Να είσαι καλά φίλε Amjik.
Θα ήθελα να κάνω ορισμένες παρατηρήσεις πάνω σε αυτά που είδαμε στο βίντεο. Προφανώς η απάντηση δεν είναι σε εσένα προσωπικά. Απλά γράφω τους προβληματισμούς μου πάνω στο βίντεο.
Αρχικά, η συγκεκριμένη παρουσίαση είναι καθαρά φιλολογική, όπως η πλειοψηφία που συναντούμε στο διαδίκτυο. Αυτό δημιουργεί σοβαρά ζητήματα. Αλλά σχεδόν ποτέ δεν διασαφηνίζεται. Προφανώς και ένας φιλόλογος μπορεί να ασχοληθεί με τη φιλοσοφία. Ωστόσο, καλό είναι να τονίζει ότι η παρουσίασή του
δεν είναι φιλοσοφική. Μία μικρή παρέκβαση εδώ: ακόμα και στο σχολείο που κάνουν στη Γ’ λυκείου «Φιλοσοφικό λόγο» (Πλάτωνα και Αριστοτέλη) δεν εξετάζουν τα φιλοσοφικά κείμενα όντως φιλοσοφικά αλλά καθαρά φιλολογικά. Άρα δεν κάνουν φιλοσοφία.
Εύλογα θα μου πείτε «είσαι υπερβολικός», «απόλυτος», «ξερόλας» κλπ. Γιατί επιμένω όμως; Επειδή η μεθοδολογία φιλολογίας και φιλοσοφίας είναι άλλη, βγάζουν και τελείως διαφορετικά και αντικρουόμενα συμπεράσματα. Δίνω μερικά παραδείγματα:
«Η φιλοσοφία δίνει χαρά», λέει στο βίντεο. Αντιθέτως, η φιλοσοφία
δεν δίνει χαρά. Η φιλοσοφία αξιώνει να αναδείξει τη βαθύτερη υφή της πραγματικότητας. Δεν χαϊδεύει αφτιά. Μερικά σύγχρονα φιλοσοφικά προβλήματα είναι η άμβλωση, η ευθανασία, η κοινωνική ανισότητα, το δικαίωμα στην αυτοκτονία. Πού η χαρά;
Άρα καταρρίπτεται το ότι η φιλοσοφία σχετίζεται με την ευδαιμονία. Η παρεξήγηση αυτή οφείλεται στη διατύπωση του Αριστοτέλη ότι υπάρχουν δύο είδη γνώσης: Η πρακτική και η θεωρητική γνώση.
Η πρακτική γνώση, έλεγε ο Αριστοτέλης, είναι για την καθημερινότητα, την εργασία και την πάλη για την επιβίωση.
Η θεωρητική γνώση είναι για την ευχαρίστηση, ομορφιά κλπ κλπ
Αλλά περνώντας τα χρόνια αποδείχθηκε ότι αυτή η διάκριση δεν στέκει. Είναι ιδεαλιστική. Οι περισσότεροι αρχαίοι φιλόσοφοι είχαν λυμένα τα βιοποριστικά τους ζητήματα. Και εκ του ασφαλούς μιλούσαν για την ομορφιά, την ευχαρίστηση και την ευδαιμονία, την ίδια στιγμή που ο πραγματικός βίος του ανθρώπου είναι συνυφασμένος με το μόχθο, την ασχήμια, την αρρώστια, την κόπωση της εργασίας… Ούτε καλό ούτε κακό. Απλά έτσι είναι.
Το να κάθομαι σε ένα γυάλινο πύργο δίπλα στα σκονισμένα βιβλία μου και να αυτοθαυμάζομαι δεν είναι φιλοσοφία. Από τον 20ό αιώνα είναι παγκοσμίως κατανοητό. Η Ελλάδα ακόμα να το καταλάβει. Και από ό,τι βλέπω θα αργήσει.
«Η φιλοσοφία χαρίζει ψυχική κ πνευματική υγεία υγεία της ψυχής πίστευαν οι αρχαίοι έλληνες» 4:57 Πρώτον, όχι όλοι. Δεύτερον δεν ισχύει γιατί οι περισσότεροι φιλόσοφοί έχουν κατάθλιψη, αποκτούν εμμονές, αυτοκτονούν… Ε δεν το λες και υγεία της ψυχής.
Προτείνω το βιβλιαράκι του Μαρκούζε «Αρνήσεις» (μετάφραση: Ζήσης Σαρίκας, 1985). Δυστυχώς μόνο σε βιβλιοθήκες και παλαιοβιβλιοπωλεία θα το βρείτε γιατί είναι εξαντλημένο. Εκεί, στο δεύτερο κεφάλαιο, ο Μαρκούζε γράφει για την όλη δηθενιά της καταφατικής κουλτούρας, δηλαδή αυτής της ψευδούς συνείδησης ότι η φιλοσοφία σου λέει το πόσο ωραία κελαηδούν τα πουλάκια, όπως ισχυρίζεται η, κατά τα άλλα, σεβαστή, αξιόλογη και συμπαθής καθηγήτρια στο βίντεο (07:00 και μετά).
Άρα λοιπόν όταν ασχολείται κανείς με ένα φιλοσοφικό πρόβλημα από τη σκοπιά της φιλολογίας, είναι καλό να το λέει εξαρχής. Και να έχει επίγνωση ότι δεν ασκεί φιλοσοφία. Αντιθέτως, πολλά από όσα λέγονται στο βίντεο είναι αντι-φιλοσοφικά. Ναι, πράγματι, η φιλολογική ανάλυση αναδεικνύει το νόημα των αρχαίων κειμένων, όπως λέει, ορθά, η πανεπιστημιακός. Ωστόσο, η φιλοσοφία πιστεύει ότι αν μείνουμε στην ετυμολογική και φιλολογική προσέγγιση (όπως μένει δρ. Κομποχόλη, 11.25 ), δεν πρόκειται να πιάσουμε ούτε το 10% του φιλοσοφικού νοήματος του κειμένου.
Και επειδή κούρασα και ζητώ συγγνώμη, για να μην καταντάω ένας γκρινιάρης που αρνείται τα πάντα, προτείνω να βρει κανείς στο ίντερνετ αυθεντικές φιλοσοφικές αναλύσεις, όπως το κείμενο: «
Επικούρειες απόψεις περί ευθανασίας». Για μια φιλοσοφική προσέγγιση της έννοιας «αταραξία» που είπε η δρ. Κοχομπόλη στο βίντεο, προτείνω τα βίντεο στο youtube: «
Καθημερινότητα, αυθεντικότητα, αταραξία».