Η θεωρία περί "Ολοκληρωτισμού", δλδ οι ταυτίσεις
κομμουνισμός = φασισμός
Στάλιν = Χίτλερ
πρόερχεται από την γερμανοεβραία φιλόσοφο Χανα Αρέντ "Η καταγωγή του ολοκληρωτισμού" (1951) η οποία μέσα από τις παραπάνω ταυτίσεις καταλήγει στο συμπέρασμα "ζήτω η δυτικού τύπου δημοκρατία".
Η Αρέντ αγνοεί εντελώς τα κοινωνικά υποστρώματα των καθεστώτων που περιγράφει καθώς και τις συγκρούσεις που δημιουργεί η ταξική πάλη.
Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι γράφει στη στιγμή της όξυνσης του ψυχρού πολέμου.
Η απάντηση του Πουλαντζά στην Αρέντ είναι ότι
ο φασισμός όπως και οι άλλες εκδοχές του αστικού κράτους είναι μορφές του
καπιταλιστικού κράτους.
Η σκέψη της Αρέντ είναι πολύ πιό πολύπλοκη από την παρουσίαση αυτή η οποία μάλλον είναι παραπλανητική.
Φυσικά και δεν ασχολείται με την ταξική πάλη η Αρέντ διότι δεν είναι αυτή η προσέγγιση της.
Για ποιά ταξική πάλη όμως και για ποιές τάξεις μιλάμε στην Σοβιετική Ένωση της δεκαετίας του 30; Τι έχει να κάνει η ταξική πάλη με τις δίκες της Μόσχας;
Τι έχουν να κάνουν τα κοινωνκά στρώματα με τις μαζικές εκτοπίσεις και τα Γκουλάγκ;
Που μπαίνει η ταξική πάλη όταν ο Στάλιν έστειλε την NKVD στο Μέξικο Σίτυ να δολοφονήσει τον Τρότσκι;
Αυτό που λέει η Αρέντ είναι ότι το κοινό χαρακτηριστικό του ναζισμού και του σταλινισμού τους οποίους αποκαλεί ολοκληρωτισμούς είναι η πλήρης αδιαφορία και απαξίωση της ανθρώπινης ζωής.
Η ανθρώπινη ζωή για τα καθεστώτα αυτά είναι μία ασήμαντη ποσότητα, μια ασήμαντη λεπτομέρεια μπροστά στα ιδεολογήματα τους και στον κρατικό μηχανισμό.
Κάτι για το οποίο, νομίζω, ότι δεν θα διαφωνούσε ο Πουλαντζάς, ο οποίος, θου Κύριε, θα αυτοκτονούσε για δεύτερη φορά αν χρησιμποποιούνταν η ανάλυση του για τον φασισμό ως πρότυπο μίας οικονομίστικής ερμηνείας του Σταλινισμού.
Είναι εξαιρετικά απλοποιητικό να αποδίδεται στο έργο "Η καταγωγή του ολοκληρωτισμού" η ιδέα της γενικευμένης ομοιότητας των δύο καθεστώτων.
Μάλλον κάτι περισσότερο θα ήξερε ο Φουκώ που θεωρούσε την "Καταγωγή του ολοκληρωτισμού" σαν το τελευταίο παράδειγμα έργου ενός "καθολικού" διανοούμενου.
Αν και για εμένα περισσότερη σημασία έχει η παρατήρηση της Αρέντ περί "κοινοτυπίας του κακού" που την έκανε στην δίκη του Άϊχμαν. Δεν είναι τελικά τίποτε τέρατα αυτοί που υπηρετούν τα καθεστώτα αυτά, καταδίδουν, δικάζουν, τραβούν τις σκανδάλες, ανοίγουν τους θαλάμους αερίων. Κοινοί, γκρίζοι άνθρωποι είναι.
Και οποία μεγαλύτερη απόδειξη της αλήθειας αυτής της διαπίστωσης από την παρατήρηση της συμπεριφοράς των θιασωτών του φασισμού εδώ μέσα.
Η απόλυτη κοινοτυπία του κακού.