Στο fb ο Διανέλος Γεωργούδης (αναλυτής του Τζήμερου), ξεφτιλίζει τον John Ιωαννίδη καθηγητή στο Stanford, ακαδημαϊκό και ειδικό επιδημιολόγο.
Περίληψη (αποσπάσματα):
17 Μαρτίου 2020
Η πανδημία σε πλήρη παγκόσμια εξέλιξη, ο αριθμός των θανάτων διπλασιάζεται κάθε τρεις μέρες, στην ΕΕ 3.000 θάνατοι.
Ο Ιωαννίδης δημοσιεύει άρθρο στις ΗΠΑ. Ασκεί κριτική στις κυβερνήσεις που παίρνουν δραστικά μέτρα όταν τα δεδομένα είναι “τελείως αναξιόπιστα” (utterly unreliable). Προτείνει ότι μια τέτοια αντιμετώπιση της επιδημίας μπορεί να εξελιχθεί στο “φιάσκο του αιώνα”.
Συγκρίνει επανειλημμένα τον νέο κορονοϊό με την εποχική γρίπη, αναφέροντας μάλιστα σωρεία αριθμών και επιχειρημάτων.
Εμμέσως προτείνει ότι στις ΗΠΑ μπορεί τελικά να υπάρξουν 10.000 θάνατοι λόγω της νέας ασθένειας, κάτι που είναι ασήμαντο δίπλα στον αριθμό θανάτων εποχικής γρίπης. Ρωτάει αν είναι ρεαλιστικό οι 68 θάνατοι που υπήρχαν τότε στις ΗΠΑ να αυξηθούν εκθετικά στους 680 και 6800 και 68000 και 680000 - ή μήπως τέτοιες προβλέψεις αφορούν την “επιστημονική φαντασία”.
Το άρθρο του εντυπωσιάζει, αναπαράγεται ευρέως, προσκαλείται σε συνεντεύξεις στην τηλεόραση τόσο σε αγγλόφωνα όσο και σε ελληνόφωνα μέσα.
9 Απριλίου 2020
Οι θάνατοι στην ΕΕ έχουν ξεπεράσει τους 56.000 αλλά στις ΗΠΑ δεν έχουν φτάσει στους 1.000.
Ένας από τους γνωστότερους δημοσιογράφους των ΗΠΑ σε μια από τις γνωστότερες εφημερίδες (ο Fareed Zakaria της Washington Post) δημοσιεύει άρθρο όπου μεταξύ άλλων αναφέρει ότι σύμφωνα με συζήτηση του είχε με τον Ιωαννίδη η θνητότητα (fatality rate) του νέου ιού είναι παραπλήσια της εποχικής γρίπης, ότι τα δεδομένα από την Ισλανδία και τη Δανία που έχουν κάνει τα περισσότερα τυχαία τεστ δείχνουν το ίδιο, και ότι αν έπρεπε να κάνει μια “ενημερωμένη εκτίμηση” (informed estimate) θα έλεγε ότι η νέα ασθένεια του covid19 θα προκαλούσε λιγότερους από 40.000 θανάτους αυτή τη σεζόν στις ΗΠΑ.
14 Απριλίου 2020
Προδημοσιεύεται μελέτη 17 επιστημόνων του Stanford περιλαμβανομένου του Ιωαννίδη.
Αποτέλεσμα της μελέτης είναι ότι η αληθινή θνητότητα του νέου κορονοϊού είναι μεταξύ 0,12% και 0,2%, δηλαδή κοντά στην θνητότητα της εποχικής γρίπης που υπολογίζεται είναι περί το 0,1%.
Η μελέτη βασίστηκε σε στατιστική έρευνα αντισωμάτων που έκαναν στην Santa Barbara (μια πόλη 90.000 κατοίκων στην Καλιφόρνια με μικρή έκθεση στην επιδημία) και από την οποία έρευνα προκύπτει ότι ο αληθινός αριθμός κρουσμάτων του covid19 σε αυτή την περιοχή είναι μεταξύ από 50 και 80 φορές μεγαλύτερος του αριθμού των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων που δημοσιεύεται στις επίσημες στατιστικές. Άρα η μελέτη κατέληξε ότι η αληθινή θνητότητα του νέου ιού είναι πολύ μικρότερη από αυτή που προκύπτει από την απλή διαίρεση επιβεβαιωμένων θανάτων διά των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων (τα οποία είναι πολύ λιγότερα από τα αληθινά).
20 Απριλίου 2020
Ο Ιωαννίδης διαψεύδεται για την πρόβλεψή του που έκανε στις 9 Απριλίου για 40.000 θανάτους αυτή τη σεζόν στις ΗΠΑ, αφού στις 20/4 οι ΗΠΑ είχαν 42.000 επιβεβαιωμένους θανάτους. Και είναι πιθανό ο αληθινός αριθμός θανάτων να είναι σημαντικά υψηλότερος από τον επίσημο.
Άλλοι επιστήμονες προβλέπουν ότι ο συνολικός αριθμός θανάτων στις ΗΠΑ λόγω της πανδημίας μάλλον δεν θα είναι μικρότερος των 200.000.
28 Απριλίου 2020
Διαπιστώνονται τα σοβαρά μεθοδολογικά λάθη στην μελέτη του Stanford που συνυπέγραψε και συνεχίζει να υπερασπίζεται ο Ιωαννίδης:
1. Το πρώτο μεθοδολογικό πρόβλημα αφορά την πιθανότητα θετικών σφαλμάτων που τεστ που χρησιμοποιήθηκε για να ανιχνευθεί το μικρό ποσοστό του πληθυσμού που είχε αντισώματα μεταξύ 3.000 ανθρώπων που έκαναν το τεστ. Αυτά είναι περίπλοκα τεστ που πάντα μπορούν να παράξουν μερικά εσφαλμένα αποτελέσματα, Θετικά σφάλματα ονομάζονται εκείνα όπου το τεστ βγαίνει θετικό στην ύπαρξη αντισωμάτων όταν στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Οι μετρήσεις της μελέτης Ιωαννίδη βρήκαν ότι περίπου το 3% αυτών που έκαναν το τεστ είχαν αντισώματα. Όμως αν ένα τεστ παράγει 3% θετικά σφάλματα ακόμα και κανείς στους 3.000 να έχει αντισώματα και πάλι θα προκύψουν 3% θετικά αποτελέσματα. Είναι δύσκολο να ξέρουμε ακριβώς το ποσοστό θετικών σφαλμάτων που παράγουν τα τεστ αντισωμάτων αν και για τα περισσότερα υπολογίζεται ότι μεταξύ του 1% και του 5%. Σε ένα τεστ που μετράει μόνο 3% θετικά αποτελέσματα ακόμα και 1% πιθανότητα θετικού σφάλματος αλλάζει σημαντικά τους λογαριασμούς. Γι’ αυτό έγινε η παρατήρηση ότι σημαντικό μέρος του αποτελέσματα της μελέτης του Stanford μπορεί να είναι στατιστικός θόρυβος χωρίς επιστημονική αξία. Άλλοι, κάπως άδικα, παρατήρησαν ότι αν η αληθινή θνητότητα του ιού είναι μόνο 0,12% όπως πιθανολογεί η μελέτη, τότε δεδομένου του αριθμού θανάτων στην πόλη της Νέας Υόρκης ο αριθμός των κρουσμάτων σε αυτή την πόλη πρέπει να είναι 12,5 εκατομμύρια που είναι σημαντικά μεγαλύτερος από τον συνολικό της πληθυσμό.
2. Ένα δεύτερο μεθοδολογικό πρόβλημα είναι ότι για να εντοπιστούν τα 3.000 άτομα που θα έκαναν το τεστ αντισωμάτων έβαλαν διαφημίσεις σε σελίδες του facebook όπου γινόταν συζήτηση με θέμα "είχα κάτι περίεργα συμπτώματα, μήπως έχω περάσει το covid19;". Αλλά φυσικά σε μια τέτοια ομάδα είναι πολύ πιο πιθανό να ενδιαφερθούν να κάνουν το τεστ πολλοί που πράγματι αρρώστησαν από covid19 και άρα θα έχουν αντισώματα. Το περίεργο είναι ότι η μελέτη αναφέρει με αυτή την μεθοδολογική αδυναμία, αλλά μετά συνεχίζει την ανάλυση λες και δεν είναι σοβαρή.
Τα επάνω λάθη είναι τόσο χοντρά και προφανή που προκαλούν ερωτηματικά πως είναι δυνατόν να έγιναν σε μια επιστημονική μελέτη του Stanford.
Υπάρχει η πιθανότητα κουτοπονηριάς του Ιωαννίδη που επιθυμούσε η μελέτη να βγάλει το αποτέλεσμα που επιβεβαιώνει τις δικές του αρχικές εκτιμήσεις ως προς το ότι η θνητότητα του νέου ιού είναι παραπλήσια της εποχικής γρίπης.
Άλλη πιθανότητα είναι ο Ιωαννίδης να είχε παθιαστεί τόσο πολύ που έκανε αυτά τα λάθη υποσυνείδητα. Αλλά και πάλι είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς γιατί όλοι οι άλλοι επιστήμονες του Stanford που υπογράφουν την μελέτη δεν αξιολόγησαν επαρκώς αυτά τα σοβαρά προβλήματα.
Ίσως τυφλώθηκαν από τον ενθουσιασμό ότι είχαν ανακαλύψει ότι έκαναν λάθος όλοι οι άλλοι επιστήμονες που μιλούσαν για πολύ υψηλότερη θνητότητα.
Ή ίσως, ποιος ξέρει, έκαναν τα τραβά μάτια επιθυμώντας το όνομά τους να αναφέρεται ως συγγραφέας μιας μελέτης του Stanford.
3. Το ότι η αληθινή θνητότητα είναι η διαίρεση του αληθινού αριθμού θανάτων δια του αληθινού αριθμού κρουσμάτων προτείνει μια τρίτη αδυναμία: Η μελέτη βασίζεται σε μετρήσεις σχεδιασμένες να διορθώσουν τον επίσημο αριθμό κρουσμάτων χωρίς την παράλληλη προσπάθεια να διορθωθεί και ο αληθινός αριθμός θανάτων.
Τέλος, ένα γενικό πρόβλημα είναι ότι τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης αντικρούουν αποτελέσματα άλλων μελετών που υπολογίζουν ότι η αληθινή θνητότητα του ιού είναι πολύ υψηλότερη του 0,12%-0.2%. Όπως μελέτη που που στις 30 Μαρτίου δημοσιεύθηκε στο Lancet (βασισμένη σε ασφαλείς μετρήσεις εξονυχιστικών ελέγχων στον πληθυσμού ταξιδιωτών που γύριζαν από την Κίνα) και για την οποία δεν γνωρίζω κάποια κριτική, και μεταγενέστερη μελέτη που υπολόγισε ότι ανάλογα με την πληθυσμιακή πυραμίδα κάθε χώρας η αληθινή θνητότητα του νέου ιού είναι μεταξύ του 0,3% και 1,4% (μεταξύ 1,1% και 1,4% για τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης και περίπου 1% για τις ΗΠΑ). [21]. Και πράγματι κανείς στον κόσμο δεν υπολόγισε τις πολύ χαμηλές θνητότητες της μελέτης του Stanford. Άρα υπήρχαν σοβαρές αντεδείξεις, και όμως έτρεξε ο Ιωαννίδης να διαφημίσει σε συνεντεύξεις ότι ο νέος κορονοϊός έχει παραπλήσια θνητότητα της εποχικής γρίπης και άρα “δεν πρέπει να τον φοβόμαστε”.[22] Δυστυχώς και αυτή η νέα και σοβαροφανή μελέτη αναπαράχθηκε και από σοβαρά ΜΜΕ, καθώς ακόμα και ένας υπεύθυνος δημοσιογράφος βλέπει μια επιστημονική μελέτη στου Stanford με 20 υπογραφές και υποθέτει ότι πρέπει να είναι αξιόπιστη.