Ο Περικλής, ο Μ. Αλέξανδρος, ο Ιουστινιανός, η Ελισάβετ, η Βικτόρια, ο Ρούζβελτ αμήκουν σε αυτήν την κατηγορία...
Ο Τζένκινς Χαν και ο Κεμάλ πάλι όχι...
Θα διαφωνήσω για τον Τζενγκις. Σαφέστατα πέρασε στην ιστορία σαν σφαγεύς πράγμα που αντικειμενικά ήταν, ακόμα και με τα ιδιαίτερα δεδομένα της περιόδου του. Αλλά σε αυτόν οφείλεται ουσιαστικά η εμπορική κατ αρχήν και πολιτικο-πολιτισμική επαφή και αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ Άπω Ανατολής (Κίνας) Μέσης Ανατολής και Ευρώπης. Ο "δρόμος του μεταξιού" είναι δικό του δημιούργημα. Οι Μογγόλοι ουσιαστικά δεν κατέγραψαν την ιστορία τους (με την εξαίρεση της "Μυστικής Ιστορίας των Μογγόλων") με αποτέλεσμα να την καταγράψουν αντ' αυτών ουσιαστικά οι κατακτημένοι Κινέζοι επεμβαίνοντας κατα το δοκούν στην καταγραφή γεγονότων κι επιπτώσεών τους.
Να σημειωθεί ότι
1) στις ορδές του Τζένγκις ήταν θεσμοθετημένη η ανεξιθρησκεία
2) στις ορδές του Τζένγκις ήταν θεσμοθετημένη και πρακτικά εφαρμοζόμενη η αξιοκρατία και όχι η κληρονομική μεταβίβαση εξουσίας.
3) σε κάθε πόλη που πολιορκήθηκε δόθηκε η δυνατότητα συνθηκολόγησης και αναίμακτης ένταξης στην μογγολική επικράτεια.
Αν όμως δεν συνθηκολογούσε, όταν κατακτάτο σφαγιαζόταν όλος ο πληθυσμός για προειδοποίηση προς την επόμενη πόλη στόχο.
Αιμοσταγής τακτική, αλλά και η πρώτη ιστορικά καταγεγραμμένη εφαρμογή του ψυχολογικού πολέμου.
Οι πόλεμοι είναι εκ προοιμίου εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και ταυτόχρονα ανθρώπινα δημιουργήματα, η αντίστροφα, όπως προτιμάτε.
Το ίδιο και η πολιτική όμως, ειδικά αυτή του 19ου αιώνα και μετά.
Η ανθρώπινη ιστορία έχει γραφτεί με ποταμια αίματος και δυστυχώς φοβάμαι ότι έτσι θα συνεχίσει να γράφεται