ενα ενδιαφερον αρθρο για τις εξαρτησεις γενικα
Στον εφιάλτη του εθισμού βρίσκεται παγιδευμένο ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού στη χώρα μας. Οπως προκύπτει από έρευνες, σχεδόν οι 3 στους 10 ενήλικες αποδεικνύονται φανατικοί οπαδοί καταχρήσεων κάθε είδους. Είναι πρωταθλητές στο κάπνισμα με πάνω από το 50% των ανδρών και γύρω στο 40% των γυναικών να ζουν με το τσιγάρο ανά χείρας. Θεωρούν το αλκοόλ συνώνυμο της διασκέδασης ή της παρηγοριάς, με αποτέλεσμα 5% του πληθυσμού να εμφανίζει εξάρτηση από τα οινοπνευματώδη.
Χιλιάδες καταφεύγουν στα ναρκωτικά, ενώ ολοένα και περισσότεροι γοητεύονται από τις σειρήνες του εύκολου κέρδους, αναζητώντας τη συγκίνηση στον τζόγο. Πάνω από 3% του πληθυσμού έχει παθολογική σχέση με τα τυχερά παιχνίδια.
Ολες οι παραπάνω ομάδες προσκολλώνται σε ουσίες ή συνήθειες για να δημιουργήσουν έναν τεχνητό παράδεισο, ακόμα κι αν ξέρουν ότι σταδιακά μπορεί να μετατραπεί σε κόλαση.
Το ερώτημα που προκύπτει λοιπόν είναι γιατί επιμένουμε σε κάποιες συνήθειες ενώ γνωρίζουμε ότι μας κάνουν κακό. Γιατί δυσκολευόμαστε να σταματήσουμε το κάπνισμα ή την κατανάλωση αλκοόλ;
Ψευδαίσθηση
Επειδή με τη συνεχή χρήση ορισμένων ουσιών αλλοιώνουμε την ισορροπία περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με το αίσθημα της ανταμοιβής και της ευχαρίστησης, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε όμορφα ακόμα κι αν στην πραγματικότητα βλάπτουμε τον οργανισμό μας, λένε οι επιστήμονες.
«Η εξάρτηση ωστόσο δεν αφορά μόνο τις χημικές ουσίες. Σημαίνει ότι έχει αποδιοργανωθεί η διαδικασία επεξεργασίας της απόλαυσης», τονίζει ο δρ Μάρτιν Πάουλους, καθηγητής Ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Οτιδήποτε μας δημιουργεί μεγάλη ευχαρίστηση ακόμη κι αν δεν φαίνεται τόσο ύποπτο -όπως το φαγητό ή τα τυχερά παιχνίδια - μπορεί θεωρητικά να εξελιχθεί από μια «αθώα» συνήθεια σε εθισμό με συμπτώματα ανάλογα εκείνων της χρήσης ναρκωτικών.
Παρ όλα αυτά, η ευχαρίστηση δεν υπερισχύει πάντα της λογικής σε βαθμό που να οδηγεί σε εξάρτηση κι αυτό γιατί το μυαλό μας μπορεί να αξιολογήσει τις επιπτώσεις των πράξεων και να παραμερίσει την τάση αναζήτησης απόλαυσης και μόνο.
Ο εγκέφαλος διαθέτει το δικό του ανασταλτικό σύστημα που δρα ως «φρένο» στον εθισμό, όμως στα εξαρτημένα άτομα φαίνεται ότι δεν λειτουργεί σωστά, με αποτέλεσμα αυτά να μην αισθάνονται κορεσμό. Περιοχές που ελέγχουν την αίσθηση της ανταμοιβής, τη μνήμη, τις ικανότητες λήψης αποφάσεων, όταν εκτεθούν σε φαρμακευτικές/ τοξικές ουσίες συνθέτουν έναν «καμβά» έντονης επιθυμίας, με αποτέλεσμα να κάμπτονται οι λογικές αντιστάσεις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ,(ΠΡΩΗΝ ΑΛΚΟΟΛΙΚΟΣ)
Είναι ύπουλη εξάρτηση, γιατί δεν το καταλαβαίνεις
«Γουστάρεις; Μπουτάρης» ήταν το σύνθημα στη Θεσσαλονίκη για τον Γιάννη Μπουτάρη. Και δεν αφορούσε μόνο τον υποψήφιο που διεκδικούσε τότε τον δήμο Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος τo χει αποδείξει ότι είναι ένας τολμηρός ριζοσπάστης άνθρωπος, αλλά εξέπληξε πολλούς όταν αυτός ο επιχειρηματίας-οινοποιός βγήκε πριν μερικά χρόνια και μίλησε ανοιχτά για τις επιπτώσεις του αλκοόλ και πώς, όταν ο ίδιος έφτασε να γίνει αλκοολικός, απεξαρτήθηκε από το ποτό. Εξηγεί πώς με τη βοήθεια ενός φίλου του πήγε στις ΗΠΑ σε συγκεκριμένο κέντρο, όπου παρέμεινε για ένα χρονικό διάστημα και γύρισε τελικά απεξαρτημένος.
«Το κρασί, το αλκοόλ είναι θείο δώρο, ψυχολυτρωτικό» θα πει και θα προσθέσει «αλλά...».
«Το αλκοόλ είναι κοινωνικά αποδεκτό και αντιμετωπίζεται εντελώς διαφορετικά από τον τρόπο που θα έπρεπε, όπως δηλ. γίνεται με τα ναρκωτικά. Δεν λέγεται ότι μπορεί να αποβεί μια θανατηφόρα συνήθεια».
Δύσκολη η απεξάρτηση
Το χαρακτηρίζει ως ύπουλο, αφού το χαρακτηριστικό του αλκοόλ είναι ότι τα αποτελέσματά του είναι αργά και δεν καταλαβαίνεις ότι είσαι εθισμένος, ενώ στον ναρκομανή μπορεί και σε 6 μόλις μήνες να φανεί η εξάρτηση. «Με το αλκοόλ αντίθετα πρέπει να περάσει πολύς καιρός ώστε να συνειδητοποιήσεις ότι έχεις πρόβλημα εξάρτησης. Το δύσκολο είναι ότι μόνος σου πρέπει να αποφασίσεις πότε πρέπει να σταματήσεις το ποτό γιατί έχεις προβλήματα. Ομως αυτή είναι και η μεγάλη δυσκολία και το ύπουλο της αρρώστιας».
Θα θυμηθεί ότι ο ίδιος «έπιασε πάτο» και ζήτησε βοήθεια σε έναν φίλο του, ώστε να βρεθεί στις ΗΠΑ σε ένα ειδικό κέντρο και είχε την τύχη να προχωρήσει καλά το πρόγραμμα.
Ο Γιάννης Μπουτάρης επισημαίνει ιδιαίτερα τα προβλήματα υποστήριξης που υπάρχουν στην Ελλάδα από οργανωμένα κέντρα της πολιτείας, ώστε να βγουν οι αλκοολικοί από τον εθισμό, αν και τα τελευτά χρόνια έγιναν βήματα με τον ΟΚΑΝΑ, την Ιθάκη κ.λπ.
Μπάμπης Παπαδόπουλος,(πρώην τοξικομανής)
Εκλεβα για την πρέζα και δεν με φόβιζε ούτε ο θάνατος
«Η ηρωίνη ήταν για μένα όλη μου η ζωή. Δεν με ενδιέφερε τίποτα άλλο. Κοιμόμουν και ξυπνούσα με μοναδική μου σκέψη πότε θα ξαναπιώ. Ολα... γύριζαν γύρω από τις ουσίες». Ο Μπάμπης Παπαδόπουλος είναι σήμερα 23 χρόνων και είναι «καθαρός» εδώ και 4 χρόνια. Σε λίγο καιρό αποφοιτά από το Ανοικτό Θεραπευτικό Πρόγραμμα Εφήβων Πειραιά, «ΕΞΑΝΤΑΣ», του ΚΕΘΕΑ. Η επαφή με τις ουσίες ξεκίνησε στα 13 του χρόνια. Τότε πρωτοδοκίμασε χασίς μαζί με την παρέα του. Ακολούθησαν τα χάπια και πολύ γρήγορα ο Μπάμπης έγινε χρήστης ηρωίνης. Παράλληλα ξεκίνησαν και τα προβλήματα με τον νόμο.
«Πέρναγα καλά τότε. Ενιωθα ελεύθερος. Αν και οι σχέσεις μου με την οικογένεια είχαν διαταραχτεί, δεν με ενδιέφερε. Εφευγα από το σπίτι όταν ήθελα. Μεγαλώνοντας είχα καταλάβει ότι ήμουν εξαρτημένος, αλλά αυτό δεν με σταμάτησε. Εκλεβα για να αγοράσω ηρωίνη και αυτό μου αρκούσε. Δεν με φόβιζε τίποτα. Ούτε ο θάνατος», λέει ο 23χρονος στο «Εθνος της Κυριακής».
Ο εθισμός του στις ουσίες -χασίς, χάπια και τελικά ηρωίνη- δίχως φυσικά να εξαιρείται από την «εμπειρία» ούτε η κοκαϊνη, κράτησε για περίπου έξι χρόνια.
«Πέρασα πολλά μέχρι να τα καταφέρω»
«Η ηρωίνη με έκανε να νιώθω διαφορετικός. Μόνο έτσι μπορούσα να μιλήσω με τους ανθρώπους. Ενιωθα πιο έξυπνος και μου ανέβαινε η αδρεναλίνη. Επειτα από πολλά χρόνια χρήσης "έφτασα στα όριά μου" και θέλησα να σταματήσω. Ομως από τη στιγμή που το αποφάσισα μέχρι να τα καταφέρω συνάντησα πολλά εμπόδια. Ηταν μακρύς ο δρόμος. Είχα μπει σε διάφορα προγράμματα, αλλά πάντα ξαναγύρναγα στη χρήση. Τώρα συνειδητοποιώ ότι δεν ήθελα να σταματήσω. Ο εθισμός με είχε ξεπεράσει... Ο Γιώργος Ασημογιώργος, υπεύθυνος κέντρου οικογενειακής υποστήριξης του προγράμματος «Εξάντας», τονίζει: «Οι εθισμένοι στα ναρκωτικά κάνουν τις ουσίες αυτές κέντρο της ζωής τους. Χρειάζεται να βρεθεί σκοπός στη ζωή τους για να προχωρήσουν στην απεξάρτηση. Να αλλάξει συνολικά η στάση τους απέναντι στα πράγματα».
Κώστας Π. ,(Εξαρτημένος από τον τζόγο)
Κάθε νύχτα ετοίμαζα το ψέμα για να ξαναπαίξω
Ο 41χρονος Κώστας Π. έχει να «τζογάρει» εδώ και δεκαεπτά μήνες. Κατάφερε να απεξαρτηθεί από την πολύχρονη, καταστροφική του συνήθεια με τη βοήθεια των ειδικών του προγράμματος «Αλφα» του ΚΕΘΕΑ.
«Επαιζα για να κερδίσω, αλλά στην ουσία έπαιζα για τη διαδικασία. Είχε περάσει μέσα μου ο τζόγος και μου ήταν αδιάφορο αν κέρδιζα ή αν έχανα. Σημασία είχε το παιχνίδι. Μου άρεσαν όλα τα τυχερά παιχνίδια. Πίστευα ότι δεν έχω πρόβλημα και ότι ανά πάσα στιγμή θα το έκοβα. Αλλά δεν ήταν έτσι. Εξαφανιζόμουν από τη δουλειά και την οικογένεια και έπαιζα. Κάθε νύχτα σκεφτόμουν το επόμενο ψέμα που θα έλεγα για να καλύψω τις πράξεις μου. Το οικονομικό κομμάτι δεν είχε καμία σημασία. Είχα φτάσει σε σημείο να παίζω με τα λεφτά των πελατών μου. Σημαντικό για εμένα ήταν μόνο να ικανοποιήσω το πάθος μου», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο 41χρονος.
«Εφτασα να χρωστάω 120.000 »
Ο Κώστας Π. μπήκε στο πρόγραμμα απεξάρτησης από τα τυχερά παιχνίδια «Αλφα» πριν από 2,5 χρόνια, ύστερα από παρότρυνση της συζύγου του.
«Ο τζόγος είναι σαν ναρκωτικό. Ηθελα πάντα κάτι παραπάνω. Χρώσταγα παντού και δεν μπορούσα να ελέγξω τον εαυτό μου. Μέσα σε 4 χρόνια είχα χάσει 120.000 ευρώ. Είχα παίξει 10.000 ευρώ σε μία ημέρα στα "φρουτάκια". Το παιχνίδι είχε γίνει ο ρυθμιστής της ζωής μου. Είχα απομακρυνθεί από όλους γιατί δεν ήθελα να καταλάβουν τι μου συμβαίνει. Δεν ήθελα να με... ανακαλύψουν».
Ο Κώστας Π. παραδέχεται ότι αν και έχει ξεφύγει από την εξάρτηση, πάντα μέσα του θα υπάρχει ο φόβος μην ξανακυλήσει. «Ο τζόγος τώρα πια είναι για μένα μια κακιά ιστορία. Αποτελεί παρελθόν. Ηταν μια ουτοπία. Είχα εθιστεί τόσο πολύ και όταν αποφάσισα να ξεκόψω, δεν ήταν δυνατό. Ενιωθα ότι βρισκόμουν μέσα σε ένα ποτήρι και γύρναγα γύρω γύρω χωρίς να μπορώ να φύγω. Δεν θα κατάφερνα ποτέ να απεξαρτηθώ χωρίς τη βοήθεια των ειδικών».
250.000 στο αλκοόλ
Στους 250.000 φτάνουν οι Ελληνες που είναι εθισμένοι στο αλκοόλ. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΠΙΨΥ, το 15% των αλκοολικών είναι ανήλικοι. Επίσης το 40% των θανάτων σε τροχαία σχετίζεται με το αλκοόλ. Παγκοσμίως 76,3 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από διαταραχές που σχετίζονται με το αλκοόλ και μπορούν να διαγνωστούν.
100.000 στον τζόγο
Το 1-3% του γενικού πληθυσμού είναι ευκαιριακοί παίκτες σε καζίνα, κρατικό τζόγο (λαχεία, ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ, Προτο κ.λπ.) και περίπου 100.000 Ελληνες είναι παθολογικά εξαρτημένοι. Δύο εκατομμύρια ενήλικες στις ΗΠΑ πιστεύεται ότι είναι εξαρτημένοι από τον τζόγο. Αλλα 4-8 εκατομμύρια επιπλέον θεωρείται ότι έχουν προβληματική σχέση με τα τυχερά παιχνίδια.
45%στο κάπνισμα
Το 45% του γενικού πληθυσμού είναι εξαρτημένοι καπνιστές. Περίπου 13.000 Ελληνες πεθαίνουν κάθε χρόνο από νοσήματα που προκαλούνται από το κάπνισμα. Παγκοσμίως υπάρχουν πάνω από 1,1 δισ. καπνιστές. Ετησίως έως και 5 εκατομμύρια θάνατοι σε όλο τον κόσμο αποδίδονται στο κάπνισμα.
30.000 στην ηρωίνη
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΚΑΝΑ, περίπου 30.000 κάνουν χρήση ηρωίνης και πολλαπλάσιος αριθμός, που δεν μπορεί να εκτιμηθεί ακριβώς, χρήση κάνναβης. Ανησυχητική είναι και η χρήση ηρεμιστικών και καταπραϋντικών χαπιών χωρίς ιατρική συνταγή. Σύμφωνα με έρευνα της ΕΕ, το 4% των δεκαπεντάχρονων και δεκαεξάχρονων μαθητών στην Ελλάδα έχει κάνει χρήση τέτοιων χαπιών.
Δ. ΡΑΓΙΑ - Μ. ΖΙΩΖΙΟΥ - Κ. ΓΕΝΙΤΣΑΡΙΩΤΗ
πηγη εθνος