Η διαχρονική Δωδεκαθεϊστική μας συνέχεια.
Η διαχρονική μας συνέχεια
Παν. Μαρίνης
Λέγουν διάφοροι:
«αναβιώνετε την αρχαία θρησκεία;»
Οχι! δεν άναβιώνομε κάποιαν "περίοδον" της Ελληνικής Θρησκείας, είμεθα οί συνεχισταί μιας άδιαλείπτου παραδόσεως.
Δεν όμοιάζομε προς τάς σημερινάς «Εύαγγελικάς» χριστιανικάς διομολογήσεις, όπου κάποιοι αποφασίζουν να λάβουν το γνωστόν βιβλίον της Υστέρας Αρχαιότητος, την «Άγίαν Γραφήν» και βάσει τής ιδικής των κρίσεως και μελέτης να ιδρύσουν μίαν νέαν όμολογίαν! Δεν ελάβαμε κάποια βιβλία, τον Πλάτωνα, φέρ' είπείν, και βάσει της ιδικής μας κρίσεως και μελέτης άπεφασίσαμε να ίδρύσωμε μίαν νέαν όμολογίαν! Είμεθα αποτέλεσμα ζυμώσεων μιας συνεχούς εξελικτικής πορείας πλήρους και συνεχούς σχολαστικής ενασχολήσεως μετά των θεωρητικών και πρακτικών ζητημάτων!
Δεν είμεθα τέκνα μιας Κλασσικής ρομαντικής αναζητήσεως!
Πρώτον.
Είμεθα απόγονοι τής πρώτης μεγάλης ζυμώσεως την οποίαν υπέστη ή θρησκεία μας κατά την Ύστερα Αρχαιότητα δτε άπερρόφησε και ένεσωμάτωσε κατά τρόπον θετικόν πολλάς αλλάς παραδοσιακάς θρησκευτικάς εκφράσεις και Μυστηριακάς παραδόσεις και ένοποιηθη είς παμμέγιστον θρησκευτικόν-φιλοσοφικόν σύστημα όνομασθέν Ελληνισμός, διά τής εργασίας κορυφαίων θεολόγων, διανοουμένων και Θεανθρώπων! Άς άναφέρωμε ενδεικτικώς μεταξύ αυτών τους —γνωστούς εις ημάς καθότι σώζεται μέρος τού έργου των— Νεοπλατωνικούς, Πλωτίνον, Πορφύριον, Ίάμβλιχον, Πρόκλον και τέλος τόν Μεγάλον Δαμάσκιον, τον Άπολλώνιον Τυανέα, τον Σα-ραπίωνα, τους πολυπληθείς εκπροσώπους τής Στοάς και ίδιως τόν Έπίκτητον, τόν Γαληνόν, τόν Αυτοκράτορα Μάρκον Αυρήλιον, τόν Θείον Ίεροκλήν, τόν Αυτοκράτορα Μέγαν Ίουλιανόν!
Το τεράστιον τούτο θρησκευτικόν-φιλοσοφικόν οικοδόμημα τού Ελληνισμού έκαμε προσιτάς τοις πάσι και παρουσίασε συτηματοποιημένας τάς μεγάλας θεολογικάς αληθείας πού έως ότου ένεφανίζοντο διάσπαρτοι εις τα φιλοσοφικά γραπτά ουσαι Μυστηριακαί Αλήθεια!
Από τής εποχής εκείνης αποτελούν άναπόσπαστον μέρος τής θρησκείας μας τά δόγματα περί τής άϊδιότητος καί τού απολύτου τού Κόσμου, τών Δύο κοσμογονικών ουσιών, τής Μετενσαρκώσεως καί τής πνευματικής Εξελίξεως, τής Θεογονίας και τής υφής τών Ανωτέρων Κόσμων, κ.ο.κ.
Δεύτερον.
Είμεθα απόγονοι συνεχών εναγώνιων διεργασιών πού μάλιστα ελαβον χώραν στο δυσμενές περιβάλλον τού Βυζαντίου!
Ευρεία συζήτησις έχει ανοίξει είς τήν έλληνικήν κοινωνίαν σχετικώς με το ζήτημα τής σχέσεως τού Βυζαντίου με τόν Έλληνισμόν. Είς το πλαίσιον αυτού τού δημοσίου διαλόγου ευρίσκουν αφορμή διάφοροι νά μας κατηγορούν ότι άρνούμεθα τήν ελληνικότητα τού Βυζαντίου, Μας κατηγορούν συγκεκριμένως ότι πετούμε στον κάλαθο τών άχρηστων 1000 ετη ελληνικής Ιστορίας". Μας κατηγορούν επίσης ότι είμεθα ούτοπισταί καί θέλομε νά συνδεθούμε με τήν αρχαιότητα δι' αερογέφυρας". Τους απαντούμε ευθαρσώς δτι ουδόλως άρνούμεθα τήν ίστορίαν μας επί Βυζαντίου, μόνον πού είς το Βυζάντιον ό Χριστιανισμός ήτο ό διώκτης καί ό Ελληνισμός ό διωκόμενος. Παρ' όλα αυτά, ή Ελληνική Θρησκεία καί φιλοσοφία δεν απεβίωσε είς το Βυζάντιον, αλλά, παρά τόν απηνή διωγμόν της, επέζησε υπογείως, καί δη με δύο τρόπους: εϊτε διετηρήθη ζωντανή ή λατρεία είς άπομεμονωμένα μέρη, είτε διετηρήθη ζώσα ή ελληνική φιλοσοφική παράδοσις είς μυστικούς, ή καί φανερούς ενίοτε, κύκλους λογίων. Οί λόγιοι αυτοί ενεφανίσθησαν είς διαφόρους στιγμάς καί παρουσίασαν δημοσίως, είτε εμμέσως είτε αμέσως, τήν έλληνικήν κοσμοθέασιν, μέ αποκορύφωμα βεβαίως τόν Πλήθωνα• αλλά δεν είναι μόνον αυτός. Πρόκειται δια σειράν ολην λογίων καί δημοσίων προσώπων, οί οποίοι από το 529, οπότε παύει ή νόμιμος, δημοσία παρουσία τών ελληνικών ιδεών (μέ το κλείσιμον τής Πλατωνικής Ακαδημίας), μεχρι και τήν 'Άλωσιν, αγωνίζονται διά τήν άποτίναξιν τού χριστιανικού πνευματικού ζυγού. 'Άς άναφερθώμεν είς ώρισμένους εξ αύτών.
Τόν 9ον αιώνα έχομε τόν Λέοντα τόν Φιλόσοφον ή Μαθηματικόν, σπουδάσαντα εις τήν έλληνίζουσαν σχολήν τής Άνδρου, επιφανή λόγιον καί επιστήμονα, ό όποιος αύτοαπεκαλείτο "Ελλην" και έπίστευε εις την Έλληνικην Θρησκείαν.
Τον 11ον αιώνα ό πατριάρχης Ιωάννης Ξιφιλίνος , ό διδάσκαλος του Μιχαήλ Ψελλού, ήσχολείτο με τα Χαλδαϊκά λόγια και έτέλει έλληνικάς ίεροπραξίας. Ό ίδιος ο Ψελλός αφιέρωσε την ζωήν του εις την προσπάθειαν άναβιώσεως της ελληνικής φιλοσοφίας και έπανελληνίσεως της αυτοκρατορίας. Ή προσπάθεια του έφθασε δε πολΰ κοντά εις τον ποθητόν στόχον της όταν συνειργάσθη μετά της βασιλίσσης Ευδοκίας και του Ρωμανού Διογένους. Όλα όμως έτελείωσαν μετά την πτώσιν του τελευταίου. Τιμούμε τον Ψελλόν διότι κατέχει περίοπτον θέσιν εις την χορείαν των Έλληνιζόντων του Βυζαντίου. Επίσης ό σύγχρονος τοϋ Ψελλοϋ, πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος είχε μυηθή εις έλληνικάς τελετάς καΐ συμμετείχε μάλιστα είς διονυσιακά Μυστήρια και εις προσπάθειαν άναβιώσεως των Έλευσινίων.
Ό Ιωάννης ό Ιταλός, μαθητής του Ψελλού, δημοσία εξέθεσε τήν έλληνικην κοσμοθέασιν, ή οποία και έτυχε μεγάλης διαδόσεως είς τους κύκλους των αξιωματούχων του κράτους, ώς παραδέχεται ή Άννα Κομνηνή. Ή σημερινή Ελληνική Θρησκεία είναι αδιανόητος χωρίς τήν συνεισφοράν τοϋ Ιταλού! Το «Συνοδικόν της Όρθοδοξίας» διά του οποίου καταδικάζονται «αι Έλληνικαί Δόξαι» αποτελεί απόδειξιν —και Σύμβολον Πίστεως αν άναγνωσθή αντιστρόφως— των καταπιστευμάτων του μεσαιωνικοϋ Ελληνισμού!
Αί απόψεις του Ιταλού, αϊ όποϊαι πανηγυρικώς αναθεματίζονται κατά τήν Κυριακήν της Όρθοδοξίας διά τοϋ καλουμένου «Συνοδικού της Όρθοδοξίας» αποτελούν βασικάς αρχάς της Θρησκείας μας, αρχάς μεταλαμπαδευθείσας άπδ τήν αρχαιότητα διά της Νεοπλατονικής φιλοσοφίας εις τό σήμερα: αύθυπόστατον της ύλης, προύπαρξις τών ιδεών, μετενσάρκωσις, ύπαρξις ψυχής είς τά ζώα κ.ά.
Είς τήν πορείαν αυτήν ό Ιταλός αποτελεί άδιάψευστον τεκμήριον διά τήν έπιβίωσιν της ελληνικής κοσμοθεάσεως υπογείως καθ' δλην τήν διάρκειαν τής βυζαντινής τυραννίας.
Έν συνεχεία, κατά τον 13ον αιώνα, έχομε τόν αυτοκράτορα Θεόδωρον Β' τόν Λάσκαριν, τόν άναστυλωτήν τής αυτοκρατορίας, ό όποιος έπίστευε είς τήν Έλληνικην Θρησκείαν και μάλιστα είχε μυηθη είς ελληνικά Μυστήρια έν κρύπτω είς τόν περιβόητον Ναόν τοϋ Αγίου Τρύςιωνος, ό όποιος έχρησιμοποιεϊτο ύπό τών Έλληνιζόντων τότε διά κάλυψιν. Στενός συνεργάτης του ό Πατριάρχης Αρσένιος ητο πλήρους έλληνίζων συγγράψας καθαρώς έλληνικούς-πολυθεϊστικούς ύμνους (ϊδέ τ." 20). Φαντασθήτε ίδεολογικήν και πνευματικήν τυραννίαν: ολόκληρος αυτοκράτωρ — μέ τόσους στρατιωτικούς θριάμβους — και νά μήν τολμά νά όμολογήση τάς θρησκευτικάς του πεποιθήσεις!
Ό Πλήθων, τέλος, ό μέγιστος αυτός ταγός του Ελληνισμού, κηρύσσει δημοσίως τόν 15ον αιώνα τήν Έλληνικην Θρησκείαν καί, όπως οι Νεοπλατωνικοί, ανακεφαλαιώνει είς τό έργον του όλας τάς πηγάς τής μυστηριακής γνώσεως, διασφαλίζων τό συνεχές τής ελληνικής παραδόσεως. Ό Πλήθων σφραγίζει διά του πνευματικού του έργου μίαν όλόκληρον έποχήν, προετοιμάζων διά τής παραμονής του είς τήν Ίταλίαν, τό θαύμα τής Αναγεννήσεως. Παραλλήλως εκπονεί ένα πλήρες σχέδιον διά τήν άνασυγκρότησιν του
κράτους.
Ή σημερινή Ελληνική Θρησκεία είναι αδιανόητος χωρίς τήν συνεισφοράν του Πλήθωνος:
Αι απόψεις τοϋ Πλήθωνος, πού ηθέλησε νά άφανίση τό παμφάγον βυζαντινόν πύρ, αποτελούν βασικάς αρχάς τής Θρησκείας μας: τό άΐδιον καί «άγέννητον» τού Κόσμου όστις είναι «τό αυτό δι' αυτό όν», τό αγαθόν τής φύσεως, ή υλική «άνώλεθρος» ψυχή ήτις «σώματι άεί συνεϊναι αϊθερίω, οίον όχήματι εαυτής, συναπαθανατίζουσαν καί αυτό», κ.ά.
Τό μεγαλειώδες οικοδόμημα τής ελληνικής φιλοσοφίας καί θρησκείας διακομισθέν μέχρις ημών ύπό τών καταδιωκομένων ηρώων τοϋ Μεσαίωνος, έλαβε νέον σφρίγος και σύγχρονον διατύπωσιν ύπό τών φιλοσόφων τής Έλληνικής Γραμμής τού 19ου • 20οΰ αιώνος, ή οποία, όχι μόνον έκφωτίζει καί ερμηνεύει τά διδάγματα τής ελληνικής φιλοσοφίας, καθιστώντα αυτά προσιτώτερα είς ημάς, άλλα καί θεοπνεύστως μάς παραδίδει ερμηνείας μύθων καί συμβόλων.
Ή Ελληνική Γραμμή, ακολουθούσα τους Νεοπλατωνικούς, ανακεφαλαιώνει τόν κορμόν τής ελληνικής φιλοσοφικής παραδόσεως — Όρφεύς, Πυθαγόρας, Πλάτων — διασφαλίζουσα τήν άρρηκτον συνέχειαν τής θεολογίας μας.
Κατά συνέπειαν, εμείς, οι σημερινοί λάτραι τής Ελληνικής Θρησκείας, δεν αποτελούμε παρά τόν τελευταίον κρίκον μιας ολοκλήρου σειράς συνεχιστών τής ελληνικής θρησκευτικής παραδόσεως. Ή πνευματική εργασία τών ηρωικών αυτών πνεύματικών μορφών, ώς του Ίταλοϋ η του Πλήθωνος, έχει σφραγίσει την πορείαν μας. Ευρισκόμεθα εις την άπόληξιν ενός μακροϋ και ζωογόνου ρεύματος το οποίον, βαναύσως πιεσθέν επί 1500 έτη, ανέρχεται πλέον εις την έπιφάνειαν. Ιδική μας είναι ή όλη ελληνική παράδοσις- προνόμιόν μας είναι το να την μελετούμε, να την ζωντανεύωμε, να άνακαλύπτωμε όλοέν νέα στοιχεία είς τόν άκένωτον θησαυρόν της.
Κάτι τελευταίον: οί Έλληνίζοντες τοϋ Βυζαντίου δεν αποτελούν απλώς τάς δυνάμεις τοϋ φωτός κατά την διάρκειαν τοϋ ζόφου τοϋ Μεσαίωνος, άλλα ταυτοχρόνως τάς δυνάμεις έκείνας αϊ όποΐαι ήγωνίσθησαν διά την διάσωσιν τοϋ κράτους. Καύχημα μας λ.χ. αποτελεί ό καρδινάλιος Βησσαρίων, όστις, έμφορούμενος άπό τάς έλληνικάς ιδέας, κατέφυγε είς την Ίταλίαν όπου έ'θεσε τάς βάσεις διά την Άναγέννησιν, συνεχίζων το έργον του διδασκάλου του Πλήθωνος. Άν λοιπόν οί Όρθόδοξοι τιμηταί μας, οί ενδιαφερόμενοι διά το Βυζάντιον , τάσσονται με τάς στρατιάς τών άπραγμόνων καλογήρων, με τόν Σχολάριον, μέ τους ριψάσπιδες και τους φιλοτούρκους, όπως ό "ψευδο-Γενάρχης" Σχολάριος, εμείς τασσόμεθα μέ τόν Βησσαρίωνα ό οποίος τρις επεχείρησε πάση δυνάμει νά οργάνωση σταυροφορίαν προς άπελευθέρωσιν της Πόλης, καθ' ήν στιγμήν οί ήγέται της Όρθοδοξίας έϊχαν ομολογήσει άπροκαλύπτως ότι προτιμούν "φακιόλιον Οθωμανού" παρά την άνεξαρτησίαν τοϋ κράτους. Προετίμων δε την Όθωμανικήν κυριαρχίαν, διότι κατ' αυτόν τόν τρόπον έϊχον πλήρη έξουσίαν έπί τοϋ "ποιμνίου" των δίχως νά κωλύωνται άπό τάς τυχόν διαφωνίας τοϋ αύτοκράτορος• δι' αυτό ακόμη και σήμερα τάσσονται ανοικτά υπέρ της Όθωμανικής κυριαρχίας• όπως είπε προσφάτως ό πατήρ Θ. Ζήσης «το 1821 υπήρξε απαρχή της δουλείας μας».
Τυχαίον είναι εξάλλου ότι όλαι αί προσπάθειαι αναγεννήσεως του Βυζαντίου ένεπνεύσθησαν ύπό Έλληνιζόντων και έν πάσιι περιπτώσει άντορθοδόξων; Ποιος ξεχνά τόν (τόσον ύβρισθέντα) Κωνσταντίνον Ε', όστις, αγωνιζόμενος κατά τής ειδωλολατρίας τών εικόνων καί τής λειψανολατρίας, έ'φθασε νά άπειλήση τόν πατριάρχη ότι θά άνοιξη τους ελληνικούς ναούς;
Λέγουν διάφοροι: μά ποια "ελληνική θρησκεία" θά αναβιώσετε;
Δεν άναβιώνομε καμμίαν "περίοδον" της Ελληνικής Θρησκείας, είμεθα οί συνεχισται μιας άδιαλείπτου παραδόσεως!
