Όταν έγινε το πραξικόπημα των συνταγματαρχών ο Γιώργος Σεφέρης σημείωνε την έκπληξή του για την έκταση που είχε πάρει η ρουφιανιά στη χώρα. Δεν το χωρούσε ο νους του πόσο άμεσα και μαζικά είχε ανταποκριθεί ο λαός σε τούτη τη χαμερπή κλίση.
Θέλω να πω ότι το πνεύμα των καιρών επιβάλει πολλές φορές μια στάση συμμόρφωσης σε μεγάλο βαθμό αυτοπροαίρετη: δεν μπορείς να διακρίνεις με ακρίβεια πού ακριβώς σταματάει η ακούσια συμμετοχή και πού ξεκινάει η συνενοχή.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τον λαό των Σερρών, που όπως γνωρίζουμε όλοι διορίστηκε μαζικά στον οσε από τον Αχ . Καραμανλή, για να επανεκλεγεί βουλευτής από αυτούς πανηγυρικά: κάποιοι ίσως να επικαλεστούν για ελαφρυντικά την άγνοιά τους για το έγκλημα των Τεμπών, την αμείλικτη ανάγκη της επιβίωσης, τα προσόντα τους – ποιος θα μπορέσει να τ' αρνηθεί όλα αυτά;
Πεινούσαν και τα παιδάκια τους, όπως θα έλεγε ο Ηλίας του 16ου.
Όταν το έγκλημα είναι συλλογικό, η απόδοση της δικαιοσύνης δεν μπορεί παρά να είναι και αυτή συλλογική. Γιατί το τελευταίο που θα χρειαζόμασταν σε μια τέτοια περίπτωση, θα ήταν ένας τιμωρός που θα αφάνιζε από τον χάρτη έναν ολόκληρο νομό κι (από την σύγχρονη ιστορία) ένα πολιτικό τζάκι.
Ο εξόριστος σπαρτιάτης βασιλιάς Δημάρατος είχε πει στον Ξέρξη, όταν αυτός εκστράτευε για τη Σαλαμίνα, ότι οι Έλληνες
"είναι βέβαια ελεύθεροι, όμως η ελευθερία τους δεν είναι απόλυτη· γιατί πάνω τους στέκεται δυνάστης ο νόμος, που τον τρέμουν πολύ περισσότερο απ᾽ ό,τι οι δικοί σου εσένα."
Αυτά ήταν τα"ρήματα" των λακεδαιμονίων, και σε αυτά εμμένουμε.
