Ένα μικρό λεξικο με γλωσσικές "ασχήμιες" τίς οποίες, εγγράμματοι και μη, χρησιμοποιούν σε κοινωνικά δίκτυα, ως σχόλια σε δημοσιεύματα ενημερωτικών ιστοτόπων κλπ.
[Έχω επισημάνει μερικά τέτοια συχνα λάθη πιο πίσω: σελ. 3, απάντηση #35]
ΑΙΟΛΟΣ: Ο Αίολος είχε ένα μόνον ασκό, όπου είχε φυλακίσει όλους τους ανέμους. Μην τού φορτώνετε λοιπόν πολλά ασκιά και μη λέτε «άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου»!
ΑΜΕΣΩΣ: Το λάθος αυτό νομιμοποιήθηκε και κατοχυρώθηκε στη γλώσσα μας! Το χρονικό επίρρημα αμέσως έχει αντικατασταθεί από το «άμεσα», που σημαίνει όμως «κατ’ ευθείαν». Άλλο το «αντέδρασε αμέσως» κι άλλο το «απευθύνθηκε άμεσα στον διοικητή». Το ίδιο συμβαίνει και με τα επιρρήματα «απλώς» και «πιθανόν», που έχουν αντικατασταθεί από τα επίθετα «απλά» και «πιθανά».
ΑΡΑ: Το "άρα" είναι συμπερασματικό: Βρέχει, άρα πρέπει να πάρω ομπρέλα.
Το "
άραγε" είναι ερωτηματικό: Θα μπορέσει άραγε να πετύχει;
ΑΡΧΗ: Όταν θέλουμε να πούμε «κατά πρώτον», λέμε «κατ’αρχάς». Το λανθασμένο εν προκειμένω «
κατ’αρχήν» σημαίνει «συμφωνώ κατά βάση». Στη Βουλή π.χ. ένας νόμος ψηφίζεται πρώτα «κατ’αρχήν» και μετά κατ'άρθρο.
ΔΙΑΔΙΔΩ: Στο τρίτο ενικό πρόσωπο (αυτός), η κατάληξη του ρήματος γράφεται με «ΑΙ». «Η είδηση διαδίδετΑΙ». Στο δεύτερο πληθυντικό (εσείς), η κατάληξη του ρήματος είναι «Ε». «Μη διαδίδετΕ ψευδείς ειδήσεις».
ΤΑ ΔΙΑΛΥΤΙΚΑ: Τα διαλυτικά μπαίνουν μόνον, όταν υπάρχει δίφθογγος! Το «ΩΙ» και το «ΙΙ» δεν είναι δίφθογγοι. Επομένως το σωστό είναι «πρωί» και «εποποιία», χωρίς διαλυτικά. Διαλυτικά επίσης δεν μπαίνουν, όταν τονίζεται το πρώτο γράμμα της διφθόγγου. Μαΐου λοιπόν, αλλά Μάιος, χωρίς διαλυτικά.
ΠΕΡΙ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ: Τα εθνικά ουσιαστικά γράφονται με ΚΕΦΑΛΑΙΟ το πρώτο γράμμα: Έλληνας, Άγγλος, Γερμανός, Ρωσίδα κλπ. Αντίθετα, τα εθνικά επίθετα γράφονται με ΠΕΖΟ το πρώτο γράμμα: ελληνικός πολιτισμός, αγγλική ευγένεια, γερμανική πειθαρχία.
ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ: Κυρίως σε διαφημίσεις, βλέπω συχνά το «εισΗτήριο», αντί του σωστού «εισΙτήριο». Ετσι, το ορθό στα καθ'ημάς ειναι "πλήρωσα το εισιτήριο (20€) στην υπηρεσία και πέρασα στο δωμάτιο". ;)
ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ: ΚαταχωρΙζω σημαίνει αρχειοθετώ, εγγράφω σε κατάλογο, σε προϋπολογισμό κ.λπ. Αντίθετα ΚΑΤΑΧΩΡΩ σημαίνει δημοσιεύω, όπως π.χ. «διαφημιστική» καταχώρηση.
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟ: Στις φλέβες μας δεν κυκλοφορούν… αυτοκίνητα! Το σωστό για το αίμα μας είναι ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ και για την κίνηση στους δρόμους ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟ.
ΚΥΡΙΟΙ: Γράφουν κάποιοι (ή/και λένε): οι «κύριοι κύριοι» ή «οι κ.κ.». Πόσοι είναι πια αυτοί οι κύριοι; Σολοικισμός, του οποίου την προέλευση δεν γνωρίζω. Το σωστό είναι απλώς «οι κύριοι».
ΛΟΙΔΟΡΩ: Όποιος θέλει να λοιδορήσει κάποιον/α, ας το κάνει ορθογραφημένα, για να μη βρεθεί λοιδορούμενος για τα ελληνικά του! Όχι «λιδωρία» ή «λοιδωρία». Το ρήμα είναι «λοιδορώ» και το ουσιαστικό «λοιδορία».
ΠΑΡΩΝ: Ο «Χ» έδωσε το παρόν στην εκδήλωση. Ούτε το παρόν ούτε το μέλλον έδωσε!... Το σωστό είναι «έδωσε το «παρών».
ΠΑΡΕΙΣΦΡΕΩ: Επειδή στον αόριστο το ρήμα είναι «παρεισέφρΗσα», πολλοί παρασύρονται και γράφουν τον ενεστώτα ως «παρεισφρΗω» ή «παρεισφρΥω». Το σωστό είναι «παρεισφρΕω».
ΠΟΛΛΗ- ΠΟΛΥ: Επειδή πολλή αγάπη πέφτει στο F/b & tw –και όχι μόνον- ας μην την... κακομεταχειριζόμαστε! "Σ'αγαπάω πολύ" (επίρρημα) - "Με πολλή αγάπη" (επίθετο).
ΠΟΡΕΙΑ: Η πορεία γράφεται με "ει", αλλά πρωτοπορία, η πεζοπορία κι η αργοπορία γράφονται με "ι".
ΣΑΤΙΡΑ: Άλλο ο «ΣάτΥρος» και άλλο η «σάτΙρα, το σατΙρικό κείμενο κ.λπ». Το πρώτο γράφεται με «Υ», τα δεύτερα με «Ι».
ΣΥΜΜΕΤΕΧΩ: Οι σωστοί τύποι στον μέλλοντα είναι: Θα «συμμετάσχω» ή θα «συμμεθέξω» - Θα «παράσχω» ή θα «παρέξω». Είναι και οι δύο τύποι σωστοί, αλλά οι δεύτεροι είναι εξεζητημένοι.
ΣΤΥΛΟΣ: Άλλο στύλος κι άλλο στήλη. Δεν είναι λοιπόν οι «στήλες», αλλά οι «στύλοι του Ολυμπίου Διός». To ορθό: "ο μεταλλικός στύλος στο σαλόνι του οίκου"
ΤΕΚΤΑΙΝΟΜΕΝΑ: «Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τα ΤΕΚΤΑΙΝΟΜΕΝΑ στον καλλιτεχνικό χώρο»! Το ρήμα «τεκταίνεται» (μόνο στον ενεστώτα) σημαίνει μεθόδευση μέσω σχεδίου, συνήθως δόλιου! Το σωστό είναι τα «συμβαίνοντα», τα «όσα γίνονται», τα «γεγονότα» κλπ.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΩ: Άλλο κάνω κάποιον μεταφορικά αθάνατο, φωτογραφίζοντάς τον (απΑθανατίζω) κι άλλο τον... αποσκοτώνω! (απΟθανατίζω).
ΓΙΑ ΤΙΣ ΩΡΕΣ: Αν δεν το ξέρουν κάποιοι, η μία δεν είναι... πολλές ώρες! Άρα, δεν λέμε και δεν γράφουμε... ΣΤΙΣ 1 η ώρα, αλλά ΣΤΗ 1 η ώρα!
ΩΡΙΜΑΖΩ: Η ωρίμαΝση δεν έρχεται πάντα με τη μεγέΝθυνση της ηλικίας! Θα μπορούσε, αν έλειπαν τα δύο λανθασμένα «Ν». Τα ρήματα είναι «ωριμάζω» και «μεγεθύνω» και τα εξ αυτών ουσιαστικά είναι: «ωρίμαση» και «μεγέθυνση»!
