Αντιγράφω απο το
Αυτό το διαβολεμένο παιχνίδι ανάμεσα στο είναι και το φαίνεσθαι έχει απασχολήσει τον άνθρωπο από τα πολύ παλιά χρόνια. Σήμερα το ζούμε ακόμη πιο έντονα μια και όλοι ασχολούνται με την εικόνα και όχι με το περιεχόμενο τους. Το είναι και το φαίνεσθαι είναι μια παγίδα και γι’ αυτό, έκανε πολλούς μεγάλους φιλοσόφους, συγγραφείς και καλλιτέχνες να ασχοληθούν μaζί του.
■
Από πιτσιρίκι, όταν πρωτοδιάβασα το βιβλίο «Ο μικρός πρίγκιπας» του Antoine de Saint-Exupery, ανάμεσα στα μηνύματα που μου έκαναν εντύπωση ήταν και η φράση: «μόνο με την καρδιά βλέπουμε καλά, την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια».
Να σας εξηγήσω πρώτα απ’ όλα τι εννοώ όταν μιλάω για το είναι και για το φαίνεσθαι.
Ε Ι Ν Α Ι: Αντιπροσωπεύει την αλήθεια. Δηλώνει την πραγματική και βαθύτερη αξία των πραγμάτων, δηλαδή τι είναι στ’ αλήθεια, χωρίς να εφευρίσκει διάφορες ψευτιές για να παρουσιάσει κάτι άλλο.
Παράδειγμα: Ο γνωστός πρέσβης που στις επίσημες εκδηλώσεις πηγαίνει πάντα παρέα με τον σύντροφό του, χωρίς να αναγκάζεται να «νοικιάσει» κάποια γκόμενα για να… καλύψει την ιδιαιτερότητα του.
Φ Α Ι Ν Ε Σ Θ Α Ι: Αντιπροσωπεύει το ψέμα. Το εικονικό, το αληθοφανές και το επιφανειακό. Δηλώνει το τι θέλουμε να βγάλουμε παραέξω, την εικόνα που θέλουμε να φτιάξουμε και να δείχνουμε ανεξάρτητα με το τι είμαστε στην πραγματικότητα.
Παράδειγμα: Η φιλάνθρωπος ζάμπλουτη κυρία, που μπροστά στις κάμερες και στους φωτογράφους αγκαλιάζει τα άρρωστα από καρκίνο παιδάκια και μετά τρέχει και πλένει τα χέρια της με αντισηπτικό υγρό, λες και ο καρκίνος είναι μεταδοτικός.
Σήμερα το φαινόμενο «είναι- φαίνεσθαι» παρουσιάζεται εντονότερο από κάθε άλλη εποχή, μιας και η εποχή μας, η εποχή της εικόνας, όπως λέμε, επιτρέπει κάτι τέτοιο. Η εμμονή μας στο φαινομενικό όμως αποτελεί εμπόδιο στην προσπάθειά μας να πλησιάσουμε και να αναγνωρίσουμε την αλήθεια. Λες και ότι αυτό που φαίνεται είναι και αληθινό! Αυτό συμβαίνει γιατί το εικονικό είναι πιο εύκολο και προφανές. Σε αντίθεση η αλήθεια απαιτεί περισσότερη σκέψη, αναζήτηση σε βάθος και κριτική ικανότητα για να κατακτηθεί. Επιπλέον αυτό συμβαίνει γιατί το φαίνεσθαι είναι τις περισσότερες φορές πιο λαμπερό και όμορφο από το είναι και θαμπωνόμαστε από την τελειότητά του και το προτιμάμε. Ακόμη πολύ συχνά αρνούμαστε να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή πραγματικότητα και συμβιβαζόμαστε με τα ψέματα που φαίνονται πιο ανώδυνα και ουτοπικά. Όμως το όριο που διαχωρίζει αυτές τις δύο έννοιες δηλαδή την αλήθεια και την πλάνη είναι πολύ λεπτό και δυσδιάκριτο.
■
Ο γνωστός τραγουδιστής, που όποτε τον βλέπουμε στα περιοδικά είναι με μια κοπέλα, και όποτε τον συναντάμε ιδιωτικά [στο αεροδρόμιο, σε κάποια νυχτερινή έξοδο, σε κάποιο καφέ κτλ.] είναι πάντα με έναν συγκεκριμένο άντρα.
■
Η γνωστή ηθοποιός/παρουσιάστρια που όποτε την βλέπουμε στα περιοδικά είναι με επίσης γνωστό τραγουδιστή, εκτός από την ζωή της, που είναι πάντα –μα πάντα- παρέα με μια άλλη ηθοποιό. Μαζί στο εξωτερικό, μαζί στο νησί που έχουν εξοχικό, μαζί στο αεροδρόμιο, μαζί παντού.
■
Ο γνωστός συνθέτης που είναι δις παντρεμένος και έχει και παιδιά, αλλά που όλοι μιλάνε γι’ αυτόν στο θηλυκό γένος.
■
Η γνωστή γλυκιά και όμορφη παρουσιάστρια, που λανσάρει την εικόνα της περήφανης ευτυχισμένης μητέρας, στην πραγματικότητα είναι η μεγαλύτερη αλήτισα που μπορείτε να φανταστείτε. Που για να γίνει ό,τι έχει γίνει συμμετείχε σε ακατανόμαστα όργια με τους καναλάρχες και τους διευθυντές της.
■
Ο γνωστός παρουσιαστής ειδήσεων και πολιτικών εκπομπών που το παίζει σοβαρός δημοσιογράφος και καλός οικογενειάρχης, στην πραγματικότητα του τα τρώει μια σκυλού μπουζουκτσού.
Διάβασα πρόσφατα κάτι που είπε ο γνωστός gay Ελληνοαυστραλός συγγραφέας Χρήστος Τσόλκας για την παραδοχή στην οικογένεια του, της ιδιαιτερότητας του. Και έλεγε: «Στην αρχή ντρεπόμουν να τους ανοιχτώ. Με τον καιρό όμως κατάλαβα ότι η ντροπή τους ήταν πολύ πιο μεγάλη κι επώδυνη από την δική μου. Εγώ είχα διαφυγές- την αυτονομία μου, τα βιβλία, το σινεμά-, ενώ εκείνοι δεν είχαν τίποτα…»
Η ζωή είναι πολύ μικρή για να την ζούμε καταπιεσμένοι προσπαθώντας να εφευρίσκουμε πράγματα για να θολώνουμε καταστάσεις. Να μπερδεύουμε το είναι με το φαίνεσθαι. Όπως ανέφερα και πριν ο άνθρωπος ασχολήθηκε με το αυτό το ζεύγος αντίφασης και προσπάθησε να το αναλύσει και να δει γιατί συμβαίνει καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας.
■
Ακόμη ένα παράδειγμα μπορούμε να αντλήσουμε από την ελληνική μυθολογία. Ο μύθος του Νάρκισσου, ενός νεαρού αγοριού που θαύμαζε υπερβολικά τον εαυτό του και έδινε πολλή μεγάλη σημασία στην εξωτερική εμφάνιση (φαίνεσθαι) τον οδήγησε στον πνιγμό του, μας δείχνει πως πρέπει να ρίχνουμε το βάρος στον εσωτερικό κόσμο και όχι στη φτιαχτή εικόνα.
Γιατί οι νέοι παθιάζονται με την εικόνα τους;
Η απάντηση είναι «για ευκολία», ή γιατί όπως είπαμε το φαίνεσθαι είναι πιο λαμπερό, από το είναι. Στο χώρο της μόδας για παράδειγμα όλα φαντάζουν όμορφα, αψεγάδιαστα, αστραφτερά και τέλεια. Τα μοντέλα γίνονται όλο και περισσότερο πρότυπο για τους νέους ανθρώπους και κυρίως για τα κορίτσια που ασχολούνται άμεσα με το χώρο της μόδας. Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί οι νέοι δίνουν πολύ μεγαλύτερη σημασία στο φαίνεσθαι εφόσον τους τραβάει η λαμπερή εικόνα. Οι έφηβοι ειδικά, που ρίχνουν μεγάλη βαρύτητα στο φαίνεσθαι και την εξωτερική εμφάνιση και όχι με το είναι (π.χ. επιστήμονες ή συγγραφείς), είναι οι σωματικές ανασφάλειες που βιώνουν οι νέοι κατά την περίοδο της εφηβείας. Ανησυχούν ιδιαίτερα για το πώς φαίνονται, για το πόσο όμορφοι και το πόσο λεπτοί είναι, χωρίς να συλλογίζονται ότι η ομορφιά είναι υποκειμενική και δεν εξαρτάται απ’ τις μεγάλες βιομηχανίες και τα πρότυπα που θέλουν αυτές να θεσπίζουν, αλλά πηγάζει απ’ τον εσωτερικό τους κόσμο.
ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ: Τα πρότυπα των μοντέλων λοιπόν είναι όμορφα, με λεπτά καλογυμνασμένα σώματα, ψηλά πόδια δίχως ίχνος λίπους και κυτταρίτιδας, με αψεγάδιαστα πρόσωπα δίχως ρυτίδες ή σπυράκια, με μακριά και ξανθά κυρίως μαλλιά και γαλαζοπράσινα μάτια.
ΕΙΝΑΙ: Πίσω απ’ τα αδύνατα και καλοσμιλεμένα σώματα κρύβεται η ψυχοσωματική ασθένεια της ανορεξίας και της βουλιμίας, μία ασθένεια που έχει γίνει η ‘’μόδα’’ της εποχής μας. Πίσω από αυτά τα όμορφα πρόσωπα και όλη αυτή την εκτυφλωτική λάμψη της μόδας κρύβονται και οι βίζιτες, οι καταχρήσεις και τα ναρκωτικά.
Επιπλέον, οι εικόνες που παρουσιάζονται στα περιοδικά με τα αψεγάδιαστα σώματα είναι πολλές φορές μία πλάνη (φαίνεσθαι), μιας και με την εξέλιξη της τεχνολογίας στις μέρες μας με ένα απλό κλικ [Photoshop] μπορούμε να διαμορφώσουμε μία εικόνα όπως εμείς θέλουμε και να διαγράψουμε τα σημεία που δε μας αρέσουν.
Ακόμη ένα παράδειγμα
■
Τα όμορφα και φανταχτερά ρούχα που θαυμάζουμε στις βιτρίνες και στα μοντέλα (φαίνεσθαι) κατασκευάζονται κάτω από άθλιες συνθήκες εργασίας (είναι). Οι βιοτεχνίες εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους ακόμα και παιδιά, μιας και τα παιδιά αποτελούν πιο γρήγορα και φθηνά εργατικά χέρια.
Και θέλω να κλείσω με ένα πολύ κραυγαλέο παράδειγμα. Αληθινό όπως και όλα τα παραδείγματα που έχω δώσει: Η γνωστή ανεπάγγελτη, ψωνάρα, μπουζουκόβια, που είχε βάλει αμέτι μουχαμέτι να παντρευτεί και να κάνει παιδιά, βρήκε και παντρεύτηκε έναν γνωστό κραγμένο gay. Στις τηλεοράσεις βέβαια δεν είπαν ποτέ τίποτα τέτοιο. Απλά βλέπαμε ένα «λαμπερό» ζευγάρι που εκείνη μιλούσε περισσότερο και εκείνος μούγκα. Ο γάμος λοιπόν έγινε στην Μύκονο [ε, που αλλού;] με επώνυμους κουμπάρους και πλήθος κόσμου. Και οι κάμερες παρούσες και οι φωτορεπόρτερς. Και μας είπαν πόσο ωραία ήταν όλα, και πόσο ευτυχισμένο το ζευγάρι, και πόσο διασκέδασαν κτλ. κτλ. κτλ. Αυτό που δεν μας είπαν είναι ότι αμέσως μετά το γάμο, ο γαμπρός εξαφανίστηκε. Πήγε στο σπίτι του παρέα με πέντε λαϊκά τεκνά που ο ίδιος είχε προσκαλέσει στο γάμο [με δικά του έξοδα], και τους πήρε παρτούζα, αφού πρώτα κατανάλωσαν αλκοόλ και κοκαΐνη. Και η νύφη, μητέρα πια δύο παιδιών [με εξωσωματική], εξακολουθεί να βγαίνει στις τηλεοράσεις και να λέει ότι είναι ευτυχισμένη. Κλασσικό παράδειγμα του… είναι και του φαίνεσθαι!!!
