Ωραίο το θέμα κι ωραία η ανάπτυξή του.
Αν και το πέρασα τροχάδην, θα σημειώσω δυο πράγματα που νομίζω ότι δεν αναφέρθηκαν:
Ο Θουκυδίδης είχε προσβληθεί κι ο ίδιος απ' τη νόσο που είχε πλήξει την πόλη της θεάς Αθηνάς. Σχετικά με το ιστορικό της αναφέρει ότι προτού οι Σπαρτιάτες λύσουν οριστικά τις σπονδές που είχαν συνάψει με τους Αθηναίους, συμβουλεύτηκαν το μαντείο των Δελφών, όπου ο Θεός (Απόλλωνας) διαμέσου της Πυθίας τους απάντησε ότι όχι μόνο θα έβγαιναν νικητές, αλλά ότι θα τους βοηθούσε κι ο ίδιος έμπρακτα.
Επί του προκειμένου, ο Περικλής εν όψει της σπαρτιάτικης επιδρομής πέριξ των Αθηνών, μάζεψε κυριολεκτικά όλο τον πληθυσμό των περιχώρων εντός της πόλης, πείθοντας τους Αθηναίους πολίτες ότι μόνο διά της θαλάσσης θα μπορούσαν να επικρατήσουν, συμπαρασύροντας τον εχθρό σε ανάλογες μάχες. Κι επειδή προείδε την πουστιά που μπορεί να του έπαιζαν, όντας ιδιοκτήτης μεγάλης έπαυλης στα περίχωρα, αποποιήθηκε την κυριότητά της, παραχωρώντας την στη δημόσια περιουσία, γιατί οι Σπαρτιάτες θα την άφηναν άθικτη καταστρέφοντας οτιδήποτε υπήρχε τριγύρω, προκειμένου να τον διαβάλουν δημιουργώντας υποψίες για κάποια συγγένεια δική του ή της γυναίκας του με τους εχθρούς (Αν θυμάμαι καλά).
Οι Αθηναίοι δεν πείθονταν απ' τα επιχειρήματα του Περικλή (Αν δεν πω μεγάλη κοτσάνα, νομίζω σε έναν απο εκείνους τους λόγους του είπε το περίφημο "μέγα το της θαλάσσης κράτος" - διορθώστε με με γιαούρτια άν είπα βλακεία, δεν κάθομαι να ψάξω) κι η κατάσταση που είχε δημιουργηθεί εντός της πόλης ήταν από τόσο από άποψη υγιεινής όσο κι από άποψη φρονήματος, τραγική. Ο κόσμος ήθελε να βγει έξω να πολεμήσει, υπερασπιζόμενος την περιουσία του.
Ε, τότε ακριβώς ενέσκηψε ο λοιμός, τον οποίο συνέδεσαν με τον χρησμό του Απόλλωνα, κλπ κλπ.
~ ~
Για την πανούκλα που χτύπησε την μεσαιωνική Ευρώπη έχουν γραφτεί φοβερά πράγματα, πρώτο εκ των οποίων το Δεκαήμερο του Βοκκάκιου. Δεν αναφέρεται άμεσα σε αυτήν αλλά έμμεσα, μέσω μιας παρέας νέων αντρών και γυναικών που καταλύουν σερ μια εξοχική έπαυλη για να γλιτώσουν απ' τον λοιμό, όπου περνούν τον καιρό τους λέγοντας ιστορίες. Το έργο είναι μεταφρασμένο στα ελληνικά απ' τον Κοσμά Πολίτη αν θυμάμαι σωστά.
Για τα περί υγιεινής που αναφέρει ο νηματοθέτης δεν είμαι ούτε ειδικός ούτε απλός γνώστης για ν' αποφανθώ,
γεγονός είναι όμως (το οποίο μπορεί και να έχει αναφέρει, αλλά διέτρεξα όλες τις αναρτήσεις βιαστικά) ότι η μεσαιωνική πανούκλα, στην εκδήλωσή της, είχε επιδείξει μεγάλη ανορθολογικότητα:
αγνοούσε φρουρούς, υπηρέτες, αυλές, κόσμο και κοσμάκη που είχε αμπαρωθεί με όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις μέσα σε φρούρια, και χτυπούσε κατευθείαν τους ευγενείς ας πούμε.
Ο μεσαιωνικός κόσμος, αν και ζούσε χύμα, δεν στερούνταν ενός πνεύματος ορθολογισμού σ' αυτά τα ζητήματα. Προσπαθούσε να οργανωθεί όσο θα οργανωνόταν κι ο σύγχρονος κόσμος.
Σημασία έχει όμως ότι κατέλυε την κοινωνική τάξη των πολισμάτων και των πρώιμων αστικών κέντρων που χτυπούσε. Κατέρρεε η κοινωνική ηθική εν ριπή οφθαλμού και εκδηλώνονταν όργια ανηθικότητας και αποτροπιασμού στους δρόμους. Δεν μιλάμε για παραβάσεις τυπικών κανόνων συμπεριφοράς: γαμούσαν πτώματα στη μέση του δρόμου κι άλλα παρόμοια.
Ο Αντονέν Αρτώ στο βιβλίο του Το Θέατρο και το Είδωλό του επιχειρεί μια αριστουργηματική απόπειρα ερμηνείας της μεσαιωνικής πανούκλας (στο πρώτο κείμενο του), το οποίο συνιστώ ανεπιφύλακτα σ' οποιονδήποτε.
Αυτά από μένα.
