Τα µπάνια των από κάτω
[move]Τα µπάνια των από κάτω[/move]
Οι εγκλωβισµένοι της πόλης κάνουν την ανάγκη φιλοτιµία και οι θαλάσσιες περιοχές από το Πέραµα ώς το Λαύριο γνωρίζουν κάτι από τις παλιές τους δόξες. Ας όψεται η οικονοµική κρίση.
Ηταν τέλη της δεκαετίας του 70, όταν µε την παρέα µου κολυµπούσαµε στην τοποθεσία Κακή Βίγλα της Σαλαµίνας. Σε κάποια φάση χάθηκε στη θάλασσα η χρυσή καδένα µίας φίλης. Προσφερθήκαµε, τα αγόρια, να βουτήξουµε για να τη βρούµε. Ήµουν αυτός που την είδε πρώτος να λαµπυρίζει στο βυθό της θάλασσας. Η βουτιά που επιχείρησα µου έχει µείνει αξέχαστη. Κατευθύνθηκα µε ορµή προς το σηµείο του βυθού που βρισκόταν η καδένα, περίπου τρία µέτρα βάθος, και τότε µε έκπληξη παρατήρησα το θαλάσσιο οικοσύστηµα µέσα στο οποίο κολυµπούσαµε τόση ώρα. Σπασµένα µπουκάλια, σιδερένια αντικείµενα παντού «διακοσµούσαν» το βυθό. Μα το χειρότερο ήλθε όταν, αφού άρπαξα την καδένα, πάτησα γερά στο βυθό για να τιναχτώ ψηλά. Μια γκρίζα λάσπη ρούφηξε το πόδι µου και µία αίσθηση αηδίας µε κατέκλυσε. Κατάφερα να ανέβω στην επιφάνεια. Υποσχέθηκα στον εαυτό µου ότι σε αυτές τις θάλασσες δεν θα κολυµπήσω ξανά.
Και ήταν κρίµα, γιατί εµείς οι Πειραιώτες είχαµε, σαν παιδιά, θαυµάσιες επιλογές για µπάνιο. Πειραϊκή, Βοτσαλάκια, Φάληρο, ακόµα και ο «εξωτικός» Σκαραµαγκάς της παιδικής µου ηλικίας, µέσα της δεκαετίας του ‘60, ήταν εξαιρετικοί προορισµοί.
Ο Σκαραµαγκάς! Βρίσκεται στο τελείωµα του Θριάσιου Πεδίου, µετά τον Ασπρόπυργο, και στο έµπα της Ιεράς Οδού προς την Αθήνα.
Το Θριάσιο Πεδίο ήταν ο σιτοβολώνας της αρχαίας Αθήνας, τόπος ιερός και γόνιµος. Η χούντα των δήθεν αρχαιολατρών συνταγµαταρχών ήταν που επέτρεψε τη µετατροπή της περιοχής σε ένα απέραντο διυλιστήριο. Πρόκειται, ίσως, για µία από τις µεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές της σύγχρονης ιστορίας µας.
Η µόλυνση της θάλασσας ήταν ανεπανόρθωτη, αφού ούτε ο βιολογικός καθαρισµός που έγινε µερικές δεκαετίες αργότερα έσωσε την κατάσταση. Φανταστείτε, λοιπόν, την απορία µου όταν έβλεπα για χρόνια αρκετές δεκάδες άτοµα να κολυµπούν στα νερά του.
Το πετρέλαιο κάνει καλό
Επισκέφθηκα και εγώ την «παραλία» του, πριν από λίγα χρόνια. Ήθελα να συναντήσω έναν από τους κολυµβητές για να µου πει το λόγο που εξακολουθεί να κάνει µπάνιο σε αυτά τα νερά. Ο κύριος Αντώνης ήταν προθυµότατος συνοµιλητής. Παλιός µεταφορέας στη λαχαναγορά και κάτοικος της περιοχής. «Αυτά που λένε για τη θάλασσα εδώ είναι όλα ψέµατα», µου είπε «Μια χαρά είναι τα νερά, και ειδικά µετά τον βιολογικό καθαρισµό η λάσπη που είχε η θάλασσα εξαφανίστηκε». «Μα», του λέω, «σε κοντινή απόσταση είναι αρκετά εµπορικά πλοία και να εκεί, πιο βαθιά, βλέπω µια πετρελαιοκηλίδα!»
«Άκου να σου πω», είπε µε πάθος, «το πετρέλαιο σε λογική ποσότητα δεν βλάπτει! Τις παλιές εποχές πετρελαιώνανε διάφορα αντικείµενα».
Έµεινα άναυδος. Είχε τα επιχειρήµατά του. Άβυσσος η ψυχή του αστικού κολυµβητή.
Αυτή ήταν η αντιµετώπιση που συνάντησα και σε άλλα αντίστοιχα µέρη γύρω από την Αθήνα. Στο παράλιο µέτωπο των Μεγάρων, σε µια περιοχή άκρως υποβαθµισµένη από τις αλλεπάλληλες εγκαταστάσεις διαφόρων µονάδων επεξεργασίας, στο αρχαίο λιµάνι της Σαλαµίνας µε τη λειτουργία ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης, στο Λαύριο, την Ελευσίνα και αλλού.
Όλοι τόποι µε σηµαντική ιστορία, που σήµερα σαπίζουν χτυπηµένοι από τη λογική της ασύδοτης «ανάπτυξης» των τελευταίων εξήντα ετών. Κρατική αδιαφορία, έλλειψη σχεδιασµού και οραµάτων και, κυρίως, λογική βολέµατος των επιτήδειων αετονύχηδων «επενδυτών» σε βάρος της υγείας των ντόπιων πληθυσµών.
Η γηραιά κυρία Μαρία, στην παραλία που βρίσκεται απέναντι από τη νησίδα Ρεβυθούσα στα Μέγαρα ήταν αποστοµωτική: «Παιδί µου, εµείς εδώ κολυµπάµε από µικροί. Αυτά τα µέρη ξέρουµε και δεν τα αλλάζουµε».
Τα τελευταία χρόνια και µε το βάθεµα της οικονοµικής κρίσης, το θαλάσσιο µέτωπο των Αθηνών έδωσε µια κάποια λύση στα «µπάνια του λαού». Πριν από µερικά χρόνια, τα νερά αυτά τα καταδεχόντουσαν κυρίως οικονοµικοί µετανάστες. Τώρα, οι εγκλωβισµένοι των πόλεων κάνουν την ανάγκη φιλοτιµία και οι θαλάσσιες περιοχές από το Πέραµα µέχρι το Λαύριο γνωρίζουν κάτι από τις παλιές τους δόξες. Και όπως τα µαγαζιά µε τους πιτόγυρους έχουν εξαπλωθεί παντού, προσφέροντας φθηνή, άλλα, σε πολλές περιπτώσεις, αµφίβολης θρεπτικής αξίας τροφή, έτσι και οι παραλίες καθαρίστηκαν από τα σκουπίδια, σουλουπώθηκαν και υποδέχονται τους χιλιάδες επισκέπτες τους, για να βουτήξουν σε νερά αµφίβολης καθαρότητας.
Μια ζωή κοινωνική
Όµως, και µόνο η παρουσία του κόσµου στην παραλία έχει ευεργετικές ιδιότητες. Τονώνει την ψυχολογία, «καθαρίζει» το µυαλό και το σώµα, διώχνει µακριά τις αρνητικές σκέψεις από τα συσσωρευµένα προβλήµατα. Φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά. Διαισθάνοµαι ότι αυτή την κοινωνική επαφή είναι που, κυρίως, έχουµε ανάγκη να ξαναχτίσουµε. Και, φυσικά, να καλύψουµε την πάγια ανάγκη του ανθρώπου για επαφή µε τη φύση.
Πέρυσι το καλοκαίρι, επιβιβάστηκα στη µυθική λεωφορειακή γραµµή 140, που συνδέει το Πολύγωνο, κάπου στα βόρεια της Αθήνας, µε την παραλία της Γλυφάδας. Μπήκα στη στάση της οδού Κατεχάκη µε κατεύθυνση τη Γλυφάδα. Μέσα ήταν ήδη µια µεγάλη παρέα εικοσάχρονων, ετοιµοπόλεµων να βουτήξουν στο νερό, που έδιναν στο λεωφορείο µια ατµόσφαιρα Χαβάης. Μετά από µια ατελείωτη διαδροµή στις αλλεπάλληλες συνοικίες της νοτιοανατολικής Αθήνας, καταφέραµε να φτάσουµε στη Γλυφάδα.
Η ωραία της παρέας, την ώρα που αποβιβαζόµασταν, δεν άντεξε και το πέταξε: «Τι να µας πει και το µπάνιο στη θάλασσα; Σαν τα τρία µπάνια που κάναµε ήδη στο λεωφορείο δεν έχει!».
Άβυσσος η ψυχή του αστικού κολυµβητή.
