ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ
Η κατανάλωση οινοπνεύματος είναι μία από τις αιτίες για την ανάπτυξη παγκρεατίτιδας. Αρκετές έρευνες έχουν διαπιστώσει στατιστικά σημαντική συσχέτιση του οινοπνεύματος με την παγκρεατίτιδα. Το πάγκρεας των γυναικών είναι πιο ευαίσθητο στο οινόπνευμα από ό,τι των ανδρών. Ο σχετικός κίνδυνος για την ανάπτυξη παγκρεατίτιδας στους πότες ενισχύεται με την αύξηση της συνολικής χρονικής διάρκειας της κατανάλωσης οινοπνεύματος, ενώ το είδος του ποτού και ο τρόπος της κατανάλωσης δεν φαίνεται να επηρεάζουν τον σχετικό κίνδυνο.
ΑΛΛΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Περισσότερο από 2 ποτά την ημέρα κατά την εγκυμοσύνη αυξάνουν τον κίνδυνο να μειωθεί το σωματικό βάρος του εμβρύου, καθώς και τον κίνδυνο δυσμορφιών και βλαβών του κεντρικού νευρικού συστήματος του εμβρύου, που συνιστούν το Εμβρυϊκό Σύνδρομο Αλκοόλης (FAS, Fetal Alcohol Syndrom).
Σε ό,τι αφορά τα νοσήματα του οφθαλμού, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος ως προς την πρόκληση καταρράκτη. Ο σχετικός κίνδυνος για τους πότες είναι 1,31 σε σύγκριση με τους μη πότες.
Η κατανάλωση οινοπνεύματος, ακόμα και σε μέτριες ποσότητες, αποτελεί παράγοντα κιδνύνου για ανάπτυξη παχυσαρκίας.
Η χρόνια κατανάλωση οινοπνεύματος εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα και αυξάνει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των λοιμώξεων. Το οινόπνευμα μειώνει τον αριθμό και τη δράση κυρίως των λευκοκυττάρων και λεμφοκυττάρων.
Το οινόπνευμα όπως και ορισμένα παράνομα ναρκωτικά αυξάνει τη σεξουαλική επιθυμία αλλά ελαττώνει την επίδοση.
ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ
Τα ατυχήματα που προκαλούνται εξαιτίας του οινοπνεύματος είναι κυρίως τροχαία, εργατικά, δηλητηριάσεις, πυρκαγιές, πτώσεις και πνιγμοί.
Τουλάχιστον το 1/3 των οικιακών ατυχημάτων και το 60% περίπου των θανάτων από πυρκαγιές αποδίδονται στην υπέρμετρη κατανάλωση οινοπνεύματος.
Σχετικά με τα τροχαία ατυχήματα, έχει εκτιμηθεί ότι με 80mg% αιθανόλης στο αίμα ο κίνδυνος σύγκρουσης είναι διπλάσιος, με 150mg% ο κίνδυνος είναι δέκα φορές μεγαλύτερος και με 200mg% ο κίνδυνος γίνεται είκοσι φορές μεγαλύτερος. Στην Ε.Ε. το 1990 560.000 άτομα τραυματίστηκαν και 17.000 έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία ατυχήματα λόγω κατανάλωσης οινοπνεύματος. Στην Ελλάδα έχει εκτιμηθεί ότι τα ποσοστά τροχαίων ατυχημάτων που προκαλούνται από αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος είναι ιδαίτερα υψηλά.
Σε έρευνα που έγινε στην Κρήτη, διαπιστώθηκε ότι το 60% των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων οφειλόταν στο οινόπνευμα και ότι το 7% του πληθυσμού οδηγεί με μεγαλύτερη του επιτρεπτού συγκέντρωση οινοπνεύματος στο αίμα.
Το πρόβλημα είναι πρώτα της οικογένειας και μετά του ατόμου που κάνει κατάχρηση ή έχει εξάρτηση από το αλκοόλ
Δεν υπάρχει αντίδοτο για την εξάρτηση
Η σχέση μας με το αλκοόλ έχει να κάνει με την ποσότητα -πόσο πίνει κανείς κάθε φορά- με τη συχνότητα -πόσο συχνά το κάνει- και με την ποιότητα -αν πίνει σκληρά ή υψηλής περιεκτικότητας αλκοολούχα ποτά, όπως είναι το ούζο, η ρακί, η βότκα κ.ο.κ., ή τα κλασικά χαμηλής περιεκτικότητας, όπως είναι το κρασί και η μπίρα.
Αλκοολικό είναι το άτομο που πίνει καθημερινά και συστηματικά και κάθε προσπάθεια αποχής ή διακοπής, είτε επειδή το επιλέγει είτε επειδή είναι αναγκασμένο (λόγω ασθένειας, ατυχήματος κ.ά.) δημιουργεί στον οργανισμό του σύνδρομο στέρησης. Ο αλκοολικός, αν για οποιονδήποτε λόγο σταματήσει τη συστηματική κατανάλωση αλκοόλ, μπαίνει σε αυτό που ονομάζουμε σύνδρομο στέρησης - ελαφρύ μέχρι πολύ βαρύ. Αυτό το άτομο έχει εξάρτηση από το αλκοόλ και άρα είναι άρρωστο. Για την εξάρτηση από το αλκοόλ, τους τρόπους προσέγγισης και βοήθειας του αλκοολικού, την αντανάκλαση του προβλήματος στην οικογένειά του μιλά στην «Ε» ο Γιώργος Μουσάς, επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής, του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναπληρωτής διευθυντής Ψυχιατρικού Τομέα Νοσοκομείου «Σωτηρία».
Αντίδοτο για την εξάρτηση από το αλκοόλ δεν υπάρχει μέχρι στιγμής. Γι' αυτό το πιο σημαντικό είναι το κίνητρο του εξαρτώμενου ατόμου καθώς και η επίγνωση ότι έχει πρόβλημα, εξηγεί ο Γ. Μουσάς.
Επειδή το αλκοόλ έχει έναν μακρύ χρόνο για να φτάσει κανείς στην τελική φάση της εξάρτησης, 8-10 χρόνια περίπου, ο μέσος όρος ηλικίας των εξαρτημένων από αυτό (45 ετών) είναι αρκετά μεγαλύτερος από το μέσο όρο των εξαρτημένων από παράνομες ουσίες (25 ετών). Ενας άνθρωπος στα 45 του, που συνήθως έχει δομήσει οικογένεια, καριέρα κ.ο.κ., δεν έχει τη δυνατότητα ούτε ψυχολογικά ούτε κοινωνικά να μπει σε ένα διετές πρόγραμμα απεξάρτησης.
- Η οικογένεια του αλκοολικού;
«Το πρόβλημα είναι πρώτα της οικογένειας και μετά του ατόμου που κάνει κατάχρηση ή έχει εξάρτηση από το αλκοόλ. Διότι από τη στιγμή που ένας άνθρωπος έχει μια τέτοια σχέση με το αλκοόλ, είναι ανεπαρκής. Δεν μπορεί να παίξει το ρόλο του οικογενειάρχη, του συζύγου, του πατέρα, του μοντέλου πάνω στον οποίο θα στηριχθούν τα παιδιά. Δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις που δημιουργούνται, πόσο μάλλον να ρυθμίζει τα οικονομικά. Ταυτόχρονα μπαίνει και ο παράγων προσωπικότητα. Τα άτομα που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ και βεβαίως οι εξαρτημένοι από αυτό, λειτουργούν καταστροφικά τόσο σε προσωπικό επίπεδο, όσο και σε οικογενειακό και εργασιακό. Ακόμη περισσότερο καταστροφικά για τους γύρω τους λειτουργούν τα άτομα εκείνα που εκφράζονται βίαια αφού πιουν. Το παιδί που μεγαλώνει με πατέρα ή μητέρα καταστροφικό, επιθετικό, βίαιο, που είναι προβληματικός πότης ή εξαρτημένος, εξοικειώνεται με τη χρήση του αλκοόλ. Πολύ συχνά συναντάμε παιδιά τέτοια που μπαίνουν πρόωρα στις εξαρτήσεις. Δεν γνωρίζουμε όμως αν αυτό οφείλεται στην κληρονομικότητα ή το μόντελινγκ και τη συμπεριφορά. Δηλαδή αν οι ψυχολογικές επιπτώσεις διαμορφώνουν ένα τέτοιο πλαίσιο. Επομένως ο γονέας αυτός δεν κάνει απλά κακό, αλλά καταστρέφει την οικογένεια και ειδικότερα τα παιδιά του».
- Πώς πείθει ένα άλλο μέλος της οικογένειας το άτομο που έχει το πρόβλημα;
«Αντιμετωπίζουμε πάντα το άτομο αυτό κάνοντας μία ανοιχτή και ξεκάθαρη τοποθέτηση, λέγοντας ότι «η ποσότητα που πίνεις είναι μεγάλη και θα πρέπει να ζητήσουμε τη γνώμη κάποιου ειδικού». Πολλές φορές, ίσως τις περισσότερες, υπάρχει συγκάλυψη και άρνηση του προβλήματος και από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Δεχόμαστε τηλεφωνήματα τα οποία ενώ έχουν αγωνία από κάτω για το πρόβλημα, στην πορεία των συζητήσεων το μειώνουν. Μας λένε "δεν είναι τόσο σοβαρό", "δεν αντιμετωπίζω και τόσο μεγάλο πρόβλημα". Επομένως, εκτός από τον ίδιο τον ασθενή πολύ συχνά και το ίδιο το περιβάλλον του έχει την τάση να υποτιμά το πρόβλημα».
- Γιατί;
«Νομίζω ότι είναι ένα περίπλοκο ζήτημα ψυχολογικών και κοινωνικών λόγων. Η άρνηση είναι ένας ψυχικός μηχανισμός άμυνας. Τη συναντάμε σε πολλές περιπτώσεις που υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Το κακό με το μηχανισμό αυτό είναι ότι είναι παθολογικός, δηλαδή αρνούμενος κανείς το πρόβλημα προσπαθεί να το εξαφανίσει ή να το μειώσει και δεν το αντιμετωπίζει. Χρειάζεται η επίγνωση ότι υπάρχει πρόβλημα και η συζήτηση που ξεκαθαρίζει ότι χρειάζεται διάγνωση και αντιμετώπιση, χωρίς δεύτερη συγκάλυψη, χωρίς πολλές πολλές συζητήσεις. Πολλές φορές οι οικογένειες συγκαλύπτουν το πρόβλημα γιατί οι ίδιες δεν αντέχουν την ευθύνη της αποκάλυψης. Διότι, από τη στιγμή που θα αποκαλυφθεί, υπάρχει η εξέλιξη ιατρικών, διαγνωστικών, θεραπευτικών, κοινωνικών και άλλων ζητημάτων. Η αντιμετώπιση του προβλήματος σημαίνει για την οικογένεια αλλαγή ρόλων, μετατροπή ισορροπιών, διαφοροποίηση σχέσεων κ.ά. Ολα αυτά είναι περίπλοκα. Είναι σίγουρα πολύ πιο εύκολο να αναβάλει κανείς μία τέτοια απόφαση παρά να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, πράγμα που ισχύει για κάθε μεγάλο και σοβαρό πρόβλημα».
- Κι αν το άτομο με το πρόβλημα δεν θέλει να βοηθηθεί;
«Θα επιμείνει η οικογένεια. Αλλωστε αυτές οι καταστάσεις δεν ολοκληρώνονται άμεσα. Δεν θα πει κάποιος ότι είναι αλκοολικός στην πρώτη συζήτηση. Χρειάζεται επιμονή. Αυτός που αναλαμβάνει την ευθύνη να εισχωρήσει στο πρόβλημα πρέπει να αναγνωρίζει ότι σκοπός του είναι να κάνει το εξαρτημένο άτομο να συνειδητοποιήσει ότι έχει πρόβλημα. Η αναζήτηση βοήθειας έρχεται μετά ως φυσικό επακόλουθο. Κάθε προσπάθεια που τείνει να αυξήσει την επίγνωση και το κίνητρο του πάσχοντος είναι στη σωστή κατεύθυνση. Ενα από τα πρώτα πράγματα που κάνουμε με τις εξαρτήσεις είναι να εκτιμήσουμε το κίνητρο του πάσχοντα ώστε να μπορούμε να τον βοηθήσουμε και στη συνέχεια προσπαθούμε να τον τονώσουμε».
- Το καταλαβαίνουν οι άνθρωποι που είναι εξαρτημένοι από το αλκοόλ ότι είναι εξαρτημένοι κι ας μη το παραδέχονται;
«Η πλειονότητα το καταλαβαίνει. Πριν από λίγες μέρες μάς έφεραν έναν νεαρό στο νοσοκομείο, ο οποίος επεδείκνυε καταστροφική συμπεριφορά. Την επομένη του ξεσπάσματος του παιδιού αυτού, που είναι εξαρτημένο από το αλκοόλ, του περιέγραψα το περιστατικό της άφιξης του στο νοσοκομείο. Με άκουσε και μου είπε "δέχομαι αυτά που μου λέτε αλλά δεν θυμάμαι τίποτα απολύτως". Ο νεαρός που τώρα καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια να απεξαρτηθεί από το αλκοόλ ήξερε ότι έχει πρόβλημα ακόμη και αν δεν θυμόταν τίποτα λόγω των κενών μνήμης που προκαλεί η οξεία λήψη οινοπνεύματος σε μεγάλες ποσότητες».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 04/03/2006