Δεν καταλαβαίνω γιατί αυτό το θέμα έχει μπει στην κατηγορία "funny". Ας είναι όμως. Θα πω δυο λόγια που νομίζω ότι ταιριάζουν και το πλαισιώνουν καλύτερα.
Απ' όσο ξέρω, ο Πλάτωνας ήταν ο πρώτος που υποστήριξε ότι καμιά πολιτεία δεν μπορεί να 'ναι μία: οποιαδήποτε κι αν πάρει κανείς για παράδειγμα, θα ανακαλύψει ότι είναι διαιρεμένη σε δύο τουλάχιστον μέρη. Στο ομώνυμο έργο του, την Πολιτεία, βάζει τον Σωκράτη να διακρίνει ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς: διάκριση ικανή κι αρκετή για να στερήσει από την πολιτεία το πολυπόθητο γνώρισμά της: την περιβόητη ενότητα.
Απ' αυτή την άποψη, ούτε οι οργανωμένοι λαοί -που συγκροτούν τις εκάστοτε πολιτείες- διαθέτουν το γνώρισμα της ενότητας: δεν υπάρχουν Έλληνες, Γερμανοί, Τούρκοι κι Αμερικανοί, παρά μόνο στον βαθμό που αναφερόμενοι σε αυτούς συσκοτίζουμε τις πραγματικές διαφορές που υπάρχουν εντός τους.
Βέβαια οι πλούσιοι και φτωχοί αποτελούν μια πραγματικότητα σχεδόν διαχρονική, συνυφασμένη αξεδιάλυτα με τον κοινωνικό κι οικονομικό τρόπο οργάνωσης των λαών που παράτησαν κάποτε τη νομαδική ζωή για να εγκατασταθούν κάπου μόνιμα, παράγοντας πλεονάσματα κι αδικία.
Μιλώντας για πλούσιους και φτωχούς κινδυνεύουμε να μην πούμε τίποτα γιατί ισχύουν παντού και πάντα. Αν συμπεριλάβουμε μάλιστα στα λεγόμενά μας και την αρχαία κληρονομιά, που δεν μπορεί ν' αποτελεί κτήμα "μας", το τίποτα που θα πούμε θα υψωθεί στο τετράγωνο: δεν θα 'χουμε κάνει καμιά αναφορά στο πραγματικό παρόν όπως το γνωρίζει και το ζει ο καθένας μας.
Αν η ιστορία του νέου ελληνισμού αρχίζει τους τελευταίους αιώνες του Βυζαντίου, για να φτάσει μέσω της τουρκοκρατίας και των αγώνων της απελευθέρωσης μέχρι τις μέρες μας, η φτώχεια του μπορεί ν' αποδειχτεί εκτός από υλική και πολιτισμική. Σ' αυτό το πλαίσιο, όπου ο λαός αυτός ξέμαθε να μιλάει σχεδόν εντελώς τη γλώσσα του κι η πνευματική του παραγωγή άγγιξε το ναδίρ, οι υποτυπώδεις αγώνες του στρέφονταν ενάντια στη λήθη.
Γιατί η λήθη είναι πιο άγρια απ' τη φτώχεια: εξανδραποδίζει τους πληθυσμούς χωρίς τη συνδρομή της βίας και της ανάγκης όπως συμβαίνει με τη φτωχοποίηση και την πείνα.
Αγώνες λοιπόν είναι οι διάφορες προσπάθειες ενός λαού να μην στερηθεί την ταυτότητά του σε συνθήκες που ολοένα αλλάζουν. Άρα μιλάμε για προσπάθειες που εξελίσσονται μέσα στον χρόνο, όπως κι οι προκλήσεις που συναντά. Μιλάμε για μια δυναμική αφομοίωσης των καινούριων στοιχείων και την ταυτόχρονη ανάδειξή τους μέσα από τους οικείους τρόπους διευθέτησης και παραγωγής των πραγμάτων.
Γιατί η ταυτότητα δεν μπορεί να 'ναι κάτι στατικό ούτε διαχρονικό όπως οι πλούσιοι και φτωχοί. Ταυτότητα είναι ο τρόπος που έχει ένας λαός να είναι πλούσιος και φτωχός.
Στην περίπτωση του νέου ελληνισμού, οι αγώνες αυτοί κατά κανόνα είναι λίγοι κι ανεπαρκείς. Τις περισσότερες φορές διεξάγονται κάπου στο περιθώριο των παραδεδεγμένων και προνομιούχων τόπων όπου παίζεται το παιχνίδι, κι όποτε συμβεί να εντοπιστεί η πραγματικότητά τους, η πολιτεία ορμάει σαν αρπακτικό για να τους σφετεριστεί και να τους φέρει στα μέτρα της χωρίς κανέναν αγώνα.
Απλά επειδή μπορεί. Αυτό όμως, η δύναμη επιβολής που διακρίνει τον ισχυρό, δεν παρήγαγε ποτέ ιστορία. Παρήγαγε μη δημιουργικά εξαμβλώματα, καταδικασμένα από τον χρόνο να σβήσουν και να χαθούν.