Τι είναι η Κρυοθεραπεία;
Η Κρυοθεραπεία, που επίσης ονομάζεται κρυοχειρουργική, κρυοπηξία (cryoablation) ή στοχευόμενη θεραπεία κρυοπηξίας αναφέρεται στη χρήση υπερβολικού ψύχους για την καταστροφή του παθολογικού ιστού, συμπεριλαμβάνοντας τα καρκινικά κύτταρα.
Ποιές είναι ορισμένες συνήθεις χρήσεις της τεχνικής;
Από τη δεκαετία του 1960, η κρυοπηξία χρησιμοποιήθηκε για την καταστροφή δερματικών όγκων, προκαρκινικών δερματικών σπίλων, οζιδίων, ακροχορδόνων ή δυσειδών πανάδων. Επίσης χρησιμοποιήθηκε για την καταστροφή του ρετινοβλαστώματος, καρκίνου του αμφιβληστροειδούς της παιδικής ηλικίας. Με τη βελτίωση των απεικονιστικών τεχνικών και την εξέλιξη συσκευών για τον καλύτερο έλεγχο των ακραίων θερμοκρασιών, οι ιατροί άρχισαν να χρησιμοποιούν την κρυοπηξία για την αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, του ήπατος και του τραχήλου της μήτρας ειδικότερα εάν δεν ήταν δυνατή η διενέργεια χειρουργικής επέμβασης. Διενεργείται έρευνα για να προσδιοριστεί η αποτελεσματικότητα της τεχνικής σε όγκους των οστών, του εγκεφάλου, του νεφρού, του πνεύμονα και της σπονδυλικής στήλης. Οι ερευνητές επίσης εκτιμούν τη χρησιμότητα της τεχνικής για την κατάψυξη και τη συρρίκνωση καλοήθων μορφωμάτων του μαστού, που ονομάζονται ινοαδενώματα.
Ορισμένοι επαγγελματίες υγείας, ειδικότερα όσοι ειδικεύονται στην αθλητιατρική, χρησιμοποιούν τον όρο κρυοθεραπεία για να αναφερθούν στη χρήση ψύχους σε μύες και αρθρώσεις που παρουσιάζουν άλγος η κόπωση έπειτα από την φυσική άσκηση. Ωστόσο, αυτό δεν συσχετίζεται με την ακτινολογικά βασισμένη τεχνική που περιγράφεται εδώ.
Πως θα πρέπει να προετοιμαστώ για την κρυοθεραπεία;
Πως είναι ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται;
Η κρυοθεραπεία διενεργείται χρησιμοποιώντας συσκευή κρυοπηξίας, λεπτή συσκευή που μοιάζει με ράβδο η οποία φέρει λαβή ή σκανδάλη ή φέρει σειρά μικρών βελόνων οι οποίες συνδέονται με πηγή αζώτου ή αργού, το οποίο καταψύχει το άκρο της συσκευής. Οι περισσότερες συσκευές κρυοπηξίας χρησιμοποιούν αέριο αργό και είναι εγκεκριμένες από την U.S Food and Drug Administration (FDA) για γενική ουρολογική και ογκολογική χρήση. Η συσκευή τοποθετείται στην κατάλληλη θέση υπό απεικονιστική καθοδήγηση και καθώς οι εσωτερικοί ιστοί ψύχονται, ο ιατρός αποφεύγει να καταστρέψει υγιή ιστό παρακολουθώντας την κίνηση του άκρου της συσκευής με υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία και προβολή των εικόνων σε οθόνη παρόμοια με την οθόνη της τηλεόρασης.
Με ποιόν τρόπο δρα η μέθοδος;
Ο ζωντανός ιστός, είτε είναι υγιής είτε έχει προσβληθεί από νόσο, δεν μπορεί να αντέξει το υπερβολικό ψύχος και καταστρέφεται από:
• Πάγο εντός του κυττάρου. Περίπου στους -40 °C (-40 °F) ή σε χαμηλότερη θερμοκρασία, αρχίζουν να δημιουργούνται ενδοκυττάριοι κρύσταλλοι πάγου που θα καταστρέψουν σχεδόν κάθε κύτταρο.
• Καταστροφή του κυττάρου από διόγκωση ή συρρίκνωση. Εάν δημιουργηθεί πάγος μόνο στο εξωτερικό του κυττάρου, η ώσμωση -η μετακίνηση διαλύματος διαμέσου της κυτταρικής μεμβράνης- προκαλεί τη συρρίκνωση του κυττάρου καθώς μετακινείται νερό για να αντικατασταθεί εκείνο που έχει μετατραπεί σε πάγο. Στη συνέχεια, καθώς η περιοχή τήκεται, νερό μετακινείται στο εσωτερικό του συρρικνωμένου κυττάρου και προκαλεί τη διάσπαση του. Για τον λόγο αυτό, η κρυοπηξία συνήθως διενεργείται κατά στάδια στα οποία οι όγκοι ψύχονται και τήκονται κατ’ επανάληψη.
• Αποκοπή της αιματικής παροχής. Τα κύτταρα πεθαίνουν όταν η παροχή αίματος προς αυτά διακόπτεται από τη δημιουργία πάγου εντός των μικρών αιμοφόρων αγγείων του όγκου, προκαλώντας τη θρόμβωσή τους. Καθώς ο μέσος χρόνος πήξης του αίματος είναι περίπου 10 λεπτά, η υπερβολικά χαμηλή θερμοκρασία διατηρείται για τουλάχιστον 10 λεπτά εκτός κι αν η θερμοκρασία του όγκου δείχνει ότι έχουν επιτευχθεί τα θανατηφόρα επίπεδα ψύχους.
Μόλις καταστραφούν τα κύτταρα, συστατικά του ανοσολογικού συστήματος -πρωταρχικά τα λευκά αιμοσφαίρια- απομακρύνουν τους νεκρωμένους ιστούς. Υπάρχουν δεδομένα που συνιστούν ότι η διαδικασία αυτή επίσης διεγείρει το ανοσολογικό σύστημα να επιτεθεί στα υπολειμματικά καρκινικά κύτταρα.
Πως διενεργείται η τεχνική;
Για εξωτερικές μάζες, εφαρμόζεται υγρό άζωτο άμεσα με βαμβακοφόρο στυλεό ή συσκευή αεροζόλ. Για εσωτερικούς όγκους, κυκλοφορεί υγρό άζωτο ή αέριο αργό διαμέσου της συσκευής κρυοπηξίας, η οποία έρχεται σε επαφή με τον προσβεβλημένο ιστό. ΟΙ περισσότερο εξελιγμένες μορφές κρυοπηξίας, όπως για την αντιμετώπιση του καρκίνου του ήπατος, περιλαμβάνουν την τοποθέτηση της συσκευής κρυοπηξίας διαμέσου τομής ή διαδερμικά. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας συσκευή απεικόνισης όπως είναι ο υπέρηχος ή η αξονική τομογραφία (CT), ο ιατρός στοχεύει και καταψύχει τον όγκο. Για τον καρκίνο του πνεύμονα, η συσκευή προωθείται μέσω βρογχοσκοπίου (εργαλείο που χρησιμοποιείται για την εξέταση της τραχείας και των βρόγχων) και προσεγγίζει τον παθολογικό ιστό, ή ορισμένες λεπτές επιμήκεις συσκευές τοποθετούνται διαμέσου μικροσκοπικής τομής του δέρματος και καθοδηγούνται με την αξονική τομογραφία (CT) προς τον όγκο του πνεύμονα. Παρομοίως, για τον καρκίνο του προστάτη, μπορούν να τοποθετηθούν 6 έως 8 συσκευές με βελόνη διαμέσου του περινέου (ο ιστός μεταξύ του ορθού και του οσχέου/πέους) και να καθοδηγηθούν υπερηχογραφικά για να καταψύξουν τον όγκο.
Τι θα αισθανθώ κατά τη διάρκεια της τεχνικής;
Γενικά, οι ασθενείς υποβάλλονται σε κρυοπηξία μετά από σύσταση παραπέμποντα ιατρού ή όταν ένας ειδικευμένος στον καρκίνο ιατρός (ογκολόγος) αφού αναλύσει την κατάσταση του ασθενούς και όλα τα διαθέσιμα στοιχεία από το ιατρικό ιστορικό αποφασίσει ότι είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος.
• Η διενέργεια διεγχειρητικής κρυοπηξίας (διενεργείται κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης) απαιτεί τις συνδυασμένες δεξιότητες ενός χειρουργού ογκολόγου και ενός επεμβατικού ακτινολόγου.
• Η διενέργεια διαδερμικής κρυοπηξίας απαιτεί μόνο τον επεμβατικό ακτινολόγο καθώς η τεχνική διενεργείται στο ακτινολογικό τμήμα και όχι στη χειρουργική αίθουσα. Οι συσκευές, οι οποίες έχουν διάμετρο 2 έως 3 mm ( περίπου το 1/10 της ίντσας), εισάγονται διαδερμικά στον ασθενή. Διενεργείται χρησιμοποιώντας υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία για να προσδιοριστεί η θέση των συσκευών.
• Η κρυοπηξία του προστάτη συνήθως διενεργείται από ουρολόγο όμως σε ορισμένα ιατρικά κέντρα οι επεμβατικοί ακτινολόγοι μπορούν επίσης να την εφαρμόσουν.
Ο ιατρός που θα διενεργήσει την τεχνική θα διαπιστώσει τα αποτελέσματα της τεχνικής και θα σας ενημερώσει προφορικά ή/και θα αποστείλει τα αποτελέσματα στον παραπέμποντα ιατρό. Μπορεί να χρειαστούν λίγο περισσότερες εβδομάδες για να εκτιμήσει ο ογκολόγος την έκταση της επιτυχίας της θεραπείας. Μόλις αυτό γίνει γνωστό, οι πληροφορίες επίσης θα αποσταλούν στον παραπέμποντα ιατρό σας ο οποίος θα σας ενημερώσει.
Ποιά είναι τα οφέλη
Οφέλη.
• Μετά τη διεγχειρητική κρυοπηξία των όγκων του νεφρού ή του ήπατος, ο χρόνος ανάρρωσης είναι συνήθως πολύ βραχύτερος συγκριτικά με τη μείζονα χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Οι ασθενείς συνήθως εξέρχονται του νοσοκομείου σε λιγότερο από το ήμισυ του χρόνου που απαιτείται για την ανάρρωση από μείζονα χειρουργική επέμβαση.
• Μετά τη διαδερμική κρυοπηξία, ο ασθενής μπορεί να παραμείνει κατά τη διάρκεια της νύχτας ή να λάβει εξιτήριο ορισμένες ώρες μετά τη διενέργεια της τεχνικής. Αντίθετα με τις τεχνικές που βασίζονται στη θερμότητα όπως είναι η καυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες, η κρυοπηξία προκαλεί ελάχιστο άλγος (πόνο) μετά τη διαδικασία και συνήθως δεν απαιτείται παραμονή στο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια της νύχτας για τον έλεγχο του άλγους. Επομένως, η τεχνική αυτή παρουσιάζει υψηλότερη πιθανότητα να εξελιχθεί σε τεχνική που διενεργείται στα εξωτερικά ιατρεία.
• Η διαδερμική κρυοπηξία είναι λιγότερο τραυματική συγκριτικά με την ανοικτή χειρουργική επέμβαση καθώς απαιτείται μόνο μία μικρή τομή προκειμένου να διέλθει η συσκευή διαμέσου του δέρματος, περιορίζοντας τη βλάβη σε υγιείς ιστούς. Επακόλουθα, η διαδερμική κρυοπηξία κοστίζει λιγότερο και παρουσιάζει λιγότερες παρενέργειες συγκριτικά με την ανοικτή χειρουργική επέμβαση. Ο ασθενής συνήθως μπορεί να επανέλθει στις συνήθεις δραστηριότητες 24 ώρες μετά την διαδικασία εάν όχι και νωρίτερα. Ωστόσο, η προσοχή που πρέπει να δοθεί σχετικά με την άρση βαρών μπορεί να εκτείνεται για αρκετές ημέρες μετά από θεραπευτική τεχνική που εφαρμόστηκε στην κοιλιά.
• Για την αντιμετώπιση των ινοαδενωμάτων, η κρυοπηξία οδηγεί σε δημιουργία ελάχιστου ουλώδη ιστού και σε όχι εμφανείς αποτιτανώσεις. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να συνεχίσει η ασθενής να υποβάλλεται σε μαστογραφία στα πλαίσια προσυμπτωματικού ελέγχου χωρίς να υπάρχει πιθανότητα οι αποτιτανώσεις να αναγνωριστούν λανθασμένα ως νόσος του μαστού
