Βιογραφίες
- Μέλος που άνοιξε το νήμα AssFiller
- Ημερομηνία ανοίγματος
- Απαντήσεις 185
- Εμφανίσεις 21K
- Tagged users Καμία
- Βλέπουν το thread αυτή τη στιγμή 1 άτομα (0 μέλη και 1 επισκέπτες)
Επισκέπτης
Βίλχελμ Κόνραντ Ρέντγκεν
http://[URL unfurl="true"]www.focusmag.gr/articles/pictures/74634144/m_rontgen.jpg[/img[/URL]]
Όταν στις 8 Νοεμβρίου 1895, ο Γερμανός φυσικός Βίλχελμ Κόνραντ Ρέντγκεν ανακάλυψε τις ακτίνες Χ, κατέκτησε δίκαια τον τίτλο του θεμελιωτή της διαγνωστικής ραδιολογίας.
Ο Βίλχελμ Ρέντγκεν γεννήθηκε στις 27 Μαρτίου 1845 στο Λένεπ της Πρωσίας. Τον Μάρτιο του 1848, η οικογένειά του μετακομίζει στο Άπελντουρν της Ολλανδίας, με τον Ρέντγκεν να παρακολουθεί τα πρώτα του μαθήματα στο ιδιωτικό σχολείο Ινστιτούτο Μαρτίνους Χέρμαν βαν Ντουρν. Από το 1861 ώς το 1863, φοιτά στην Τεχνική Σχολή της Ουτρέχτης απ’ όπου αποβάλλεται όταν αρνείται να αποκαλύψει την ταυτότητα του συμμαθητή του που είχε ζωγραφίσει ένα καθόλου κολακευτικό πορτρέτο ενός από τους καθηγητές τους. Η αποβολή του σημαίνει αυτόματα ότι δεν μπορεί να γίνει δεκτός σε καμία γερμανική ή ολλανδική σχολή. Το 1865, προσπαθεί, χωρίς να διαθέτει τα απαραίτητα πιστοποιητικά, να εισαχθεί στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. Μαθαίνοντας ότι μπορεί να σπουδάσει στο Ομοσπονδιακό Πολυτεχνικό Ινστιτούτο της Ζυρίχης παίρνοντας μέρος σε εισαγωγικές εξετάσεις, εντάσσεται στο τμήμα των πολιτικών μηχανικών, απ’ όπου παίρνει το πτυχίο του το 1869.
Το 1874, ο Ρέντγκεν γίνεται λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και το 1875 καθηγητής στην Ακαδημία Αγροκαλλιέρργειας στο Χόχενχαϊμ. Το 1876, επιστρέφει στο Στρασβούργο ως καθηγητής φυσικής και το 1879, τοποθετείται στην έδρα φυσικής του Πανεπιστημίου του Γκίσεν. Το 1888, αναλαμβάνει την έδρα φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Βούρτζμπουργκ και το 1900, στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου ύστερα από ειδικό αίτημα της βαυαρικής κυβέρνησης. Το σχέδιο του Ρέντγκεν να μεταναστεύσει στη Νέα Υόρκη –είχε μάλιστα διοριστεί στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και είχε βγάλει εισιτήρια για το υπερατλαντικό ταξίδι- ανατρέπεται από το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Παραμένει στο Μόναχο για το υπόλοιπο της καριέρας του.
Γύρω στα 1895, ο Ρέντγκεν εξετάζει ποικίλους τύπους αερόκενων σωλήνων, όταν μία ηλεκτρική εκκένωση τους διαπερνά. Στις αρχές Νοεμβρίου, επαναλαμβάνει το πείραμα με σωλήνα Λέναρντ στον οποίο έχει προσθέσει ένα λεπτό πλαίσιο αλουμινίου για να επιτρέπει στις ακτίνες καθόδου να βγαίνουν από τον σωλήνα και με κάλυψη από χοντρό χαρτόνι για να προστατεύει το αλουμίνιο από τυχόν φθορές εξαιτίας του ισχυρού ηλεκτροστατικού πεδίου, απαραίτητου για την παραγωγή των καθοδικών ακτίνων. Γνωρίζει ότι το χαρτονένιο κάλυμμα εμποδίζει το φως να φύγει, παρ’ όλα αυτά ο Ρέντγκεν παρατηρεί ότι οι αόρατες καθοδικές ακτίνες προκαλούν ένα φθορίζον φαινόμενο πάνω στη μικρή χαρτονένια πλάκα βαμμένη με πλατινοκυανιούχο βάριο όταν τοποθετείται κοντά στο αλουμινένιο πλαίσιο. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρεί και στον σωλήνα Χίτορφ-Κρουκς.
Το απόγευμα της 8ης Νοεμβρίου 1895, ο Ρέντγκεν αποφασίζει να δοκιμάσει πειραματικά την ιδέα του. Κατασκευάζει προσεκτικά ένα μαύρο χαρτονένιο κάλυμμα, παρόμοιο με αυτό που είχε ήδη χρησιμοποιήσει στον σωλήνα Λέναρντ. Σκοπεύει να καλύψει ένα σωλήνα Χίτορφ-Κρουκς με το χαρτόνι και να συνδέσει ηλεκτρόδια σε ένα πηνίο Ράμκορφ για να παράγει ηλεκτροστατικό φορτίο. Πριν τοποθετήσει την πλάκα με πλατινοκυανιούχο βάριο, ο Ρέντγκεν κλείνει το φως στο δωμάτιο για να ελέγξει την αδιαφάνεια του χαρτονιού. Καθώς είναι έτοιμος να περάσει στο επόμενο στάδιο του πειράματος, ο Ρέντγκεν προσέχει ένα αμυδρό τρεμοφέγγισμα σε ένα κάθισμα περίπου ένα μέτρο μακριά από τον σωλήνα. Για να βεβαιωθεί, δοκιμάζει αρκετές ακόμα εκκενώσεις και κάθε φορά βλέπει το ίδιο τρεμοφέγγισμα. Ανακαλύπτει ότι προέρχεται από το σημείο όπου είχε τοποθετήσει την πλάκα με πλατινοκυανιούχο βάριο και δεν είχε χρησιμοποιήσει ακόμα.
Ο Ρέντγκεν υποθέτει ότι υπεύθυνο για το φαινόμενο είναι κάποιο νέο είδος ακτίνων. Η 8η Νοεμβρίου είναι Παρασκευή, επομένως εκμεταλλεύεται το σαββατοκύριακο για να επαναλάβει τα πειράματά του και να καταγράψει τις πρώτες παρατηρήσεις. Τις επόμενες εβδομάδες, τρώει και κοιμάται στο εργαστήριό του, καθώς διερευνά τις ιδιότητες των νέων ακτίνων που προσωρινά ονομάζει ακτίνες Χ, χρησιμοποιώντας τη μαθηματική ονομασία για κάτι άγνωστο. Αν και το νέο είδος ακτίνων πήρε τελικά το όνομά του, ο Ρέντγκε πάντα προτιμούσε τον όρο ακτίνες Χ. Σχεδόν δύο εβδομάδες μετά την ανακάλυψή του, τραβά με τη χρήση ακτίνων Χ την πρώτη φωτογραφία του χεριού της γυναίκας του, Άννα Μπέρτα. Εκείνη, όταν βλέπει τον σκελετό της, αναφωνεί: «Είδα τον θάνατό μου!».
Σε μία δεδομένη στιγμή, καθώς διερευνά την ικανότητα διάφορων υλικών να σταματήσουν τις ακτίνες, ο Ρέντγκεν τοποθετεί ένα μικρό κομμάτι μολύβδου ενώ λαμβάνει χώρα μία εκκένωση. Έτσι ο Ρέντγκεν βλέπει την πρώτη ραδιογραφική εικόνα, τον ίδιο του τον σκελετό. Αργότερα ανέφερε ότι ήταν σε αυτό το σημείο που αποφάσισε να συνεχίσει τα πειράματά του με άκρα μυστικότητα, καθώς φοβήθηκε ότι σε περίπτωση που οι παρατηρήσεις του ήταν λανθασμένες θα έθετε σε κίνδυνο την επαγγελματική του φήμη.
Η πρώτη εργασία του Ρέντγκεν, «Για ένα Νέο Είδος Ακτινών», δημοσιεύεται 50 μέρες αργότερα, στις 28 Δεκεμβρίου 1895. Στις 5 Ιανουαρίου 1896, μία αυστριακή εφημερίδα αναφέρει την ανακάλυψη από τον Ρέντγκεν ενός νέου είδους ακτινοβολίας. Ο Ρέντγκεν τιμάται με τον τίτλο του Δόκτορα Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Βούρτζμπουργκ. Μεταξύ 1895 και 1897, δημοσιεύει συνολικά τρεις εργασίες για τις ακτίνες Χ.
Το 1901, ο Ρέντγκεν τιμάται με το πρώτο Νόμπελ Φυσικής. Χάρισε το χρηματικό ποσό που συνοδεύει το βραβείο στο πανεπιστήμιό του, ενώ όπως ο Πιερ Κιουρί αρκετά χρόνια αργότερα, ο Ρέντγκεν αρνείται να κατοχυρώσει πατέντες που σχετίζονται με την ανακάλυψή του. Δεν θέλει καν να πάρουν οι ακτίνες το όνομά του.
Ο Ρέντγκεν πεθαίνει σχεδόν χρεοκοπημένος στις 10 Φεβρουαρίου 1923 από καρκίνο του εντέρου. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ασθένεια δεν προκλήθηκε από την έκθεσή του στην ακτινοβολία, καθώς εκτός του σύντομου χρόνου που αφιέρωσε στην έρευνα των ακτίνων Χ, ήταν ένας από τους ελάχιστους πρωτοπόρους στον τομέα αυτό που χρησιμοποιούσε προστατευτικές ασπίδες μολύβδου σε τακτική βάση.
Σήμερα ο Ρέντγκεν θεωρείται ο πατέρας της διαγνωστικής ραδιολογίας.
[URL unfurl="true"]www.focusmag.gr[/URL]
http://[URL unfurl="true"]www.focusmag.gr/articles/pictures/74634144/m_rontgen.jpg[/img[/URL]]
Όταν στις 8 Νοεμβρίου 1895, ο Γερμανός φυσικός Βίλχελμ Κόνραντ Ρέντγκεν ανακάλυψε τις ακτίνες Χ, κατέκτησε δίκαια τον τίτλο του θεμελιωτή της διαγνωστικής ραδιολογίας.
Ο Βίλχελμ Ρέντγκεν γεννήθηκε στις 27 Μαρτίου 1845 στο Λένεπ της Πρωσίας. Τον Μάρτιο του 1848, η οικογένειά του μετακομίζει στο Άπελντουρν της Ολλανδίας, με τον Ρέντγκεν να παρακολουθεί τα πρώτα του μαθήματα στο ιδιωτικό σχολείο Ινστιτούτο Μαρτίνους Χέρμαν βαν Ντουρν. Από το 1861 ώς το 1863, φοιτά στην Τεχνική Σχολή της Ουτρέχτης απ’ όπου αποβάλλεται όταν αρνείται να αποκαλύψει την ταυτότητα του συμμαθητή του που είχε ζωγραφίσει ένα καθόλου κολακευτικό πορτρέτο ενός από τους καθηγητές τους. Η αποβολή του σημαίνει αυτόματα ότι δεν μπορεί να γίνει δεκτός σε καμία γερμανική ή ολλανδική σχολή. Το 1865, προσπαθεί, χωρίς να διαθέτει τα απαραίτητα πιστοποιητικά, να εισαχθεί στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. Μαθαίνοντας ότι μπορεί να σπουδάσει στο Ομοσπονδιακό Πολυτεχνικό Ινστιτούτο της Ζυρίχης παίρνοντας μέρος σε εισαγωγικές εξετάσεις, εντάσσεται στο τμήμα των πολιτικών μηχανικών, απ’ όπου παίρνει το πτυχίο του το 1869.
Το 1874, ο Ρέντγκεν γίνεται λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και το 1875 καθηγητής στην Ακαδημία Αγροκαλλιέρργειας στο Χόχενχαϊμ. Το 1876, επιστρέφει στο Στρασβούργο ως καθηγητής φυσικής και το 1879, τοποθετείται στην έδρα φυσικής του Πανεπιστημίου του Γκίσεν. Το 1888, αναλαμβάνει την έδρα φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Βούρτζμπουργκ και το 1900, στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου ύστερα από ειδικό αίτημα της βαυαρικής κυβέρνησης. Το σχέδιο του Ρέντγκεν να μεταναστεύσει στη Νέα Υόρκη –είχε μάλιστα διοριστεί στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και είχε βγάλει εισιτήρια για το υπερατλαντικό ταξίδι- ανατρέπεται από το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Παραμένει στο Μόναχο για το υπόλοιπο της καριέρας του.
Γύρω στα 1895, ο Ρέντγκεν εξετάζει ποικίλους τύπους αερόκενων σωλήνων, όταν μία ηλεκτρική εκκένωση τους διαπερνά. Στις αρχές Νοεμβρίου, επαναλαμβάνει το πείραμα με σωλήνα Λέναρντ στον οποίο έχει προσθέσει ένα λεπτό πλαίσιο αλουμινίου για να επιτρέπει στις ακτίνες καθόδου να βγαίνουν από τον σωλήνα και με κάλυψη από χοντρό χαρτόνι για να προστατεύει το αλουμίνιο από τυχόν φθορές εξαιτίας του ισχυρού ηλεκτροστατικού πεδίου, απαραίτητου για την παραγωγή των καθοδικών ακτίνων. Γνωρίζει ότι το χαρτονένιο κάλυμμα εμποδίζει το φως να φύγει, παρ’ όλα αυτά ο Ρέντγκεν παρατηρεί ότι οι αόρατες καθοδικές ακτίνες προκαλούν ένα φθορίζον φαινόμενο πάνω στη μικρή χαρτονένια πλάκα βαμμένη με πλατινοκυανιούχο βάριο όταν τοποθετείται κοντά στο αλουμινένιο πλαίσιο. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρεί και στον σωλήνα Χίτορφ-Κρουκς.
Το απόγευμα της 8ης Νοεμβρίου 1895, ο Ρέντγκεν αποφασίζει να δοκιμάσει πειραματικά την ιδέα του. Κατασκευάζει προσεκτικά ένα μαύρο χαρτονένιο κάλυμμα, παρόμοιο με αυτό που είχε ήδη χρησιμοποιήσει στον σωλήνα Λέναρντ. Σκοπεύει να καλύψει ένα σωλήνα Χίτορφ-Κρουκς με το χαρτόνι και να συνδέσει ηλεκτρόδια σε ένα πηνίο Ράμκορφ για να παράγει ηλεκτροστατικό φορτίο. Πριν τοποθετήσει την πλάκα με πλατινοκυανιούχο βάριο, ο Ρέντγκεν κλείνει το φως στο δωμάτιο για να ελέγξει την αδιαφάνεια του χαρτονιού. Καθώς είναι έτοιμος να περάσει στο επόμενο στάδιο του πειράματος, ο Ρέντγκεν προσέχει ένα αμυδρό τρεμοφέγγισμα σε ένα κάθισμα περίπου ένα μέτρο μακριά από τον σωλήνα. Για να βεβαιωθεί, δοκιμάζει αρκετές ακόμα εκκενώσεις και κάθε φορά βλέπει το ίδιο τρεμοφέγγισμα. Ανακαλύπτει ότι προέρχεται από το σημείο όπου είχε τοποθετήσει την πλάκα με πλατινοκυανιούχο βάριο και δεν είχε χρησιμοποιήσει ακόμα.
Ο Ρέντγκεν υποθέτει ότι υπεύθυνο για το φαινόμενο είναι κάποιο νέο είδος ακτίνων. Η 8η Νοεμβρίου είναι Παρασκευή, επομένως εκμεταλλεύεται το σαββατοκύριακο για να επαναλάβει τα πειράματά του και να καταγράψει τις πρώτες παρατηρήσεις. Τις επόμενες εβδομάδες, τρώει και κοιμάται στο εργαστήριό του, καθώς διερευνά τις ιδιότητες των νέων ακτίνων που προσωρινά ονομάζει ακτίνες Χ, χρησιμοποιώντας τη μαθηματική ονομασία για κάτι άγνωστο. Αν και το νέο είδος ακτίνων πήρε τελικά το όνομά του, ο Ρέντγκε πάντα προτιμούσε τον όρο ακτίνες Χ. Σχεδόν δύο εβδομάδες μετά την ανακάλυψή του, τραβά με τη χρήση ακτίνων Χ την πρώτη φωτογραφία του χεριού της γυναίκας του, Άννα Μπέρτα. Εκείνη, όταν βλέπει τον σκελετό της, αναφωνεί: «Είδα τον θάνατό μου!».
Σε μία δεδομένη στιγμή, καθώς διερευνά την ικανότητα διάφορων υλικών να σταματήσουν τις ακτίνες, ο Ρέντγκεν τοποθετεί ένα μικρό κομμάτι μολύβδου ενώ λαμβάνει χώρα μία εκκένωση. Έτσι ο Ρέντγκεν βλέπει την πρώτη ραδιογραφική εικόνα, τον ίδιο του τον σκελετό. Αργότερα ανέφερε ότι ήταν σε αυτό το σημείο που αποφάσισε να συνεχίσει τα πειράματά του με άκρα μυστικότητα, καθώς φοβήθηκε ότι σε περίπτωση που οι παρατηρήσεις του ήταν λανθασμένες θα έθετε σε κίνδυνο την επαγγελματική του φήμη.
Η πρώτη εργασία του Ρέντγκεν, «Για ένα Νέο Είδος Ακτινών», δημοσιεύεται 50 μέρες αργότερα, στις 28 Δεκεμβρίου 1895. Στις 5 Ιανουαρίου 1896, μία αυστριακή εφημερίδα αναφέρει την ανακάλυψη από τον Ρέντγκεν ενός νέου είδους ακτινοβολίας. Ο Ρέντγκεν τιμάται με τον τίτλο του Δόκτορα Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Βούρτζμπουργκ. Μεταξύ 1895 και 1897, δημοσιεύει συνολικά τρεις εργασίες για τις ακτίνες Χ.
Το 1901, ο Ρέντγκεν τιμάται με το πρώτο Νόμπελ Φυσικής. Χάρισε το χρηματικό ποσό που συνοδεύει το βραβείο στο πανεπιστήμιό του, ενώ όπως ο Πιερ Κιουρί αρκετά χρόνια αργότερα, ο Ρέντγκεν αρνείται να κατοχυρώσει πατέντες που σχετίζονται με την ανακάλυψή του. Δεν θέλει καν να πάρουν οι ακτίνες το όνομά του.
Ο Ρέντγκεν πεθαίνει σχεδόν χρεοκοπημένος στις 10 Φεβρουαρίου 1923 από καρκίνο του εντέρου. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ασθένεια δεν προκλήθηκε από την έκθεσή του στην ακτινοβολία, καθώς εκτός του σύντομου χρόνου που αφιέρωσε στην έρευνα των ακτίνων Χ, ήταν ένας από τους ελάχιστους πρωτοπόρους στον τομέα αυτό που χρησιμοποιούσε προστατευτικές ασπίδες μολύβδου σε τακτική βάση.
Σήμερα ο Ρέντγκεν θεωρείται ο πατέρας της διαγνωστικής ραδιολογίας.
[URL unfurl="true"]www.focusmag.gr[/URL]
Επισκέπτης
Αλεξάντερ Φλέμινγκ
http://[URL unfurl="true"]www.focusmag.gr/articles/pictures/51288905/m_fleming.jpg[/img[/URL]]
Ο Σκωτσέζος βιολόγος και φαρμακολόγος ανακάλυψε την πενικιλλίνη και άλλαξε τον κόσμο της σύγχρονης ιατρικής.
Ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ γεννήθηκε στις 6 Αυγούστου 1881 στο East Ayrshire. Μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο, εργάστηκε σε ναυτιλιακή εταιρεία για τέσσερα χρόνια. Στα 20 του, κληρονόμησε ένα χρηματικό ποσό από κάποιον θείο του, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει τη δουλειά του και να αποφασίσει να σπουδάσει. Με την προτροπή του μεγαλύτερου αδερφού του, Τομ, που ήταν φυσικός, ο νεαρός Αλεξάντερ γράφτηκε στο St Mary's Hospital. Αποφοίτησε με διάκριση το 1906 με την προοπτική να γίνει χειρουργός. Κατά τύχη, ωστόσο, ο επικεφαλής του ομίλου σκοποβολής, όπου ο Φλέμινγκ ήταν μέλος, προκειμένου να παραμείνει στην ομάδα, του πρότεινε να ενταχθεί στο ερευνητικό τμήμα του St Mary's, όπου και έγινε βοηθός βακτηριολόγος υπό τον Σερ Άλμροθ Ράιτ, πρωτοπόρο στην ανοσολογία και την θεραπεία με εμβολιασμό. Tο 1914 έγινε λέκτορας στο St Mary's.
Στις 23 Δεκεμβρίου 1915, ο Φλέμινγκ παντρεύτηκε μια εκπαιδευόμενη νοσοκόμα, την Σάρα Μάριον ΜακΕλρόι, η οποία απεβίωσε το 1949. Το 1953 παντρεύτηκε την Ελληνίδα συνάδελφό του στο St Mary's, Δρ Αμαλία Κουτσουρή-Βουρέκα.
Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπηρέτησε στο ιατρικό σώμα του στρατού. Όπως και πολλοί συνάδελφοί του, εργάστηκε στα νοσοκομεία των πεδίων των μαχών στο δυτικό μέτωπο. Το 1918 επέστρεψε στο St.Mary's, όπου εξελέγη Καθηγητής Βακτηριολογίας το 1928.
Μετά τον πόλεμο, ο Φλέμινγκ ενεπλάκη ενεργά στην έρευνα αντιβακτηριδιακών παραγόντων, καθώς υπήρξε μάρτυρας πολλών θανάτων στρατιωτών από σηψαιμία, ως αποτέλεσμα μολυσμένων τραυμάτων. Δυστυχώς τα αντισηπτικά αντί να καταπολεμούν τα βακτήρια, κατέστρεφαν το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών. Σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στο ιατρικό έντυπο The Lancet, ο Φλέμινγκ περιέγραφε τον τρόπο με τον οποίο τα αντισηπτικά ήταν για τους τραυματισμένους στρατιώτες περισσότερο θανατηφόρα απ’ ό,τι η ίδια η μόλυνση. Αν και ο Σερ Αλμροθ Ράτι υποστήριξε τα ευρήματα του Φλέμινγκ, οι περισσότεροι στρατιωτικοί γιατροί, κατά τη διάρκεια του Α’ Π.Π. συνέχισαν να χρησιμοποιούν αντισηπτικά, ακόμη και όταν αυτά επιδείνωναν την κατάσταση του ασθενούς.
Το 1922, ο Φλέμινγκ ανακάλυψε το λυσόζυμο, το «φυσικό αντιβιοτικό του οργανισμού», το οποίο είχε ασθενείς αντιβακτηριδιακές ιδιότητες.
Το 1928, ο Φλέμινγκ ερευνούσε τις ιδιότητες του σταφυλόκοκκου. Ήταν ήδη διάσημος για το προηγούμενο έργο του, αλλά ενώ είχε αναπτύξει φήμη ως ιδιοφυής ερευνητής, είχε «κακό όνομα» ως εργαστηριακός τεχνικός: συχνά ξεχνούσε τις καλλιέργειες στις οποίες εργαζόταν και το εργαστήριό του ήταν συνήθως σε χάος. Μετά την επιστροφή του από κάποιες διακοπές, ο Φλέμινγκ παρατήρησε ότι πολλά από τα πιάτα με τις καλλιέργειές του είχαν προσβληθεί από ένα μύκητα και αναγκάστηκε να τα βουτήξει σε απολυμαντική ουσία. Όταν, όμως, χρειάστηκε να παρουσιάσει σε έναν επισκέπτη το ερευνητικό του έργο, αναγκάστηκε να δείξει μερικά από αυτά που είχαν «διασωθεί» από την απολύμανση. Τότε πρόσεξε μία «ζώνη» γύρω από τον μύκητα όπου τα βακτήρια δεν είχαν αναπτυχθεί. Ο Φλέμινγκ κατόρθωσε να εξάγει από τη μούχλα το πενικίλλιο, εξ ου και ονόμασε τον παράγοντα που εμπόδιζε την ανάπτυξη βακτηρίων, πενικιλλίνη.
Μελέτησε την αντιβακτηριδιακή δράση της πενικιλλίνης σε πολλούς οργανισμούς και διαπίστωσε ότι ενώ επιδρούσε σε βακτήρια όπως ο σταφυλόκοκκος, η γονόρροια, η οστρακιά, η μηνιγγίτιδα και η διφθερίτιδα, δυστυχώς δεν είχε καμία επίδραση στα βακτήρια που προκαλούσαν τύφο και για τα οποία έψαχνε εκείνη την περίοδο θεραπεία.
Ο Φλέμινγκ δημοσίευσε την ανακάλυψή του στο British Journal of Experimental Pathology, το 1929, αλλά λίγη προσοχή δόθηκε στο άρθρο του. Παρ’ όλα αυτά ο Φλέμινγκ συνέχισε την έρευνά του και βρήκε ότι η καλλιέργεια του πενικιλλίου ήταν αρκετά δύσκολη και ότι μετά την ανάπτυξη της μούχλας, η απομόνωση του αντιβιοτικού παράγοντα ήταν ακόμη πιο δύσκολη. Η εντύπωση του Φλέμινγκ ήταν ότι επειδή ήταν δύσκολη η παραγωγή της σε ποσότητα, αλλά και γιατί φαινόταν να επενεργεί μάλλον αργά, η πενικιλλίνη δεν θα ήταν χρήσιμη στη θεραπεία των μολύνσεων. Επιπλέον, ο Φλέμινγκ ήταν πεπεισμένος ότι η πενικιλλίνη δεν διαρκούσε αρκετά στον ανθρώπινο οργανισμό ώστε να σκοτώσει αποτελεσματικά τα βακτήρια. Πολλές κλινικές δοκιμές κατέληξαν χωρίς συμπεράσματα, πιθανόν γιατί εφαρμοζόταν περισσότερο ως αντισηπτικό επιφανείας. Τη δεκαετία του ‘30, τα πειράματα του Φλέμινγκ φάνηκαν πιο ελπιδοφόρα και συνέχισε να δοκιμάζει μέχρι το 1940, όταν και εγκατέλειψε τις προσπάθειες.
Ωστόσο, όχι πολύ αργότερα, οι Φλόρεϊ και Τσέιν συνέχισαν το ερευνητικό έργο πάνω στην πενικιλλίνη με χρηματοδότηση από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Άρχισαν τη μαζική παραγωγή μετά τον βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ και τη μέρα της απόβασης στη Νορμανδία είχαν παράγει αρκετή πενικιλλίνη ώστε να θεραπεύσουν όλους τους τραυματίες των συμμαχικών δυνάμεων.
Ο Ερνστ Τσέιν εργάστηκε πάνω στους τρόπους απομόνωσης και συγκέντρωσης της πενικιλλίνης. Λίγο αφότου η ομάδα δημοσίευσε τα αποτελέσματά της, το 1940, ο Φλέμινγκ τηλεφώνησε στον επικεφαλής, Χάουαρντ Φλόρεϊ, για να τους ανακοινώσει ότι επρόκειτο να τους επισκεφθεί. Όταν ο Τσέιν το άκουσε, σχολίασε: «Επιτέλους! Νόμιζα ότι ήταν νεκρός».
Ακολούθησαν πολλές κλινικές δοκιμές, η επιτυχία των οποίων ενέπνευσε την ομάδα να αναπτύξει μεθόδους μαζικής παραγωγής και διανομής της, το 1945. Την ίδια χρονιά, οι Φλέμινγκ, Φλόρεϊ και Τσέιν τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής.
Ο Φλέμινγκ ήταν μετριόφρων σχετικά με τον ρόλο του στην ανάπτυξη της πενικιλλίνης, περιγράφοντας τη φήμη του ως τον «Μύθο Φλέμινγκ» και επαινούσε τους Φλόρεϊ και Τσέιν για τη μεταμόρφωση μιας απλής εργαστηριακής περιέργειας σε πρακτικό φάρμακο.
Το 1955, ο Φλέμινγκ πέθανε ξαφνικά από έμφραγμα στο σπίτι του στο Λονδίνο.
Η ανακάλυψη της πενικιλλίνης είχε αλλάξει τον κόσμο της σύγχρονης ιατρικής, εισάγοντας την ιατρική κοινότητα στην εποχή των αντιβιοτικών: η πενικιλλίνη έσωσε και εξακολουθεί να σώζει εκατομμύρια ανθρώπους.
[URL unfurl="true"]www.focusmag.gr[/URL]
http://[URL unfurl="true"]www.focusmag.gr/articles/pictures/51288905/m_fleming.jpg[/img[/URL]]
Ο Σκωτσέζος βιολόγος και φαρμακολόγος ανακάλυψε την πενικιλλίνη και άλλαξε τον κόσμο της σύγχρονης ιατρικής.
Ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ γεννήθηκε στις 6 Αυγούστου 1881 στο East Ayrshire. Μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο, εργάστηκε σε ναυτιλιακή εταιρεία για τέσσερα χρόνια. Στα 20 του, κληρονόμησε ένα χρηματικό ποσό από κάποιον θείο του, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει τη δουλειά του και να αποφασίσει να σπουδάσει. Με την προτροπή του μεγαλύτερου αδερφού του, Τομ, που ήταν φυσικός, ο νεαρός Αλεξάντερ γράφτηκε στο St Mary's Hospital. Αποφοίτησε με διάκριση το 1906 με την προοπτική να γίνει χειρουργός. Κατά τύχη, ωστόσο, ο επικεφαλής του ομίλου σκοποβολής, όπου ο Φλέμινγκ ήταν μέλος, προκειμένου να παραμείνει στην ομάδα, του πρότεινε να ενταχθεί στο ερευνητικό τμήμα του St Mary's, όπου και έγινε βοηθός βακτηριολόγος υπό τον Σερ Άλμροθ Ράιτ, πρωτοπόρο στην ανοσολογία και την θεραπεία με εμβολιασμό. Tο 1914 έγινε λέκτορας στο St Mary's.
Στις 23 Δεκεμβρίου 1915, ο Φλέμινγκ παντρεύτηκε μια εκπαιδευόμενη νοσοκόμα, την Σάρα Μάριον ΜακΕλρόι, η οποία απεβίωσε το 1949. Το 1953 παντρεύτηκε την Ελληνίδα συνάδελφό του στο St Mary's, Δρ Αμαλία Κουτσουρή-Βουρέκα.
Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπηρέτησε στο ιατρικό σώμα του στρατού. Όπως και πολλοί συνάδελφοί του, εργάστηκε στα νοσοκομεία των πεδίων των μαχών στο δυτικό μέτωπο. Το 1918 επέστρεψε στο St.Mary's, όπου εξελέγη Καθηγητής Βακτηριολογίας το 1928.
Μετά τον πόλεμο, ο Φλέμινγκ ενεπλάκη ενεργά στην έρευνα αντιβακτηριδιακών παραγόντων, καθώς υπήρξε μάρτυρας πολλών θανάτων στρατιωτών από σηψαιμία, ως αποτέλεσμα μολυσμένων τραυμάτων. Δυστυχώς τα αντισηπτικά αντί να καταπολεμούν τα βακτήρια, κατέστρεφαν το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών. Σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στο ιατρικό έντυπο The Lancet, ο Φλέμινγκ περιέγραφε τον τρόπο με τον οποίο τα αντισηπτικά ήταν για τους τραυματισμένους στρατιώτες περισσότερο θανατηφόρα απ’ ό,τι η ίδια η μόλυνση. Αν και ο Σερ Αλμροθ Ράτι υποστήριξε τα ευρήματα του Φλέμινγκ, οι περισσότεροι στρατιωτικοί γιατροί, κατά τη διάρκεια του Α’ Π.Π. συνέχισαν να χρησιμοποιούν αντισηπτικά, ακόμη και όταν αυτά επιδείνωναν την κατάσταση του ασθενούς.
Το 1922, ο Φλέμινγκ ανακάλυψε το λυσόζυμο, το «φυσικό αντιβιοτικό του οργανισμού», το οποίο είχε ασθενείς αντιβακτηριδιακές ιδιότητες.
Το 1928, ο Φλέμινγκ ερευνούσε τις ιδιότητες του σταφυλόκοκκου. Ήταν ήδη διάσημος για το προηγούμενο έργο του, αλλά ενώ είχε αναπτύξει φήμη ως ιδιοφυής ερευνητής, είχε «κακό όνομα» ως εργαστηριακός τεχνικός: συχνά ξεχνούσε τις καλλιέργειες στις οποίες εργαζόταν και το εργαστήριό του ήταν συνήθως σε χάος. Μετά την επιστροφή του από κάποιες διακοπές, ο Φλέμινγκ παρατήρησε ότι πολλά από τα πιάτα με τις καλλιέργειές του είχαν προσβληθεί από ένα μύκητα και αναγκάστηκε να τα βουτήξει σε απολυμαντική ουσία. Όταν, όμως, χρειάστηκε να παρουσιάσει σε έναν επισκέπτη το ερευνητικό του έργο, αναγκάστηκε να δείξει μερικά από αυτά που είχαν «διασωθεί» από την απολύμανση. Τότε πρόσεξε μία «ζώνη» γύρω από τον μύκητα όπου τα βακτήρια δεν είχαν αναπτυχθεί. Ο Φλέμινγκ κατόρθωσε να εξάγει από τη μούχλα το πενικίλλιο, εξ ου και ονόμασε τον παράγοντα που εμπόδιζε την ανάπτυξη βακτηρίων, πενικιλλίνη.
Μελέτησε την αντιβακτηριδιακή δράση της πενικιλλίνης σε πολλούς οργανισμούς και διαπίστωσε ότι ενώ επιδρούσε σε βακτήρια όπως ο σταφυλόκοκκος, η γονόρροια, η οστρακιά, η μηνιγγίτιδα και η διφθερίτιδα, δυστυχώς δεν είχε καμία επίδραση στα βακτήρια που προκαλούσαν τύφο και για τα οποία έψαχνε εκείνη την περίοδο θεραπεία.
Ο Φλέμινγκ δημοσίευσε την ανακάλυψή του στο British Journal of Experimental Pathology, το 1929, αλλά λίγη προσοχή δόθηκε στο άρθρο του. Παρ’ όλα αυτά ο Φλέμινγκ συνέχισε την έρευνά του και βρήκε ότι η καλλιέργεια του πενικιλλίου ήταν αρκετά δύσκολη και ότι μετά την ανάπτυξη της μούχλας, η απομόνωση του αντιβιοτικού παράγοντα ήταν ακόμη πιο δύσκολη. Η εντύπωση του Φλέμινγκ ήταν ότι επειδή ήταν δύσκολη η παραγωγή της σε ποσότητα, αλλά και γιατί φαινόταν να επενεργεί μάλλον αργά, η πενικιλλίνη δεν θα ήταν χρήσιμη στη θεραπεία των μολύνσεων. Επιπλέον, ο Φλέμινγκ ήταν πεπεισμένος ότι η πενικιλλίνη δεν διαρκούσε αρκετά στον ανθρώπινο οργανισμό ώστε να σκοτώσει αποτελεσματικά τα βακτήρια. Πολλές κλινικές δοκιμές κατέληξαν χωρίς συμπεράσματα, πιθανόν γιατί εφαρμοζόταν περισσότερο ως αντισηπτικό επιφανείας. Τη δεκαετία του ‘30, τα πειράματα του Φλέμινγκ φάνηκαν πιο ελπιδοφόρα και συνέχισε να δοκιμάζει μέχρι το 1940, όταν και εγκατέλειψε τις προσπάθειες.
Ωστόσο, όχι πολύ αργότερα, οι Φλόρεϊ και Τσέιν συνέχισαν το ερευνητικό έργο πάνω στην πενικιλλίνη με χρηματοδότηση από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Άρχισαν τη μαζική παραγωγή μετά τον βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ και τη μέρα της απόβασης στη Νορμανδία είχαν παράγει αρκετή πενικιλλίνη ώστε να θεραπεύσουν όλους τους τραυματίες των συμμαχικών δυνάμεων.
Ο Ερνστ Τσέιν εργάστηκε πάνω στους τρόπους απομόνωσης και συγκέντρωσης της πενικιλλίνης. Λίγο αφότου η ομάδα δημοσίευσε τα αποτελέσματά της, το 1940, ο Φλέμινγκ τηλεφώνησε στον επικεφαλής, Χάουαρντ Φλόρεϊ, για να τους ανακοινώσει ότι επρόκειτο να τους επισκεφθεί. Όταν ο Τσέιν το άκουσε, σχολίασε: «Επιτέλους! Νόμιζα ότι ήταν νεκρός».
Ακολούθησαν πολλές κλινικές δοκιμές, η επιτυχία των οποίων ενέπνευσε την ομάδα να αναπτύξει μεθόδους μαζικής παραγωγής και διανομής της, το 1945. Την ίδια χρονιά, οι Φλέμινγκ, Φλόρεϊ και Τσέιν τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής.
Ο Φλέμινγκ ήταν μετριόφρων σχετικά με τον ρόλο του στην ανάπτυξη της πενικιλλίνης, περιγράφοντας τη φήμη του ως τον «Μύθο Φλέμινγκ» και επαινούσε τους Φλόρεϊ και Τσέιν για τη μεταμόρφωση μιας απλής εργαστηριακής περιέργειας σε πρακτικό φάρμακο.
Το 1955, ο Φλέμινγκ πέθανε ξαφνικά από έμφραγμα στο σπίτι του στο Λονδίνο.
Η ανακάλυψη της πενικιλλίνης είχε αλλάξει τον κόσμο της σύγχρονης ιατρικής, εισάγοντας την ιατρική κοινότητα στην εποχή των αντιβιοτικών: η πενικιλλίνη έσωσε και εξακολουθεί να σώζει εκατομμύρια ανθρώπους.
[URL unfurl="true"]www.focusmag.gr[/URL]
Επισκέπτης
Παράκελσος 1493-1541
Auraleus Phillipus Theophrastus Bombastus von Hohenheim ήταν το πραγματικό όνομα του γνωστού, ως τις μέρες μας, Παράκελσου. Γεννήθηκε στις 26 Νοεμβρίου του 1493, στο μικρό χωριό Einiedein, κοντά στη Ζυρίχη. Η μητέρα του ήταν τραπεζοκόμος στο νοσοκομείο της περιοχής ενώ ο πατέρας του ήταν παθολόγος και μέγας διδάσκαλος της τεκτονικής στοάς και ήταν εκείνος που τον εισήγαγε, για πρώτη φορά, στην ιατρική, τη χειρουργική και την αλχημεία. Η αληθινή σοφία δεν περιορίζεται στα βιβλία, ούτε σε οποιαδήποτε περίοδο της ιστορίας, διότι η αιώνια σοφία είναι χωρίς χρόνο, είναι χωρίς αρχή και τέλος’.
Στα δεκαέξι του χρόνια μπήκε στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας όπου μελέτησε ορυκτολογία, ιατρική, χειρουργική και χημεία υπό την επίβλεψη του Sigismund Fugger. Λίγο αργότερα, μυήθηκε στην Αλχημεία από τον Abbot Trithermius, ο οποίος ήταν ένας καθοδηγητής του Henry Cornelius Agrippa. Το 1516 ο Παράκελσος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Βασιλεία λόγω προβλημάτων με τις αστυνομικές αρχές της περιοχής επειδή μελετούσε νεκρομαντεία.
Στη συνέχεια, ο Παράκελσος τάχθηκε στην αναζήτηση της υπέρτατης σοφίας, μια αναζήτηση που τον ώθησε να πραγματοποιήσει ταξίδια στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και είχε ως κατάληξη τη φυλάκισή του στη Ρωσία. Ωστόσο, σύντομα αποφυλακίστηκε και με ενδιάμεσο σταθμό την Κίνα, έφτασε στην Κωσταντινούπολη. Εκεί ένας Άραβας οδήγησε τον Παράκελσο στις μυστικές διδασκαλίες της ανατολής και του αποκάλυψε το υπέρτατο μυστικό του Σύμπαντος, τη Φιλοσοφική Λίθο.
Κατόπιν, ο Παράκελσος κατευθύνθηκε προς τις Ινδίες κι από εκεί στο Θιβέτ, όπου πιθανότατα είχε επαφή με τους Μαχάτμας. Έπειτα, επέστρεψε στην Ευρώπη, στα τριάντα δύο του χρόνια και έγινε καθηγητής ιατρικής και χειρουργικής στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας, όπου καταδίκασε, άφοβα, τις τρέχουσες ιατρικές μεθόδους της περιόδου, προκαλώντας την έχθρα και το φθόνο των συναδέλφων του. Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν στον ιατρικό κύκλο της εποχής από τα σχόλια του Παράκελσου είχαν ως αποτέλεσμα τη δίωξή του που αποτέλεσε την αφορμή για ένα νέο κύκλο περιπλανήσεων. Τελικά, εγκαταστάθηκε στο Σάλτζμπουργκ, μετά από πρόσκληση του βασιλιά της περιοχής μέχρι την 24η Σεπτεμβρίου 1541, οπότε και πέθανε. Ωστόσο, υπάρχει μια παλιά παράδοση που λέει ότι ο Παράκελσος δεν πέθανε, αλλά ζει ακόμα μαζί με άλλα περίλαμπα πνεύματα σ’ ένα ορισμένο σημείο της Ασίας κι από εκεί καθοδηγεί όσους μελετούν και ασχολούνται με τη διδασκαλία του.
Συγκεκριμένα, ένας υπαινιγμός υπάρχει σε ένα άρθρο του Judge, που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 1887 όπου αναφέρεται ότι κάποιοι μαθητές του αποκρυφισμού θεωρούν ότι το αστρικό σώμα ενός ανθρώπου που όταν ήταν εν ζωή ονομαζόταν Παράκελσος, συναντά άλλα αστρικά σώματα σε κάποιο σημείο της Ασίας. Επίσης, στο ίδιο άρθρο, ο αρθρογράφος αναφέρει ότι ο Παράκελσος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους διδασκάλους που πέρασε από τη γη και ίσως να θεωρείται ισάξιος του Ερμή του Τρισμέγιστου.
Τα 106 βιβλία που συνέγραψε ο Δρ Johannes Huser καταδεικνύουν ότι ο Παράκελσος κατέχει τη γνώση των νόμων που κυβερνούν την εξέλιξη των φυσικών, αστρικών, ψυχικών και διανοητικών συστατικών της φύσης και του ατόμου. Επίσης, ο Παράκελσος φαίνεται ότι πίστευε πως όλη η σοφία προέρχεται από την ανατολή. Η πεποίθηση αυτή του Παράκελσου προέρχεται από το γεγονός ότι ο ίδιος ήταν μέλος μιας αδελφότητας αντέπτο που ήταν γνωστή ως «Αδελφότητα της χιονισμένης οροσειράς». Περιγράφοντας λοιπόν ο Παράκελσος αυτούς τους δασκάλους, αναφέρει ότι ορισμένοι από αυτούς έζησαν ως άνθρωποι διαγράφοντας τον κανονικό κύκλο ζωής, ενώ άλλοι ενσαρκώθηκαν ξαφνικά και ξαφνικά εξαφανίστηκαν από τη γη δίχως να ξέρει κανείς τι απέγιναν(Νιρμανακάγιας).
Επίσης, ο Παράκελσος αποκαλείται Magus, δηλαδή το ον εκείνο που είναι κύριο του ουρανού και της γης λόγω της ελεύθερης βούλησής του. Επομένως, ως μαγεία νοείται η ανώτατη σοφία που μπορεί να αποκτηθεί μόνο από όσους εγκαταλείπουν τα στενά όρια του εαυτού τους και θυσιάζονται για το πνεύμα της σοφίας. Αν και οι διδασκαλίες του Παράκελσου προέρχονται από τις ίδιες πηγές με αυτές της σύγχρονης θεοσοφίας, υπάρχει μια δυσκολία - ως προς την κατανόησή τους - λόγω της ορολογίας που χρησιμοποιεί. Συγκεκριμένα, υπάρχει μια αντιστοιχία μεταξύ των όρων που χρησιμοποίησε ο Παράκελσος και των όρων που χρησιμοποίησε η Ε.Π. Μπλαβάτσκυ.
Ο Παράκελσος αναφέρει τις λέξεις Magnus, Limbus, Yliaster για να περιγράψει τη μεγάλη μήτρα του κόσμου, όπου βρισκόταν το Σύμπαν, εν δυνάμει, ως την περίοδο της εκδήλωσης. Ο Παράκελσος έβλεπε ένα πνεύμα, μια αιτία ύπαρξης σε ό,τι υπήρχε και δε δεχόταν την άποψη ότι κάτι μπορεί να είναι νεκρό.
Έλεγε «όλα είναι οργανικά και ζωντανά, κι επομένως ο κόσμος εμφανίζεται ως ένας ζωντανός οργανισμός».
«Δεν υπάρχει τίποτα, στο οποίο να μην κρύβεται η αρχή της ζωής, απλώς αυτή η αρχή στα ορυκτά κινείται αργά, ενώ στα φυτά και στα ζώα γρηγορότερα». Ακόμα, τόνισε την ελλοχεύουσα ενότητα της φύσης και την αλληλοεξάρτηση όλων των μερών της.
«Η φύση που είναι ο κόσμος, είναι Ένα, και η προέλευσή της μπορεί να είναι μόνο η μια αιώνια ενότητα. Είναι ο μακρόκοσμος, ενώ το άτομο είναι ο μικρόκοσμος. Ο μακρόκοσμος και ο μικρόκοσμος είναι ΕΝΑ».
Αυτή η ενότητα μεταξύ ανθρώπου και Φύσης μετατρέπει το άτομο σε σημείο εστίασης, διαμέσου του οποίου οι τρεις κόσμοι της Φύσης -φυσικός, αστρικός, πνευματικός- εμφανίζονται. Έχοντας, λοιπόν, ως βάση τα παράπανω και μια διαδοχική σειρά συλλογισμών, ο Παράκελσος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο πρώτος στόχος του ανθρώπου-αληθινού φιλοσόφου πρέπει να είναι η πλήρης γνώση της φύσης του, χωρίς όμως ν’ αποκολληθεί από τη Μητέρα Φύση της οποίας αποτελεί μέρος και ακριβές αντίγραφο.
Ο Παράκελσος διαίρεσε το άτομο σε δύο μέρη, έπειτα σε τρία και στη συνέχεια σε επτά ευδιάκριτες αρχές. Είπε: «το άτομο έχει μια ζωική και μια θεία φύση». Αφού ξεκαθάρισε το σημείο αυτό, μετά δίδαξε ότι το άτομο και ο κόσμος αποτελούνται από τρεις ουσίες, που είναι τρεις μορφές ή τρόποι δράσης, διαμέσου των οποίων το πρωταρχικό Σύμπαν εκδηλώνεται.
Οι ουσίες αυτές είναι συμβολικά: το άλας, που αναφέρεται στο φυσικό φορέα, το θείο, που αναφέρεται στον ψυχικό φορέα, και ο υδράργυρος, που αναφέρεται στο νοητικό φορέα. Όταν οι τρεις αυτές ουσίες διατηρούνται σε ισορροπία και αρμονία, τότε επικρατεί η υγεία, ενώ όταν επέλθει διαταραχή της ισορροπίας, τότε εμφανίζονται ασθένειες. Κατόπιν, αφού ο Παράκελσος καθιέρωσε την τριπλή φύση του ατόμου, υποδιαίρεσε τα τρία αυτά μέρη σε επτά αρχές ή στοιχειώδεις δυνάμεις, από τις οποίες οι τέσσερις αποτελούν το θνητό ή μεταβλητό μέρος και οι τρεις σχηματίζουν μια τριάδα ουράνιας δύναμης. Έτσι, κατ’ αντιστοιχία με τη διδασκαλία που μας κληροδότησε η Ε.Π. Μπλαβάτσκυ, ο Παράκελσος μιλάει για το ενεργειακό σώμα που ονομάζει Archeus ή Liquor Vitae, για το αστρικό που ονομάζει Siderial και για το νοητικό που ονομάζει Mumia.
O Παράκελσος παρουσιάζει την Πέμπτη αρχή του ατόμου ως λογική ψυχή, και λέει ότι αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ πνεύματος και σώματος, την έκτη αρχή ως πνευματική ψυχή, η οποία δε χρειάζεται να μάθει, απλώς γνωρίζει, και την έβδομη αρχή που, αν κατακτηθεί, τότε το άτομο μετατρέπεται σε «άνθρωπο του νέου Ολύμπου».
Τέλος, σύμφωνα με τον Παράκελσο, ο σκοπός της ζωής είναι να γίνει αντιληπτή από τον άνθρωπο η θεότητα που κρύβεται μέσα του. Δεν υπάρχει κανένας Θεός, κανένας Άγιος, καμία δύναμη που να μπορούμε να εναποθέσουμε τις ελπίδες μας με σκοπό τη σωτηρία μας εκτός από τη δύναμη της αιώνιας Σοφίας που υπάρχει μέσα μας. Μόνο όταν ο άνθρωπος συνειδητοποιήσει την ύπαρξη της θεότητας μέσα του, θα κάνει το βήμα για να περάσει από τη σφαίρα των παροδικών αισθήσεων σ’ εκείνη της αιώνιας αλήθειας.
Auraleus Phillipus Theophrastus Bombastus von Hohenheim ήταν το πραγματικό όνομα του γνωστού, ως τις μέρες μας, Παράκελσου. Γεννήθηκε στις 26 Νοεμβρίου του 1493, στο μικρό χωριό Einiedein, κοντά στη Ζυρίχη. Η μητέρα του ήταν τραπεζοκόμος στο νοσοκομείο της περιοχής ενώ ο πατέρας του ήταν παθολόγος και μέγας διδάσκαλος της τεκτονικής στοάς και ήταν εκείνος που τον εισήγαγε, για πρώτη φορά, στην ιατρική, τη χειρουργική και την αλχημεία. Η αληθινή σοφία δεν περιορίζεται στα βιβλία, ούτε σε οποιαδήποτε περίοδο της ιστορίας, διότι η αιώνια σοφία είναι χωρίς χρόνο, είναι χωρίς αρχή και τέλος’.
Στα δεκαέξι του χρόνια μπήκε στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας όπου μελέτησε ορυκτολογία, ιατρική, χειρουργική και χημεία υπό την επίβλεψη του Sigismund Fugger. Λίγο αργότερα, μυήθηκε στην Αλχημεία από τον Abbot Trithermius, ο οποίος ήταν ένας καθοδηγητής του Henry Cornelius Agrippa. Το 1516 ο Παράκελσος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Βασιλεία λόγω προβλημάτων με τις αστυνομικές αρχές της περιοχής επειδή μελετούσε νεκρομαντεία.
Στη συνέχεια, ο Παράκελσος τάχθηκε στην αναζήτηση της υπέρτατης σοφίας, μια αναζήτηση που τον ώθησε να πραγματοποιήσει ταξίδια στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και είχε ως κατάληξη τη φυλάκισή του στη Ρωσία. Ωστόσο, σύντομα αποφυλακίστηκε και με ενδιάμεσο σταθμό την Κίνα, έφτασε στην Κωσταντινούπολη. Εκεί ένας Άραβας οδήγησε τον Παράκελσο στις μυστικές διδασκαλίες της ανατολής και του αποκάλυψε το υπέρτατο μυστικό του Σύμπαντος, τη Φιλοσοφική Λίθο.
Κατόπιν, ο Παράκελσος κατευθύνθηκε προς τις Ινδίες κι από εκεί στο Θιβέτ, όπου πιθανότατα είχε επαφή με τους Μαχάτμας. Έπειτα, επέστρεψε στην Ευρώπη, στα τριάντα δύο του χρόνια και έγινε καθηγητής ιατρικής και χειρουργικής στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας, όπου καταδίκασε, άφοβα, τις τρέχουσες ιατρικές μεθόδους της περιόδου, προκαλώντας την έχθρα και το φθόνο των συναδέλφων του. Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν στον ιατρικό κύκλο της εποχής από τα σχόλια του Παράκελσου είχαν ως αποτέλεσμα τη δίωξή του που αποτέλεσε την αφορμή για ένα νέο κύκλο περιπλανήσεων. Τελικά, εγκαταστάθηκε στο Σάλτζμπουργκ, μετά από πρόσκληση του βασιλιά της περιοχής μέχρι την 24η Σεπτεμβρίου 1541, οπότε και πέθανε. Ωστόσο, υπάρχει μια παλιά παράδοση που λέει ότι ο Παράκελσος δεν πέθανε, αλλά ζει ακόμα μαζί με άλλα περίλαμπα πνεύματα σ’ ένα ορισμένο σημείο της Ασίας κι από εκεί καθοδηγεί όσους μελετούν και ασχολούνται με τη διδασκαλία του.
Συγκεκριμένα, ένας υπαινιγμός υπάρχει σε ένα άρθρο του Judge, που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 1887 όπου αναφέρεται ότι κάποιοι μαθητές του αποκρυφισμού θεωρούν ότι το αστρικό σώμα ενός ανθρώπου που όταν ήταν εν ζωή ονομαζόταν Παράκελσος, συναντά άλλα αστρικά σώματα σε κάποιο σημείο της Ασίας. Επίσης, στο ίδιο άρθρο, ο αρθρογράφος αναφέρει ότι ο Παράκελσος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους διδασκάλους που πέρασε από τη γη και ίσως να θεωρείται ισάξιος του Ερμή του Τρισμέγιστου.
Τα 106 βιβλία που συνέγραψε ο Δρ Johannes Huser καταδεικνύουν ότι ο Παράκελσος κατέχει τη γνώση των νόμων που κυβερνούν την εξέλιξη των φυσικών, αστρικών, ψυχικών και διανοητικών συστατικών της φύσης και του ατόμου. Επίσης, ο Παράκελσος φαίνεται ότι πίστευε πως όλη η σοφία προέρχεται από την ανατολή. Η πεποίθηση αυτή του Παράκελσου προέρχεται από το γεγονός ότι ο ίδιος ήταν μέλος μιας αδελφότητας αντέπτο που ήταν γνωστή ως «Αδελφότητα της χιονισμένης οροσειράς». Περιγράφοντας λοιπόν ο Παράκελσος αυτούς τους δασκάλους, αναφέρει ότι ορισμένοι από αυτούς έζησαν ως άνθρωποι διαγράφοντας τον κανονικό κύκλο ζωής, ενώ άλλοι ενσαρκώθηκαν ξαφνικά και ξαφνικά εξαφανίστηκαν από τη γη δίχως να ξέρει κανείς τι απέγιναν(Νιρμανακάγιας).
Επίσης, ο Παράκελσος αποκαλείται Magus, δηλαδή το ον εκείνο που είναι κύριο του ουρανού και της γης λόγω της ελεύθερης βούλησής του. Επομένως, ως μαγεία νοείται η ανώτατη σοφία που μπορεί να αποκτηθεί μόνο από όσους εγκαταλείπουν τα στενά όρια του εαυτού τους και θυσιάζονται για το πνεύμα της σοφίας. Αν και οι διδασκαλίες του Παράκελσου προέρχονται από τις ίδιες πηγές με αυτές της σύγχρονης θεοσοφίας, υπάρχει μια δυσκολία - ως προς την κατανόησή τους - λόγω της ορολογίας που χρησιμοποιεί. Συγκεκριμένα, υπάρχει μια αντιστοιχία μεταξύ των όρων που χρησιμοποίησε ο Παράκελσος και των όρων που χρησιμοποίησε η Ε.Π. Μπλαβάτσκυ.
Ο Παράκελσος αναφέρει τις λέξεις Magnus, Limbus, Yliaster για να περιγράψει τη μεγάλη μήτρα του κόσμου, όπου βρισκόταν το Σύμπαν, εν δυνάμει, ως την περίοδο της εκδήλωσης. Ο Παράκελσος έβλεπε ένα πνεύμα, μια αιτία ύπαρξης σε ό,τι υπήρχε και δε δεχόταν την άποψη ότι κάτι μπορεί να είναι νεκρό.
Έλεγε «όλα είναι οργανικά και ζωντανά, κι επομένως ο κόσμος εμφανίζεται ως ένας ζωντανός οργανισμός».
«Δεν υπάρχει τίποτα, στο οποίο να μην κρύβεται η αρχή της ζωής, απλώς αυτή η αρχή στα ορυκτά κινείται αργά, ενώ στα φυτά και στα ζώα γρηγορότερα». Ακόμα, τόνισε την ελλοχεύουσα ενότητα της φύσης και την αλληλοεξάρτηση όλων των μερών της.
«Η φύση που είναι ο κόσμος, είναι Ένα, και η προέλευσή της μπορεί να είναι μόνο η μια αιώνια ενότητα. Είναι ο μακρόκοσμος, ενώ το άτομο είναι ο μικρόκοσμος. Ο μακρόκοσμος και ο μικρόκοσμος είναι ΕΝΑ».
Αυτή η ενότητα μεταξύ ανθρώπου και Φύσης μετατρέπει το άτομο σε σημείο εστίασης, διαμέσου του οποίου οι τρεις κόσμοι της Φύσης -φυσικός, αστρικός, πνευματικός- εμφανίζονται. Έχοντας, λοιπόν, ως βάση τα παράπανω και μια διαδοχική σειρά συλλογισμών, ο Παράκελσος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο πρώτος στόχος του ανθρώπου-αληθινού φιλοσόφου πρέπει να είναι η πλήρης γνώση της φύσης του, χωρίς όμως ν’ αποκολληθεί από τη Μητέρα Φύση της οποίας αποτελεί μέρος και ακριβές αντίγραφο.
Ο Παράκελσος διαίρεσε το άτομο σε δύο μέρη, έπειτα σε τρία και στη συνέχεια σε επτά ευδιάκριτες αρχές. Είπε: «το άτομο έχει μια ζωική και μια θεία φύση». Αφού ξεκαθάρισε το σημείο αυτό, μετά δίδαξε ότι το άτομο και ο κόσμος αποτελούνται από τρεις ουσίες, που είναι τρεις μορφές ή τρόποι δράσης, διαμέσου των οποίων το πρωταρχικό Σύμπαν εκδηλώνεται.
Οι ουσίες αυτές είναι συμβολικά: το άλας, που αναφέρεται στο φυσικό φορέα, το θείο, που αναφέρεται στον ψυχικό φορέα, και ο υδράργυρος, που αναφέρεται στο νοητικό φορέα. Όταν οι τρεις αυτές ουσίες διατηρούνται σε ισορροπία και αρμονία, τότε επικρατεί η υγεία, ενώ όταν επέλθει διαταραχή της ισορροπίας, τότε εμφανίζονται ασθένειες. Κατόπιν, αφού ο Παράκελσος καθιέρωσε την τριπλή φύση του ατόμου, υποδιαίρεσε τα τρία αυτά μέρη σε επτά αρχές ή στοιχειώδεις δυνάμεις, από τις οποίες οι τέσσερις αποτελούν το θνητό ή μεταβλητό μέρος και οι τρεις σχηματίζουν μια τριάδα ουράνιας δύναμης. Έτσι, κατ’ αντιστοιχία με τη διδασκαλία που μας κληροδότησε η Ε.Π. Μπλαβάτσκυ, ο Παράκελσος μιλάει για το ενεργειακό σώμα που ονομάζει Archeus ή Liquor Vitae, για το αστρικό που ονομάζει Siderial και για το νοητικό που ονομάζει Mumia.
O Παράκελσος παρουσιάζει την Πέμπτη αρχή του ατόμου ως λογική ψυχή, και λέει ότι αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ πνεύματος και σώματος, την έκτη αρχή ως πνευματική ψυχή, η οποία δε χρειάζεται να μάθει, απλώς γνωρίζει, και την έβδομη αρχή που, αν κατακτηθεί, τότε το άτομο μετατρέπεται σε «άνθρωπο του νέου Ολύμπου».
Τέλος, σύμφωνα με τον Παράκελσο, ο σκοπός της ζωής είναι να γίνει αντιληπτή από τον άνθρωπο η θεότητα που κρύβεται μέσα του. Δεν υπάρχει κανένας Θεός, κανένας Άγιος, καμία δύναμη που να μπορούμε να εναποθέσουμε τις ελπίδες μας με σκοπό τη σωτηρία μας εκτός από τη δύναμη της αιώνιας Σοφίας που υπάρχει μέσα μας. Μόνο όταν ο άνθρωπος συνειδητοποιήσει την ύπαρξη της θεότητας μέσα του, θα κάνει το βήμα για να περάσει από τη σφαίρα των παροδικών αισθήσεων σ’ εκείνη της αιώνιας αλήθειας.
Επισκέπτης
Γαληνός
Ο Γαληνός, ένας από τους πιο ξακουστούς γιατρούς και φιλοσόφους της αρχαιότητας, γεννήθηκε στην Πέργαμο της Μ. Ασίας το 129 μ.Χ. Είχε έλξη για την Ιατρική, ασχολήθηκε με πολλές από τις ιδέες του Ιπποκράτη και διατύπωσε τις θεωρίες των διαθέσεων. Επισκεπτόταν το ιερό του Ασκληπιού, όπου διδάσκονταν οι τεχνικές που βοηθούσαν ασθενείς και τραυματίες με σκοπό να περιοριστούν οι πόνοι τους.
Στην αρχή καθοδηγήθηκε από τον πατέρα του, τον αστρονόμο και μαθηματικό Νίκωνα, και ασχολήθηκε με τη μελέτη της Φιλοσοφίας. Ο πατέρας του ήταν ένας ευκατάστατος και μορφωμένος άνθρωπος. Τη μητέρα του ο Γαληνός την παρομοίαζε με την Ξανθίππη, τη γυναίκα του Σωκράτη. Ο πατέρας του ασχολήθηκε πολύ με την εκπαίδευσή του. Τον μύησε στην πλατωνική, την αριστοτελική, τη στωική και την επικούρεια φιλοσοφία και έστρεψε τα ενδιαφέροντα του γιου του στη Ιατρική, παρακινούμενος από ένα όνειρο που είχε δει.
Στα δεκατέσσερά του ξεκίνησε τις σπουδές του στις παραδοσιακές σχολές φιλοσοφίας. Πολύ σύντομα στράφηκε στην ιατρική, με δασκάλους τους γιατρούς: Σάτυρο, Στρατόνικο και Αισχρίωνα. Οι ιατρικές του σπουδές άρχισαν από το Ασκληπιείο της Περγάμου και ολοκληρώθηκαν σε άλλα φημισμένα κέντρα της εποχής του, όπως στη Σμύρνη, την Κόρινθο και την Αλεξάνδρεια.
Το 158 μ.Χ επέστρεψε στην Πέργαμο όπου άσκησε το επάγγελμα του γιατρού για τους τραυματισμένους μονομάχους, θέση που του έδωσε ο αρχιερέας του Ασκληπιείου. Μέσα από ανατομικές μελέτες σε ζώα και τις παρατηρήσεις σε σχέσεις με τις σωματικές λειτουργίες, έφτιαξε ένα σύστημα ονοματολογίας των ιατρικών μεθόδων το οποίο με το πέρασμα των χρόνων επηρέασε τη θεραπευτική και ιατρική σκέψη.
Η δόξα, το κύρος και η φήμη του ήταν πολύ μεγάλες και τον ονόμασαν «Δεύτερο Ιπποκράτη». Τον 169 ο Μάρκος Αυρήλιος τον διόρισε γιατρό της οικογένειάς του και κυρίως του γιου του Κόμμοδου. Εκτός αυτού αρμοδιότητά του ήταν επίσης να επιλέγει τα καλύτερα κρασιά τα οποία είχαν φαρμακευτικό προορισμό. Ο Μάρκος Αυρήλιος έλεγε ότι, όπως ο ίδιος ήταν αυτοκράτορας των Ρωμαίων, ο Γαληνός ήταν αυτοκράτορας των γιατρών. Απέκτησε μεγάλη φήμη και είχε τεράστια ακτινοβολία που έμεινε ως τα χρόνια της Αναγέννησης.
Ο Γαληνός παρέμεινε σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του στη Ρώμη, όπου ασχολήθηκε κυρίως με τη συγγραφή και την έρευνα. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, κατά το 200 μ.Χ επέστρεψε και πάλι στην Πέργαμο.
Τα έργα του, ήταν αρχικά γραμμένα στα ελληνικά κα έπειτα μεταφράστηκαν στα λατινικά και στα αραβικά. Έγραψε περίπου 500 συγγράμματα για την Ιατρική, τη Φιλοσοφία, την Ηθική, αλλά τα περισσότερα χάθηκαν στην πυρκαγιά του ναού της Ειρήνης στη Ρώμη. Κάποια διασώθηκαν από τους Άραβες και χρησιμοποιήθηκαν από γιατρούς τον 9ο αιώνα.
Θεωρείται ο ιδρυτής της ανατομικής και θεμελιωτής της συγκριτικής ανατομίας.
Η Ιατρική, για τον Γαληνό, είναι τέχνη, που μοναδικό σκοπό έχει να «σώζει και υγιάζειν τον άνθρωπον, ούτω δε πράττων ο ιατρός της φύσεως υπηρέτης και μιμητής». Σύμφωνα με το Γαληνό, ο γιατρός δεν πρέπει να παραβιάζει τη φύση, αλλά να την υπηρετεί. Όλη η διδασκαλία του αναφέρεται στο έργο του Ιπποκράτη.
Παραδέχεται, όπως και ο Ιπποκράτης, τα 4 στοιχεία: γη, νερό, αέρα και φωτιά και τις 4 ιδιότητές τους: θερμό, ψυχρό, ξηρό και υγρό. Περιέγραψε την κυκλοφορία του αίματος και μελέτησε το νευρικό σύστημα.
Κλινικά εξέταζε χρησιμοποιώντας την ακρόαση, μετρώντας τις σφίξεις και αξιοποιώντας στοιχεία από τη μακροσκοπική εξέταση των ούρων.
Όσον αφορά τη θεραπεία, καταρχήν πίστευε στη φυσική αντίσταση του ίδιου του οργανισμού, αλλά κατασκεύαζε και ο ίδιος διάφορα σκευάσματα τα λεγόμενα «γαληνικά σκευάσματα». Ακολουθούσε τη φαρμακευτική αρχή «Ενάντια εναντίοις εισίν ιήματα». Παρόλα αυτά τόνιζε συχνά την ανάγκη να μην καταφεύγουν οι γιατροί στην πολυφαρμακεία.
«Επεκτείνοντας το έργο του Ιπποκράτη, ακολουθούσε την αρχή ότι ένα πείραμα δεν αξίζει τίποτα εφόσον η εκτέλεσή του δεν στηρίζεται σε κάποια θεμελιωμένη συλλογιστική. Οι 4 χυμοί του Ιπποκράτη, αντιστοιχούν – όπως υποστήριξε- σε 4 χαρακτηριστικούς ανθρώπινους τύπους: τον αιματώδη τύπο (το αίμα), το φλεγματικό (το φλέγμα), το χολερικό (η κίτρινη χολή) και στο μελαγχολικό τύπο (η μαύρη χολή) που κατά την άποψή του προδιαθέτει στην ανάπτυξη καρκίνου. Η γαληνική αναλυτική μεθοδολογία συμπληρώνει τις ιπποκρατικές συνθετικές παρατηρήσεις και από τη σύζευξή τους γεννήθηκε αργότερα ο λεγόμενος «νέο – ιπποκρατισμός» (W.L.H. Duckworth, Galen on Anatomical Procedures (Cambridge 1962), C. Singer, Galen on Anatomical Procedures (Λονδίνο 1956). Σελ. 392-393. Μετάφραση: Σπύρος Μαρκέτος.
Το σύστημα της Ιατρικής που βασίστηκε στα βιβλία του, ονομάστηκε «Γαληνισμός». Την Ιατρική την θεωρούσε τέχνη: ένα σύστημα προσαρμοσμένων γνώσεων με σκοπό να θεραπεύει και να σώζει τους ανθρώπους.
Από τις έρευνές του, ξεχωρίζουν αυτές που αναφέρονται στην ανατομική των νεύρων, των αρτηριών και των φλεβών, στη ζωτική ανάγκη της αναπνοής, στους πυρετούς, στη νοσολογία, την επιδεσμολογία ή στη σύνθεση των φαρμάκων. Δεν υπάρχει σχεδόν τομέας της ιατρικής που να μην τον απασχόλησε.
Πίστευε ότι ο εγκέφαλος είναι η έδρα του λογικού και το κέντρο αισθήσεως και κίνησης, ενώ το πνεύμα είναι ένα μέσο της ψυχής για τη ζωτικότητά της και ανανεώνεται με την αναπνοή. Έλεγε ότι το πνεύμα διακρίνεται σε «ψυχικό» που εδρεύει στον εγκέφαλο, σε «ζωτικό» που εδρεύει στην καρδιά, και σε «φυσικό» που εδρεύει στο συκώτι.
«Οι υπερβολικά πολυάριθμες πραγματείες του για την ανατομία, τη φυσιολογία και τη φαρμακολογία που διαφέρουν κατά πολύ μεταξύ τους και συχνά συναντούν επαναλήψεις και επικαλύψεις, οδήγησαν τον U.v. Wilamowitz να του δώσει το παρατσούκλι: «Περγαμηνός πολυλογάς».
Έκανε τομές σε ζωντανά ζώα, κυρίως σε πιθήκους και γουρούνια (λόγω ομοιότητας με την ανθρώπινη σωματική κατασκευή) αλλά αρνιόταν την τομή στο ανθρώπινο σώμα ακόμη και νεκρό. Συμβούλευε τους άλλους γιατρούς, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό να μην δίνουν σημασία στις κραυγές των ζώων και να χρησιμοποιούν το νυστέρι χωρίς δισταγμό. Με τις σταδιακές τομές του κατάφερε να καθορίσει τη λειτουργική περιοχή καθεμιάς από τις μεγαλύτερες δεσμίδες νεύρων. Στο βιβλίο του «Περί λειτουργίας των μελών», έχει συμπεριλάβει τις μελέτες του για το σκελετό, το μυϊκό σύστημα και τα εσωτερικά όργανα.
Είχε αρκετούς εχθρούς, όχι μόνο εξαιτίας της φήμης του αλλά και επειδή ήταν αρκετά αλαζονικός για μερικούς και επιλεκτικός. Ένιωθε την ανάγκη να διορθώνει ή να αναιρεί τις γνώμες που διδάσκονταν στις διάφορες σχολές.
Έδωσε προτεραιότητα στη φιλοσοφία σε σχέση με την ιατρική. Η αναζήτηση της αλήθειας, χωρίς ιδιοτέλεια ήταν η κινητήρια δύναμη. Με την εργασία του βοήθησε στην παράδοση και την αποδοχή των ιπποκρατικών έργων και στο να επανέρθει η φιλοσοφία στην ιατρική.
Ονομάστηκε «συστηματικός» ή «εκλεκτικός», επειδή από όλες τις ιατροφαρμακευτικές σχολές της εποχής του, έπαιρνε στοιχεία που θεωρούσε αξιόλογα και απέρριπτε άλλα. Συνέβαλε κατά πολύ στην ανάπτυξη και την πρόοδο της ιατρικής, αλλά και της φυσικής επιστήμης και όλη αυτή η συμβολή του μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτήν του Ιπποκράτη. Υπήρξε για την Ιατρική ό,τι ο Αριστοτέλης για τη Φιλοσοφία.
Αρχαία Ιατρική, επιστημονική και θρησκευτική ιατρική στην αρχαιότητα, Antje Krug, Εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 1997.
Ο Γαληνός, ένας από τους πιο ξακουστούς γιατρούς και φιλοσόφους της αρχαιότητας, γεννήθηκε στην Πέργαμο της Μ. Ασίας το 129 μ.Χ. Είχε έλξη για την Ιατρική, ασχολήθηκε με πολλές από τις ιδέες του Ιπποκράτη και διατύπωσε τις θεωρίες των διαθέσεων. Επισκεπτόταν το ιερό του Ασκληπιού, όπου διδάσκονταν οι τεχνικές που βοηθούσαν ασθενείς και τραυματίες με σκοπό να περιοριστούν οι πόνοι τους.
Στην αρχή καθοδηγήθηκε από τον πατέρα του, τον αστρονόμο και μαθηματικό Νίκωνα, και ασχολήθηκε με τη μελέτη της Φιλοσοφίας. Ο πατέρας του ήταν ένας ευκατάστατος και μορφωμένος άνθρωπος. Τη μητέρα του ο Γαληνός την παρομοίαζε με την Ξανθίππη, τη γυναίκα του Σωκράτη. Ο πατέρας του ασχολήθηκε πολύ με την εκπαίδευσή του. Τον μύησε στην πλατωνική, την αριστοτελική, τη στωική και την επικούρεια φιλοσοφία και έστρεψε τα ενδιαφέροντα του γιου του στη Ιατρική, παρακινούμενος από ένα όνειρο που είχε δει.
Στα δεκατέσσερά του ξεκίνησε τις σπουδές του στις παραδοσιακές σχολές φιλοσοφίας. Πολύ σύντομα στράφηκε στην ιατρική, με δασκάλους τους γιατρούς: Σάτυρο, Στρατόνικο και Αισχρίωνα. Οι ιατρικές του σπουδές άρχισαν από το Ασκληπιείο της Περγάμου και ολοκληρώθηκαν σε άλλα φημισμένα κέντρα της εποχής του, όπως στη Σμύρνη, την Κόρινθο και την Αλεξάνδρεια.
Το 158 μ.Χ επέστρεψε στην Πέργαμο όπου άσκησε το επάγγελμα του γιατρού για τους τραυματισμένους μονομάχους, θέση που του έδωσε ο αρχιερέας του Ασκληπιείου. Μέσα από ανατομικές μελέτες σε ζώα και τις παρατηρήσεις σε σχέσεις με τις σωματικές λειτουργίες, έφτιαξε ένα σύστημα ονοματολογίας των ιατρικών μεθόδων το οποίο με το πέρασμα των χρόνων επηρέασε τη θεραπευτική και ιατρική σκέψη.
Η δόξα, το κύρος και η φήμη του ήταν πολύ μεγάλες και τον ονόμασαν «Δεύτερο Ιπποκράτη». Τον 169 ο Μάρκος Αυρήλιος τον διόρισε γιατρό της οικογένειάς του και κυρίως του γιου του Κόμμοδου. Εκτός αυτού αρμοδιότητά του ήταν επίσης να επιλέγει τα καλύτερα κρασιά τα οποία είχαν φαρμακευτικό προορισμό. Ο Μάρκος Αυρήλιος έλεγε ότι, όπως ο ίδιος ήταν αυτοκράτορας των Ρωμαίων, ο Γαληνός ήταν αυτοκράτορας των γιατρών. Απέκτησε μεγάλη φήμη και είχε τεράστια ακτινοβολία που έμεινε ως τα χρόνια της Αναγέννησης.
Ο Γαληνός παρέμεινε σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του στη Ρώμη, όπου ασχολήθηκε κυρίως με τη συγγραφή και την έρευνα. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, κατά το 200 μ.Χ επέστρεψε και πάλι στην Πέργαμο.
Τα έργα του, ήταν αρχικά γραμμένα στα ελληνικά κα έπειτα μεταφράστηκαν στα λατινικά και στα αραβικά. Έγραψε περίπου 500 συγγράμματα για την Ιατρική, τη Φιλοσοφία, την Ηθική, αλλά τα περισσότερα χάθηκαν στην πυρκαγιά του ναού της Ειρήνης στη Ρώμη. Κάποια διασώθηκαν από τους Άραβες και χρησιμοποιήθηκαν από γιατρούς τον 9ο αιώνα.
Θεωρείται ο ιδρυτής της ανατομικής και θεμελιωτής της συγκριτικής ανατομίας.
Η Ιατρική, για τον Γαληνό, είναι τέχνη, που μοναδικό σκοπό έχει να «σώζει και υγιάζειν τον άνθρωπον, ούτω δε πράττων ο ιατρός της φύσεως υπηρέτης και μιμητής». Σύμφωνα με το Γαληνό, ο γιατρός δεν πρέπει να παραβιάζει τη φύση, αλλά να την υπηρετεί. Όλη η διδασκαλία του αναφέρεται στο έργο του Ιπποκράτη.
Παραδέχεται, όπως και ο Ιπποκράτης, τα 4 στοιχεία: γη, νερό, αέρα και φωτιά και τις 4 ιδιότητές τους: θερμό, ψυχρό, ξηρό και υγρό. Περιέγραψε την κυκλοφορία του αίματος και μελέτησε το νευρικό σύστημα.
Κλινικά εξέταζε χρησιμοποιώντας την ακρόαση, μετρώντας τις σφίξεις και αξιοποιώντας στοιχεία από τη μακροσκοπική εξέταση των ούρων.
Όσον αφορά τη θεραπεία, καταρχήν πίστευε στη φυσική αντίσταση του ίδιου του οργανισμού, αλλά κατασκεύαζε και ο ίδιος διάφορα σκευάσματα τα λεγόμενα «γαληνικά σκευάσματα». Ακολουθούσε τη φαρμακευτική αρχή «Ενάντια εναντίοις εισίν ιήματα». Παρόλα αυτά τόνιζε συχνά την ανάγκη να μην καταφεύγουν οι γιατροί στην πολυφαρμακεία.
«Επεκτείνοντας το έργο του Ιπποκράτη, ακολουθούσε την αρχή ότι ένα πείραμα δεν αξίζει τίποτα εφόσον η εκτέλεσή του δεν στηρίζεται σε κάποια θεμελιωμένη συλλογιστική. Οι 4 χυμοί του Ιπποκράτη, αντιστοιχούν – όπως υποστήριξε- σε 4 χαρακτηριστικούς ανθρώπινους τύπους: τον αιματώδη τύπο (το αίμα), το φλεγματικό (το φλέγμα), το χολερικό (η κίτρινη χολή) και στο μελαγχολικό τύπο (η μαύρη χολή) που κατά την άποψή του προδιαθέτει στην ανάπτυξη καρκίνου. Η γαληνική αναλυτική μεθοδολογία συμπληρώνει τις ιπποκρατικές συνθετικές παρατηρήσεις και από τη σύζευξή τους γεννήθηκε αργότερα ο λεγόμενος «νέο – ιπποκρατισμός» (W.L.H. Duckworth, Galen on Anatomical Procedures (Cambridge 1962), C. Singer, Galen on Anatomical Procedures (Λονδίνο 1956). Σελ. 392-393. Μετάφραση: Σπύρος Μαρκέτος.
Το σύστημα της Ιατρικής που βασίστηκε στα βιβλία του, ονομάστηκε «Γαληνισμός». Την Ιατρική την θεωρούσε τέχνη: ένα σύστημα προσαρμοσμένων γνώσεων με σκοπό να θεραπεύει και να σώζει τους ανθρώπους.
Από τις έρευνές του, ξεχωρίζουν αυτές που αναφέρονται στην ανατομική των νεύρων, των αρτηριών και των φλεβών, στη ζωτική ανάγκη της αναπνοής, στους πυρετούς, στη νοσολογία, την επιδεσμολογία ή στη σύνθεση των φαρμάκων. Δεν υπάρχει σχεδόν τομέας της ιατρικής που να μην τον απασχόλησε.
Πίστευε ότι ο εγκέφαλος είναι η έδρα του λογικού και το κέντρο αισθήσεως και κίνησης, ενώ το πνεύμα είναι ένα μέσο της ψυχής για τη ζωτικότητά της και ανανεώνεται με την αναπνοή. Έλεγε ότι το πνεύμα διακρίνεται σε «ψυχικό» που εδρεύει στον εγκέφαλο, σε «ζωτικό» που εδρεύει στην καρδιά, και σε «φυσικό» που εδρεύει στο συκώτι.
«Οι υπερβολικά πολυάριθμες πραγματείες του για την ανατομία, τη φυσιολογία και τη φαρμακολογία που διαφέρουν κατά πολύ μεταξύ τους και συχνά συναντούν επαναλήψεις και επικαλύψεις, οδήγησαν τον U.v. Wilamowitz να του δώσει το παρατσούκλι: «Περγαμηνός πολυλογάς».
Έκανε τομές σε ζωντανά ζώα, κυρίως σε πιθήκους και γουρούνια (λόγω ομοιότητας με την ανθρώπινη σωματική κατασκευή) αλλά αρνιόταν την τομή στο ανθρώπινο σώμα ακόμη και νεκρό. Συμβούλευε τους άλλους γιατρούς, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό να μην δίνουν σημασία στις κραυγές των ζώων και να χρησιμοποιούν το νυστέρι χωρίς δισταγμό. Με τις σταδιακές τομές του κατάφερε να καθορίσει τη λειτουργική περιοχή καθεμιάς από τις μεγαλύτερες δεσμίδες νεύρων. Στο βιβλίο του «Περί λειτουργίας των μελών», έχει συμπεριλάβει τις μελέτες του για το σκελετό, το μυϊκό σύστημα και τα εσωτερικά όργανα.
Είχε αρκετούς εχθρούς, όχι μόνο εξαιτίας της φήμης του αλλά και επειδή ήταν αρκετά αλαζονικός για μερικούς και επιλεκτικός. Ένιωθε την ανάγκη να διορθώνει ή να αναιρεί τις γνώμες που διδάσκονταν στις διάφορες σχολές.
Έδωσε προτεραιότητα στη φιλοσοφία σε σχέση με την ιατρική. Η αναζήτηση της αλήθειας, χωρίς ιδιοτέλεια ήταν η κινητήρια δύναμη. Με την εργασία του βοήθησε στην παράδοση και την αποδοχή των ιπποκρατικών έργων και στο να επανέρθει η φιλοσοφία στην ιατρική.
Ονομάστηκε «συστηματικός» ή «εκλεκτικός», επειδή από όλες τις ιατροφαρμακευτικές σχολές της εποχής του, έπαιρνε στοιχεία που θεωρούσε αξιόλογα και απέρριπτε άλλα. Συνέβαλε κατά πολύ στην ανάπτυξη και την πρόοδο της ιατρικής, αλλά και της φυσικής επιστήμης και όλη αυτή η συμβολή του μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτήν του Ιπποκράτη. Υπήρξε για την Ιατρική ό,τι ο Αριστοτέλης για τη Φιλοσοφία.
Αρχαία Ιατρική, επιστημονική και θρησκευτική ιατρική στην αρχαιότητα, Antje Krug, Εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 1997.
Επισκέπτης
Rupert Sheldrake
Ο Rupert Sheldrake είναι ένας Βρετανός βιολόγος που με τις πρωτοποριακές θεωρίες και έρευνές του έχει κατορθώσει να «ταρακουνήσει» τα ήσυχα νερά της σύγχρονης επιστήμης της Βιολογίας και όχι μόνο.
Γεννήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία στις 28 Ιουνίου, 1942. Σπούδασε Φυσικές Επιστήμες στο πανεπιστήμιο του Cambridge και Φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο του Harvard. Πήρε το διδακτορικό του στη Βιοχημεία και διετέλεσε Διευθυντής Σπουδών στη Βιοχημεία και την Κυτταρική Βιολογία στο Clare College του Cambridge. Επίσης διετέλεσε ερευνητής για λογαριασμό της Βασιλικής Εταιρίας της Βρετανίας πάνω στην Εξελικτική Βιολογία. Επί του παρόντος αποτελεί στέλεχος του Ινστιτούτου Νοητικών Επιστημών στην Καλιφόρνια. Ζει στο Λονδίνο.
Μορφογενετικά πεδία
Το 17ο αιώνα προτάθηκε για πρώτη φορά από το Ρενέ Ντεκάρτ η μηχανιστική θεωρία της ζωής σύμφωνα με την οποία το Σύμπαν αποτελεί μια τεράστια μηχανή καθώς και καθετί που περιλαμβάνει μέσα του, όπως τα φυτά, τα ζώα, τα ανθρώπινα σώματα κλπ. Η προσέγγιση και η ερμηνεία του βασίζεται συνεπώς στις γνώσεις της κοινής Φυσικής και Χημείας. Όλα στο σύμπαν είναι κατασκευασμένα από ύλη, η δομή της οποίας ανάγεται σε μικρότερα και απλούστερα υλικά μέρη, τα άτομα.
Παράλληλα με τη μηχανιστική φιλοσοφία, μια αντίπαλη θεωρία γεννήθηκε στους κόλπους της Βιολογίας, γνωστή ως βιταλισμός ή ζωτικοκρατία. Οι βιταλιστές θεωρούσαν, αντίθετα από τους μηχανιστές, ότι οι ζωντανοί οργανισμοί είναι πραγματικά ζωντανοί, εμψυχωμένοι από ζωτικές αρχές, άγνωστες στους φυσικούς και τους χημικούς που μελετούν και δέχονται μόνο την άψυχη ύλη.
Βέβαια οι επιστήμες της Φυσικής και της Χημείας, από τότε έως σήμερα, έχουν προχωρήσει κατά πολύ στις έρευνες και τις θεωρίες τους. Νέες ανακαλύψεις, όπως η ύπαρξη των υποατομικών σωματιδίων, περισσότερο δονητικά σχήματα μέσα σε πεδία παρά απειρομικρά κομμάτια ύλης, η κβαντική θεωρία, η θεωρία του Χάους και της πολυπλοκότητας, η «σκοτεινή» ύλη ή αντιύλη κ.ά. έχουν κλονίσει αρκετά την παρωχημένη πια άποψη της φυσικής πραγματικότητας.
Οι ακαδημαϊκοί όμως βιολόγοι μοιάζουν να αγνοούν ή να φοβούνται τα νέα αυτά ανοίγματα της επιστήμης και εξακολουθούν να στηρίζουν τις γνώσεις και την ερμηνεία του κόσμου στις παγιωμένες αντιλήψεις της παλιότερης Φυσικής. Απλώς δεν ακολουθούν τα ρεύμα προόδου που έχει ήδη ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1960 στους άλλους επιστημονικούς κλάδους.
Μέσα σ’ αυτό το κατεστημένο ο σύγχρονος βιολόγος R. Sheldrake έρχεται να υψώσει μια διαφορετική φωνή. Αρχικά αναμοχλεύει ξανά τη θεωρία των «μορφογενετικών πεδίων» που πρώτη φορά προτάθηκε τη δεκαετία 1920 από τους αναπτυξιακούς βιολόγους και εμβρυολόγους. Η χρησιμότητα και η αναγκαιότητά της ήταν να εξηγηθεί ο τρόπος που αναπτύσσονται τα φυτά και τα ζώα. Η θεωρία υποστηρίζει την ύπαρξη κάποιων πεδίων άγνωστης φύσης που λειτουργούν σαν αόρατα προσχέδια των μορφών. Τα μορφογενετικά πεδία είναι αυτά που ορίζουν και προσδίδουν τις μορφές στους αναπτυσσόμενους οργανισμούς, παίζοντας ένα μορφοποιητικό ρόλο ανάλογο με εκείνο του αρχιτεκτονικού σχεδίου στο χτίσιμο π.χ. ενός κτιρίου.
Μορφικά πεδία
Ο Sheldrake γενικεύει την έννοια αυτών των πεδίων σε «μορφικά πεδία», υπονοώντας την ύπαρξη ενός νέου, για τη σύγχρονη επιστήμη, είδους πεδίων που ευθύνονται όχι μόνο για τον προσδιορισμό της μορφής αλλά και αυτόν της συμπεριφοράς. Πρόκειται, λοιπόν για πεδία που οργανώνουν οποιοδήποτε σύστημα τόσο στη μορφή όσο και τη λειτουργία του. Κάθε σύστημα διαθέτει ένα τέτοιο πεδίο που ενώνει και συντονίζει τα διάφορα μέρη του, ώστε να δρα και να συμπεριφέρεται ως ολότητα. Έτσι, ένα σύστημα δεν είναι πια το απλό άθροισμα των μελών του αλλά κάτι παραπάνω, που γεννά μια άλλη ολοκληρωμένη οντότητα.
Συγχρόνως κάθε μέρος του συστήματος διαθέτει το δικό του μορφικό πεδίο, που αποτελεί τμήμα του συνολικού πεδίου, κομμάτι του μεγαλύτερου μορφικού πεδίου του συστήματος στο οποίο ανήκει. Έτσι, πλέκεται ένα «δίχτυ» από πεδία διαφόρων επιπέδων από το μικρότερο μόριο έως τους γαλαξίες και τα συστήματα γαλαξιών και δημιουργείται η ενότητα ολόκληρου του σύμπαντος, που υφίσταται πλέον ως ένας υπεροργανισμός. Στις θεωρίες των αρχαίων φιλοσόφων αυτό ακριβώς περιγράφεται με την έννοια της «Παγκόσμιας Ψυχής» ή της «Ψυχής του Κόσμου» (Anima Mundi).
Τα μορφικά πεδία διαπερνούν και συγχρόνως περιβάλουν τους οργανισμούς. Χαρακτηρίζονται από ένα φαινόμενο που ο Sheldrake ορίζει ως μορφικό συντονισμό. Κατά κάποιο τρόπο τα πεδία ενώνουν με αόρατους δεσμούς όλα τα μέρη που ανήκουν σ’ ένα σύστημα δημιουργώντας έτσι έναν κοινό χώρο εμπειριών και δράσεων. Κάθε μέρος του συστήματος, συμμοιραζόμενο ένα τμήμα αυτού του ενοποιημένου πεδίου του συστήματος, μπορεί και συντονίζεται με τα άλλα μέρη έχοντας «πρόσβαση» σ’ αυτό το κοινό χώρο, την κοινή δεξαμενή πληροφοριών. Έτσι, εμπλουτίζεται από τις εμπειρίες των άλλων μερών ή εμπλουτίζει την κοινή αυτή «τράπεζα» με τις δικές του εμπειρίες. Μοιάζει απόλυτα με την έννοια του συλλογικού ασυνειδήτου που εισήγαγε ο ψυχολόγος Καρλ Γιουγκ.
Έτσι, οι οργανισμοί μαθαίνουν πιο εύκολα και γρήγορα όσα οι άλλοι έχουν ήδη μάθει, αφού ήδη έχει δημιουργηθεί το σχετικό μορφικό πεδίο με το οποίο από συγγένεια συντονίζονται και επηρεάζονται. Από αυτή τη θεωρία συνάγεται η επαναστατική άποψη της κληρονομικής μνήμης της φύσης καθώς και της κληρονομικότητας των επίκτητων ιδιοτήτων, με το πέρασμα των πληροφοριών σε συγγενικούς οργανισμούς διαμέσου των μορφικών πεδίων μέσα στο χρόνο και το χώρο. Ένα ενδιαφέρον φαινόμενο γνωστό ως «Νόμος του εκατοστού πιθήκου», φαίνεται να στηρίζει ακράδαντα την παραπάνω υπόθεση του Βρετανού βιολόγου.
Εκτεταμένος νους
Επίσης με βάση αυτή τη θεωρία, ο Sheldrake αναθεωρεί το νου όπως τον γνωρίζει η σύγχρονη επιστήμη, ως εκτεταμένο νου, ο οποίος δεν περιορίζεται πια στο όργανο του εγκεφάλου. Είναι κάτι που τον διαποτίζει και τον περιβάλλει δημιουργώντας διανοητικά πεδία έξω από το υλικό σώμα. Ο νους μας μπορεί να «αγγίζει» και να επηρεάζει το εξωτερικό περιβάλλον. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ερμηνευτούν φαινόμενα όπως το κακό μάτι, η δύναμη του βλέμματος, η εμπειρία των φασματικών μελών, η τηλεπάθεια κλπ.
Για όλα τα παραπάνω ο Sheldrake προτείνει διάφορα πειράματα που μπορούν κατά τη γνώμη του να αποδείξουν την ορθότητα των υποθέσεών του και που εκθέτει με πολύ αναλυτικό τρόπο στο βιβλίο του «Τα 7 πειράματα που θα αλλάξουν τον κόσμο». Άλλα γνωστά έργα του είναι: «Η αναγέννηση της Φύσης», «Μια νέα Επιστήμη της ζωής» - το πρώτο βιβλίο του, «το καλύτερο υποψήφιο για να καεί νέο βιβλίο» σύμφωνα με συναδέλφους του επιστήμονες - «Η παρουσία του παρελθόντος», «Κατοικίδια που ξέρουν πότε επιστρέφει ο ιδιοκτήτης τους». Νέο του έργο είναι «Η αίσθηση ότι σας κοιτάζουν - και άλλες όψεις του εκτεταμένου νου». Έχει παρουσιάσει πάνω από 60 εργασίες και αρκετά αποτελέσματα πειραμάτων.
Το πιο αξιόλογο για να αναφερθεί στοιχείο όσον αφορά στο Rupert Sheldrake, είναι η προσπάθειά του σε όλο του το έργο να πείσει για την αναγκαιότητα της επιστήμης να «ανοιχτεί» σε ένα νέο τρόπο σκέψης και δράσης. Οι μέχρι τώρα οι παγιωμένοι τρόποι δεν έχουν καταφέρει να λύσουν πάμπολλα επιστημονικά ερωτήματα ή πρακτικά προβλήματα της ζωής μας. Χρειάζεται μια νέα κατεύθυνση τόσο στην πράξη όσο και τη θεωρία.
Η περαιτέρω έρευνα πάνω στις θεωρίες που προτείνει θα οδηγήσουν σε μια εντελώς νέα και πιο ολιστική αντίληψη του κόσμου και της ζωής που θα επιφέρει σημαντικές μεταβολές σε όλα τα επίπεδα, επιστημονικό, οικονομικό, κοινωνικό, οικολογικό, πολιτικό, πολιτιστικό, φιλοσοφικό, μεταφυσικό κλπ. Κυρίως οι άνθρωποι θα αρχίσουν να συνειδητοποιούν πως δεν έχουν το δικαίωμα, όπως κάνουν τώρα, να κατακτούν και να εκμεταλλεύονται τη φύση, όπως νομίζουν, με μοναδικό κριτήριο το ανθρώπινο συμφέρον, μεταχειριζόμενοι όλο τον υπόλοιπο κόσμο ως άψυχο και μηχανικό. Γενικά, ο ανθρώπινος τρόπος σκέψης θα απομακρυνθεί από την υλιστική νοοτροπία και θα πλησιάσει περισσότερο στην αυτογνωσία και τη σοφία επιτρέποντας στους ανθρώπους να ζήσουν σε αρμονία με τη Φύση και τον εαυτό τους.
Η ιστορία του εκατοστού πιθήκου
«Ο γιαπωνέζικος πίθηκος «Μακακαφουσκάτη» βρίσκεται υπό παρατήρηση εδώ και 30 χρόνια καθώς ζει στη φυσιολογική του άγρια κατάσταση. Το 1952 στο νησί Koshima, επιστήμονες προμήθευαν στους πιθήκους γλυκοπατάτες που τις έριχναν στην άμμο. Η γεύση της ωμής γλυκοπατάτας άρεσε πολύ στους πίθηκους αλλά τους ενοχλούσε Η άμμος. Μια πιθηκίνα 16 μηνών που την έλεγαν Ίμο, έλυσε το πρόβλημα πλένοντας τις πατάτες σ' ένα γειτονικό ρυάκι και έμαθε το κόλπο αυτό και στη μητέρα της. Αυτόν τον καινούργιο τρόπο τον έμαθαν και όσα πιθηκάκια έπαιζαν μαζί της και τον έμαθαν και στις μητέρες τους. Αυτή την πολιτιστική καινοτομία, την έμαθαν σταδιακά διάφοροι πίθηκοι, πράγμα που είδαν με τα ίδια τους τα μάτια οι επιστήμονες. Ανάμεσα στο 1952 και το 1958 όλοι οι νεαροί πίθηκοι έμαθαν να πλένουν τις γλυκοπατάτες που ήταν λερωμένες για να τις κάνουν πιο εύγεστες. Οι μόνοι ενήλικοι πίθηκοι που ακολούθησαν αυτή την κοινωνική πρόοδο, ήταν αυτοί που μιμήθηκαν το παιδιά τους. Όλοι οι άλλοι ενήλικες εξακολουθούσαν να τρώνε τις πατάτες λερωμένες.
Και ξαφνικά έγινε κάτι καταπληκτικό. Το φθινόπωρο του 1958 ένας ορισμένος αριθμός πιθήκων του νησιού Koshima έπλεναν τις γλυκοπατάτες τους. Είναι άγνωστος ο ακριβής αριθμός τους, αλλά ας υποθέσουμε ότι όταν ανέτειλε ο ήλιος κάπου πρωί, υπήρχαν 99 πίθηκοι στο νησί Koshima που είχαν μάθει να πλένουν τις γλυκοπατάτες τους. Κι ας υποθέσουμε ότι αργότερα εκείνο το πρωί έμαθε να πλένει τις πατάτες του και ο εκατοστός πίθηκος. Μέχρι να νυχτώσει εκείνο το βράδυ όλοι οι πίθηκοι της φυλής έπλεναν τις γλυκοπατάτες πριν τις φάνε. Αλλά προσέξτε. Το πιο εκπληκτικό πράγμα που παρατήρησαν οι επιστήμονες ήταν πως η συνήθεια να πλένουν τις πατάτες πέρασε τη θάλασσα αυτόματα. Ολόκληρες αποικίες πιθήκων σ’ άλλα νησιά και στη στεριά Τακασακιγιάμα άρχισαν να πλένουν τις πατάτες τους.
Ο Rupert Sheldrake είναι ένας Βρετανός βιολόγος που με τις πρωτοποριακές θεωρίες και έρευνές του έχει κατορθώσει να «ταρακουνήσει» τα ήσυχα νερά της σύγχρονης επιστήμης της Βιολογίας και όχι μόνο.
Γεννήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία στις 28 Ιουνίου, 1942. Σπούδασε Φυσικές Επιστήμες στο πανεπιστήμιο του Cambridge και Φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο του Harvard. Πήρε το διδακτορικό του στη Βιοχημεία και διετέλεσε Διευθυντής Σπουδών στη Βιοχημεία και την Κυτταρική Βιολογία στο Clare College του Cambridge. Επίσης διετέλεσε ερευνητής για λογαριασμό της Βασιλικής Εταιρίας της Βρετανίας πάνω στην Εξελικτική Βιολογία. Επί του παρόντος αποτελεί στέλεχος του Ινστιτούτου Νοητικών Επιστημών στην Καλιφόρνια. Ζει στο Λονδίνο.
Μορφογενετικά πεδία
Το 17ο αιώνα προτάθηκε για πρώτη φορά από το Ρενέ Ντεκάρτ η μηχανιστική θεωρία της ζωής σύμφωνα με την οποία το Σύμπαν αποτελεί μια τεράστια μηχανή καθώς και καθετί που περιλαμβάνει μέσα του, όπως τα φυτά, τα ζώα, τα ανθρώπινα σώματα κλπ. Η προσέγγιση και η ερμηνεία του βασίζεται συνεπώς στις γνώσεις της κοινής Φυσικής και Χημείας. Όλα στο σύμπαν είναι κατασκευασμένα από ύλη, η δομή της οποίας ανάγεται σε μικρότερα και απλούστερα υλικά μέρη, τα άτομα.
Παράλληλα με τη μηχανιστική φιλοσοφία, μια αντίπαλη θεωρία γεννήθηκε στους κόλπους της Βιολογίας, γνωστή ως βιταλισμός ή ζωτικοκρατία. Οι βιταλιστές θεωρούσαν, αντίθετα από τους μηχανιστές, ότι οι ζωντανοί οργανισμοί είναι πραγματικά ζωντανοί, εμψυχωμένοι από ζωτικές αρχές, άγνωστες στους φυσικούς και τους χημικούς που μελετούν και δέχονται μόνο την άψυχη ύλη.
Βέβαια οι επιστήμες της Φυσικής και της Χημείας, από τότε έως σήμερα, έχουν προχωρήσει κατά πολύ στις έρευνες και τις θεωρίες τους. Νέες ανακαλύψεις, όπως η ύπαρξη των υποατομικών σωματιδίων, περισσότερο δονητικά σχήματα μέσα σε πεδία παρά απειρομικρά κομμάτια ύλης, η κβαντική θεωρία, η θεωρία του Χάους και της πολυπλοκότητας, η «σκοτεινή» ύλη ή αντιύλη κ.ά. έχουν κλονίσει αρκετά την παρωχημένη πια άποψη της φυσικής πραγματικότητας.
Οι ακαδημαϊκοί όμως βιολόγοι μοιάζουν να αγνοούν ή να φοβούνται τα νέα αυτά ανοίγματα της επιστήμης και εξακολουθούν να στηρίζουν τις γνώσεις και την ερμηνεία του κόσμου στις παγιωμένες αντιλήψεις της παλιότερης Φυσικής. Απλώς δεν ακολουθούν τα ρεύμα προόδου που έχει ήδη ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1960 στους άλλους επιστημονικούς κλάδους.
Μέσα σ’ αυτό το κατεστημένο ο σύγχρονος βιολόγος R. Sheldrake έρχεται να υψώσει μια διαφορετική φωνή. Αρχικά αναμοχλεύει ξανά τη θεωρία των «μορφογενετικών πεδίων» που πρώτη φορά προτάθηκε τη δεκαετία 1920 από τους αναπτυξιακούς βιολόγους και εμβρυολόγους. Η χρησιμότητα και η αναγκαιότητά της ήταν να εξηγηθεί ο τρόπος που αναπτύσσονται τα φυτά και τα ζώα. Η θεωρία υποστηρίζει την ύπαρξη κάποιων πεδίων άγνωστης φύσης που λειτουργούν σαν αόρατα προσχέδια των μορφών. Τα μορφογενετικά πεδία είναι αυτά που ορίζουν και προσδίδουν τις μορφές στους αναπτυσσόμενους οργανισμούς, παίζοντας ένα μορφοποιητικό ρόλο ανάλογο με εκείνο του αρχιτεκτονικού σχεδίου στο χτίσιμο π.χ. ενός κτιρίου.
Μορφικά πεδία
Ο Sheldrake γενικεύει την έννοια αυτών των πεδίων σε «μορφικά πεδία», υπονοώντας την ύπαρξη ενός νέου, για τη σύγχρονη επιστήμη, είδους πεδίων που ευθύνονται όχι μόνο για τον προσδιορισμό της μορφής αλλά και αυτόν της συμπεριφοράς. Πρόκειται, λοιπόν για πεδία που οργανώνουν οποιοδήποτε σύστημα τόσο στη μορφή όσο και τη λειτουργία του. Κάθε σύστημα διαθέτει ένα τέτοιο πεδίο που ενώνει και συντονίζει τα διάφορα μέρη του, ώστε να δρα και να συμπεριφέρεται ως ολότητα. Έτσι, ένα σύστημα δεν είναι πια το απλό άθροισμα των μελών του αλλά κάτι παραπάνω, που γεννά μια άλλη ολοκληρωμένη οντότητα.
Συγχρόνως κάθε μέρος του συστήματος διαθέτει το δικό του μορφικό πεδίο, που αποτελεί τμήμα του συνολικού πεδίου, κομμάτι του μεγαλύτερου μορφικού πεδίου του συστήματος στο οποίο ανήκει. Έτσι, πλέκεται ένα «δίχτυ» από πεδία διαφόρων επιπέδων από το μικρότερο μόριο έως τους γαλαξίες και τα συστήματα γαλαξιών και δημιουργείται η ενότητα ολόκληρου του σύμπαντος, που υφίσταται πλέον ως ένας υπεροργανισμός. Στις θεωρίες των αρχαίων φιλοσόφων αυτό ακριβώς περιγράφεται με την έννοια της «Παγκόσμιας Ψυχής» ή της «Ψυχής του Κόσμου» (Anima Mundi).
Τα μορφικά πεδία διαπερνούν και συγχρόνως περιβάλουν τους οργανισμούς. Χαρακτηρίζονται από ένα φαινόμενο που ο Sheldrake ορίζει ως μορφικό συντονισμό. Κατά κάποιο τρόπο τα πεδία ενώνουν με αόρατους δεσμούς όλα τα μέρη που ανήκουν σ’ ένα σύστημα δημιουργώντας έτσι έναν κοινό χώρο εμπειριών και δράσεων. Κάθε μέρος του συστήματος, συμμοιραζόμενο ένα τμήμα αυτού του ενοποιημένου πεδίου του συστήματος, μπορεί και συντονίζεται με τα άλλα μέρη έχοντας «πρόσβαση» σ’ αυτό το κοινό χώρο, την κοινή δεξαμενή πληροφοριών. Έτσι, εμπλουτίζεται από τις εμπειρίες των άλλων μερών ή εμπλουτίζει την κοινή αυτή «τράπεζα» με τις δικές του εμπειρίες. Μοιάζει απόλυτα με την έννοια του συλλογικού ασυνειδήτου που εισήγαγε ο ψυχολόγος Καρλ Γιουγκ.
Έτσι, οι οργανισμοί μαθαίνουν πιο εύκολα και γρήγορα όσα οι άλλοι έχουν ήδη μάθει, αφού ήδη έχει δημιουργηθεί το σχετικό μορφικό πεδίο με το οποίο από συγγένεια συντονίζονται και επηρεάζονται. Από αυτή τη θεωρία συνάγεται η επαναστατική άποψη της κληρονομικής μνήμης της φύσης καθώς και της κληρονομικότητας των επίκτητων ιδιοτήτων, με το πέρασμα των πληροφοριών σε συγγενικούς οργανισμούς διαμέσου των μορφικών πεδίων μέσα στο χρόνο και το χώρο. Ένα ενδιαφέρον φαινόμενο γνωστό ως «Νόμος του εκατοστού πιθήκου», φαίνεται να στηρίζει ακράδαντα την παραπάνω υπόθεση του Βρετανού βιολόγου.
Εκτεταμένος νους
Επίσης με βάση αυτή τη θεωρία, ο Sheldrake αναθεωρεί το νου όπως τον γνωρίζει η σύγχρονη επιστήμη, ως εκτεταμένο νου, ο οποίος δεν περιορίζεται πια στο όργανο του εγκεφάλου. Είναι κάτι που τον διαποτίζει και τον περιβάλλει δημιουργώντας διανοητικά πεδία έξω από το υλικό σώμα. Ο νους μας μπορεί να «αγγίζει» και να επηρεάζει το εξωτερικό περιβάλλον. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ερμηνευτούν φαινόμενα όπως το κακό μάτι, η δύναμη του βλέμματος, η εμπειρία των φασματικών μελών, η τηλεπάθεια κλπ.
Για όλα τα παραπάνω ο Sheldrake προτείνει διάφορα πειράματα που μπορούν κατά τη γνώμη του να αποδείξουν την ορθότητα των υποθέσεών του και που εκθέτει με πολύ αναλυτικό τρόπο στο βιβλίο του «Τα 7 πειράματα που θα αλλάξουν τον κόσμο». Άλλα γνωστά έργα του είναι: «Η αναγέννηση της Φύσης», «Μια νέα Επιστήμη της ζωής» - το πρώτο βιβλίο του, «το καλύτερο υποψήφιο για να καεί νέο βιβλίο» σύμφωνα με συναδέλφους του επιστήμονες - «Η παρουσία του παρελθόντος», «Κατοικίδια που ξέρουν πότε επιστρέφει ο ιδιοκτήτης τους». Νέο του έργο είναι «Η αίσθηση ότι σας κοιτάζουν - και άλλες όψεις του εκτεταμένου νου». Έχει παρουσιάσει πάνω από 60 εργασίες και αρκετά αποτελέσματα πειραμάτων.
Το πιο αξιόλογο για να αναφερθεί στοιχείο όσον αφορά στο Rupert Sheldrake, είναι η προσπάθειά του σε όλο του το έργο να πείσει για την αναγκαιότητα της επιστήμης να «ανοιχτεί» σε ένα νέο τρόπο σκέψης και δράσης. Οι μέχρι τώρα οι παγιωμένοι τρόποι δεν έχουν καταφέρει να λύσουν πάμπολλα επιστημονικά ερωτήματα ή πρακτικά προβλήματα της ζωής μας. Χρειάζεται μια νέα κατεύθυνση τόσο στην πράξη όσο και τη θεωρία.
Η περαιτέρω έρευνα πάνω στις θεωρίες που προτείνει θα οδηγήσουν σε μια εντελώς νέα και πιο ολιστική αντίληψη του κόσμου και της ζωής που θα επιφέρει σημαντικές μεταβολές σε όλα τα επίπεδα, επιστημονικό, οικονομικό, κοινωνικό, οικολογικό, πολιτικό, πολιτιστικό, φιλοσοφικό, μεταφυσικό κλπ. Κυρίως οι άνθρωποι θα αρχίσουν να συνειδητοποιούν πως δεν έχουν το δικαίωμα, όπως κάνουν τώρα, να κατακτούν και να εκμεταλλεύονται τη φύση, όπως νομίζουν, με μοναδικό κριτήριο το ανθρώπινο συμφέρον, μεταχειριζόμενοι όλο τον υπόλοιπο κόσμο ως άψυχο και μηχανικό. Γενικά, ο ανθρώπινος τρόπος σκέψης θα απομακρυνθεί από την υλιστική νοοτροπία και θα πλησιάσει περισσότερο στην αυτογνωσία και τη σοφία επιτρέποντας στους ανθρώπους να ζήσουν σε αρμονία με τη Φύση και τον εαυτό τους.
Η ιστορία του εκατοστού πιθήκου
«Ο γιαπωνέζικος πίθηκος «Μακακαφουσκάτη» βρίσκεται υπό παρατήρηση εδώ και 30 χρόνια καθώς ζει στη φυσιολογική του άγρια κατάσταση. Το 1952 στο νησί Koshima, επιστήμονες προμήθευαν στους πιθήκους γλυκοπατάτες που τις έριχναν στην άμμο. Η γεύση της ωμής γλυκοπατάτας άρεσε πολύ στους πίθηκους αλλά τους ενοχλούσε Η άμμος. Μια πιθηκίνα 16 μηνών που την έλεγαν Ίμο, έλυσε το πρόβλημα πλένοντας τις πατάτες σ' ένα γειτονικό ρυάκι και έμαθε το κόλπο αυτό και στη μητέρα της. Αυτόν τον καινούργιο τρόπο τον έμαθαν και όσα πιθηκάκια έπαιζαν μαζί της και τον έμαθαν και στις μητέρες τους. Αυτή την πολιτιστική καινοτομία, την έμαθαν σταδιακά διάφοροι πίθηκοι, πράγμα που είδαν με τα ίδια τους τα μάτια οι επιστήμονες. Ανάμεσα στο 1952 και το 1958 όλοι οι νεαροί πίθηκοι έμαθαν να πλένουν τις γλυκοπατάτες που ήταν λερωμένες για να τις κάνουν πιο εύγεστες. Οι μόνοι ενήλικοι πίθηκοι που ακολούθησαν αυτή την κοινωνική πρόοδο, ήταν αυτοί που μιμήθηκαν το παιδιά τους. Όλοι οι άλλοι ενήλικες εξακολουθούσαν να τρώνε τις πατάτες λερωμένες.
Και ξαφνικά έγινε κάτι καταπληκτικό. Το φθινόπωρο του 1958 ένας ορισμένος αριθμός πιθήκων του νησιού Koshima έπλεναν τις γλυκοπατάτες τους. Είναι άγνωστος ο ακριβής αριθμός τους, αλλά ας υποθέσουμε ότι όταν ανέτειλε ο ήλιος κάπου πρωί, υπήρχαν 99 πίθηκοι στο νησί Koshima που είχαν μάθει να πλένουν τις γλυκοπατάτες τους. Κι ας υποθέσουμε ότι αργότερα εκείνο το πρωί έμαθε να πλένει τις πατάτες του και ο εκατοστός πίθηκος. Μέχρι να νυχτώσει εκείνο το βράδυ όλοι οι πίθηκοι της φυλής έπλεναν τις γλυκοπατάτες πριν τις φάνε. Αλλά προσέξτε. Το πιο εκπληκτικό πράγμα που παρατήρησαν οι επιστήμονες ήταν πως η συνήθεια να πλένουν τις πατάτες πέρασε τη θάλασσα αυτόματα. Ολόκληρες αποικίες πιθήκων σ’ άλλα νησιά και στη στεριά Τακασακιγιάμα άρχισαν να πλένουν τις πατάτες τους.
