Η διαμάχη για τα αντι-ιικά φάρμακα
Πώς πρέπει να χορηγούνται στα παιδιά. Οι κίνδυνοι και τα οφέλη από τη λήψη τους.
Τι δείχνουν τα αποτελέσματα ερευνών, τι συνιστούν οι ειδικοί και τι οφείλουν να προσέχουν οι γονείς
Της ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΤΣΩΛΗ | Σάββατο 15 Αυγούστου 2009
ΕΙΝΑΙ γνωστό ότι περιμένοντας την κυκλοφορία του πανδημικού εμβολίουτα κύρια «όπλα» στη φαρέτρα των ειδικών ενάντια στη νέα γρίπη δεν είναι άλλα από τα αντιιικά
φάρμακα. Τα φάρμακα αυτά, τα οποία αρχίζουν μάλιστα και πάλι να διανέμονται από φαρμακεία στη χώρα μας, με προσκόμιση όμως απαραιτήτως ειδικής ιατρικής συνταγής, υπάρχουν για να δημιουργούν αίσθημα ασφάλειας στον πολίτη. Ωστόσο επιστημονικά στοιχεία
που είδαν το τελευταίο διάστημα το φως της δημοσιότητας μετέτρεψαν το αίσθημα ασφάλειας σε αίσθημα μάλλον... ανασφάλειας, ιδιαιτέρως επειδή αφορούσαν τα υπέρ και τα κατά της λήψης των αντι-ιικών σκευασμάτων από τα παιδιά.
Σύμφωνα με τα νέα επιστημονικά στοιχεία, φάρμακα όπως το Τamiflu δεν φαίνεται να προλαμβάνουν τις επιπλοκές της γρίπης, ενώ την ίδια στιγμή συνδέονται με παρενέργειες. Τι σημαίνει πρακτικώς το συγκεκριμένο επιστημονικό εύρημα; Οτι, όπως επισημαίνουν οι ίδιοι οι ερευνητές, πρέπει να σταθμίζονται καλύτερα οι κίνδυνοι και τα οφέλη προτού δοθεί ένα αντι-ιικό σκεύασμα σε ένα παιδί. «Το Βήμα» μίλησε με έγκριτους έλληνες ειδικούς προκειμένου να ρίξει φως στο σκοτάδι, στο οποίο αισθάνονται σίγουρα ότι βρίσκονται πολλοί γονείς ακούγοντας πως ένα φάρμακο που υπάρχει για να σώσει το παιδί τους ίσως το βλάψει. Η σύσταση των επιστημόνων που μας μίλησαν είναι πάντως... ψυχραιμία και χορήγηση του φαρμάκου στα παιδιά τα οποία πραγματικά το έχουν ανάγκη.
▅ Η χορήγηση του Τamiflu
Η μελέτη που συνέστησε τη συντηρητική χορήγηση των αντι-ιικών φαρμάκων, όπως το Τamiflu, σε παιδιά ανήκει σε ειδικούς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Βritish Μedical Journal». Οι ερευνητές τόνισαν ότι δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις σχετικά με το ότι αυτού του είδους τα φάρμακα προλαμβάνουν τις επιπλοκές της γρίπης στις μικρές ηλικίες, ενώ την ίδια στιγμή συνδέονται με σοβαρές παρενέργειες. Το συμπέρασμα προέκυψε έπειτα από ανάλυση επτά προηγούμενων κλινικών μελετών σχετικά με χρήση των αντι-ιικών φαρμάκων σε 1.766 παιδιά ηλικίας 1 ως 12 ετών που είχαν προσβληθεί από εποχική γρίπη.
Οπως σημειώνουν οι ειδικοί από την Οξφόρδη, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Μάθιου Τόμσον, αν και τα αντι-ιικά φαίνεται ότι μειώνουν τη διάρκεια της γρίπης στα παιδιά κατά περίπου μία ημέρα, δεν συνδέονται με μείωση των κρίσεων άσθματος, των λοιμώξεων στα αφτιά ή με την ανάγκη λήψης αντιβιοτικών. Οι ερευνητές προειδοποιούν επίσης ότι το Τamiflu συνδέεται και με αυξημένο κίνδυνο εμέτου, ο οποίος μπορεί να είναι σοβαρός στα παιδιά. Τονίζουν ότι αν και τα ευρήματά τους αφορούν την εποχική γρίπη, πιθανότατα ισχύουν και για την ήπια, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, νέα γρίπη που κυκλοφορεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα στοιχεία αυτά ήλθαν να προστεθούν σε εκείνα μιας άλλης μελέτης που δημοσιεύθηκε πριν από μερικές ημέρες στο επιστημονικό έντυπο «Εurosurveillance». Ειδικοί της βρετανικής Υπηρεσίας για την Προστασία της Υγείας πραγματοποίησαν δύο μελέτες σε μαθητές βρετανικών σχολείων και εντόπισαν αυξημένα ποσοστά παρενεργειών, όπως η ναυτία, ο στομαχόπονος και τα προβλήματα ύπνου μετά τη λήψη του φαρμάκου.
Ο θόρυβος που δημιουργήθηκε οδήγησε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) στην ανανέωση των οδηγιών που αφορούν τη λήψη του Τamiflu. Οπως αναφέρεται στις οδηγίες, το αντι-ιικό φάρμακο πρέπει να λαμβάνεται μόνο από τους ενηλίκους και τα παιδιά που εμφανίζουν σοβαρά συμπτώματα νέας γρίπης ή ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση επιπλοκών εξαιτίας μόλυνσης με τον Η1Ν1. Οι υγιείς ενήλικοι και παιδιά με ήπια συμπτώματα γρίπης δεν πρέπει να λαμβάνουν το φάρμακο, συνιστούν οι υπεύθυνοι του ΠΟΥ.
▅ Μόνο σε ομάδες υψηλού κινδύνου
Τι πρέπει λοιπόν να πράξουν οι γονείς; Οπως εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» η πρόεδρος του Εθνικού, Επιστημονικού και Επιχειρησιακού Συμβουλίου για την Πανδημία καθηγήτρια Παθολογίας- Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κυρία Ελένη Γιαμαρέλλου, η ελληνική θέση συμπίπτει απόλυτα με τις οδηγίες του ΠΟΥ. «Το Τamiflu πρέπει να χορηγείται μόνο στις ομάδες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές από τη νέα γρίπη, όπως είναι τα ανοσοκατεσταλμένα και μεταμοσχευμένα άτομα, τα άτομα με νεφρική ανεπάρκεια, με βρογχικό άσθμα ήμε σακχαρώδη διαβήτη, τα άτομα που λαμβάνουν κορτιζόνη, όσα είναι άνω των 65 ετών, αλλά και οι έγκυοι,στις οποίες μάλιστα τα αντι-ιικά χορηγούνται ανεξαρτήτως του τριμήνου κυήσεως. Σε αυτή την ομάδα ανήκουν και τα παθολογικώς παχύσαρκα άτομα με δείκτη μάζας σώματος άνω του 40. Το φάρμακο μπορεί να δοθεί και στο πλαίσιο προφύλαξης στο υγειονομικό προσωπικό». Σύμφωνα με την κυρία Γιαμαρέλλου, είναι υπερβολή να αναφέρεται ότι το Τamiflu δεν έχει οφέλη, ιδιαιτέρως για κάποιους ήδη επιβαρημένους ασθενείς: «Το Τamiflu ουσιαστικώς μειώνει τη διάρκεια της νόσου κατά περίπου μία ημέρα. Κάτι τέτοιο είναι σημαντικό σε έναν καρδιοπαθή που έχει επιβαρημένη καρδιακή λειτουργία ή σε ένα άτομο με σοβαρό αναπνευστικό πρόβλημα του οποίου οι πνεύμονες είναι ήδη “κουρασμένοι”».
Σε ό,τι αφορά τις ανεπιθύμητες ενέργειες από τη λήψη του φαρμάκου η καθηγήτρια σημειώνει ότι στους ενηλίκους αυτές είναι άκρως σπάνιες και ήσσονος σημασίας. «Εχουν αναφερθεί σπάνιες περιπτώσεις εμέτων, προβλημάτων στον ύπνο, αυτοκτονικών τάσεων. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε πάντως ότι τα άτομα που λαμβάνουν ψυχοφάρμακα πρέπει να ειδοποιούν τον γιατρό τους προτού εκείνος τους χορηγήσει αντι-ιικό σκεύασμα».
Στα παιδιά, όπως εξηγεί η κυρία Γιαμαρέλλου, πράγματι η παρενέργεια του εμέτου μπορεί να είναι σοβαρότερη σε σύγκριση με τους ενηλίκους. «Εμετοι εξαιτίας της λήψης του Τamiflu καταγράφονται περίπου στο 5% των παιδιών. Οι κύριοι κίνδυνοι από τους εμέτους στις μικρές ηλικίες είναι η αφυδάτωση, αλλά και ο πιθανός πνιγμός. Πάντως έχοντας έλθει σε επαφή με συναδέλφους των Νοσοκομείων Παίδων της χώρας μαςέχω πληροφορηθεί ότι οι περιπτώσεις εμέτων σε παιδιά που έλαβαν Τamiflu ήταν ελάχιστες. Στη φάση της περιχαράκωσης, όταν το φάρμακο χορηγείτο σε όλα τα κρούσματα, αναφέρθηκαν περιστατικά που μετριούνταν στα δάχτυλα του ενός χεριού. Τώρα στη φάση της προστασίας έχουν εκμηδενιστεί αυτές οι περιπτώσεις».
Η πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου για την Πανδημία θεωρεί πάντως ότι στα παιδιά ενός ως δύο ετών (στα κάτω του ενός έτους δεν πρέπει να χορηγείται το φάρμακο) το Τamiflu θα ήταν καλό να χορηγείται, ιδιαιτέρως όταν είναι σοβαρά τα συμπτώματα της νέας γρίπης, υπό στενή βέβαια ιατρική παρακολούθηση.
▅ Παρενέργειες και προφυλάξεις
Ο λοιμωξιολόγος του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), επίκουρος καθηγητής Παθολογίας- Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Σ. Τσιόδρας , τονίζει σχολιάζοντας τα τελευταία βρετανικά αποτελέσματα ότι άλλες έρευνες έχουν δείξει πως η ναυτία και ο έμετος που παρουσιάζουν ορισμένα παιδιά ίσως να μην είναι σε όλες τις περιπτώσεις αποτέλεσμα του φαρμάκου αλλά της ίδιας της νόσου. «Εχουν καταγραφεί εξαιτίας της νέας γρίπης συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα στο 10% ή και παραπάνω των κρουσμάτων».
Ο ειδικός προσθέτει πάντως ότι, εκτός από τις δύο βρετανικές μελέτες που προκάλεσαν ανησυχία, δημοσιεύθηκε τις τελευταίες ημέρες και άλλη μία από την Αυστραλία, η οποία για πρώτη φορά διερεύνησε τα οφέλη των αντι-ιικών σε παιδιά υψηλού κινδύνου με χρόνια προβλήματα υγείας (πρόκειται για ομάδα η οποία, σύμφωνα με τον ΠΟΥ αλλά και τους έλληνες ειδικούς, πρέπει να λαμβάνει αντι-ιικά σκευάσματα). «Στη μελέτη αυτή έγινε προοπτική ανάλυση επί επτά χρόνια. Συγκρίθηκαν 1.600 παιδιά με προβλήματα υγείας που έλαβαν την αντι-ιική θεραπεία με περισσότερα από 3.000 που ανήκαν επίσης στην ομάδα υψηλού κινδύνου αλλά δεν την έλαβαν. Οπως προέκυψε, εμφανίστηκαν οφέλη στη μείωση των επιπλοκών, εκτός της πνευμονίας, όπως είναι οι ωτίτιδες ή οι μηνιγγίτιδες. Ολα αυτά τα στοιχεία μαρτυρούν ότι στα παιδιά υψηλού κινδύνου πρέπει να χορηγείται θεραπεία, όχι όμως και στα υπόλοιπα και όχι σε περίπτωση προφύλαξης». Σε κάθε περίπτωση ο κ. Τσιόδρας συνιστά σε όλους προσοχή στα σενάρια πανικού και «ομίχλης», τα οποία δημιουργούν ένα θολό τοπίο. Διότι τότε ο μόνος που θα αναδύεται δυνατός μέσα από την... ομίχλη είναι ο ιός.
σοβαρή πηγή; 
