Mια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Ισραηλινού επιτετραμμένου στην Τουρκία που δείχνει πόσες παρερμηνείες υπάρχουν εδραιωμένες στην ελληνική σκέψη. Παραθέτω κάποια σημαντικά σημεία. Η υπόλοιπη συνέντευξη εδώ:
Υπό τον τίτλο «Σπειροειδής στρατηγική στην ανατολική Μεσόγειο: Ο Ισραηλινός επιτετραμμένος στην Τουρκία Roey Gilad απαντά», το περιοδικό Dogu Akdeniz Politik δημοσίευσε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο επιτετραμμένος του Ισραήλ στην Τουρκία Roey Gilad, κατά την οποία απέρριψε το ενδεχόμενο υπογραφής συμφωνίας για ΑΟΖ μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ στην ανατολική Μεσόγειο.
Έχουμε ακούσει μερικές φωνές εδώ σχετικά με μια πιθανή συμφωνία θαλάσσιων συνόρων Τουρκίας-Ισραήλ. Υπό ποιες συνθήκες θα ήταν δυνατή αυτή η συμφωνία; Διότι, εάν το Ισραήλ και η Τουρκία υπογράψουν μια τέτοια συμφωνία, και οι δύο πλευρές θα αποκτήσουν περισσότερο χώρο από ό,τι διαθέτουν τώρα. Για παράδειγμα, η τρέχουσα συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και “Ε/Κ Διοίκησης Νότιας Κύπρου”, (όπως αποκαλεί την Κυπριακή Δημοκρατία) θα σας κάνει να χάσετε 4.600 τετραγωνικά μίλια. Αλλά εάν υπογράψετε με την Τουρκία, θα αποκτήσετε περισσότερο από 14.000 χλμ2 θαλάσσιου χώρου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Roey Gilad: «Φυσικά, ο υπουργός Εξωτερικών κ. Çavuşoğlu επανέλαβε σε συνέντευξή του στο CNN Türk στις 18 Ιουνίου ότι το Ισραήλ θα πρέπει να παραιτηθεί από τη συμφωνία που υπεγράφη με την Κύπρο το 2010 εάν το Ισραήλ έχει αίτημα να υπογράψει μια τέτοια συμφωνία. Σας ευχαριστώ για την ερώτηση, γιατί μας βοηθά να διευκρινίσουμε την κατάσταση.
Προς το παρόν, με την πολιτική ένταση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, το Ισραήλ δεν έχει καμία πρόθεση να εγκαταλείψει τη συμφωνία που έχει υπογραφεί με την Κύπρο ή να υπογράψει οποιαδήποτε συμφωνία με την Τουρκία. Έτσι απλά, αυτό δεν αποτελεί αξιοσημείωτο ζήτημα για εμάς».
Υπό ποιες συνθήκες μπορούν να αλλάξουν αυτές οι δηλώσεις;
Roey Gilad: «
Με την αλλαγή της τρέχουσας πολιτικής ατμόσφαιρας. Νομίζω ότι το σοβαρό εμπόδιο σε όλα τα κοινά ενεργειακά έργα, όπως είναι ο αγωγός EastMed, η συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα ή ο Λεβιάθαν-Μερσίνη-Ceyhan, είναι τα πολιτικά εμπόδια. Στο σημερινό πολιτικό πλαίσιο, ελάχιστα μπορούν να επιτύχουν από κοινού το Ισραήλ και η Τουρκία».
Τι λέτε για τους ισχυρισμούς της Τουρκίας για την ‘τ/κ κυβέρνηση’; Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η συμφωνία για τον EastMed αγνοεί τα δικαιώματα των ‘Τ/Κ’ στην περιοχή.
Roey Gilad: «Γνωρίζουμε πολύ καλά τα επιχειρήματα των Τούρκων. Μπορώ να σας πω ότι τα τελευταία 10 χρόνια, το Ισραήλ ανέπτυξε μια στρατηγική συνεργασία με την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο. Και είμαστε όλοι μέλη του Φόρουμ γνωστό ως ‘Φόρουμ Φυσικού Αερίου Νοτιοανατολικής Μεσογείου’. Με έδρα το Κάιρο, το Φόρουμ αποτελείται από τέσσερα μέλη, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα, καθώς και από ορισμένα κράτη παρατηρητές, όπως είναι η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστινιακή Αρχή.
Κάθε φορά που η Κύπρος και η Ελλάδα αντιμετωπίζουν προβλήματα με την Τουρκία, δεν έχουμε καμία πρόθεση αυτόματα να πολεμήσουμε με την Τουρκία, ούτε έχουμε ενδιαφέρον για κάτι τέτοιο.
Η Τουρκία είναι ένας σημαντικός γεωπολιτικός σύμμαχος του Ισραήλ στον τομέα της ασφάλειας, κυρίως επειδή το Ισραήλ δεν αισθάνεται ασφαλές στην περιοχή όπου ιδρύθηκε. Τώρα βλέπουμε ότι οι ενεργειακές πολιτικές και η γεωπολιτική επίσης σχετίζονται με την Ανατολική Μεσόγειο. Πώς καθορίζετε, αυτές τις μέρες, τις ενεργειακές πολιτικές του Ισραήλ και ποιοι είναι οι βασικοί πυλώνες της ενεργειακής πολιτικής του, ειδικά για να μην προκληθεί περαιτέρω αστάθεια στην περιοχή μετά τη Συρία;
Roey Gilad: «Αυτή είναι μια πολύ ωραία ερώτηση. Για χρόνια, συζητούσαμε τη δυνατότητα δημιουργίας αγωγού με την Τουρκία που θα μετέφερε το φυσικό αέριο από τον Λεβιάθαν στην Μερσίνη και το Ceyhan και στη συνέχεια στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Αυτή η επιλογή έχει πολλά οικονομικά πλεονεκτήματα. Η διαδρομή είναι μικρότερη, το βάθος της θάλασσας δεν είναι μεγάλο. Θα έλεγα ότι αποτελεί μια σοβαρή επιλογή από τεχνολογικής και οικονομικής άποψης. Ωστόσο, αυτό που βλέπω συχνά στους ανθρώπους είναι η έλλειψη πολιτικής ζωτικότητας.
Υπό τις τρέχουσες συνθήκες και την ένταση που συσσωρεύτηκε στην περιοχή τα τελευταία χρόνια – πιστεύουμε ότι η Τουρκία έχει μερίδιο σε αυτήν την ένταση – τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί μεταξύ Άγκυρας και Ιερουσαλήμ. Ούτε αγωγός ούτε συμφωνία μεταξύ Λεβιάθαν και Μερσίνης.
Φυσικά, εάν οι σχέσεις ήταν καλύτερες, πιστεύω ότι η ενέργεια θα ήταν πηγή σταθερότητας και όχι αστάθειας όπως είναι τώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ποιες είναι οι προσδοκίες του Ισραήλ από την Τουρκία για διασφάλιση σταθερότητας και ασφάλειας για όλες τις χώρες της περιοχής;
Roey Gilad: «Η Τουρκία θα ομαλοποιήσει πρώτα και κύρια τις σχέσεις με το Ισραήλ για να αποκτήσει πρόσβαση στον στρατηγικό διάλογο που είχαμε μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ πριν από χρόνια. Πρώτα ομαλοποιούμε και μετά θα προχωρήσουμε σε άλλα στάδια. Πριν από δύο χρόνια, η Τουρκία έστειλε τον Ισραηλινό απεσταλμένο πίσω στην Ιερουσαλήμ και σε ανταπόδοση, το Ισραήλ έστειλε τον Τούρκο απεσταλμένο εδώ. Έχουν επίσης σταλεί πρόξενοι στο Ισραήλ και την Ιερουσαλήμ. Υπό τις τρέχουσες συνθήκες, ο διάλογος μεταξύ της Άγκυρας και της Ιερουσαλήμ είναι πολύ βασικός.
Δεν προχωρά στο επιθυμητό επίπεδο συνεργασίας.
Εάν η Τουρκία αλλάξει τη στάση της εναντίον της Ιερουσαλήμ, οι σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ θα μπορούσαν να μετατραπούν σε κάτι θετικό, εμπιστοσύνη και σταθερότητα. Η μπάλα βρίσκεται στην τουρκική πλευρά γιατί επαναλαμβάνω, ήθελαν ο Ισραηλινός πρέσβης να φύγει από την Τουρκία πριν από δύο χρόνια. Αν με ρωτήσετε αν είναι δυνατόν να βελτιωθούν οι σχέσεις, νομίζω ότι πρέπει να θέσετε αυτήν την ερώτηση στην τουρκική πλευρά.
Εντωμεταξύ – θα επιστρέψω στην ενέργεια – μια επιλογή είναι ότι 900 δις. κυβικά εκατοστά φυσικού αερίου στο Λεβιάθαν περιμένουν να εξαχθούν στην Ευρώπη.
Μιλήσαμε για τον αγωγό EastMed, ο οποίος είναι μια επιλογή. Η Τουρκία ίσως προσπαθεί να ανανεώσει τον αγωγό Λεβιάθαν-Μερσίνη, κάτι που είναι μια άλλη επιλογή. Αλλά όπως είπα, πολιτικά, δεν βρίσκεται στο χάρτη αυτή τη στιγμή. Υπάρχουν όμως και άλλες επιλογές. Μία εξ αυτών είναι η χρήση ενεργειακών εγκαταστάσεων της Αιγύπτου. Υπάρχει αγωγός μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου αυτήν τη στιγμή. Νομίζω ότι μπορεί να μεταφέρει 7.5 δις. κυβικά εκατοστά φυσικού αερίου ετησίως, ίσως 15 δις. κυβικά εκατοστά στο μέλλον.
Η Αίγυπτος διαθέτει ορισμένες ενεργειακές εγκαταστάσεις που δεν λειτουργούν με πλήρη χωρητικότητα και ίσως να αποτελούν μια άλλη επιλογή μεταφοράς του φυσικού αερίου του Ισραήλ στην Ευρώπη. Όπως γνωρίζετε, το αέριο μεταφέρεται μέσω αγωγών, αλλά όταν ρευστοποιείται – το ονομάζουμε ΥΦΑ για αυτόν τον λόγο – μπορεί να μεταφερθεί με πλοία. Αυτή είναι λοιπόν μια άλλη επιλογή.
Επιπλέον, το Ισραήλ εξετάζει επί του παρόντος την κατασκευή ‘ενέργειας Π’ – πλωτές ενεργειακές εγκαταστάσεις στο Λεβιάθαν. Είναι ένα πολύ ακριβό έργο, αλλά παρέχει στο Ισραήλ πλήρη ανεξαρτησία στην εμπορία του φυσικού αερίου του.
Έχουμε τρεις επιλογές τώρα, αγωγός EastMed, πλωτές εγκαταστάσεις ενέργειας και εγκαταστάσεις ενέργειας στην Αίγυπτο».
