Αποσπάσματα από μια συνέντευξη του εξελικτικού βιολόγου
Rob Wallace, συγγραφέα του βιβλίου [tt]Big Farms Make Big Flu: Dispatches on Influenza, Agribusiness and the Nature of Science[/tt], στο περιοδικό Marx21. Όποτε ο Wallace αναφέρεται στον αγροτικό τομέα, δεν συμπεριλαμβάνει μόνο τη γεωργία αλλά και την κτηνοτροφία.
[...]
Rob Wallace:
Ο πραγματικός κίνδυνος κάθε νέας έξαρσης είναι η αποτυχία, ή για να το θέσουμε καλύτερα, η βολική άρνηση, ν’ αντιληφθούμε ότι ο Covid-19 κι ο κάθε Covid-19 δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο γεγονός. Τα αυξανόμενα κρούσματα ιών συνδέονται στενά με την παραγωγή τροφίμων και την κερδοφορία των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Οποιοσδήποτε θέλει να κατανοήσει το γιατί οι ιοί γίνονται όλο και περισσότερο επικίνδυνοι πρέπει να ερευνήσει το βιομηχανικό μοντέλο της γεωργίας και, πιο συγκεκριμένα, της ζωικής παραγωγής. Επί του παρόντος, ελάχιστες κυβερνήσεις κι ελάχιστοι επιστήμονες είναι έτοιμοι να κάνουν κάτι τέτοιο. Μάλλον το αντίθετο. Όταν εμφανίζονται νέες εξάρσεις, οι κυβερνήσεις, τα μήντια, ακόμη και το μεγαλύτερο μέρος του ιατρικού κατεστημένου, εστιάζουν σε τέτοιο βαθμό σε κάθε μεμονωμένη έκτακτη ανάγκη που παραμελούν τις δομικές αιτίες που οδηγούν ξαφνικά πολλαπλά παθογόνα, το ένα μετά το άλλο, στο παγκόσμιο προσκήνιο.
Marx21: Ποιος ευθύνεται γι’ αυτό;
Rob Wallace:
Θα έλεγα η βιομηχανοποιημένη καλλιέργεια, αλλά υπάρχει και μια ευρύτερη σκοπιά. Το κεφάλαιο διαπράττει παγκοσμίως αρπαγές γης ακόμη και στο τελευταίο παρθένο δάσος κι απ’ τον τελευταίο μικρογαιοκτήμονα. Οι επενδύσεις αυτές οδηγούν στην αποψίλωση των δασών κι η ανάπτυξη οδηγεί στην ανάδυση ασθενειών. Η λειτουργική βιοποικιλότητα και συνθετότητα που εκπροσωπούν αυτές οι τεράστιες εκτάσεις γης ανακατευθύνονται μ’ έναν τέτοιο τρόπο που προηγουμένως απομονωμένα παθογόνα κατακλύζουν τα κοπάδια ζώων που εκτρέφονται κι ύστερα μεταβαίνουν στις ανθρώπινες κοινότητες. Εν ολίγοις, τα κέντρα του κεφαλαίου, όπως το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη και το Χονγκ Κονγκ θα πρέπει να θεωρηθούν τα κύρια λοιμώδη επίκεντρα.
[...]
Marx21: Ποιος είναι ο ρόλος των πολυεθνικών εταιρειών σ’ αυτή τη διαδικασία;
Rob Wallace:
Ο πλανήτης Γη είναι σήμερα σε μεγάλο βαθμό ο πλανήτης Καλλιέργεια, τόσο από άποψη βιομάζας όσο κι από άποψη της έκτασης γης που χρησιμοποιείται. Η γεωργία στοχεύει να στριμώξει την αγορά τροφίμων. Σχεδόν το σύνολο του νεοφιλελεύθερου εγχειρήματος είναι οργανωμένο γύρω απ’ τη στήριξη προσπαθειών εταιρειών βασισμένων στις πιο ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες να κλέψουν τη γη και τους πόρους των πιο αδύναμων χωρών. Ως αποτέλεσμα, πολλά απ’ αυτά τα νέα παθογόνα που πριν βρίσκονταν υπό έλεγχο απ’ τα δασικά οικοσυστήματα τώρα απελευθερώνονται, απειλώντας το σύνολο του πλανήτη.
Marx21: Ποιες οι επιδράσεις των παραγωγικών μεθόδων της γεωργίας σ’ αυτό;
Rob Wallace:
Η ηγούμενη απ’ το κεφάλαιο γεωργία που αντικαθιστά τις περισσότερο φυσικές οικολογίες προσφέρει τα ακριβή μέσα με τα οποία τα παθογόνα μπορούν να εξελιχθούν στους πιο λοιμώδεις και μολυσματικούς φαινότυπους. Δεν θα μπορούσε να σχεδιαστεί ένα καλύτερο σύστημα για την εκτροφή θανατηφόρων ασθενειών.
Marx21: Πως συμβαίνει αυτό;
Rob Wallace:
Η εκτροφή γενετικών μονοκαλλιεργειών οικόσιτων ζώων απομακρύνει οποιοδήποτε «αντιπυρική ζώνη» ανοσίας είναι διαθέσιμη για την επιβράδυνση της μετάδοσης. Οι πληθυσμοί μεγαλύτερου μεγέθους και πυκνότητας διευκολύνουν μεγαλύτερα ποσοστά μετάδοσης. Τέτοιες συνθήκες συνωστισμού μειώνουν την ανοσολογική απόκριση. Η υψηλή παραγωγικότητα, αναπόσπαστο στοιχείο οποιασδήποτε βιομηχανικής παραγωγής, προσφέρει μια συνεχώς ανανεωμένη προσφορά ευπαθών, οι οποίοι αποτελούν το καύσιμο για την εξέλιξη της λοιμογόνου ικανότητας. Με άλλα λόγια, οι αγροεπιχειρήσεις εστιάζουν σε τέτοιον βαθμό στα κέρδη που το ρίσκο ενός ιού που ίσως σκοτώσει ένα δισεκατομμύριο ανθρώπων αντιμετωπίζεται ως ένα ρίσκο που αξίζει να παρθεί.
Marx21: Τι!;
Rob Wallace:
Οι εταιρείες αυτές μπορούν απλώς να μετακυλίσουν το κόστος των επιδημιολογικών τους κινδύνων σ’ όλους τους υπόλοιπους. Από τα ίδια τα ζώα στους καταναλωτές, τους εργάτες γης, τα τοπικά οικοσυστήματα και τις περιφερειακές ή εθνικές κυβερνήσεις. Οι ζημίες είναι τόσο εκτατικές που αν το κόστος αυτό επέστρεφε πίσω στον οικονομικό ισολογισμό των εταιρειών αυτών, οι αγροεπιχειρήσεις όπως τις γνωρίζουμε θα κατέρρεαν για πάντα. Καμία απ’ αυτές τις εταιρείες δεν μπορεί να σηκώσει το κόστος της ζημίας που επιβάλλει.
Marx21: Πολλά μήντια ισχυρίζονται ότι το σημείο αφετηρίας του κορωνοϊού ήταν μια «αγορά εξωτικών τροφίμων» στο Ουχάν. Αληθεύει αυτό;
Rob Wallace:
Και ναι και όχι. Υπάρχουν χωρικά στοιχεία που στηρίζουν αυτή την άποψη. Συγκεκριμένα, ανίχνευση της μετάδοσης του κορωνοϊού που τον ιχνηλατεί πίσω στην Αγορά Χονδρεμπόριου Θαλλασινών της Χουνάν, όπου πωλούνταν άγρια ζώα. Τα περιβαλλοντικά δείγματα πράγματι φαίνεται να υποδεικνύουν τη δυτική άκρη της αγοράς αυτής όπου κρατούταν άγρια ζώα. Όμως, μέχρι πόσο πίσω πρέπει να εξερευνήσουμε αυτή την αλυσίδα; Ποιο υπήρξε πραγματικά το σημείο-μηδέν; Η εστίαση στην αγορά παραμελεί τις καταβολές των αγροεπιχειρήσεων «άγριας φύσης» στην ενδοχώρα και την αυξανόμενη κεφαλαιοποίησή της. Παγκοσμίως, και στην Κίνα, τα τρόφιμα «άγριας φύσης» όλο και περισσότερο επισημοποιούνται ως ένας ιδιαίτερος οικονομικός τομέας. Όμως, η σχέση του με τον βιομηχανικό αγροτικό τομέα πηγαίνει πέρα απ’ ότι απλώς μοιράζονται τους ίδιους σάκους με χρήματα. Καθώς η βιομηχανική παραγωγή -χοιρινά, πουλερικά, κλπ- επεκτείνεται στα παρθένα δάση, ασκεί πίεση στους επενδυτές τροφίμων «άγριας φύσης» να πάνε πιο βαθιά στο δάσος για να βρουν πληθυσμούς ως πόρους, αυξάνοντας έτσι την αλληλεπίδραση με νέα παθογόνα, συνεπώς και τη διάδοσή τους, συμπεριλαμβανομένου του Covid-19.
Όλη η συνέντευξη εδώ:
:S
