Ο πρωθυπουργός Ιντιάνα Τζόουνς
Αυγούστου 13, 2014
Λέων της Αμφίπολης
Της Δήμητρας Μυριλλα
Ο μνημειακός μακεδονικός τάφος στον τύμβο Καστά της Αμφίπολης και ο εξίσου μνημειακός ταφικός περίβολος αποκαλύπτουν αργά τα μυστικά τους και ταυτόχρονα εξάπτουν τη φαντασία. Μόλις πριν λίγες ημέρες η αποκάλυψη της εισόδου έφερε τους αρχαιολόγους μπροστά σε δύο αγάλματα – σφίγγες που κοσμούσαν το υπέρθυρο. Τί και ποιόν κρύβει ο τάφος, που χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου πχ αιώνα, κανείς δεν ξέρει ακόμα. Είναι η σύζυγος του Μ. Αλέξανδρου Ρωξάνη, που δολοφονήθηκε από τον Κάσσανδρο το 311 πΧ, είναι ο Νέαρχος, επικεφαλής του στόλου του Μ. Αλέξανδρου, μήπως είναι ο σπαρτιάτης Βρασίδας; Ο τάφος θα αργήσει να αποσφραγιστεί και να αποκαλύψει το μεγάλο μυστικό, στην περίπτωση βέβαια που είναι ασύλητος. Αλλά ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε την ανασκαφή.
Η επιστήμη, στην προκειμένη περίπτωση, η αρχαιολογική επιστήμη κάνει την δουλειά της έτσι όπως οφείλει να την κάνει. Από την άλλη πλευρά η κυβέρνηση κάνει κι αυτή τη δουλειά της έτσι όπως ξέρει να την κάνει. Τα αρχαιολογικά ευρήματα έχουν όλα, ακόμα και το πιο ελάχιστο και ευτελές, τη δική τους μοναδική ιστορική αξία στο βαθμό που αποκαλύπτουν πτυχές της ζωής των ανθρώπων που έζησαν χιλιάδες χρόνια πριν από εμάς. Και αυτό είναι πάντα γοητευτικό. Προφανώς και η αποκάλυψη ενός ευρήματος που συνδέεται με επιφανή πρόσωπα, τα οποία έχουν συνδέσει το όνομά τους με σημαντικά ιστορικά γεγονότα, έχει την δική της ιδιαίτερη σπουδαιότητα.
Ωστόσο, η επίσκεψη ενός πρωθυπουργού στην ανασκαφή, δίνει και άλλο περιεχόμενο. Πολύ πριν αποσαφηνιστεί σε ποιόν ανήκει η μεγαλειώδης ταφή – και αυτό θα αργήσει να αποσαφηνιστεί – το κυβερνών προσωπικό δίνει τον τόνο μιας μεγαλειώδους αφήγησης που συνδέεται με μια εξίσου μεγαλειώδη εθνική στιγμή, σ’ ένα αναλόγως μεγαλειώδες έθνος. Άλλη μια εθνική φαντασίωση, που έρχεται να χαϊδέψει εθνικές ανατάσεις, σε μία χώρα που ο λαός της σπαράσσεται.
Μπορεί πριν από ένα χρόνο το Υπουργείο Πολιτισμού – και σωστά – να έβαλε τέλος στα σενάρια περί του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ωστόσο η επίσκεψη του πρωθυπουργού ανοίγει ούτως ή άλλως σενάριο εθνικής απογείωσης.
Θα μπορούσε, δε, κάποιος να πει ότι στο μέσο ενός ιδιαίτερα «καυτού» καλοκαιριού, όπου η αποδεκατισμένη (θερινή το λένε επισήμως) Βουλή ψήφισε νόμους – καρμανιόλες και εν’ όψει ενός πιο «καυτού» φθινοπώρου, όπου στο Παρίσι θα αποφασιστεί το νέο Μνημόνιο (κι ας μην θέλουν να το λένε έτσι), η νέα αποκάλυψη που συνδέεται με τον μακεδονικό τάφο, έδωσε στην κυβέρνηση ένα απροσδόκητο βήμα εθνικής ανάτασης προς πάσα χρήση αποπροσανατολισμού.
Από την άλλη πλευρά, οι ταπεινές ταφές που βρέθηκαν στο Δέλτα Φαλήρου, εκεί που εκτυλίσσεται η κατασκευή από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος της Βιβλιοθήκης και της Λυρικής Σκηνής, δεν έτυχαν ανάλογης απογείωσης. Κι όμως, αποκάλυπταν μια άγνωστη πτυχή της ζωής από τον 8ο ως τον 5ο αιώνα πΧ. Τη ζωή των πιο φτωχών στρωμάτων της κοινωνίας που πέθαιναν καταπονημένοι, υποσιτισμένοι ακόμα και βασανισμένοι. Αλλά, ίσως, αυτό είναι μια ιστορία που καλό είναι να μην γίνεται πρωτοσέλιδη.
Την ίδια, δε, στιγμή που το πρωθυπουργικό ενδιαφέρον στρέφεται στο μεγάλο εύρημα, η Αρχαιολογική Υπηρεσία στερείται με τις διαθεσιμότητες πολύτιμους υπαλλήλους (σχεδιαστές, συντηρητές, εργάτες ανασκαφών), τα μουσεία επαφίενται στους Συλλόγους Φίλων για βασικές λειτουργικές ανάγκες, άλλα δυσκολεύονται να παραμείνουν ανοιχτά ακόμα και το καλοκαίρι, ενώ μπροστά στα μάτια του πρωθυπουργού, ο οποίος κατά τ’ άλλα έσπευσε στην Αμφίπολη, χαρίζονται μνημεία και ιστορικοί τόποι στο ΤΑΙΠΕΔ.
Προφανώς, πολλοί άνθρωποι να μην γνωρίζουν τα παραπάνω, θα μάθουν όμως για μία ακόμη θεαματική αποκάλυψη πριν ακόμα αποκαλυφθεί στο σύνολό της. Και η αρχαιολογία (ανεξάρτητα από την σπουδαιότητα του ευρήματος) από ταπεινή, κοπιαστική, χρονοβόρα διαδικασία μετατρέπεται σε ταινία επιστημονικής φαντασίας, αστυνομικού μυστηρίου και επικοινωνιακό αχό στα δελτία των 8.
Πηγή – ημερόδρομος
