ΠΑΡΕ ΝΑ ΠΑΙΖΕΙΣ, ΜΠΟΥΛΗ!
`Αρθρο 54
`Αδειες των κρατουμένων
1. Στους κρατουμένους χορηγούνται τακτικές, έκτακτες και
Εκπαιδευτικές άδειες απουσίας από τα καταστήματα κράτησης, σύμφωνα με
τις επόμενες διατάξεις.
2. Ο χρόνος των αδειών θεωρείται χρόνος έκτισης της ποινής.
3. Από την εφαρμογή των ρυθμίσεων που ακολουθούν εξαιρούνται
κροτούμενοι στους οποίους έχουν επιβληθεί μέτρο ασφαλείας κατά το άρθρο
69 του Ποινικού Κώδικα ή εκτίουν ποινή για το έγκλημα της εσχάτης
προδοσίας.
«Στους κρατουμένους σε καταστήματα κράτησης Γ τύπου ή σε αυτοτελή τμήματα Γ` τύπου δεν
χορηγούνται άδειες.»
*** Το τελευταίο εδάφιο της παρ.3 προστέθηκε με το άρθρο 1 παρ.11 Ν.4274/2014,
ΦΕΚ Α 147/14.7.2014
«4. Μόνη η ιδιότητα του αλλοδαπού, του αστέγου ή του στερουμένου οικογενείας δεν αποκλείει
τη χορήγηση αδείας. Ειδικοί περιοριστικοί όροι μπορεί να τεθούν στις παραπάνω κατηγορίες από
το αρμόδιο όργανο για την παρακολούθηση των κινήσεων τους από τις Υπηρεσίες Επιμελητών
Ανηλίκων ή Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής. Όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, η παρακολούθηση του
καταδίκου μπορεί να γίνεται με καταγραφή της γεωγραφικής θέσης του, μέσω συστήματος
ηλεκτρονικής επιτήρησης από την αρμόδια αρχή με τήρηση σχετικού αρχείου. Για την εφαρμογή
του όρου αυτού απαιτείται η συναίνεση του καταδίκου.»
*** Η παράγραφος 4 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 3 παρ.1 Ν.4205/2013,
ΦΕΚ Α 242/6.11.2013.
5. Η απόρριψη αίτησης για χορήγηση αδείας γίνεται με ειδικό
αιτιολογημένη απόφαση του αρμόδιου οργάνου. Νέα αίτηση για χορήγηση
τακτικής ή εκπαιδευτικής άδειας δεν επιτρέπεται πριν παρέλθουν δύο
μήνες από την οριστική απόρριψη της προηγούμενης.
6. Σε περίπτωση δεύτερης συνεχόμενης απόρριιn`jς της αΙτησης για
χορήγηση αδείας, ο κρατούμενος δικαιούται να προσφύγει στο Δικαστήριο
Εκτέλεσης Ποινών ως Συμβούλιο, μέσα σε δέκα ημέρες από την κοινοποίηση
σε αυτόν της απορριπτικής απόφασης.
7. Η άδεια μπορεί να ανακληθεί όταν ο κρατούμενος παραβιάσει τους
όρους υπό τους οποίους χορηγήθηκε ή διωχθεί για αξιόποινη πράξη
τουλόχιστον σε βαθμό πλημμελήματος. Η παράγραφος 5 του άρθρου 110 του
Ποινικού Κώδικα εφαρμόζεται αναλόγως.
8. Κρατούμενος που δεν επιστρέφει στο κατάστημα κράτησης μετά τη λήξη
ή ανάκληση χορηγηθείσης αδείας, χωρίς να έχει προβεί σε έγκαιρη και
ακριβή Ενημέρωση και παραδεκτή δικαιολόγηση προς την υπηρεσία του
καταστήματος, δεν δικαιούται νέα τακτική ή εκπαιδευτική άδεια
«πριν από την πάροδο τριών ετών» από την επιστροφή ή σύλληψή του.
*** Η φράση «πριν από την πάροδο ενός έτους» της παρ.8 αντικαταστάθηκε
ως άνω με την παρ.10 άρθρου 40 Ν.4111/2013,
ΦΕΚ Α 18 (διόρθ.σφαλμ.ΦΕΚ Α 33/2013).Έναρξη ισχύος από 05.12.2012.
------------------------------------------------------------------------
Αρθρο 55
Τακτικές άδειες - Προϋποθέσεις
1. Οι τακτικές άδειες χορηγούνται εφόσον:
«1. Ο κατάδικος έχει εκτίσει το ένα πέμπτο της ποινής του χωρίς ευεργετικό υπολογισμό ημερών
ποινής λόγω εργασίας και η κράτηση έχει διαρκέσει τουλάχιστον τρεις μήνες. Σε περίπτωση έκτισης
ποινής ισόβιας κάθειρξης, η κράτηση πρέπει να έχει διαρκέσει τουλάχιστον οκτώ έτη. Κατ` εξαίρεση,
σε αυτόν που καταδικάστηκε σε ποινή πρόσκαιρης κάθειρξης για παράβαση της παρ. 2 του
άρθρου 380 του Ποινικού Κώδικα, τακτικές άδειες χορηγούνται εφόσον έχει εκτίσει τα δύο πέμπτα
της ποινής του χωρίς ευεργετικό υπολογισμό ημερών ποινής λόγω εργασίας και η κράτηση έχει
διαρκέσει τουλάχιστον δύο έτη.
«Στους κρατουμένους σε καταστήματα κράτησης άλλου, πλην του Γ τύπου για τα εγκλήματα: α)
των άρθρων 134,135,135Α, 138 και 187Α Ποινικού Κώδικα ή β) για τα εγκλήματα των άρθρων
299, 380 παράγραφος 2 και 385 παράγραφος 1 περίπτωση α`, εφόσον τα εγκλήματα της
περίπτωσης αυτής τελούνται στο πλαίσιο του άρθρου 187 Ποινικού Κώδικα, άδειες χορηγούνται
δύο έτη πριν τη συμπλήρωση: α) είκοσι ετών πραγματικής έκτισης της ποινής, προκειμένου για
ποινή ισόβιας κάθειρξης και β) των 3/5 πραγματικής έκτισης της ποινής, προκειμένου για ποινή
πρόσκαιρης κάθειρξης.»
*** Το πιο πάνω μέσα σε « » εδάφιο προστέθηκε μετά το τρίτο εδάφιο της παρ.1
με το άρθρο 1 παρ.12 Ν.4274/2014, ΦΕΚ Α 147/14.7.2014
Με τη παρ.13 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
" 13. Ο ως άνω θεσμός δεν εφαρμόζεται στους κρατουμένους σε καταστήματα κράτησης Γ` τύπου
ή σε αυτοτελή τμήματα Γ τύπου. Στους κρατουμένους σε καταστήματα κράτησης άλλου πλην του
Γ` τύπου: α) για τα εγκλήματα των άρθρων 134, 135, 135Α, 138 και 187Α Ποινικού Κώδικα ή β)
για τα εγκλήματα των άρθρων 299, 380 παράγραφος 2 και 385 παράγραφος 1 περίπτωση α`
Ποινικού Κώδικα, εφόσον τα εγκλήματα της περίπτωσης αυτής τελούνται στο πλαίσιο του άρθρου
187 Ποινικού Κώδικα, άδεια ημιελεύθερης διαβίωσης χορηγείται υπό τις προϋποθέσεις
συμπλήρωσης των ορίων λήψης τακτικών αδειών από τους εν λόγω κρατούμενους".
Αν στον κατάδικο έχουν επιβληθεί περισσότερες ποινές κατά της ελευθερίας και δεν έχει γίνει
προσμέτρηση τους σε μια συνολική ποινή, κατά το άρθρο 94 του Ποινικού Κώδικα, για τον
υπολογισμό της ποινής που έχει εκτιθεί κατά την έννοια της παρούσας διάταξης, λαμβάνεται
υπόψη το άθροισμα των επί μέρους ποινών. Σε περίπτωση ποινικού σωφρονισμού, απαιτείται ο
εφηβικής ή μετεφηβικής ηλικίας κατάδικος να έχει εκτίσει το ένα πέμπτο του περιορισμού που του
έχει επιβληθεί χωρίς ευεργετικό υπολογισμό ημερών ποινής λόγω εργασίας και η κράτηση έχει
διαρκέσει τουλάχιστον τρεις μήνες.
*** Το στοιχείο 1 της παρ.1 ,όπως αυτό είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 2
Ν.2943/2001,ΦΕΚ Α 203, και τροποποιηθεί με το άρθρο 21 Ν.3727/2008,
ΦΕΚ Α 257,αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 77 Ν.4139/2013,
ΦΕΚ Α 74/20.3.2013 ( με το άρθρο 100 του αυτού νόμου ορίζεται ότι
καταργείται το τρίτο εδάφιο της περίπτωσης 1)
(2) Δεν εκκρεμεί κατά του καταδίκου ποινική διαδικασία για αξιόποινη πράξη σε βαθμό
κακουργήματος. (3) Εκτιμάται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος τελέσεως, κατά τη
διάρκεια της άδειας, νέων εγκλημάτων. (4) Συντρέχουν λόγοι που
δικαιολογούν την προσδοκία ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φυγής και ότι ο
κρατούμενος δεν θα κάνει κακή χρήση της αδείας του.
Για να διαπιστωθεί αν συντρέχει αυτή η προϋπόθεση εκτιμώνται ιδίως:
α) η προσωπικότητα του κατάδικου και η εν γένει συμπεριφορά του μετά
την τέλεση της πρόξης, κατά τη διάρκεια, της κράτησης, σε συνδυασμό με
το άρθρο 69 παράγραφος 2 του παρόντος Κώδικα και κατά τη διάρκεια των
αδειών, που ενδεχομένως του έχουν ήδη χορηγηθεί, β) η ατομική,
επαγγελματική και κοινωνική κατάσταση του ιδίου και της οικογένειάς
του, καθώς και οι τυχόν οικογενειακές του υποχρεώσεις, γ) η ωφέλεια,
την οποία μπορεί να έχει για την προσωπικότητα του καταδίκου και τη
μελλοντική του εξέλιξη η λήψη μέτρων για τη σταδιακή επάνοδό του σε
καθεστώς πλήρους ελευθερίας.
2. Η τακτική άδεια χορηγείται από το Συμβούλιο του άρθρου 70
παρόγραφος 1 του παρόντος μετά από αίτηση του καταδίκου. Κατά τη
συνεδρίαση του Συμβουλίου καλείται αυτός, καθώς και οποιοδήποτε τρίτο
πρόσωπο για την παροχή των αναγκαίων διευκρινίσεων.
"Ο δικαστικός λειτουργός που προεδρεύει του Συμβουλίου, σε περίπτωση
διαφωνίας του ως προς τη χορήγηση της άδειας, προσφεύγει εντός προθεσμίας
πέντε ημερών στο Δικαστήριο Εκτέλεσης Ποινών ως Συμβούλιο, το οποίο
αποφαίνεται αμετάκλητα. Στην περίπτωση αυτή, η εγκριθείσα άδεια αναστέλλεται
μέχρι την έκδοση της οριστικής αποφάσεως."
*** Τα δύο τελευταία εδάφια προστέθηκαν με το άρθρο 20 παρ.3 Ν.3772/2009,
ΦΕΚ Α 112/10.7.2009.
3. Στους κρατουμένους σε θεραπευτικό καταστήματα είτε δυνάμει
δικαστικών αποφάσεων, με την επιφύλαξη της παραγράφου 3 του άρθρου 54
του παρόντος, είτε για νοσηλεία, χορηγείται τακτική άδεια, εφόσον ο
θεράπων ιατρός γνωματεύσει σχετικό. Ειδικό για τους κρατουμένους για
νοσηλεία απαιτείται επιπλέον να γνωματεύσει και ο θεράπων ιατρός ότι
πόσχουν από χρόνια ασθένεια και είναι αδύνατη επί του παρόντος η
επαναμεταγωγή τους οτο κατάστημα από το οποίο προήλθαν.
------------------------------------------------------------------------
Αρθρο 56
Ειδικότερη διαδικασία χορήγησης τακτικών αδειών
"1. Η τακτική άδεια διαρκεί από μία έως έξι ημέρες, στις οποίες
συνυπολογίζονται οι Κυριακές και οι αργίες. Εφόσον ο κατάδικος έχει ήδη
εκτίσει με οποιονδήποτε τρόπο τα δύο πέμπτα (2/5) της ποινής του και σε
περίπτωση ποινής ισόβιας κάθειρξης δώδεκα έτη, η διάρκεια της άδειας μπορεί
να αυξάνεται έως τις εννέα ημέρες, οι οποίες υπολογίζονται κατά τα οριζόμενα
στο προηγούμενο εδάφιο. Η συνολική διάρκεια των αδειών ενός καταδίκου δεν
επιτρέπεται να υπερβαίνει τις σαράντα πέντε ημέρες το έτος."
*** Τα τέσσερα πρώτα εδάφια της παρ.1,όπως είχαν αντικατασταθεί
με το άρθρο 2 Ν.2943/2001,ΦΕΚ Α 203,αντικαταστάθηκαν ως άνω
με το άρθρο 22 Ν.3727/2008,ΦΕΚ Α 257/18.12.2008.
"Στους κατάδικους, οι οποίοι λαμβάνουν τακτική άδεια και δηλώνουν τόπο
μετάβασης που απέχει από το κατάστημα κράτησης τους πέραν των τριακοσίων
χιλιομέτρων ή κατοικούν σε νησιά που αντιμετωπίζουν συγκοινωνιακές
δυσχέρειες, χορηγείται, με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση του διευθυντή της
φυλακής, επιπλέον μία ημέρα για τη μετάβαση και μία ημέρα για την επιστροφή
τους, οι οποίες δεν υπολογίζονται στη συνολική διάρκεια αδειών κάθε έτους."
*** Το τελευταίο εδάφιο της παρ.1 προστέθηκε με το άρθρο 58
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.`Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.
2. Μεταξύ δύο αδειών μεσολαβούν τουλάχιστον δύο μήνες από την έναρξη
της προηγούμενης άδειας.
«3. Στον κατάδικο στον οποίο χορηγείται άδεια μπορεί να επιβληθούν περιοριστικοί όροι, ιδίως ως
προς τον τόπο διαμονής του και τον τρόπο διαβίωσης του. Τέτοιοι περιοριστικοί όροι μπορεί να
είναι οι προβλεπόμενοι στις περιπτώσεις β`, δ`, στ` και η` της παραγράφου 3 του άρθρου 100 Π.Κ.,
διαζευκτικά ή σωρευτικά. Αν πρόκειται για έφηβο, η άδεια μπορεί να εξαρτηθεί και από τον όρο, ότι
κατά την έξοδο του από το κατάστημα και την επιστροφή του θα συνοδεύεται από τον γονέα ή το
άτομο που ασκεί την επιμέλεια του ή από το πλησιέστερο συγγενικό του πρόσωπο. Ο κατάδικος
που βρίσκεται σε άδεια υποχρεούται να παρουσιαστεί χωρίς καθυστέρηση στο αστυνομικό τμήμα
του τόπου διαμονής του. Όταν ο κατάδικος εκτίει ποινή ισόβιας ή εικοσιπενταετούς κάθειρξης, η
άδεια μπορεί να χορηγείται με τον όρο του κατ` οίκον περιορισμού ή του εντοπισμού των κινήσεων
με ηλεκτρονική επιτήρηση. Για την εφαρμογή του όρου αυτού απαιτείται η συναίνεση του
καταδίκου.»
*** Η παράγραφος 3 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 3 παρ.2 Ν.4205/2013,
ΦΕΚ Α 242/6.11.2013.
4. Οι δαπάνες μετάβασης και επιστροφής του κατάδικου που έχει λάβει
άδεια βαρύνουν τον ίδιο. Αλλά αν αδυνατεί να καταβάλει τη δαπάνη του
ταξιδιού, ταξιδεύει δωρεάν με δημόσια μεταφορικά μέσα, με μέριμνα της
διεύθυνσης του καταστήματος.
5. Πριν από τη χρήση της άδειας ο κατάδικος δηλώνει την ακριβή
διεύθυνση διαμονής του και αποδεικνύει ότι είναι εξασφαλισμένη η
διαβιωσή του κατά τη διάρκεια της άδειας.
«6. Ως προς την έννοια και τις ειδικές ρυθμίσεις εφαρμογής του κατ` οίκον περιορισμού και του
εντοπισμού των κινήσεων με ηλεκτρονική επιτήρηση εφαρμόζονται αντίστοιχα οι ρυθμίσεις της
παραγράφου 1, των εδαφίων πρώτου και τρίτου της παραγράφου 3 και των εδαφίων πρώτου και
πέμπτου της παραγράφου 5 του άρθρου 283Α Κ.Π.Δ.. Ο κατάδικος σε βάρος του οποίου
επιβλήθηκε ο όρος του κατ` οίκον περιορισμού ή του εντοπισμού των κινήσεων με ηλεκτρονική
επιτήρηση, αφού καταβληθούν τα έξοδα που ορίστηκαν από το αρμόδιο συμβούλιο οδηγείται στο
όργανο που έχει οριστεί για την προσαρμογή του τεχνικού μέσου επιτήρησης, με τη σχετική
απόφαση του συμβουλίου. Εάν στο κατάστημα κράτησης στο οποίο επιβλήθηκε ο όρος δεν είναι
αυτό δυνατόν, ο κατάδικος μετάγεται χωρίς αναβολή, με απόφαση του ίδιου συμβουλίου στο
πλησιέστερο κατάστημα κράτησης στο οποίο λειτουργεί το όργανο αυτό. Αφού προσαρμοσθεί και
ενεργοποιηθεί ο τεχνικός εξοπλισμός για την ηλεκτρονική επιτήρηση, οδηγείται στον
προκαθορισμένο χώρο, ενώ συντάσσεται έκθεση, αντίγραφο της οποίας εντάσσεται στον ατομικό
φάκελο (μητρώο) του καταδίκου.»
*** Η παράγραφος 6 προστέθηκε με το άρθρο 3 παρ.3 Ν.4205/2013,
ΦΕΚ Α 242/6.11.2013.
------------------------------------------------------------------------
Αρθρο 57
`Εκτακτες άδειες
1. Κάθε κρατούμενος δικαιούται να λάβει έκτακτη άδεια εξόδου κατ`
ανώτατο όριο 24 ωρών, έστω και αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τη
χορήγηση τακτικής άδειας.
2. Η έκτακτη άδεια χορηγείται με απόφαση του αρμόδιου δικαστικού
λειτουργού προς εκπλήρωση οικογενειακών, επαγγελματικών ή άλλων
έκτακτων και απρόβλεπτων εξαιρετικού χαρακτήρα αναγκών του κρατουμένου.
Την έκτακτη άδεια μπορεί να χορηγήσει προσωπικό και ο διευθυντής του
καταστήματος, ο οποίος ενημερώνει αμέσως τον αρμόδιο δικαστικό
λειτουργό, μόνο: α) για κηδεία συζύγου ή συγγενούς μέχρι κοι δευτέρου
βαθμού και β) για μια επίσκεψη σε σύζυγο ή συγγενή μέχρι κοι δευτέρου
βαθμού σε κατεπείγουσες κρίσιμες καταστάσεις της υγείας τους.
3. Η έκτακτη άδεια σε χρεοφειλέτες χορηγείται με απόφαση του Προέδρου
Πρωτοδικών του τόπου κράτησης για τους λόγους που αναφέρονται στην
παράγραφο 2 του άρθρου αυτού.
4. Με την ίδια απόφαση καθορίζεται αν συντρέχει λόγος ασφαλούς
συνοδείας κατά τη διάρκεια της άδειας.
------------------------------------------------------------------------
Αρθρο 58
Εκπαιδευτικές άδειες
1. Η εκπαιδευτική άδεια χορηγείται για τη φοίτηση κρατουμένων σε
σχολές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, εφόσον στην περιοχή φοίτησης
λειτουργεί αντίστοιχο προς την κατηγορία στην οποία ανήκουν οι
ενδιαφερόμενοι κατάστημα κράτησης. Η άδεια χορηγείται από το Συμβούλιο
του άρθρου 70 παράγραφος 1 του παρόντος με τις προϋποθέσεις και κατά τη
διαδικασία του άρθρου 55 παράγραφος 1 περίπτωση γ`, παράγραφοι 2 και 3
του παρόντος. Για μεν τους υποδίκους απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη του
δικαστικού οργάνου που διέταξε την προσωρινή κράτηση, για δε τους
χρεοφειλέτες και η σύμφωνη γνώμη του Προέδρου Πρωτοδικών του τόπου
κράτησης. Η διάταξη του άρθρου 56 παράγραφος 3 του παρόντος εφαρμόζεται
ανάλογα.
2. Δεν χορηγείται εκπαιδευτική άδεια για σπουδές σε εκπαιδευτικό
Ιδρυμα κατώτερης βαθμίδας από αυτό στο οποίο έχει ήδη σπουδάσει ο
ενδιαφερόμενος.
3. Κατά το χρόνο της εκπαιδευτικής άδειας ο κρατούμενος διαμένει στο
παραπάνω κατάστημα ή σε κατάστημα ή Τμήμα Ημιελεύθερης Διαβίωσης. Στην
απόφαση που χορηγεί την άδεια ορίζονται οι αναγκαίες για την υλοποιησή
της λεπτομέρειες και προϋποθέσεις και ιδιαίτερα: α) το εκπαιδευτικό
Ιδρυμα φοίτησης, β) οι ημέρες και οι ώρες απουσίας του αδειούχου κατά
τις ανάγκες του οικείου εκπαιδευτικού προγράμματος, γ) η ολική ή μερική
απαλλαγή του αδειούχου από υποχρεώσεις του προγράμματος λειτουργίας του
καταστήματος προς διευκόλυνση της μελέτης του.
4. Ειδικό στους σπουδαστές δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στην
οποία δεν είναι υποχρεωτική η παρακολούθηση των μαθημάτων, μπορεί η
χορηγούμενη εκπαιδευτική άδεια απουσίας να περιορίζεται μόνο κατά τις
περιόδους των εξετάσεων και μέχρι 15 ημέρες ανά εξεταστική περίοδο.
Στις περιπτώσεις αυτές το αρμόδιο όργανο μπορεί κατά παρέκκλιση των
ορισμών της παραγράφου 2 του άρθρου 54,του παρόντος να υπολογίσει μόνον
ένα μέρος του χρόνου των αδειών ως χρόνο έκτισης της ποινής, αν
συντρέχει μια ή περισσότερες από τις προϋποθέσεις, που αναφέρονται οτην
επόμενη παράγραφο, για την ανάκληση της εκπαιδευτικής αδείας, έστω κι
αν αυτή δεν έγινε.
5. Η εκπαιδευτική άδεια λήγει με την ολοκλήρωση της φοίτησης του
κρατουμένου. Με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, ύστερα από εισήγηση του
κοινωνικού λειτουργού ή του εγκληματολόγου, αν αυτό είναι δυνατό, η
εκπαιδευτική άδεια μπορεί να ανακληθεί αν: α) ο αδειούχος τιμωρηθεί για
πειθαρχικό παραπτώματα των κατηγοριών Α` και Β` του άρθρου 68 του
παρόντος ή β) η συνέχιση της άδειας δημιουργεί σοβαρές υπόνοιες για
τέλεση νέων εγκλημάτων ή γ) ο κρατούμενος κάνει κακή χρήση της άδειας.
Ως κακή χρήση της άδειας θεωρείται ιδίως η πλημμελής παρακολούθηση ή η
κακή έκδοση στις σπουδές του.
6. Κρατούμενοι που κάνουν χρήση εκπαιδευτικής άδειας επιδοτούνται
κατά τη διάρκειά της από τα Κεφάλαια Εργασίας Κρατουμένων. Το ύψος της
επιδότησης καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Δικαιοσύνης και
οικονομικών και καλύπτει τουλάχιστον τα απολύτως αναγκαία έξοδό τους.
