19 Μαίου- "Κλαίν τα πεγαδομάτεα".
Στα όνειρα μου έρχεται συχνά η μακρινή φωνή της μάνας τρελής στους έρημους δρόμους(1) και με ρωτάει με παράπονο, αν κλαίνε ακόμα τα ματοπήγαδα (2).
Με ρωτάει για κάποιους πραγματικούς ήρωες του ποδοσφαίρου. Ήταν παιδιά της γης του Πόντου. Δεν έπαιξαν πότε σε μεγάλες οργανώσεις. Δε λατρεύτηκαν ποτέ ως θεοί από το αφιονισμένο πλήθος, δεν είδαν ποτέ τους οπαδούς να γεμίζουν πλατείες και να κλείνουν δρόμους για να εκδηλώσουν την εθνική υπερηφάνεια τους (τι χυδαίες που φαίνονται, ορισμένες φορές, οι λέξεις).
Οι ήρωες (αν ακόμα, έχουν νόημα οι λέξεις) της ομάδας “Πόντος” ήταν καθηγητές, μαθητές και απόφοιτοι του κολεγίου Ανατολία (3) της Μερζιφούντας .
Οι μαθητές αποφασίσαν να τιμήσουν τη φανέλα τους και γι αυτό, παρά την τρομοκρατία και τις απειλές των Κεμαλικών, αγωνίστηκαν με εμφάνιση που θυμίζει τη γαλανόλευκη (άσπρες και γαλάζιες ρίγες) και στη μέση το γράμμα Π. Αυτό θα αποτελέσει τη βασική κατηγορία των Κεμαλικών, οι οποίοι θα οδηγήσουν τους Έλληνες αθλητές στο “δικαστήριο” με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας (12 Φεβρουαρίου 1921) και τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου θα απαγχονιστούν στην Αμάσεια (4).
Η μάνα, τρελή στους έρημους τους δρόμους, με ρωτάει απεγνωσμένα αν μιλάνε για αυτούς τους ήρωες του ποδοσφαίρου και της πατρίδας στις δεκάδες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές. Μήπως αναφέρουν ένα μονόστηλο οι δεκάδες αθλητικές εφημερίδες ή τους μνημονεύουν όλα εκείνα τα τέρατα της μνήμης, που θυμούνται ακόμα και το δευτερόλεπτο που σημειώθηκε κάποιο γκολ, σε κάποιον αγώνα, πριν τριάντα χρόνια .
Μήπως κάποια κινηματογραφική ταινία; κάποιο βιβλίο; ή έστω κάποιο τραγουδάκι τους αναφέρει;Κατεβάζω ντροπιασμένος το κεφάλι μου.
Μου λέει και μου ξαναλέει τα ονόματα, μήπως και τα έχω ακούσει σε κάποια ιαχή των φιλάθλων.
Γ. Θεοχαρίδης,
Χ. Γεωργίου,
Α. Συμεών,
Α. Παυλίδης,
Σ. Ανανιάδης
Κατεβάζω ακόμα πιο ντροπιασμένος το κεφάλι μου. Τότε εκείνη ανεβάζει το τόνο της φωνή της και ωρύεται: “Τι ηρωικότερο έχει να επιδείξει το Ελληνικό και το παγκόσμιο ποδόσφαιρο απ αυτούς τους ήρωες; Καλά οι ξένοι, αλλά τι θα πείραζε, όλες τις ελληνικές ομάδες, να αγωνιστούν για μία μόνο αγωνιστική, με ένα περιβραχιόνιο με το γράμμα Π;
Κατεβάζω και άλλο το κεφάλι μου. Κάθε 19 Μαΐου, ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων, θα ξανάρθει η μάνα τρελή στους έρημους τους δρόμους και με τον αλαφροίσκιωτο τρόπο της θα με ξαναρωτήσει: “γιατί κλαιν τα ματοπήγαδα;” και ακόμα δεν έχω βρει απάντηση. Μήπως κανένας από σας γνωρίζει; Τι είδανε και κλαίνε αυτά τα πεγαδομάτε;
-(1) στίχος από το ποίημα στο Νίκο Ε… 1949 (Παρενθέσεις), του Μανόλη Αναγνωστάκη. - (2) κλαίν τα πεγαδομάτε... ματοπήγαδα, τα στόμια των πηγάδιων) στίχος από τον ιερότερο θρήνο του Ελληνισμού: το “Τσάμπασιν” (Πόντος).
-(3) Το Αnatolia college in Merzifon ιδρύθηκε το 1886. Το 1924 διέκοψε τη λειτουργία στη Μερζιφούντα και μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου και λειτουργεί ως και σήμερα. Η Μερζιφούντα (Μερζιφώνη, Ηλιούπολις) αναφέρεται από τον Στράβωνα για τα περίφημα ιαματικά λουτρά της.Χτίστηκε το 222 π.Χ., στα ερείπια της πόλης Φαζιμούντας, ανάμεσα στους ποταμούς Σκύλακα και Άλυ. Πολλοί τη θεωρούν και ως τη γενέτειρα της Αγίας Βαρβάρας.
-(4) Πρόκειται για την πατρίδα του αρχαίου Έλληνα γεωγράφου Στράβωνα (63π.Χ – 23μ.Χ)
Γιώργος Δαμιανός
19 Μαιου, Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων Ελλήνων