Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΝΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (2007-2015)
του Γιάννη Κολοβού
Το γεγονός ότι η πολιτική ηγεσία της χώρας δεν αντιμετώπιζε το μεταναστευτικό πρόβλημα της χώρας με την σοβαρότητα που του έπρεπε φάνηκε και από την Έκθεση της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για την παρακολούθηση της πολιτικής της μετανάστευσης που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2007 και στην οποία συμμετείχαν η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ. Η Επιτροπή αυτή όχι μόνο δεν άσκησε καμία κριτική στις τέσσερις διαδοχικές εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις παρανόμων μεταναστών που είχαν πραγματοποιηθεί από το ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ αλλά, αντιθέτως, τις χαρακτήρισε ως «θετικές» και «χρήσιμες» (σελ. 107). Επιπλέον, θεωρούσε ως «αρνητικό το γεγονός ότι ... εκατοντάδες χιλιάδες αλλοδαπών, που ζουν στην Ελλάδα δεν νομιμοποιήθηκαν» (σελ. 109).
Η Επιτροπή υποστήριξε ότι η μεταναστευτική πολιτική της χώρας θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν ότι «το φαινόμενο [της παράνομης μετανάστευσης] δεν θα ανακοπεί και οι αναπόγραφοι [μετανάστες] θα παραμείνουν αορίστως δίπλα μας» (σελ. 111). Γι’ αυτό και προτείνει ότι «όσοι αλλοδαποί βρέθηκαν ή βρίσκονται εδώ πρέπει να διευκολυνθούν στη νομιμοποίησή τους» (σελ. 111).
Στην έκθεση δεν γινόταν η παραμικρή εκτίμηση για τις παρούσες και μελλοντικές ανάγκες της αγοράς εργασίας σε αλλοδαπό εργατικό δυναμικό, αλλά ούτε και για τις προτιμητέες χώρες προέλευσης των μελλοντικών μεταναστών. Επιπλέον, δεν εκφραζόταν ο παραμικρός προβληματισμός για την αύξηση του αριθμού των εισερχομένων στην χώρα (παρανόμων και εκ των υστέρων νομιμοποιημένων) μουσουλμάνων μεταναστών και μάλιστα σε μία περίοδο εξάπλωσης του ισλαμικού φονταμενταλισμού.
Ακόμη, η επιτροπή όχι μόνον δεν εξέφρασε κανέναν προβληματισμό για τον μεγάλο αριθμό Αλβανών μεταναστών στην χώρα μας αλλά θεωρούσε ότι στην ουσία δεν υπήρχε κάποιο πρόβλημα καθώς «σε προβλέψιμο χρόνο» (σελ. 108) η Αλβανία θα εντασσόταν στην Ε.Ε., επομένως «δεν θα ομιλούμε για μεταναστευτική πολιτική, αλλά για ελεύθερη διακίνηση πολιτών της Ε.Ε.» (σελ. 108) και άρα «η κατάσταση εκείθεν θα ομαλοποιηθεί» (σελ. 111). Βεβαίως, η έκθεση δεν καθόριζε πόσος ήταν αυτός ο «προβλέψιμος χρόνος» και υπονοούσε ότι μέχρι να παρέλθει αυτός και να ενταχθεί η Αλβανία στην Ε.Ε., η διαμορφωθείσα κατάσταση δεν έχρηζε άλλης αντιμετώπισης.
Τον Οκτώβριο του 2011 η Διακομματική Επιτροπή για την μελέτη του μεταναστευτικού ζητήματος ενέκρινε την σχετική έκθεσή της όπου επισημαινόταν ότι «Η Ελλάδα ως μία πύλη εισόδου στην Ε.Ε. δέχθηκε πολύ περισσότερο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες την [μεταναστευτική] πίεση» και προέβλεπε ότι «οι πιέσεις αυτές θα συνεχιστούν. Κατά συνέπεια, το Μεταναστευτικό ζήτημα θα συνεχίσει να υπάρχει για πολύ ακόμη» (σελ. 8-9). Η Επιτροπή επισήμαινε ότι «η αξιολόγηση των μέχρι σήμερα πολιτικών εκτιμάται θετική, αφού τα τελευταία 10 χρόνια έχουν ενσωματωθεί όλες οι οδηγίες της Ε.Ε. και έχει διαμορφωθεί το αναγκαίο θεσμικό πλαίσιο, ώστε να αντιμετωπιστούν πολλά από τα προβλήματα που παρατηρούνται» (σελ. 10). Επιπλέον, η Έκθεση ανέφερε: «Η αποτίμηση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών, που αφορούν τους νόμιμους μετανάστες και όσους παράνομους έχουν νομιμοποιηθεί, είναι θετική» (σελ. 11)
Με βάση τα προαναφερθέντα η πρόταση μεταναστευτικής πολιτικής την οποία κόμισε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν απλώς μια επανάληψη - σε πιο προχωρημένη εκδοχή - όσων είχαν εφαρμοστεί μέχρι το 2012 από διαδοχικές κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο «Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης» δεν γινόταν καμία αναφορά στο μεταναστευτικό ζήτημα της χώρας και η επίσημη θέση του κόμματος αναφέρεται στην παράγραφο 13.23 της «Πολιτικής Απόφασης του Ιδρυτικού Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ» του Ιουλίου του 2013 όπου υπογραμμιζόταν:
«Επιδιώκουμε την αλλαγή της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής με κύρια κριτήρια την ευρωπαϊκή συνευθύνη και την αποτροπή φαινομένων υποαμειβόμενης μεταναστευτικής εργασίας. Απαιτούνται η κατάργηση της συμφωνίας «Δουβλίνο ΙΙ» και του Συμφώνου Μετανάστευσης, για να απεγκλωβιστούν από τη χώρα μας οι πρόσφυγες και μετανάστες που δεν επιθυμούν να παραμείνουν, ο εξανθρωπισμός του θεσμικού πλαισίου νομιμοποίησης, παροχής ασύλου και παραχώρησης ταξιδιωτικών εγγράφων, η επανάκτηση των αδειών παραμονής και εργασίας από τους μετανάστες και τους πρόσφυγες που τις στερήθηκαν λόγω των διαδικασιών απονομιμοποίησης των τελευταίων χρόνων.
Απαιτούνται, επίσης, μια νέα διαδικασία νομιμοποίησης για τους μετανάστες «χωρίς χαρτιά» και μια νέα διαδικασία πολιτογράφησης για όσους ζουν και εργάζονται επί χρόνια στην Ελλάδα, η ισότιμη και δίκαιη αντιμετώπιση των μεταναστών που εργάζονται και η άμεση παροχή ιθαγένειας σε όσα παιδιά γεννιούνται στην Ελλάδα. Προχωρούμε στην κατάργηση των σημερινών απάνθρωπων κέντρων κράτησης αλλοδαπών και στη δημιουργία ανοιχτών κέντρων διαβίωσης με αξιοπρεπείς όρους».
Εν κατακλείδι, συγκρίνοντας την πολιτική που τελικώς ασκήθηκε στο μεταναστευτικό ζήτημα από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 μέχρι τις μέρες μας διαπιστώνεται η απόσταση που χωρίζει τις αρχικές προτάσεις των ειδικών από την τελικώς ακολουθηθείσα πολιτική εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας της χώρας:
Η πρόταση να μην νομιμοποιηθούν υπήκοοι προερχόμενοι από γειτονικές χώρες δεν εισακούσθηκε
Η πρόταση να γίνει μελέτη της αγοράς εργασίας κατά κλάδο δεν εισακούσθηκε
Η πρόταση να δοθεί προσοχή στον αριθμό των μεταναστών που προέρχονται από χώρες της Ασίας και της Αφρικής δεν εισακούσθηκε
Η πρόταση να δοθεί προσοχή στον αριθμό των μεταναστών από Μουσουλμανικές χώρες δεν εισακούσθηκε
Η πρόταση να δοθεί προσωρινός χαρακτήρας στην μετανάστευση δεν εισακούσθηκε αλλά, αντιθέτως, ενισχύθηκε η μονιμοποίηση της κατάστασης με τις διαδοχικές εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις και τις αλλαγές στον Κώδικα Ιθαγένειας
Η πρόταση να υιοθετηθεί μία επιλεκτική μεταναστευτική πολιτική δεν εισακούσθηκε
Συνεπώς, δεν πρέπει να προκαλεί κατάπληξη η σημερινή κατάσταση του ζητήματος αν αναλογισθούμε την ανεπαρκέστατη διαχείριση της οποίας έχει τύχει τα τελευταία 28 χρόνια από όλες σχεδόν τις κυβερνήσεις.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ένθετο «Strategies & Politics» του φύλλου της 21ης Απριλίου 2018 της εφημερίδας «Παραπολιτικά».
για να δειτε τις ευθυνες και της ΝΔ στο ζητημα