"Nature herself has imprinted in the minds of all the idea of God."
Cicero, De natura deorum
Συνεχίζοντας στο σημείο που σταμάτησε (με το περιληπτικότατο αλλά και σωστότατο σχόλιο του) ο mclein, αλλά και προεκτείνοντας τις σκέψεις του germaon, η ιδέα της ύπαρξης του θεού (the supreme or ultimate reality, όπως σωστά επισημαίνει και το Merriam - Webster), ξεκινάει από την απλή σύγκριση του ανθρώπου με το περιβάλλον γύρω του.
Η απλή (όσο και αμείλικτη) διαπίστωση, ότι ο άνθρωπος είναι ένα απλό κομμάτι του γενικότερου σύμπαντος (το οποίο φυσικά, περιλαμβάνει και άλλους ανθρώπους), και στην ουσία ελέγχεται από αυτό και δεν το ελέγχει, εξαρτάται από αυτό και δεν εξαρτά, είναι μια διαπίστωση που κάνει κάθε άνθρωπος, από νεαρή ακόμα ηλικία. Κομβικό σημείο κατά την άποψη μου, είναι η διαπίστωση της έννοιας του "ενεργητικού περιβάλλοντος", της εντύπωσης δηλαδή, ότι το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούμαστε, έχει αυτοτελή ύπαρξη και αυτοσκοπό, και δεν περιφέρεται γύρω από εμάς. Όταν κάθε άνθρωπος το αντιλαμβάνεται αυτό (συνήθως σε παιδική ηλικία, όταν αντιλαμβάνεται ότι και οι άλλοι - συνομίλικοι ή όχι - έχουν την δυνατότητα να νιώθουν το ίδιο, αν και μπορούν να διαφέρουν, σε σχέση με αυτόν, η ανακάλυχη του φυσικού περιβάλλοντος συνήθως έπεται), αρχίζει πλέον να μετακινεί το σύνολο της κοσμοθεωρίας του, από την "εγωιστική" (ας την χαρακτηρίσουμε) βάση, σε μια βάση αλληλεπίδρασης.
Η μετακίνηση αυτή, είναι αρχικά αξιωματική. 'Ολοι μπορούν να την καταλάβουν, αλλά σε πρώτη φάση, κανένας να την εξηγήσει. Πως μπορεί κάθε άνθρωπος να επιρεάζεται από ένα σύνολο ετερόκλητων και ετερόνομων εξωτερικών παραγόντων, κατά τρόπο πολλές φορές αναπόδραστο, και σε σημείο που να υπερβαίνουν πλήρως κάθε έκφανση της βούλησης του; Γιατί ο άνθρωπος γεννιέται και πεθαίνει, ενώ αντιθέτως, το περιβάλλον του (σύμπαν αν προτιμάτε), έχει ατελεύτητο χαρακτήρα; Και κυρίως, τι είναι αυτό που διασφαλίζει, την ενότητα του περιβάλλοντος, τον ατελεύτητο χαρακτήρα του, και την υποταγή του ανθρώπου σε αυτό; Στο σημείο αυτό γεννιέται και η ιδέα του Θεού.
Η αντιδιαστολή του θνητού και πεπερασμένων δυνατοτήτων ανθρώπου με το περιβάλλον του δημιουργεί το Θεό. Σε αυτό το σημείο να τονίσω, ότι δεν μιλάμε ακόμα για τον "ποιό Θεό", αν δηλαδή ρίχνει κεραυνούς, έχει προβοσκίδα ή περπατάει πάνω στο νερό, αλλά για μια εξωανθρώπινη οντότητα, η οποία και έχει, σύμφωνα με τα άνω εκτειθέντα, κυριαρχικές δυνατότητες πάνω μας. Το θέμα αυτό είναι πρωτίστως συμβολιστικό και έχει πραγματικά ήσσονα σημασία, στο σημείο αυτό.
Οι κυριαρχικές αυτές δυνατότητες, μπορούν να λάβουν χώρα σε κάθε σημείο της ζωής μας. Ο stavros51 μπορεί να αναφέρεται στον θάνατο (που είναι μια αναπόδραστη αλήθεια στην ζωή όλων μας, και εξόχως φοβίσιμη), αλλά η παρουσία του Θεού είναι απείρως καταλυτικότερη. Υπάρχει κυρίως σε δύο βασικά πράγματα: στο φόβο του αγνώστου (ο οποίος και περιορίζεται συνεχώς, μέσω της άνθησης της συλλογικής διαχρονικής συσωρευμένης ανθρώπινης γνώσης και της επιστημολογικής επεξεργασίας της), και κυρίως στην παρατήρηση των διαφορετικών και επαναλαμβανόμενων άπειρων φυσικών φαινομένων (τα οποία και μπορούν να εξηγηθούν πλέον, ως προς τη μορφή τους αλλά όχι ως προς τον σκοπό τους). Η ιδέα του Θεού λοιπόν υπάρχει, όχι μόνο στον θάνατο, αλλά σε κάθε έκφανση της ζωής, είτε πρόκειται για τον κεραυνό που πέφτει δίπλα μας, είτε για το βράσιμο 2 αυγών, είτε για το γκολ του Ριβάλντο στο παραθυράκι του Χαλκιά (όχι όμως ότι ο Ριβάλντο είναι θεός ε; ), είναι μια ιδέα που αποδεικνύεται de facto καταρχήν και όχι de jure.
A contrario, η μη αποδοχή της ύπαρξης του Θεού, οδηγεί στην πεποίθεση ότι ο άνθρωπος είναι το κομβικό σημείο στο ευρύτερο περιβάλλον του, ότι έχει απόλυτες δυνατότητες επιρεασμού του και διαμόρφωσης του, και ότι, με το τέλος αυτού, τελειώνει και το ίδιο αυτό το περιβάλλον. Κάτι τέτοιο όμως είναι σφόδρα απίθανο.
Στο επόμενο (ναι, ναι, έχει και επόμενο): επιστήμη και θρησκεία, 2 όψεις του ίδιου νομίσματος.
