1995 – 2007
Αναλυτικότερα, μετά τη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης στα τέλη του 1995, όπου καθορίστηκε το χρονοδιάγραμμα, καθώς επίσης τα μέλη που θα συγκροτούσαν την Ευρωζώνη, μειώθηκαν δραματικά τα επιτόκια δανεισμού όλων των χωρών – με αποτέλεσμα να διαθέτουν ένα όλο και μικρότερο μέρος των δημοσίων εσόδων τους, για την εξυπηρέτηση του χρέους τους. Η εξοικονόμηση των τόκων, όσον αφορά τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί – για τη χρονική περίοδο όμως από το 1995 έως το 2014 (σε δις €).
.
Χώρα Χρέος 1995 Επιτόκιο 1995 Συνολική εξοικονόμηση Χρέος 2014
Ελλάδα 100,6 11,1% 276,4 317,1
Ιρλανδία 41,3 6,6% 45,6 203,2
Πορτογαλία 53,0 9,5% 118,5 225,8
Ισπανία 295,6 7,8% 342,2 1.033,7
Ιταλία 1.070,6 9,3% 1.308,4 2.135,9
Πηγή: Eurostat
.
Όπως συμπεραίνεται από τον πίνακα, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας τριπλασιάστηκε (θα είχε τετραπλασιαστεί εάν δεν είχε μεσολαβήσει το PSI), της Ιρλανδίας πενταπλασιάστηκε, της Πορτογαλίας έγινε 4,5 φορές υψηλότερο, της Ισπανίας επίσης, ενώ της Ιταλίας είχε τη μικρότερη αύξηση.
Στην τέταρτη στήλη φαίνεται το ποσόν που εξοικονόμησε από την πληρωμή λιγότερων τόκων η κάθε χώρα – όπου προηγείται η Ελλάδα (276,4 δις €), με κριτήριο το ποσοστό επί του ΑΕΠ της, ενώ σε απόλυτο μέγεθος η Ιταλία, με 1,3 τρις €. Για τον υπολογισμό του ποσού λαμβάνονται τα επιτόκια του 1995, τα οποία όμως θα αυξάνονταν εάν οι χώρες δεν ήταν υποψήφιες για την είσοδο τους ή δεν γινόταν μέλη – αφού το ρίσκο λόγω της ανόδου του δημοσίου χρέους τους θα ήταν υψηλότερο.
Ήδη το 1999 πάντως η ετήσια εξοικονόμηση τόκων όσον αφορά την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία, ήταν υψηλότερη από τα ελλείμματα τους – οπότε από το νέο χρέος τους. Η μείωση των επιτοκίων δε θα ήταν αρκετή για να περιορίσει σημαντικά τα χρέη τους – κάτι που συνέβη μόνο στην Ισπανία και στην Ιρλανδία έως το ξεκίνημα της κρίσης του 2008, αφού οι υπόλοιπες αύξησαν ανεύθυνα τις κρατικές τους δαπάνες.
Με απλά λόγια, εάν οι χώρες του Νότου είχαν διατηρήσει σταθερές ως ποσοστό επί του ΑΕΠ τις δημόσιες δαπάνες τους, αποπληρώνοντας χρέος με τα ποσά που εξοικονομούσαν από τη μείωση των επιτοκίων, δεν θα είχαν βυθιστεί στην κρίση το 2008.
Εναλλακτικά, εάν είχαν μειώσει τις δημόσιες δαπάνες τους, θα είχε περιοριστεί το δημόσιο χρέος τους ως προς το ΑΕΠ, λόγω της αύξησης του ΑΕΠ – κάτι που έκαναν η Ιρλανδία και η Ισπανία, με αποτέλεσμα να είναι σε καλύτερη οικονομική θέση όταν ξέσπασε η κρίση. Αυτό συνέβη παρά το ότι και οι δύο αυτές χώρες, σε αντίθεση με την Ελλάδα, αντιμετώπισαν τεράστια προβλήματα ιδιωτικού χρέους (φούσκα ακινήτων, τραπεζική κρίση).
Δυστυχώς η Ελλάδα, η Ιταλία και η Πορτογαλία αύξησαν τις δημόσιες δαπάνες τους, κυρίως τις κοινωνικές παροχές, οπότε κλιμακώθηκε το χρέος τους παρά την εξοικονόμηση τόκων – δαπανώντας μεγάλα ποσά για τη διατήρηση του πελατειακού κράτους. Η Ελλάδα σπατάλησε επί πλέον αρκετά χρήματα για τα ολυμπιακά έργα, καθώς επίσης για τα εξοπλιστικά προγράμματα – τα οποία ως γνωστόν εκτρέφουν τη διαφθορά.
Αντίθετα, στην Ισπανία και στην Ιρλανδία υπερχρεώθηκε ο ιδιωτικός τομέας, λόγω των χαμηλών επιτοκίων τραπεζικού δανεισμού – ενώ η ΕΚΤ διαμόρφωνε τα δικά της επιτόκια στα μέτρα της Γερμανίας (ανάλυση), συμβάλλοντας τα μέγιστα στις φούσκες που δημιουργήθηκαν στις άλλες χώρες.