Ο Θάνος Κατσάμπας (Διδάκτωρ Οικονομικών του Πανεπιστήμιου Yale και μέλος του ΔΝΤ), λέει:
Το μορφωτικό επίπεδο του μέσου Έλληνα ψηφοφόρου αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην αντίληψη και αποδοχή τεκμηριωμένων γεγονότων. Σύμφωνα με τη κατάταξη πανεπιστημίων από το περιοδικό Times Higher Education, το καλύτερο ελληνικό Ανώτατο Ίδρυμα –το Πανεπιστήμιο της Κρήτης— βρίσκεται μόνο στη σειρά των 350-400 πανεπιστημίων παγκοσμίως, και τα υπόλοιπα έπονται! Η ελληνοκεντρική παιδεία οδηγεί στην ακατάσχετη καχυποψία και αποτυπώνεται στις πεποιθήσεις του ελληνικού λαού για σύγχρονα γεγονότα και εξελίξεις που απορρέουν από συνωμοσιολογία και θυματολογία. Όπως αναφέρει ο καθηγητής Στάθης Καλύβας του Πανεπιστημίου Yale στο βιβλίο του «Που Είμαστε και που Πάμε» (2016), από τον οποίον δανείζομαι την ανάλυση, σε μια σειρά ερευνών κοινής γνώμης από μια διεθνή ερευνητική ομάδα, η στάση των Ελλήνων απέναντι στη κρίση εδράζεται σε μια έντονη λογική αυτο-θυματοποίησης, από την οποία προκύπτει και μια σαφής ροπή προς τη συνομωσιολογική θεώρηση της πραγματικότητας αλλά και της ιστορίας: 75% των Ελλήνων υποστηρίζουν ότι η κρίση της ελληνικής οικονομίας ήταν προσχεδιασμένη από διάφορα εξωθεσμικά κέντρα (όπως 69% πιστεύουν ότι το φάρμακο ενάντια στον καρκίνο έχει βρεθεί αλλά δεν δίνεται σε ευρεία κυκλοφορία, και 59% των ερωτηθέντων ισχυρίζεται ότι η επίθεση στους δίδυμους πύργους ήταν αποτέλεσμα καλά οργανωμένου σχεδίου των ΗΠΑ για να επιβάλουν την εξωτερική τους πολιτική).
Η παρακμή της παιδείας τις τελευταίες δεκαετίες συμπορεύτηκε με το χαμηλό επίπεδο και τον καταστροφικό ρόλο των ελληνικών μαζικών μέσων ενημέρωσης. Τα έντυπα, αλλά κυρίως τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά ΜΜΕ, παρείχαν συστηματικά την ευκαιρία σε διεθνώς ανυπόληπτα μέλη της ελληνικής «άρχουσας τάξης» να παρουσιάζουν εσκεμμένα ψευδείς πληροφορίες και χαλκευμένες αναλύσεις για την υποστήριξη των προσωπικών ή πολιτικών τους στόχων. Ένα κλασσικό παράδειγμα της τελευταίας περιόδου που επαναλαμβανόταν επί μήνες ήταν η διαβόητη διαβεβαίωση για «καθαρή» έξοδο από τα Μνημόνια, που από τη πρώτη στιγμή αποτέλεσε έναν αβάσιμο και παραπλανητικό ευσεβή πόθο.
Το ζήτημα εν προκειμένω δεν είναι η παραποίηση της αλήθειας από τα άτομα που έδιναν τις συνεντεύξεις. Το πρόβλημα είναι ότι οι δημοσιογράφοι και συντονιστές των εκπομπών δεν είχαν το επιστημονικό υπόβαθρο να αντικρούσουν τα ανακριβή επιχειρήματα των συνομιλητών τους, λόγω ανεπαρκούς κατανόησης της οικονομικής θεωρίας ή του τρόπου λειτουργίας των διεθνών οργανισμών. Λόγου χάριν, η μεταμνημονιακη εποπτεία είναι καταγεγραμμένη στα καταστατικά των θεσμών, και η πιθανότητα να εξαιρείτο η Ελλάδα από αυτή την υποχρέωση ήταν μηδενική! Γενικότερα, σαν αποτέλεσμα της ενσυνείδητης παραποίησης της αλήθειας από τους ιθύνοντες και της έλλειψης αυτοπεποίθησης από τους ερωτώντες, η κοινή γνώμη σπάνια είχε μια ισορροπημένη παρουσίαση των προσφάτων εξελίξεων και προοπτικών της ελληνικής οικονομίας, της πραγματικής πορείας των διαπραγματεύσεων, ή των ουσιαστικών επιπτώσεων των διαφόρων μνημονίων. Μια απίστευτη δοξασία, που φαίνεται να έχει ακόμη οπαδούς μετα οκτώ χρόνια αναλύσεων και εμβαθύνσεων, είναι ότι τα Μνημόνια έφεραν τη κρίση, σε πείσμα της αντίστροφης ιστορικής πραγματικότητας: ότι η κρίση έφερε τα Μνημόνια, δηλαδή η ουσιαστική πτώχευση της Ελλάδας οδήγησε στην διεθνή επιτροπεία ώστε να αποτραπεί και η τυπική στάση πληρωμών της χώρας τον Μάιο του 2010. Η αλήθεια εν προκειμένω είναι ότι τη κρίση προκλήθηκε από τη διακοπή χρηματοδότησης της Ελλάδας από τους διεθνείς επενδυτές, όταν στα τέλη του 2009 έγινε γνωστό ότι το δημοσιονομικό έλλειμα της χώρας ήταν τουλάχιστο τριπλάσιο από τις μέχρι τότε επίσημες στατιστικές.