταν. Θα είμαι μόνος, ολομόναχος, αδιάφορος για όλα τα μπαλέτα του κόσμου[/tt]".

Οι μοντερνιστές εντόπισαν τα ίχνη της κρίσης αξιών του μεσοπολέμου σε περιπτώσεις σαν του Νιζίνσκι, ο οποίος δικαίως "απέδρασε", ας πούμε.

Φοβερή ιστορία.

Την ίδια ψυχική νόσο εκδήλωσε κι η κόρη του μεγαλύτερου συγγραφέα του 20ου αιώνα, η Lucia Joyce.

 

[iuakoya]

Όταν το Λονδίνο ήταν μια βρώμικη πόλη...

Το καλοκαίρι του 1858 ήταν πιθανόν το χειρότερο για το Λονδίνο και βρήκε την πόλη σε αδιέξοδο. Η κυβέρνηση με το ζόρι λειτουργούσε αποτελεσματικά και χιλιάδες Λονδρέζοι ήταν σε έξαλλη κατάσταση και απαιτούσαν δράση σε ένα πρόβλημα που έκανε την καθημερινότητα αφόρητη, στην κυριολεξία. Το πρόβλημα δεν ήταν πολιτικής φύσης, αλλά ζήτημα δημόσιας υγείας. Οι Λονδρέζοι είχαν παραλύσει από την ανυπόφορη δυσοσμία που ερχόταν από την επιφάνεια του ποταμού Τάμεση. Ο Τάμεσης, το πιο φημισμένο ποτάμι της Αγγλίας, έπαιζε καθοριστικό ρόλο στη ζωή των Λονδρέζων για δεκαετίες. Από εκεί έπιναν νερό όλοι οι κάτοικοι της πόλης, ενώ το απαγορευτικό κόστος για την κατάληξη των αστικών λυμάτων σε βόθρους, είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει ένας μεγάλος βόθρος το ίδιο το ποτάμι. Καθώς το Λονδίνο αποκτούσε ολοένα και περισσότερους κατοίκους αυξανόταν με γοργούς ρυθμούς και ο αριθμός των λυμάτων που αυτοί πέταγαν...

 

[iuakoya]

Τις δεκαετίες πριν το 1856 είχαν κατασκευαστεί στο Λονδίνο περίπου 400 βόθροι, αλλά αρκετοί από αυτούς ήταν σε άθλια κατάσταση. Στις αρχές του 19ου αιώνα είχαν γίνει βελτιώσεις στην παροχή νερού στους Λονδρέζους, με την αντικατάσταση των ξύλινων αγωγών νερού με σιδερένιους. Αυτή η εξέλιξη σε συνδυασμό με τις καινοτόμες, για την εποχή, τουαλέτες με καζανάκι, οι οποίες αντικατέστησαν τα δοχεία νυκτός, είχαν σαν αποτέλεσμα να αυξηθεί ο όγκος των λυμάτων. Τα λύματα από τα εργοστάσια και τα σφαγεία δυσκόλεψαν ακόμα περισσότερo την κατάσταση, με αποτέλεσμα να υπερχειλίζουν οι βόθροι και αρκετά από τα λύματα να καταλήγουν στον Τάμεση. Το πρόβλημα ήταν περισσότερο από ορατό, αλλά η κυβέρνηση δεν είχε ιδέα πώς να το αντιμετωπίσει. Οι Λονδρέζοι συνέχιζαν να πίνουν νερό από τον Τάμεση και παράλληλα να πετάνε τα λύματά τους σε αυτόν. Αυτή η κατάσταση κράτησε μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν το πρόβλημα είχε γίνει αφόρητο και ο ποταμός θεωρούνταν ένας από τους πιο μολυσμένους στον κόσμο...

 

[iuakoya]

Μέρος της ελίτ του Λονδίνου υποστήριζε ότι ο Τάμεσης έπρεπε να εκβάλλει στη θάλασσα και παράλληλα ήταν αναγκαία η κατασκευή ενός νέου αποχετευτικού συστήματος στην πόλη. Υποστηρικτής αυτής της ιδέας ήταν και ο φημισμένος χημικός Michael Faraday. Μάλιστα το 1855 έκανε μια βαρκάδα στον Τάμεση και έστειλε μια επιστολή στην εφημερίδα «Times» περιγράφοντας την εμπειρία του. Το γράμμα με τίτλο «Παρατηρήσεις για τις βρωμιές του Τάμεση» θα αποτελούσε σημαντικό μέρος της επιχείρησης αποκατάστασης του ποταμού. Ο επιστήμονας εξηγούσε πως είχαν μεμιάς εξαφανιστεί τα κομμάτια χαρτιού που είχε ρίξει στο ποτάμι. Αυτό και μόνο αποτελούσε απόδειξη ότι ο Τάμεσης βρισκόταν σε τραγική κατάσταση και αποτελούσε, σύμφωνα με τον Faraday, «ένα καφέ μείγμα κοπριάς και βιομηχανικών αποβλήτων». Συγκεκριμένα είχε πει: «Αν αγνοήσουμε το θέμα, δεν μπορούμε να περιμένουμε να το πράξουμε χωρίς να τιμωρηθούμε. Ούτε θα πρέπει να εκπλαγούμε αν μετά από αρκετά χρόνια, μια εποχή με πολύ υψηλές θερμοκρασίες μας αποδείξει πόσο απρόσεχτοι ήμασταν»...

 

[iuakoya]

Η οικολογική καταστροφή δεν άργησε να έρθει τον Ιούλιο του 1858. Το θερμόμετρο είχε φτάσει στα ύψη και τα συνηθισμένα 30άρια είχαν αντικατασταθεί από τους 48 βαθμούς Κελσίου. Η στάθμη του Τάμεση έπεσε και όλα τα λύματα έμειναν στις όχθες του ποταμού. Δεν ήταν όμως μόνο η παρουσία τους που ενίσχυσε τις μυρωδιές αλλά και το γεγονός ότι λόγω των υψηλών θερμοκρασιών τα λύματα έβραζαν, κάνοντας την κατάσταση αφόρητη. Αρκετοί ήταν οι Λονδρέζοι που λιποθυμούσαν από τη βρώμα. Ούτε το κοινοβούλιο γλίτωσε από αυτή. Οι κουρτίνες του κτιρίου που ήταν στη μεριά του ποταμού εμποτίστηκαν με χλωριούχο ασβέστιο με στόχο να καταπολεμηθεί η μυρωδιά. Ούτε αυτό όμως βοήθησε ιδιαιτέρως και τότε έπεσαν στο τραπέζι προτάσεις ακόμα και μετακόμισης της Βουλής σε άλλο σημείο της πόλης...

 

[iuakoya]

Η κόλαση βρισκόταν μέσα στον Τάμεση με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν δεκάδες ασθένειες. Μάλιστα πολλοί ήταν εκείνοι που υποστήριξαν ότι τρία κρούσματα χολέρας πριν το ξέσπασμα της μεγάλης δυσωδίας οφείλονταν στον Τάμεση. Το κύριο ξέσπασμα χολέρας που χτύπησε τη Βρετανία το 1831-32 σκότωσε περισσότερους από 6.000 Λονδρέζους. Ακολούθησε δεύτερο κρούσμα το 1848-49 με περισσότερους από 14.000 νεκρούς, ενώ άλλο ένα μεταξύ 1853-54 στέρησε τη ζωή σε 10.000 κατοίκους της πόλης. Ερευνώντας τη χολέρα του 1854 ο γιατρός John Snow είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αιτία ήταν το μολυσμένο νερό. Μάλιστα για να το αποδείξει είχε αναφερθεί σε 70 εργάτες τοπικής ζυθοποιίας οι οποίοι είχαν επιζήσει καθώς έπιναν μόνο μπίρα και καθόλου νερό! Αλλά οι κρατικοί αξιωματούχοι υγείας δεν πείθονταν με τα επιχειρήματά του θεωρώντας ότι οι άνθρωποι στο ξέσπασμα της μεγάλης δυσωδίας πέθαιναν εξαιτίας της μυρωδιάς και όχι του μολυσμένου νερού 

 

[iuakoya]

Η μυρωδιά και οι αρρώστιες έκαναν επιτακτικότερη όσο ποτέ τη δημιουργία ενός αποχετευτικού συστήματος. Τον Αύγουστο του 1849 ο Joseph Bazalgette διορίστηκε επικεφαλής της μελέτης για τη δημιουργία του και έφτιαξε ένα σχέδιο για τους υπονόμους του Λονδίνου που ολοκληρώθηκε  το 1856. Το σχέδιό του περιλάμβανε τα ακόλουθα σημεία: μικρούς, τοπικούς υπονόμους διαμέτρου 0,9 μέτρων που θα χύνονταν σε ένα δίκτυο μεγαλύτερων υπονόμων, το οποίο θα χυνόταν με τη σειρά του στο κύριο πλέγμα των σωλήνων εκροής διαμέτρου 3,4 μέτρων. Επίσης, ένας Βόρειος και ένας Νότιος Σταθμός προγραμματίζονταν να διαχειρίζονται τα απόβλητα σε κάθε πλευρά του ποταμού. Το Λονδίνο είχε χωριστεί σε ζώνες: υψηλού, μεσαίου και χαμηλού επιπέδου περιοχές δηλαδή, και μια σειρά από αντλίες και σταθμούς θα αναλάμβαναν το έργο να ξαποστέλνουν τα απόβλητα στη δυτική πλευρά της πόλης...

 

[iuakoya]

Το σχέδιο του Bazalgette επέτρεπε μια μεγάλη πληθυσμιακή αύξηση στο Λονδίνο, καθώς το αποχετευτικό σύστημα μπορούσε να εξυπηρετήσει 4,5 εκατ. ανθρώπους. Το σχέδιο πέρασε από τη Βουλή και λειτούργησε τα επόμενα χρόνια λύνοντας το πρόβλημα της δυσωδίας και μειώνοντας αισθητά και τις ασθένειες που σχετίζονταν με το μολυσμένο νερό. Μάλιστα ο ιστορικός Peter Ackroyd είχε χαρακτηρίσει τον Bazalgette τον «ήρωα του Λονδίνου». Η μεγάλη δυσωδία έδωσε έμπνευση σε αρκετούς σκιτσογράφους της εποχής, οι γελοιογραφίες των οποίων δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες, διασκεδάζοντας τις εντυπώσεις και ασκώντας παράλληλα πίεση στην κυβέρνηση για να δώσει οριστική λύση στο πρόβλημα...

 

[iuakoya]

Είναι απίστευτο αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι άργησαν πολύ να συνειδητοποιήσουν ότι δεν κάνεις την ανάγκη σου εκεί που τρως και πίνεις. Μερικά ξεσπάσματα χολέρας τους έμαθαν το μάθημα με τον σκληρό τρόπο. Ακριβώς αυτό δείχνει το παρακάτω ενημερωτικό βίντεο...

 

[iuakoya]

Ευλογιά - Φονικότερη νόσος...

Η παλιότερη μορφή της ασθένειας έχει εντοπιστεί σε αιγυπτιακή μούμια που χρονολογείται από το 1157 π.Χ. Μόνο στη διάρκεια του 20ού αιώνα, η ευλογιά εκτιμάται ότι αφάνισε κάπου 300-500 εκατομμύρια ανθρώπους, με το τρομακτικό ποσοστό θνησιμότητας να φτάνει στο 30-35%. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη και την ευκολία με την οποία μεταδίδεται η λοιμώδης νόσος, οι ιστορικές της επιπτώσεις λογίζονται ανυπολόγιστες. Και μπορεί η πανούκλα, η χολέρα και οι άλλες διαβόητες επιδημικές νόσοι να είναι ικανοί συνυποψήφιοι, είναι η μακρά ιστορία της ευλογιάς στα ανθρώπινα χρονικά και οι καταστρεπτικές της επιπτώσεις που την έστεψαν νικήτρια...

 

[iuakoya]

Φονικές ασθένειες που μεταδίδονται από τα ζώα...

Ο άνθρωπος ανά τους αιώνες χρησιμοποιεί με διάφορους τρόπους τα ζώα. Είτε για τη διευκόλυνσή του είτε για τη διατροφή του είτε ακόμη και για συντροφιά, τα ζώα είναι ενταγμένα στη ζωή του ανθρώπινου είδους. Μόνο που η πανίδα δεν είναι πάντα φιλική μαζί μας. Αντίθετα, πολλές φορές, μπορεί να αποβεί σε κίνδυνο θανάσιμο για την επιβίωσή μας. Και όχι, δεν αναφερόμαστε σε τυχόν επιθέσεις που μπορούμε να δεχτούμε από τα ζώα, αλλά σε έναν απείρως φονικότερο και λιγότερο εμφανή κίνδυνο. Αυτός δεν είναι άλλος από τους ιούς, τα βακτήρια και εν γένει τους μικροοργανισμούς που ζωάκια - αξιαγάπητα και μη- μπορούν να μας «φιλοδωρήσουν» και να οδηγήσουν σε θανατηφόρες ασθένειες, που κατά καιρούς έχουν γονατίσει την ανθρωπότητα...

 

[iuakoya]

Τρυπανοσωμίαση...

Τρυπανοσωμίαση ονομάζεται μια ομάδα ασθενειών που προκαλείται από πρωτόζωα παρόμοιου είδους. Η πάθηση περιλαμβάνει δύο είδη της γνωστής «αρρώστιας του ύπνου» που μεταδίδεται συνήθως από το τσίμπημα μολυσμένων μυγών τσε-τσε, καθώς και τη νόσο του Χάγκας που μεταδίδεται από έντομα γνωστά σαν «μύγες-δολοφόνοι». Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο από τρυπανοσωμίαση η οποία προκαλεί πυρετό, έλκος και τελικά λήθαργο που οδηγεί σε κώμα...

 

[iuakoya]

Άνθρακας...

Η ύπουλη ασθένεια του άνθρακα προκαλείται από το ομώνυμο βακτήριο και ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα θανατηφόρα. Το βακτήριο προσβάλλει συνήθως τα βοοειδή, τα πρόβατα και τα κατσίκια. Οι άνθρωποι που έρχονται σε επαφή με τα μολυσμένα ζώα ή τα προϊόντα αυτών μπορεί να καταλήξουν με πληγές, οιδήματα, πυρετό, πνευμονία και φυσικά θάνατο. Μέχρι τον 20 αιώνα, ο άνθρακας θέριζε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και ζώα κάθε χρόνο, μέχρι την ανάπτυξη ενός εμβολίου από τον Παστέρ, το 1881...

 

[iuakoya]

Μαλάρια...

Τα «αθώα» κουνούπια βρίσκονται πίσω από μια από τις πιο κοινές ασθένειες στον κόσμο, τη μαλάρια, καθώς μεταδίδεται από τσιμπήματα ενός θηλυκού κουνουπιού του γένους ανωφελές. Η ελονοσία μόνο το 2012 σκότωσε πάνω από 470.000 ανθρώπους, πολλοί εκ των οποίων παιδιά στην Αφρική. Στα συμπτώματα περιλαμβάνεται πυρετός, πονοκέφαλος και εμετός, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε ίκτερο και επιληπτικές κρίσεις πριν καταλήξει ο ασθενής σε κώμα και τελικά πεθάνει...

 

[iuakoya]

Λεϊσμανίαση...

Πρόκειται για μια ασθένεια παρόμοια με τη μαλάρια, καθώς προκαλείται από πρωτόζωα που μεταδίδονται στους ανθρώπους από τσιμπήματα μολυσμένων σκνιπών. Το πιο θανατηφόρο είδος της ασθένειας είναι το καλά-αζάρ που θα μπορούσε να μεταφραστεί και «μαύρη νόσος», με το ποσοστό θνησιμότητας να αγγίζει το 95%.  Η ασθένεια προκαλεί δερματικά έλκη και σήμερα περίπου 12 εκατ. άνθρωποι υποφέρουν από αυτή...

 

[iuakoya]

Λεπτοσπείρωση...

Η μολυσματική ασθένεια λεπτοσπείρωση, γνωστή και σαν «πυρετός των αγρών», προκαλείται από ένα συγκεκριμένο τύπο βακτηρίου που ονομάζεται Λεπτόσπειρα. Η ασθένεια που προκαλεί ίκτερο και καταστροφή του συκωτιού μεταδίδεται από αρουραίους καθώς και από κουνάβια, ρακούν, αλεπούδες και άλλα ζώα. Περισσότερα κρούσματα σημειώνονται στην ύπαιθρο, σε ανθρώπους που ασχολούνται με αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Σε περίπτωση που η μόλυνση προχωρήσει, τα ποσοστά θνησιμότητας «εκτοξεύονται», ακόμη και με λήψη θεραπείας. Υπολογίζεται ότι περίπου 7 με 10 εκατ. άνθρωποι προσβάλλονται κάθε χρόνο από την ασθένεια, χωρίς να είναι γνωστός ο αριθμός των θανάτων...

 

[iuakoya]

Λύσσα...

Η θανατηφόρα ασθένεια της λύσσας μπορεί να μετατρέψει ένα άκακο και γλυκό σκυλί σε θανάσιμο κίνδυνο για τους ανθρώπους που θα δαγκώσει. Αν και συχνά συνδέεται με τα σκυλιά, η λύσσα προσβάλει τα περισσότερα θερμόαιμα ζώα όπως είναι οι λύκοι και οι γάτες. Ο ιός που προσβάλει το νευρικό σύστημα, μεταδίδεται από δάγκωμα και από το σάλιο ζώων που πάσχουν με σημείο του δέρματος που έχει κάποια πληγή. Από τη στιγμή που θα εμφανιστούν συμπτώματα, η θεραπεία σπάνια είναι αποτελεσματική και ο θάνατος είναι σχεδόν βέβαιος...

 

[iuakoya]

Φιλαρίαση...

Η παρασιτική ασθένεια που προσβάλει το δέρμα και τα μάτια, προκαλείται από το δάγκωμα ορισμένων μυγών που είναι ξενιστές των νηματωδών σκωλήκων που ονομάζονται φιλάριες και τα οποία μεταναστεύουν σε διάφορους ιστούς του ανθρώπου. Πέρα από την ανατριχιαστική εικόνα των σκωλήκων να αναπαράγονται στα ανθρώπινα μάτια, η ασθένεια μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ελεφαντίαση...

 

[iuakoya]

Τουλαραιμία...

Γνωστή και σαν «πυρετός των κουνελιών», η τουλαραιμία προκαλείται από το βακτήριο Francisella tularensis. Μεταδίδεται στους ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με ιστούς ζώων, όπως κουνέλια, καθώς και από το δάγκωμα τσιμπουριών και ψύλλων. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κεφαλαλγία, πυρετό, ρίγη, εμετό, ενδείξεις σηψαιμίας και δερματικές αλλοιώσεις. Μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο...

 

[iuakoya]

Κίτρινος πυρετός...

Η ασθένεια του κίτρινου πυρετού οφείλεται σε ιό, ο οποίος μεταδίδεται στον άνθρωπο με τα τσιμπήματα κουνουπιών. Τα συμπτώματα θυμίζουν αυτά της μαλάριας και αρχικά περιλαμβάνουν πυρετό, ναυτία, μυϊκό πόνο και πονοκεφάλους για να καταλήξουν τελικά σε έντονους πόνους και καταστροφή του συκωτιού. Περίπου 200.000 άνθρωποι μολύνονται κάθε χρόνο και 30.000 πεθαίνουν από κίτρινο πυρετό...