"Η μάχη του Μαντζικέρτ έλαβε χώρα στις 26 Αυγούστου 1071, κοντά στην ομώνυμη αρμενιική πόλη (σημ. Malazgirt της Τουρκίας), μεταξύ του βυζαντινού στρατού υπό τον αυτοκράτορα Ρωμανό Δ' Διογένη, και των Σελτζούκων Τούρκων του σουλτάνου Αλπ Αρσλάν. Ο αυτοκράτορας Ρωμανός ηττήθηκε, αιχμαλωτίστηκε και απελευθερώθηκε μετά την καταβολή λύτρων, ενώ η Βυζαντινή αυτοκρατορία υποχρεώθηκε στην καταβολή ετήσιου φόρου και την παραχώρηση μερικών φρουρίων στους Σελτζούκους. Αυτή η πανωλεθρία των βυζαντινών στρατευμάτων και, κυρίως, η εσωτερική πολιτική παράλυση που ακολούθησε, επέτρεψε τη μόνιμη εγκατάσταση των Σελτζούκων στη Μικρά Ασία.
Αίτια της ήττας
Σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς, την ευθύνη για την ήττα φέρει η κρατούσα τάξη της βυζαντινής αυτοκρατορίας για λόγους καθαρά οικονομικούς, ως αντίδραση προς την προσπάθεια του Ρωμανού Δ' να συγκεντρώσει φόρους που θα επέτρεπαν την αποκατάσταση της ισχύος των βυζαντινών στρατευμάτων.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ιστορία της Ακαδημίας Επιστημών της Σοβιετικής Ένωσης αναφέρεται ότι:
«Στα μέσα του 11ου αιώνα γίνονταν στο Βυζάντιο άγριοι φεουδαρχικοί εμφύλιοι πόλεμοι που χαρακτηρίζονται από την ένταση του φεουδαρχικού κομματιάσματος. Η πάλη για το θρόνο ανάμεσα στις διάφορες μερίδες της κυρίαρχης τάξης έφτασε σε οξύτατο σημείο. Από το 1057 ως το 1081 άλλαξαν πέντε αυτοκράτορες. Οι φεουδαρχικοί εμφύλιοι πόλεμοι έγιναν αιτία να εξασθενίσει το βυζαντινό κράτος και να χειροτερεύσει η εξωτερική πολιτική θέση του. Στην κατάρρευση της στρατιωτικής δύναμης του Βυζαντίου βοήθησε και η μετατροπή των ελεύθερων αγροτών σε δουλοπάροικους, καθώς και η καταστροφή των στρατιωτών».
Ακόμα ένα στοιχείο που φέρεται ότι οδήγησε στην ήττα του βυζαντινού στρατεύματος ήταν η ετερογένειά του, καθώς βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε ξένους μισθοφόρους. Το στράτευμα του Ρωμανού αποτελούνταν από Νορμανδούς, Βούλγαρους, Πετσενέγκους, Φράγκους, Αλανούς, Γότθους, Σλάβους, Χαζάρους, Τουρκομάνους Ούζους και Κουμάνους, καθώς και Ίβηρες από την Αρμενία. Ο θεματικός στρατός, ένας εμπειροπόλεμος και πιστός στην αυτοκρατορία στρατός, είχε παραμεληθεί δραματικά από τους προηγούμενους αυτοκράτορες, αναγκάζοντας τον αυτοκράτορα Ρωμανό να καταφύγει σε μισθοφόρους.
Σε αυτά τα δυο προβλήματα προστέθηκε ένα τρίτο. Ο αυτοκράτορας δεν μπορούσε να εμπιστευθεί ανώτατους αξιωματούχους του στρατού και της πολιτικής σκηνής, καθώς πολλοί συνωμοτούσαν εναντίον του. Από το στρατό του δεν μπορούσε να εμπιστευθεί τον διοικητή των Νορμανδών, τον στρατηγό Ουρσέλ ντε Μπαγιέλ, καθώς και τον διοικητή των Φράγκων Μάγιστρο Ιωσήφ Ταρχανειώτη και τον Ανδρόνικο Δούκα, γιο του Ιωάννη Δούκα, πολιτικού αντιπάλου του Ρωμανού. Στην πολιτική σκηνή εκτός από τον Ιωάννη Δούκα, είχε να αντιμετωπίσει τον συγκλητικό Νικηφόρο Παλαιολόγο και τον Μιχαήλ Ψελλό που υποστήριζαν την οικογένεια των Δουκών στη διαδοχή του θρόνου. Παρόλα αυτά υπήρχαν τρία άτομα, παλαιοί συμπολεμιστές του αυτοκράτορα όταν ήταν στρατηγός, τα οποία μπορούσε να εμπιστευτεί. Ήταν ο Μάγιστρος Κατεπάνω Νικηφόρος Βασιλάκιος, ο στρατηγός Θεόδωρος Αλυάτης που καταγόταν από την Καππαδοκία και ο Δομέστικος των Σχολών της Δύσης Νικηφόρος Βρυέννιος."
Το απόσπασμα είναι από τη Βικιπαίδεια.
Όλο το ζουμί είναι η υπογραμμισμένη διαπίστωση : "...η μετατροπή των ελεύθερων αγροτών σε δουλοπάροικους, καθώς και η καταστροφή των στρατιωτών...".
Η αριστοκρατία του Βυζαντίου έκανε το ίδιο λάθος που έκανε κι η αρχαία Ρώμη : στην προσπάθειά της να εκμεταλλευθεί στο έπακρο την αυτοκρατορία και τις κατώτερες τάξεις, οδήγησε στην εξαθλίωση των τελευταίων. Ο Βυζαντινός χωρικός έγινε δουλοπάροικος, όπως κι ο Ρωμαίος στρατιώτης που έχανε τα κτήματά του από τα μεγάλα λατιφούντια.
Οι αριστοκράτες του Βυζαντίου με τους ασταμάτητους εμφυλίους πολέμους κατεστρεψαν ουσιαστικά τις εφεδρίες της αυτοκρατορίας, ενώ η εξαθλίωση των απλών πολιτών, στερησε την αυτοκρατορία από τους πιο ένθερμους υπερασπιστές της.
Οι άρχοντες δε δισταζαν μπροστα σε τίποτα προκειμένου να ικανοποιησουν τις προσωπικες τους φιλοδοξίες, που συχνά ήταν καταστρεπτικές για το Βυζάντιο.
Οι προδοσίες διαδεχονταν η μια την άλλη, ενω συχνα συμμαχούσαν με τα τουρκικά φύλα ο ένας εναντίον του άλλου.
Ο Βυζαντινός δουλοπάροικος δεν είχε κανένα όφελος από το ποιος τα ήταν το αφεντικό του (βυζαντινός ή τούρκος) καθώς η θέση του δε διέφερε και πολύ.
Το αποτέλεσμα ήταν όταν μια περιοχή χανόταν για το Βυζάντιο, ο ντόπιος πληθυσμός να αποδέχεται παθητικά την αλλαγή των βυζαντινών αφενταδων από τους τούρκους κι η περιοχή να χάνεται οριστικά για το Βυζάντιο.
Ακριβώς ανάλογη συμπεριφορά της ελληνικής αριστοκρατίας βλέπουμε διαχρονικά και στο νεοελληνικό κράτος.
Αφού οι εγκάθετοι φαναριώτες με τις αγγλικές λίρες νίκησαν τους Πελοποννήσιους ηγέτες, οι ίδιοι και τα ..πνευματικά τους τεκνα φρόντισαν στα επόμενα 180 χρόνια ο ραγιάς να παραμείνει ραγιάς κι άβουλος υπήκοος.
Ακόμη και σήμερα οι ντόπιοι μεγιστάνες και τα κανάλια τους σιγοντάρουν τον εξανδραποδισμό της χώρας, αρκεί οι ίδιοι να μένουν πάντα στην εξουσία.
Τα σχέδια οικονομικής - εδαφικής σαλαμοποίησης της Ελλάδας έχουν ήδη ξεκινήσει...