Ω φωτεινε παντογνωστη σου αρκει αυτο? ΕΙναι αξιοπιστη πηγη το Βημα?
συνταγές για την οικονομία
Από τη μία λιτότητα, από την άλλη ενίσχυση της ζήτησης με αύξηση μισθών
Α. ΡΑΒΑΝΟΣ | Κυριακή 4 Οκτωβρίου 2009
ΟΤΑΝ ο μεγάλος οικονομολόγος Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ πήγε να συγχαρεί τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ Τζον Κένεντι τον χειμώνα του 1960, τον προειδοποίησε: «Θα ανακαλύψεις ότι το κράτος είναι ένας οργανισμόςο οποίος,αν και τα θαλασσώνει στα μεγάλα ζητήματα, τα θαλασσώνει εξίσου και στα
μικρά». Στην προεκλογική περίοδο που διανύσαμε το μεγάλο ζήτημα ήταν η οικονομία, που βρέθηκε στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης ΠαΣοΚ και ΝΔ. Το μέγεθος του ελλείμματος ήταν το βασικό θέμα των αντεγκλήσεων. Ουδείς εκ των εκπροσώπων της ΝΔ και του ΠαΣοΚ συμφωνούσε για το πραγματικό ποσοστό του ελλείμματος, δίνοντας την εικόνα ότι δεν έχουν επίγνωση της κατάστασης στην
ελληνική οικονομία. Και πώς να συμφωνήσουν; Το ΠαΣοΚ υποστηρίζει ότι παρέδωσε το 2004 στη ΝΔ έλλειμμα κάτω από 3% του ΑΕΠ και η κυβέρνηση επιμένει πως παρέλαβε 7%, μετά βεβαίως την περίφημη δημοσιονομική απογραφή που εισηγήθηκε ο κ. Γ. Αλογοσκούφης, «τσάρος» της οικονομίας επί πέντε έτη, η οποία μας οδήγησε στην επιτήρηση από την ΕΕ.
Η δημοσιονομική απογραφή και η επιτήρηση είχαν συζητηθεί και στις 25 Απριλίου 2007. Τότε ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ συναντήθηκε στο γραφείο του στη Βουλή με τον κοινοτικό επίτροπο Χοακίν Αλμούνια, παρουσία της κυρίας Βάσως Παπανδρέου και των συμβούλων του κκ. Ηρ. Πολεμαρχάκι και Γ. Παπακωνσταντίνου . Στην κατ΄ ιδίαν συνάντησή τους ο κ. Γ. Παπανδρέου είχε επικρίνει τον κ. Αλμούνια γιατί δεχόταν τα στοιχεία- ψευδή κατά το ΠαΣοΚ- που του έδινε η ελληνική κυβέρνηση για το έλλειμμα, αναγκάζοντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θέσει την Ελλάδα εκτός επιτήρησης, ώστε να έχει τη δυνατότητα ο πρωθυπουργός κ. Κ. Καραμανλής να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές.
Ο κ. Αλμούνια παραδέχθηκε ότι η έξοδος από την επιτήρηση έγινε για πολιτικούς λόγους, αν και τα στοιχεία για το μέγεθος του ελλείμματος ήταν λανθασμένα. Μετά δύο χρόνια το έλλειμμα- που ταλαιπωρεί διαχρονικά όλες τις κυβερνήσεις- βρέθηκε και πάλι στο επίκεντρο της προεκλογικής αντιπαράθεσης ΝΔ και ΠαΣοΚ. Η προεκλογική περίοδος ανέδειξε ότι δεν υπάρχει σαφές σχέδιο και από τις δύο πλευρές για τον τρόπο αναδιαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του ύψους και του χρόνου μείωσης του διογκούμενου χρέους. Και πώς να μη βρεθεί στο επίκεντρο όταν στο αναθεωρημένο πρόγραμμα για την οικονομία, που είχε παραδοθεί στην ΕΕ στις αρχές του 2009, η κυβέρνηση έκανε πρόβλεψη για έλλειμμα 3,7% του ΑΕΠ;
Αν και σε άλλες χώρες, π.χ. Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο, οι κυβερνήσεις ανακοινώνουν ευθαρσώς το πραγματικό ποσοστό του ελλείμματος, στην Ελλάδα εν μέσω προεκλογικών συνθημάτων ΝΔ και ΠαΣοΚ διασταύρωναν τα ξίφη τους αγνοώντας ότι η επόμενη ημέρα για την όποια κυβέρνηση θα είναι δύσκολη, αφού το δημόσιο χρέος έχει εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη.
Υπό τη σκιά των προβλέψεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για ύφεση δύο χρόνων στην Ελλάδα και νέα έκρηξη της ανεργίας και του ελλείμματος (εκτιμά ότι θα διαμορφωθεί στο 6,4% του ΑΕΠ εφέτος και θα προσεγγίσει το 7,1% το 2010), υπήρξαν πολλά και αναπάντητα ερωτήματα. Και αυτό παρά το γεγονός ότι η συζήτηση καθ΄ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ήταν επικεντρωμένη στην οικονομία. Θα πρέπει η επόμενη κυβέρνηση να καταφύγει σε αύξηση της φορολογίας και, αν ναι, σε ποιες κατηγορίες; Θα έχει συνέπειες αυτή η επιλογή αφού, σύμφωνα με την κριτική, οι παραγωγικές τάξεις ασφυκτιούν; Θα πρέπει να υπάρξει δανεισμός και με ποιους όρους;
Πειστικές απαντήσεις δεν δόθηκαν. Ωστόσο αυτό που αναδείχθηκε ήταν η διαφορετική αντίληψη για τη συνταγή εξόδου από την κρίση: από την πλευρά της ΝΔ δίνεται έμφαση στη λιτότητα και δημοσιονομική πειθαρχία (πάγωμα μισθών) θεωρώντας ότι είναι η μόνη λύση για τη μείωση του τεράστιου χρέους και από την πλευρά του ΠαΣοΚ καταφεύγουν στην κεϊνσιανή θεωρία, δηλαδή αύξηση της ζήτησης μέσω ενίσχυσης των μισθών, με στόχο τη μεσοπρόθεσμη μείωση του χρέους.
«Ο τόπος μπαίνει σε οικονομική περιπέτεια και θα πληγούν πολλοί» προειδοποίησε σε όλους τους τόνους ο κ. Καραμανλής που επέμεινε πολλές φορές στο ότι ο κ. Παπανδρέου δεν έχει σχέδιο και αοριστολογεί. Παράλληλα κυβερνητικά στελέχη, όπως ο υπουργός Οικονομίας κ. Ι. Παπαθανασίου, κτύπησαν το καμπανάκι του κινδύνου λέγοντας ότι το ΠαΣοΚ, αν εκλεγεί, θα διπλασιάσει το έλλειμμα. Ενδιαφέρον είναι ότι ακόμη και ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ, αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τις ομιλίες του, έχει τονίσει πως η μείωση του ελλείμματος δεν είναι εφικτή εντός διετίας, όπως έχει υποστηρίξει ο κ. Καραμανλής, και γι΄ αυτό έχει προτείνει ένα τριετές πρόγραμμα σταθερότητας.
Ο φαύλος κύκλος των ελλειμμάτων
Αν και ο κ. Γ. Παπανδρέου είπε ότι θα απευθυνθεί σε ξένους οικονομολόγους για να συνδράμουν το έργο της κυβέρνησής του, θεωρείται δεδομένο ότι η επόμενη ημέρα των εκλογών θα βρει την Ελλάδα να προσφεύγει εκ νέου σε δανεισμό. Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠαΣοΚ κ. Γ. Παπακωνσταντίνου έθεσε θέμα κρυφού δανεισμού της χώρας απευθύνοντας ερωτήματα για το ύψος του κρατικού δανεισμού, των χρημάτων που προστέθηκαν το τελευταίο διάστημα σε αυτόν και θα μεταφερθούν στο 2010 και για το αν υπάρχει το οικονομικό «μαξιλάρι» που ανέφερε η κυβέρνηση. Ο κ. Ι. Παπαθανασίου απέρριψε τις κατηγορίες του ΠαΣοΚ για κρυφό δανεισμό της κυβέρνησης τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ, πέραν των 55,4 δισ. ευρώ που έχει ήδη δανειστεί επισήμως το ελληνικό Δημόσιο, ενώ για το περίφημο «μαξιλάρι» μόλις προχθές είπε ότι θα υπάρξει αν εφαρμοστεί το οικονομικό πρόγραμμα της ΝΔ.
Ο υπουργός Οικονομίας διαβεβαιώνει ότι το έλλειμμα δεν θα υπερβεί ως το τέλος του έτους το 6% από 5% που ήταν πέρυσι, αν εφαρμοστεί η προτεινόμενη πολιτική της ΝΔ. Η αρμόδια τομεάρχης του ΠαΣοΚ κυρία Λούκα Κατσέλη επιμένει ότι το έλλειμμα θα είναι 7%-8%. Το ερώτημα που τίθεται από την κυβέρνηση είναι πώς θα μειώσει το έλλειμμα το ΠαΣοΚ- κατά 12,5 δισ. ευρώ- από 8% σε 3%, αν και ο κ. Καραμανλής επιμένει- το έχει πει άλλωστε και δημοσίως- ότι θα υποχωρήσει πριν από το 2011 κάτω από το 3% που είναι το «ταβάνι» που θέτει η ΕΕ. «Στην περίπτωση που οι πολιτικές μας ακυρωθούν ή μετατεθούν χρονικά, η χώρα μας θα έχει να αντιμετωπίσει έλλειμμα της τάξεως του 8%» ανταπαντά ο κ. Παπαθανασίου.
Βέβαια η κυρία Κατσέλη έχει προσδιορίσει ότι το ΠαΣοΚ από το πρώτο έτος θα επιχειρήσει να μειώσει το έλλειμμα με κεφάλαια ύψους 6 δισ. ευρώ. Πώς θα συγκεντρωθεί αυτό το ποσό; Από τρεις κύριες πηγές: 2 δισ. ευρώ από τη μείωση των δαπανών του Δημοσίου, 2 δισ. ευρώ από την κατάργηση των φοροαπαλλαγών και των «χαριστικών» ρυθμίσεων και άλλα 2 δισ. ευρώ από ανείσπρακτες οφειλές προς το Δημόσιο. «Το έλλειμμα, για να είμαστε ρεαλιστές, δεν μπορεί να πέσει κάτω από το 3% του ΑΕΠ μέσα σε ένα- δύο χρόνια.Τα ελλείμματα θα μειωθούν και σταδιακά θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται το δημόσιο χρέος» είπε.
Τα ελλείμματα είναι ένας φαύλος κύκλος για κάθε κυβέρνηση, ενώ είναι μονόδρομος η επιλογή για προσφυγή στη διεθνή αγορά όσον αφορά τον δανεισμό. Ο κ. Παπανδρέου προ ημερών, σε συνέντευξή του στο Reuters, τόνισε ότι δεν προτίθεται να προχωρήσει σε νέο δημόσιο δανεισμό εφέτος, εκτός κι αν είναι απολύτως απαραίτητο, αλλά θα πρέπει πρώτα να δει την κατάσταση των δημοσίων οικονομικών. «Δεν είναι πρόθεσή μου να επιβαρύνω τη χώρα με επιπλέον δανεισμό εφέτος. Θα δούμε αν είναι απαραίτητο» είχε πει και πρότεινε ως το 2010 ένα αξιόπιστο πρόγραμμα δανεισμού. Και όπως έλεγε και ο πατέρας του, ιδρυτής του ΠαΣοΚ και πρώην πρωθυπουργός, Ανδρέας Παπανδρέου: «Ή η χώρα θα φάει το χρέος ή το χρέος θα φάει τη χώρα».
