Έν ολίγοις όπως εγώ ένας ιδιώτης μή ειδικός παπάρας πολίτης καταλαβαίνω τά σχετικά ιστορικά:
Γιά Καλάβρυτα καί Μελιγαλά τό κλειδί πού ενέτεινε τά πράγματα ήταν οί Άγγλοι. Έπαιζαν διπλό παιχνίδι. Ήθελαν τούς αντάρτες νά εξυπηρετούν τήν πολεμική στρατηγική τους όσο υπήρχε κατοχή αλλά καί προετοίμαζαν τήν εξαλειψή τους γιά αμέσως μετά.
Συμβούλεψαν μή ρεαλιστικές αξιώσεις γιά τήν παράδοση τών Γερμανών αιχμαλώτων όπως καί τήν εκτελεσή τους μετά τήν αναμενόμενη άρνηση τών Γερμανών διοικητών στήν περίπτωση τών Καλαβρύτων. Ήθελαν δολιοφθορά τών Γερμανικών δυνάμεων μέ κάθε κόστος. Ή τύχη πολιτών τούς ήταν αδιάφορη τό λιγότερο. Οπωσδήποτε πιθανές θηριωδίες τών κατοχικών στρατευμάτων έναντι πολιτών σέ απάντηση, θά ενίσχυαν τήν μαζικότητα καί τό πολεμικό μίσος τών ανταρτών τό πολύ.
Οί Γερμανοί από τήν άλλλη έκρυψαν τίς προθέσεις τους ακόμη καί ώς πρός τά θύματα ενόσω εντός πόλης έως νά διατάξουν μαζική εκτέλεση βέβαια, ώστε νά μήν οργανωθεί υπεράσπιση κατά τήν ελευσή τους γιά τά διχαστικά μεταξύ Ελλήνων (όπως πίστευαν νά επιτύχουν) αντίποινα.
Μέ τήν Γερμανική αποχώρηση οί αντάρτες είχαν αναχθεί σέ συμμαχικό στράτευμα επίσημα στήν Καζέρτα καί μέ εντολή κυκλώσεως καί παραδόσεως τών ταγμάτων ώς κατάλοιπα στρατεύματα τού άξονα. Όπως καί έγινε στήν πλειοψηφία τών περιπτώσεων. Σέ δέ περίπτωση αντιστάσεως τους, όι οδηγίες ήταν νά αντιμετωπισθούν ώς δοσίλογοι.
Στήν περίπτωση Μελιγαλά όπου υπήρξε αντίσταση, Άγγλοι αξιωματικοί δήθεν μέ σκοπό διαμεσολάβησης γιά τήν παράδοση, αντιθέτως συμβούλεψαν τούς ταγματασφαλίτες νά συνεχίσουν τήν μάχη. Ήθελαν μάλλον εμφυλιακό προηγούμενο γιά νά έχουν τμήμα λαϊκής αρωγής όταν θά κλιμάκωναν αργότερα αιτία ρήξης πού θά οδηγούσε σέ γενικευμένο εμφύλιο, ώστε νά απαλλαγούν βίαια από κάθε συμμετοχή αριστερών σέ μεταπολεμική κυβέρνηση καί νά μήν υπάρξει βέτο γιά επιστροφή τού Βασιλιά.
Φρόντισαν νά έχουν ελευθερία πολιτικο-στρατιωτικών κινήσεων μέ τήν συμφωνία τής Μόσχας σφαιρών επιρροής, πού για τήν Ελλάδα θά ήταν 90/10. Αφού κανόνισαν νά αφοπλίσουν τούς πρώην αντάρτες στή Βάρκιζα μέσω Παπανδρέου, θεώρησαν ότι ήταν αρκετά ασφαλές νά "ανεχθουν" λευκή τρομοκρατία, νά αντιδράσουν οί άλλοι καί νά τούς φάνε όλοι μαζί (κεντρώοι δεξιοί καί Άγγλοι) σάν εύκολο επιδόρπιο στό πιάτο. Ή τύχη τών ανταρτών ήταν σφραγισμένη. Στάλιν άφαντος, τήρησε τήν συμφωνία.
Οί πρώην αντάρτες είχαν καί άλλα όπλα στά βουνά όμως, επέστρεψαν σέ αυτά καί απάντησαν. 'Αν καί αποδείχτηκαν σκληρά καρύδια γιά αρκετό καιρό, τό πέρασμα τής σκυτάλης στούς νέους μας προστάτες τούς Αμερικανούς, από τούς Άγγλους πού κατέρεαν οικονομικά ώς πάλαι ποτέ αποικιοκρατική δύναμη λόγω κόστους ΒΠΠ, αποδείχτηκε ασυναγώνιστη ισχύς απεναντί τους τόσο οργανωτικά όσο και οπλικά. Έτσι οί παγιδευμένοι κατέληξαν μπάρμπεκιου τών βομβών ναπάλμ.