Σίγουρα ο ισχυρισμός του Άλεξ θα έχει μια κάποια βάση. Η αριστερά όμως δεν ήταν πάντοτε μία και ενιαία, ακόμη και στην περίπτωση ενός Κύρκου που αντιμετώπιζε το φαινόμενο με μετριοπάθεια: υπήρξαν αριστεροί που το 81 κατέβηκαν στο δρόμο για να πανηγυρίσουν.
Τόσο μεγάλο ήταν το τραύμα που είχε δημιουργήσει στον κόσμο η δεξιά - επί δεκαετίες.
Το σύνθημα "ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά" είναι φυσικό να μη λέει τίποτα σε όσους προσεγγίζουν την ιστορία ως μια λιγότερο ή περισσότερο απλή διαδοχή γεγονότων - δηλαδή υποβιβάζοντάς τη στο επίπεδο της πληροφορίας.
πραγματικα όχι μια αριστερα
κυττα στο σεντονι τι εκανε το κκε στους αντιθετους αριστερούς όταν ηταν εξορισμένοι στις ανατολικες χωρες
μμουνιστών στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης
Ελένη Νικολαΐδου*
A- A+
Φυλακίσεις και εκτοπισμοί Ελλήνων κομμουνιστών στην υπερορία οι οποίοι από το 1955 και μετά διαφώνησαν με το ΚΚΕ και το ΚΚΣΕ
Η ιστορία της αριστεράς στην Ελλάδα είναι γραμμένη σε σελίδες που έχουν άμεση σύνδεση με την ανεξαρτησία της χώρας και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Τα μέλη της πρωτοστάτησαν στην ένοπλη αντίσταση της Κατοχής κατά των κατακτητών, εναντιώθηκαν στην αλλαγή φρουράς και τον έλεγχο της εξουσίας της χώρας τους από τους Άγγλους, αντιστάθηκαν στη λευκή τρομοκρατία, πήραν τα όπλα όταν δεν υπήρχε πλέον περιθώριο συνεννόησης και ανέβηκαν στα βουνά, μέλη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος.
Τα πάθη που γέννησαν τα όνειρα για έναν δίκαιο κόσμο, στράφηκαν κατά των "αντιπάλων" τους Ελλήνων και ξένων, όμως υπήρξαν και στιγμές που ξέφυγε ο έλεγχος και ο χθεσινός σύντροφος, ο συναγωνιστής που πρόσεχε τα νότα του στη μάχη έγινε ο σημερινός εχθρός.
Μερικές τέτοιες σελίδες θα παραθέσουμε χωρίς καμία πρόθεση αμαύρωσης των αγώνων τους, έτσι κι αλλιώς είναι γεγονότα που συνέβησαν και η κριτική και αυτοκριτική είναι από τα χαρακτηριστικά της αριστεράς.
Οι φυλακίσεις, οι εξορίες, οι εκτελέσεις ήταν γεγονότα των περιόδων κατά τον εμφύλιο και μετά από αυτόν, με κύριο καθοδηγητή το κράτος της Δεξιάς.
Τι συνέβη όμως και όντας πλέον, οι πρώην αγωνιστές του ΔΣΕ, πολιτικοί πρόσφυγες σε ξένες χώρες στήριξαν τις διώξεις πρώην συντρόφων τους;
Διώξεις πολιτικών προσφύγων σε σοσιαλιστικές χώρες
Μελανές σελίδες στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα στην υπερορία είναι οι καταγεγραμμένες καταδίκες, φυλακίσεις, εξορίες και εκτοπισμοί Ελλήνων κομμουνιστών οι οποίοι από το 1955 και μετά διαφώνησαν με το ΚΚΕ και το ΚΚΣΕ.
Διαφώνησαν όχι ως συγκροτημένο σώμα αλλά με διάφορες αφετηρίες και κατευθύνσεις, συγκροτώντας πολιτικά μορφώματα με κριτική στάση και απέναντι στη Σοβιετική Ένωση αλλά και στο ΚΚΕ. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι με την εμφάνιση των διαφωνιών ξεκίνησε κυνήγι με παρότρυνση και του ΚΚΕ.
Στο σημείωμα του ΚΚ Ουζμπεκιστάν και του τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΣΕ για την κατάσταση στο σύλλογο των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Τασκένδη, με ημερομηνία 28/5/1962 και το χαρακτηρισμό "εμπιστευτικό" αναφέρεται στα ποινικά μέτρα που πάρθηκαν σε όσους Έλληνες υπεράσπιζαν τον Ζαχαριάδη και δεν συμμορφώνονταν προς τας υποδείξεις.
Τα επεισόδια και οι διαφωνίες συνεχίζονται με αποτέλεσμα να γίνουν 32 φυλακίσεις και "3 Ζαχαριαδικοί ηγέτες στερήθηκαν των δικαιωμάτων του πολιτικού πρόσφυγα και στάλθηκαν για διαμονή στην Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Καρακαλπάκ".
Οι διαφωνούντες Ζαχαριαδικοί εστερούντο των πολιτικών τους δικαιωμάτων, συλλαμβάνοντο με κατηγορία την "αλητεία" και εξορίζονταν. "Πολύ σύντομα θα χρειαστεί να στερήσουμε τα δικαιώματα του πολιτικού πρόσφυγα και από μερικά ακόμη άτομα, μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται και μερικά που εκτίουν ποινή για αλητεία. Αυτοί επίσης θα εκτοπιστούν από την Τασκένδη"[1].
Επιστολή της ΚΕ του ΚΚΕ προς την ΚΕ του ΚΚΣΕ στις 2 Ιουνίου 1962 και με υπογραφή του Απ. Γκρόζου, αναφέρει ότι συμπληρωματικά με άλλες επιστολές θέλει να προτείνει επιπλέον τρόπους αντιμετώπισης στον "τυχοδιώκτη" και "μανιώδη εχθρό του ΚΚΕ" Νίκο Ζαχαριάδη.
Το μέτρο που προτείνει η ΚΕ του ΚΚΕ είναι η στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων και της ιδιότητας του πολιτικού πρόσφυγα σε όποιον σχετίζεται και υπερασπίζει τον Νίκο Ζαχαριάδη ή τον Βαφειάδη. Επίσης σε όσους δεν συμμορφώνονται το ΚΚΕ ζητά "να μην τους χορηγηθεί άδεια παραμονής και να τους στερηθεί οριστικά" αν φυσικά δεν δείξουν μεταμέλεια.
«Θεωρούμε απαραίτητο να στερήσουμε την ιδιότητα του πολιτικού πρόσφυγα από τον Ζαχαριάδη και τον Βαφειάδη και να τους αφαιρέσουμε κάθε δυνατότητα επαφής με τους οπαδούς τους με την Ελλάδα, της πρεσβείες κ.λπ.»[2]
Πολλές καταγγελίες που θα αναφέρουμε προέρχονται από το περιοδικό «Επαναστάτης»[3] που εκδιδόταν από Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες στη Ρουμανία. Ένα από τα βασικά ζητήματα που αναπτύσσει και επανέρχεται συνεχώς το περιοδικό «Επαναστάτης», είναι και η στέρηση των ελευθεριών αλλά και των διώξεων πολιτικών προσφύγων που δεν ανήκουν στο ΚΚΕ και ασκούν κριτική.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Στέλιου Μανούσακα [4] οι διώξεις έγιναν γνωστές και στη Δυτική Ευρώπη, στην εφημερίδα «Λαϊκή Ενότητα» του ΑΜΕΕ Ιταλίας. Υπήρχαν αρκετές επαφές με τις ανατολικές χώρες και γρήγορα έγινε γνωστή η περιπέτεια όσων είχαν διαφωνήσει με τις θέσεις του 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ και δεν είχαν συμμορφωθεί με τα καλέσματα της 6ης και 7ης ολομέλειας του ΚΚΕ.
Στην Ιταλία έφταναν αρκετές επιστολές και κείμενα με καταγγελίες, επιστολές που για λόγους ασφαλείας είχαν ταχυδρομηθεί από χώρες της Δυτικής Ευρώπης όπως η Ολλανδία κυρίως. Στην Ιταλία υπήρχαν αρκετοί νέοι που είχαν τους πατεράδες τους ή άλλους συγγενείς ανάμεσα στους πολιτικούς πρόσφυγες.
Μέσω των ταξιδιών γίνονταν γνωστές οι συνθήκες διαβίωσής τους. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι κομμουνιστές και αγωνιστές του ΔΣΕ ήδη από το 1953 και με κορύφωση μετά το 1956 εδιώκοντο, διαγράφονταν, απολύονταν από τις δουλειές τους ως «απείθαρχοι».
Στην Ιταλία έγινε γνωστή και η φυλάκιση, στην Ουγγαρία το 1968, του Φωκίωνα Κονταλέξη, αξιωματικού του ΔΣΕ και στέλεχος της οργάνωσης μ-λ πολιτικών προσφύγων, αλλά και άλλων τριών στελεχών του ΔΣΕ ύστερα από εισήγηση της ηγεσίας Κολιγιάννη με την κατηγορία της «συνωμοσίας» για την ανατροπή του Ουγγρικού καθεστώτος.
Και πάλι στην Ουγγαρία, το 1970, επιβλήθηκε καθεστώς αστυνομικής επιτήρησης σε τρεις κομμουνιστές. Στον Φωκίωνα Κονταλέξη, Στολάκη Βαγγέλη και Τσιστιπά Θεόδωρο. Η απόφαση αυτή τους δόθηκε γραπτώς, και προέβλεπε:
• Μία φορά την εβδομάδα να παρουσιάζονται στην αστυνομία
• Υποχρεώνονταν να παραμένουν στα σπίτια τους από το βράδυ ως το πρωί
• Τους απαγόρευσε να βγουν από τη Βουδαπέστη χωρίς άδεια
• Απαγόρευση να δέχονται φίλους τους στα σπίτια τους
• Απαγόρευση συμμετοχής τους σε συγκεντρώσεις
• Απαγόρευση να συχνάζουν σε καφενεία, κινηματογράφους, θέατρα, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια, αθλητικούς χώρους κ.ά.
Ένα πρόστιμο από 5.000 φιορίνια αντιστοιχούσε σε κάθε παράβαση της απόφασης αλλά προέβλεπε και φυλάκιση μέχρι ένα μήνα.
Οι μαχητές του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ όχι μόνο εν γνώση της τοπικής ηγεσίας του ΚΚΕ αλλά και καθ΄ υπόδειξή της κρίθηκαν επικίνδυνοι για την ασφάλεια του κρατικού συστήματος [5].
Στη Βουλγαρία έγιναν διώξεις και φυλακίσεις μαχητών του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ που αντιμετωπίζονταν ως κοινοί «συμμορίτες» και «τους έστελναν στις φυλακές και τις εξορίες φυσικής εξόντωσης σαν 'αλήτες, 'πόρνες' και 'κλέφτες' τιμημένους μαχητές και μαχήτριες του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ τραυματίες και ανάπηρους που οι περισσότεροι υποφέρουν από βαριές χρόνιες αρρώστιες».
Οι δίκες που έγιναν σε Έλληνες εκπατρισμένους αγωνιστές επειδή δεν μπορούσαν να γίνουν με πολιτικές κατηγορίες βασίστηκαν πάνω σε κατηγορητήρια για αλήτες και πόρνες [6]. Η «κλίκα του Κολιγάννη», σύμφωνα με τον Επαναστάτη, εντείνει τα μέτρα κατά των πολιτικών προσφύγων παρά τα γράμματα διαμαρτυρίας προς την ΚΕ του ΚΚ Βουλγαρίας [7].
Διώξεις εκτός από την Ουγγαρία έγιναν και στη Βουλγαρία. Η βουλγαρική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι όποιος δεν στηρίζει το ΚΚΕ θα διώκεται και προβαίνει σε επιδρομές, έρευνες, κατασχέσεις γραμμάτων και άλλες τρομοκρατικές ενέργειες ώστε να δηλώσουν πίστη στην «κλίκα Κολιγιάννη» [8].
Οι δημοσιευμένες καταγγελίες για διώξεις κατά αγωνιστών του ΔΣΕ στο περιοδικό Επαναστάτης διαδέχονται η μία την άλλη. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1969 χωρίς προειδοποίηση πήγαν στα σπίτια αγωνιστών, με χαμάληδες πήραν τα έπιπλά τους, έβαλαν επάνω τα παιδιά τους και τους πήραν από τις γειτονιές τους σε άλλα μέρη, που δεν υπάρχουν Έλληνες, με σκοπό την απομόνωσή τους και την εξόντωσή τους.
«Εδώ που με πέταξαν δεν υπάρχουν έλληνες, επομένως δεν υπάρχουν και οι δυνατότητες για να συνεχίσουν τα παιδιά μου την εκμάθηση της μητρικής τους γλώσσας. Αυτό όμως δεν ενδιαφέρει τις βουλγάρικες αρχές και δεν είναι τυχαίο που από πέρσυ κάνουνε τα ελληνόπουλα βουλγαρόπουλα χωρίς να ρωτήσουν τους γονείς τους» [9].
Οι διώξεις όσων δεν συμμορφώνονταν με τη γραμμή του ΚΚΕ στις ανατολικές χώρες ήταν μία πλευρά, ο Μανώλης Γλέζος θίγει μία άλλη πλευρά διώξεων όπου οι φυλακισμένοι κομμουνιστές δέχονταν διακρίσεις όσον αφορά τη βοήθεια που θα λάμβαναν ανάλογα με την ομάδα που υποστήριζαν.
Για παράδειγμα ο Μανώλης Γλέζος αναφέρει:
Στη συνάντησή μου με τον Πρέσβη Λεβίνσκι το 1972 μεταξύ άλλων κάναμε μία συζήτηση για τη στάση της Σοβιετικής Ένωσης απέναντι στη χούντα αλλά και απέναντι στους πολιτικούς κρατούμενους είχε τότε δημιουργηθεί το δυσάρεστο προηγούμενο στον Ωρωπό να έχει σταλεί βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού της Σοβιετικής Ένωσης σε Έλληνες πολιτικούς κρατούμενους αλλά μονάχα σε αυτούς που ανήκαν στην ομάδα Κολιγιάννη και στους άλλους όχι, και μάλιστα η ασφάλεια του στρατοπέδου γύρισε και είπε για όλους εμάς τους υπόλοιπους η Σοβιετική Ένωση δεν σας λογαριάζει εσάς για κομμουνιστές.
Η απαγωγή του Ν. Τσολακίδη από την εξορία
Στη Βουλγαρία αρκετοί αγωνιστές Έλληνες είχαν εξοριστεί από τη βουλγαρική κυβέρνηση λόγω των πολιτικών τους διαφωνιών με το ΚΚΕ, ένας από αυτούς, ο Νίκος Τσολακίδης, απήχθη στις 13 Ιουλίου 1969 και πετάχτηκε στη Βηρυττό. Να πως περιγράφει ο ίδιος την περιπέτειά του:
«Στις 13/7/1969 ήρθαν στο χωριό που ήμουνα εξορία, με πήραν όπως με βρήκαν, με έβαλαν στο αυτοκίνητο και την ίδια μέρα με πήγαν στο Μπουργκάς (Πύργο). Εκεί τρία μερόνυχτα με είχαν κλεισμένο σε απομονωμένο κελί. Την τέταρτη μέρα, τη νύχτα, με πήραν από το κελί και με έριξαν στο πλοίο. Μου είπαν ότι θα με κατεβάσουν στο Αλγέρι.
»Μετά από μία βδομάδα απομονωμένος κλειδωμένος στο πλοίο, μια βραδιά με έβγαλαν από το πλοίο και με αυτοκίνητο με πέταξαν στην άκρη της πόλης (Βηρυττό). Εκεί με άφησαν και έφυγαν οι γκάγκστερ. Από τη μέρα αυτή μένω στους δρόμους. Δεν έχω ούτε ένα χαρτάκι για ντοκουμέντο. Αν με πιάσει η ασφάλεια θα με βάλει φυλακή. Το πώς περνώ είναι μαρτύριο. Αν ανταμωθούμε θα γραφτούν τόμοι για τις 'ανδραγαθίες' των κομμουνιστοφάγων... πέστε ότι πεθαίνει ένας αγωνιστής στους δρόμους γιατί το θέλουν οι ρεβιζιονιστές...» [10].
Στο ίδιο άρθρο αναφέρεται ότι πέρασαν δύο μήνες από το σημείωμα και δεν υπάρχει επαφή από τον Ν. Τσολακίδη. Οι εξορίες και το κυνήγι γίνεται από τους «Βούλγαρους ρεβιζιονιστές» και την «κλίκα του Κολιγάννη» αλλά και την ανοχή της «φατρίας του Παρτσαλίδη», αναφέρει ο «Επαναστάτης».
Πάνω από 600 υπογραφές πολιτικών προσφύγων από τη Ρουμανία απηύθυναν διαμαρτυρία προς τις βουλγαρικές αρχές για την απέλαση του Ν. Τσολακίδη. [11]
Στην έκτακτη έκδοση του «Επαναστάτη», Οκτώβριος 1975, δημοσιεύεται επιστολή από το Λίβανο του Ν. Τσολακίδη με την οποία καλεί σε βοήθεια για να μπορέσει να αποδείξει ότι είναι πολιτικός πρόσφυγας αφού του είχαν αφαιρεθεί όλα τα έγγραφα για να μπορέσει να επαναπατριστεί στη χώρα του. [12]
Η απέλαση από τη Βουλγαρία του Θεοδόση Δουλγέρη
Στο 7ο φύλλο του «Επαναστάτη» δημοσιεύτηκε επιστολή του Θεοδόση Δουλγέρη ο οποίος εξιστορεί τις διώξεις που υπέστη από τις αρχές της Βουλγαρίας. Τις διώξεις έγιναν επειδή υπερασπίστηκε τις αρχές του μαρξισμού λενινισμού, όπως ισχυρίστηκε.
Σύμφωνα με τις καταγγελίες το 1963 άρχισαν οι διαγραφές και στο τέλος του έτους το Δεκέμβριο εξορίστηκαν 9 αγωνιστές οι οποίοι απελευθερώθηκαν αφότου ο Ν. Χρουστσόφ έφυγε από ΓΓ του ΚΚΣΕ το Νοέμβριο του 1964.
Το Φεβρουάριο του 1967 τέσσερις οικογένειες στέλνονται εξορία, αυτές οι διώξεις έγειραν διαμαρτυρίες, υπομνήματα, συλλογές υπογραφών που εστάλησαν στη βουλγαρική κυβέρνηση.
Οι διώξεις όμως δεν σταμάτησαν και έτσι 25 με 26 Ιουλίου 1968 εξορίζονται «πέντε αγωνιστές από τη Σόφια, δύο από τη Βάρνα και άλλοι δύο σύντροφοι από δύο άλλες πόλεις»[13]. Το Σεπτέμβριο του 1969 οι εξόριστοι ήταν 33 (13 αγωνιστές, 7 αγωνίστριες, 1 ηλικιωμένη και 12 ανήλικα παιδιά).
Ο Θ. Δουλγέρης καταγγέλλει ότι τους υποχρέωναν να υπογράψουν ένα «προειδοποιητήριο» το οποίο έλεγε «Λαβαίνω γνώση πως εάν συνεχίσω την αντικρατική μου δράση και πως αν μιλώ και γράφω ενάντια στην ΚΕ του ΚΚΕ θα παρθούν εις βάρος μου και άλλα μέτρα» [14].
Ο Θεοδόσης Δουλγέρης συλλαμβάνεται από τον τόπο της εξορίας του και τον πάνε στο Μπουργκάς όπου του ανακοίνωσαν ότι θα τον απελάσουν. Από το ίδιο λιμάνι είχε απελαθεί και ο Νίκος Τσολακίδης.
Με όλα του τα πράγματα εκτός από έγγραφα, ταυτότητα, φωτογραφίες τον επιβίβασαν σε ένα πλοίο και «αφού μου έδωσαν 100 δολάρια με έκλεισαν σε ένα κελί κοντά στη μηχανή του πλοίου. Ύστερα από 8,5 μερόνυχτα ταξίδι και χωρίς καθόλου να βγω από το κελί φτάσαμε στην Τύνιδα και με άφησαν στο κέντρο της πόλης.
Τώρα, ύστερα από πολλές περιπέτειες από τις αρχές της Τύνιδας και της Ιταλίας, βρίσκομαι στο 'ΚΑΜΠΑΝΙ ΦΕΛΙΞ' από τις 11/3/1970 κάνοντας συνεχώς τη γραμμή Παλέρμο – Νάπολη – Κάλιαρι – Παλέρμο, χωρίς να ξέρω μέχρι πότε θα συνεχίσει η κατάσταση αυτή» [15].
Καμία χώρα δεν δέχεται τον Θ. Δουλγέρη αφού αυτός δεν έχει μαζί του κανένα χαρτί που να δείχνει ποιος είναι και πηγαίνει από λιμάνι σε λιμάνι με κίνδυνο να αποδοθεί στη χούντα της Ελλάδας. Πως βρέθηκε στο πλοίο «ΚΑΜΠΑΝΙ ΦΕΛΙΞ»;
Οι πρώτες εκτιμήσεις έλεγαν ότι οι Βούλγαροι προσπάθησαν να τον πετάξουν στο λιμάνι της Τύνιδας, οι αρχές εκεί τους κατάλαβαν και αναγκάστηκαν να τον βάλουν σε ένα ιταλικό πλοίο στο οποίο έζησε για τόσο καιρό χάρη στην αλληλεγγύη του πληρώματος [16].
Η περιπέτεια του Θ. Δουλγέρη γρήγορα έγινε γνωστή στους συντρόφους του στην Ιταλία οι οποίοι αρχές Μάη 1970 έλαβαν καταγγελία από την οργάνωση του μ-λ πολιτικών προσφύγων. Την ίδια καταγγελία που είχαν απευθύνει προς τις βουλγαρικές αρχές ζητώντας τους να δηλώσουν που βρίσκεται ο Θεοδόσης Δουλγέρης, μέλος της οργάνωσής τους στην Βουλγαρία και που είχε απαχθεί από τον τόπο εξορίας του.
Η καταγγελία δημοσιεύθηκε και ανατυπώθηκε ευρέως σε έντυπα της Δυτικής Ευρώπης και στον ιταλικό τύπο.
Στην οργάνωση του ΑΜΕΕ Ιταλίας, τα μέλη της, είχαν την ευκαιρία να ζήσουν από κοντά τη βαρβαρότητα των διώξεων που συμπυκνώνονταν στην περίπτωση του Θεοδόση Δουλγέρη.
Τέλη του Μάη 1970 ο Γραμματέας του ΚΚ Ιταλίας (μ-λ) Φόσκο Ντινούτσι ενημερώνει τον Στέλιο Μανούσακα, ότι ο τοπικός τύπος της Νάπολης αναφέρεται στην ύπαρξη ενός Έλληνα υπό περιορισμό στο ατμόπλοιο «CAMPANIA FELIX». Οι ιταλικές αρχές δεν του επιτρέπουν να αποβιβαστεί γιατί είναι χωρίς ντοκουμέντα. Κάνει, λοιπόν, τη διαδρομή Παλέρμο – Νάπολη – Κάλιαρι – Παλέρμο από τις αρχές του Μάρτη του 1970.
Οι σύντροφοί του τότε στην Ιταλία υποψιάστηκαν και αμέσως κινητοποιήθηκαν. Επρόκειτο για τον Θεοδόση Δουλγέρη. Ο ίδιος κατάφερε να τους πετάξει από το πλοίο στην προβλήτα ένα σημείωμα. Έτσι έμαθαν για την τραγωδία του, αλλά και για την πίστη του στις ιδέες του και την αποφασιστικότητά του.
Οι αρχές της Βουλγαρίας, λοιπόν, αφού τον απήγαγαν νύχτα από τον τόπο εξορίας που τον είχαν τον Φλεβάρη του 1970, τον μετέφεραν στο Μπουργκάς. Τον «φόρτωσαν» κυριολεκτικά σε ένα καράβι αφού του αφαίρεσαν τα ντοκουμέντα ταυτότητας. Το καράβι έφτασε στην Τύνιδα και εκεί τον παράτησαν στο κέντρο της πόλης.
Αφού ταλαιπωρήθηκε από τις τοπικές αρχές, βρέθηκε στο ιταλικό καράβι της εταιρείας "TIRRENIA". Η πρώτη αντίδραση των συντρόφων του στην Ιταλία ήταν να καταστρώσουν σχέδιο με τη βοήθεια Ιταλών συντρόφων για την απελευθέρωσή του. Το σχέδιο όμως απέτυχε. Οι λιμενικές αρχές κάτι άρχισαν να υποψιάζονται και του απαγόρευσαν να βρίσκεται στο κατάστρωμα. Και στο μεταξύ το πλοίο απέπλευσε.
Τότε πραγματοποιήθηκε μία μεγάλη καμπάνια με προκηρύξεις, αφίσες, ανακοινώσεις τύπου και δημοσιεύσεις. Κατατέθηκε υπόμνημα προς την βουλγαρική πρεσβεία στη Ρώμη για να του χορηγηθεί πιστοποιητικό ταυτότητας. Φοιτητικοί σύλλογοι των Ελλήνων έκαναν ανακοινώσεις και έβγαλαν ψηφίσματα.
Η περιπέτεια του Δουλγέρη έληξε μετά από λίγο καιρό. Κατάφερε να αποβιβαστεί και στη συνέχεια να μπαρκάρει. Είχε άλλωστε δουλέψει και σαν ναυτικός. Ο Στ. Μανούσακας συνάντησε ξανά τον Θ. Δουλγέρη στην Ελλάδα πια, μετά την πτώση της Χούντας.
Τους στέρησαν τον τίτλο του πολιτικού πρόσφυγα
Ανταπόκριση από την Τασκένδη αναφέρει ότι αφαιρέθηκε από 300 αγωνιστές του ΚΚΕ η ιδιότητα του πολιτικού πρόσφυγα. Αντ' αυτού τους δόθηκε μια υποτιμητική ταυτότητα αιχμαλώτου, αυτή η ταυτότητα δόθηκε σε αυτούς και στα μέλη των οικογενειών τους.
«Η τέτοια συμπεριφορά θυμίζει το βάρβαρο μέτρο της Γκεστάπο που για να διακρίνονται οι Εβραίοι έραβε στο στήθος τους κίτρινο άστρο από πανί» [17].
Συλλήψεις «μαρξιστών λενινιστών» στην Τσεχοσλοβακία
Το συντονιστικό γραφείο της ΟΜΛΕ και της ΜΛΟ καταγγέλλει ότι από τις 3 έως τις 15 Μαΐου 1973 στην Τσεχοσλοβακία έγιναν περισσότερες από 30 συλλήψεις μαρξιστών λενινιστών επειδή εκδίδουν το περιοδικό «Σπίθα», συνεδριάζουν «κρυφά», καταγγέλλουν το «σοβιετικό σοσιαλιιμπεριαλισμό» και μετά από ανακρίσεις τους ζητήθηκε να υπογράφουν «μετάνοια» ενώ «οι συλλήψεις συμπίπτουν με την επίσκεψη στην Τσεχοσλοβακία των Χ. Φλωράκη, Κ. Λουλέ και Γερ. Στεφανάτου και με τις συνεργασίες τους με την ΚΕ του ΚΚ της Τσεχοσλοβακίας» [18].
Σημειώσεις
[1] Σημείωμα του Κομμουνιστικού Κόμματος του Ουζμπεκιστάν και του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΣΕ για την κατάσταση στο σύλλογο των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων, στο Οι σχέσεις ΚΚΕ και ΚΚ Σοβιετικής Ένωσης στο διάστημα 1953-1977, σ.167-168
[2] Επιστολή της ΚΕ του ΚΚΕ στο προεδρείο της ΚΕ του ΚΚΣΕ, 2 Ιουνίου 1962, στο Οι σχέσεις ΚΚΕ και ΚΚ Σοβιετικής Ένωσης στο διάστημα 1953-1977, σ.169-170
[3] Το δελτίο «Επαναστάτης» εκδίδεται στη Ρουμανία, διακινείται στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης και έχει ως κύριο ζήτημα το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ. Επρόκειτο για εσωτερικό δελτίο των οργανώσεων στο εξωτερικό του ΚΚΕ (μ.λ.). Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το Σεπτέμβριο του 1968 με επικεφαλής τον Πολύδωρο Δανιηλίδη και συνδέθηκε με την Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ).
[4] Σύντομο βιογραφικό Στέλιου Μανούσακα
Το πραξικόπημα της 21/4/1967 τον βρίσκει στην Ιταλία. Είναι μέλος του Γραφείου της ΕΔΑ Ιταλίας από το 1964, υπεύθυνος της οργάνωσης της ΕΔΑ στην Modena και Γραμματέας του Συλλόγου Ελλήνων Φοιτητών. Μέλος επίσης από το 1966 της Οργάνωσης του ΚΚΕ στην Ιταλία.
Διαφωνεί με τη γραμμή της ΕΔΑ και του ΚΚΕ και αποχωρεί τον Αύγουστο του 1967.
Έρχεται σε επαφή με την καθοδήγηση της "Αναγέννησης" στο Παρίσι.
Ιδρυτικό μέλος του ΑΜΕΕ το Φεβρουάριο του 1968.
Υπεύθυνος του ΑΜΕΕ και της ΟΜΛΕ Ιταλίας μέχρι την πτώση της χούντας.
Ιδρυτικό μέλος του ΚΚΕ (μ-λ) το 1976 και μέλος της ΚΕ και του ΠΓ.
[5] Βλέπε σχετικά τη μαρτυρία του Στέλιου Μανούσακα στην γράφουσα.
[6] Η ρεβιζιονιστική τρομοκρατία δεν μπορεί να λυγίσει τους ήρωες του δημοκρατικού στρατού, Επαναστάτης, φ. 2ο, σ. 34
[7] Λευτεριά στους δεσμώτες Έλληνες πολιτικούς πρ
φαντασου στην ελλαδα να κυβερνουσε το κκε τι θα εκανε στους μη αριστερους
