Αγωνία για την "Ελιά" - Υπαρκτός ο κίνδυνος να βγει η χώρα εκτός ευρωπαϊκής τροχιάς από αστάθμητους παράγοντες - Γρίφος το "βουβό κύμα" θυμού που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις
Τους γιατρούς που έπειτα από μια κρίσιμη επέμβαση ζητούν από τους συγγενείς των ασθενών να αισιοδοξούν, αλλά και να προσεύχονται, θυμίζουν οι εκλογικοί αναλυτές με τις αμφίθυμες εκτιμήσεις που διατυπώνουν για τους επικείμενους δύο εκλογικούς γύρους, στους οποίους οι Ελληνες ψηφοφόροι κατευθύνονται μέσα σε ένα χωρίς προηγούμενο σκηνικό πολιτικής ρευστότητας.
«Η μόνη βεβαιότητα είναι η μεγάλη και πολλαπλή αβεβαιότητα», υπογραμμίζει σχεδόν το σύνολο των εκλογολόγων που βρίσκονται αντιμέτωποι με πρωτόγνωρα φαινόμενα, όπως το μεγαλύτερο από ποτέ ποσοστό αναποφάσιστων ψηφοφόρων που έχει παρατηρηθεί σε τόσο κοντινό με τις κάλπες χρονικό διάστημα, αλλά και η ιδιαίτερα χαμηλή βεβαιότητα τόσο για τη συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία όσο και για την τελική επιλογή που θα κάνει μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος που έχει έναν καταρχήν προσανατολισμό.
Μέσα σε αυτή τη ρευστή ατμόσφαιρα της πολιτικής βουβαμάρας, που εντείνεται από τον διαφαινόμενο μεγάλο κατακερματισμό των δυνάμεων, όπως αποτυπώνεται και μέσα από τον αριθμό ρεκόρ των ψηφοδελτίων που κατεβαίνουν τόσο στις αυτοδιοικητικές εκλογές όσο και στις ευρωεκλογές, πολιτικοί και οικονομικοί παρατηρητές εντός και εκτός Ελλάδας εκφράζουν τον σοβαρό προβληματισμό τους για το ενδεχόμενο ενός μείζονος πολιτικού ατυχήματος που μπορεί να προκύψει από την τελική έκβαση της εκλογικής μάχης τη μεθεπόμενη Κυριακή.
Παρά την αισιοδοξία που εκπέμπεται από την κυβέρνηση, ότι «οι κάλπες θα επιβεβαιώσουν την κυβερνητική σταθερότητα», η αμφιταλάντευση ενός σημαντικού μέρους του εκλογικού σώματος, σε συνδυασμό με τους πολλούς αστάθμητους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν το κλίμα πολιτικής απάθειας που παρατηρείται, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια πιθανή συνολική αποσταθεροποίηση.
Οι τρεις κίνδυνοι
Με δεδομένο τον διλημματικό χαρακτήρα που εκ των πραγμάτων αποκτά η αναμέτρηση της 25ης Μαΐου, οι κίνδυνοι που, όπως υποστηρίζουν αναλυτές, ελλοχεύουν από ένα αλλοπρόσαλλο εκλογικό αποτέλεσμα, χωρίς καθαρό νικητή, είναι τρεις:
■ Πρώτον, μέσα σε μια ατμόσφαιρα γενικευμένης πολιτικής κατάρρευσης, να οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές, χωρίς να έχει προηγουμένως αντιμετωπιστεί η μεγάλη εκκρεμότητα της ρύθμισης του δημόσιου χρέους. Δεν είναι τυχαία ως προς αυτό η επισήμανση εκπροσώπου του ΔΝΤ ότι «στο ελληνικό πρόγραμμα, όπως και σε άλλα προγράμματα, η πολιτική σταθερότητα είναι σημαντικό ζήτημα». Τα διλήμματα, εξάλλου, για την «Ελιά» που έθεσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Ευάγγελος Βενιζέλος μπορεί από άλλους να χαρακτηρίζονται «εύλογα» και από άλλους «εκβιαστικά», στην πραγματικότητα όμως προβάλλουν ως υπαρκτά ενδεχόμενα, αφού είναι βέβαιο ότι τυχόν καταβαράθρωση του μοναδικού κυβερνητικού εταίρου στον οποίο μπορεί να ελπίζει σε αυτή τη φάση η Νέα Δημοκρατία θα έχει αναμφίβολα επιπτώσεις στη λειτουργία της κυβέρνησης και στον χρονικό της ορίζοντα.
■ Δεύτερον, το φάσμα της μελλοντικής ακυβερνησίας με το οποίο είναι δυνατόν να έρθει αντιμέτωπο ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Το ήδη δύσκολο κυβερνητικό σταυρόλεξο μπορεί να γίνει ακόμη πιο γριφώδες, εφόσον επιβεβαιωθούν κάποιες τάσεις που περιορίζουν το άθροισμα των δυνάμεων του νέου «δικομματισμού» (Ν.Δ. - ΣΥΡΙΖΑ) σε ποσοστά κάτω του 50%. Πολύ περισσότερο αν συνδυαστεί με ταυτόχρονη περαιτέρω αποδυνάμωση του τρίτου πόλου, καθώς, παρά τη φημολογία που πυροδότησε η πρόσφατη παρουσία του πρώην πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου σε εκδήλωση της ΔΗΜ.ΑΡ., το κόμμα του κ. Φώτη Κουβέλη δεν φαίνεται να αποκτά δυναμική και η ανασύνθεση του χώρου της Κεντροαριστεράς φαντάζει ανεκπλήρωτο όνειρο.
■ Τρίτον, η ενδεχόμενη ενίσχυση των ακραίων αντικοινοβουλευτικών δυνάμεων και πρωτίστως της Χρυσής Αυγής, η οποία, παρά τις αποκαλύψεις για την εγκληματική δράση της ηγετικής της ομάδας και τις προφυλακίσεις στελεχών της, εμφανίζει αξιοσημείωτη δημοσκοπική αντοχή. Ειδικότερα, η επίδοση που εμφανίζεται να έχει ο υπόδικος βουλευτής Ηλίας Κασιδιάρης που διεκδικεί τον Δήμο Αθηναίων και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα να τον οδηγήσει στον δεύτερο γύρο, προκαλεί μεγάλη ανατριχίλα σε όλο το πολιτικό φάσμα. Εφόσον, μάλιστα, επιβεβαιωθεί, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια το ποσοστό που μπορεί να συγκεντρώσει η Χρυσή Αυγή στις ευρωεκλογές που ακολουθούν. Μπορεί στη συντριπτική πλειονότητα των δήμων, πλην της πρωτεύουσας, και των Περιφερειών, ακόμη και της Αττικής, το κόμμα των νεοναζιστών να κινείται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, ορισμένοι ειδικοί, ωστόσο, δεν αποκλείουν να οφείλεται σε πιθανή «απόκρυψη ψήφου» από οργισμένους πολίτες, κυρίως στην Περιφέρεια, που είτε δεν απαντούν στις έρευνες, είτε δεν δίνουν ειλικρινείς απαντήσεις.
Με δεδομένη, λοιπόν, την υψηλότατη πολιτική ασάφεια, οι ειδικοί δεν είναι καθόλου βέβαιοι ότι μπορεί το έντονα ρευστό πεδίο που διαμορφώνεται να ξεδιαλύνει ως την προσεχή Κυριακή. Tο κοινό exit poll που θα κάνουν έξω από τα εκλογικά τμήματα οι πλέον σοβαρές εταιρείες «θα μας δώσει μια πιο ευκρινή εικόνα για τις τάσεις», εν όψει της επικείμενης δεύτερης εκλογικής Κυριακής, όπως λένε, αλλά και πάλι συμπληρώνουν ότι «δεν θα είναι εύκολο να προδικαστεί με απόλυτη ασφάλεια το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών».
Η ψυχολογία της δεύτερης ψήφου
Κοινή συνισταμένη των εκτιμήσεων που γίνονται από εκλογικούς αναλυτές είναι οι πιθανολογούμενες επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στις ευρωεκλογές τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών και ειδικά οι αναμετρήσεις στις πολύ μεγάλες πόλεις, αλλά και στις Περιφέρειες, στις οποίες η ψήφος είναι περισσότερο πολιτική. Η διαχείριση του αποτελέσματος του πρώτου γύρου από τις βασικές πολιτικές δυνάμεις που προσδοκούν εκλογικά κέρδη από αυτή την εκλογική διαδικασία, δηλαδή τη Ν.Δ., τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, σε συνδυασμό με την ψυχολογία της δεύτερης ψήφου, συνιστούν, σύμφωνα με τους ειδικούς, δύο παράγοντες που δεν επιτρέπουν την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για τις επιδόσεις των κομμάτων στις ευρωκάλπες.
«Είναι εξίσου πιθανό το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου να δημιουργήσει εντυπώσεις “παράστασης νίκης” υπέρ των δυνάμεων που θα έχουν σαφές προβάδισμα την πρώτη Κυριακή, όπως και να λειτουργήσει το εκλογικό σώμα εξισορροπητικά, ενισχύοντας τους αποδυναμωμένους σχηματισμούς και με την αίσθηση ότι η ψήφος των ευρωεκλογών δεν κρίνει τη διακυβέρνηση», επισημαίνει έμπειρος αναλυτής.
Προς επίρρωση, μάλιστα, της επιχειρηματολογίας του υποδεικνύει και το «καμπανάκι» προς τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας που χτύπησε ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς. «Ο χειρότερος εχθρός μας είναι η χαλαρότητα, το να μην πάνε κάποιοι να ψηφίσουν καθόλου ή να ψηφίσουν με αίσθηση χαλαρότητας», είναι η φράση που χρησιμο-ποιεί συχνότερα τις τελευταίες ημέρες ο κ. Σαμαράς και την επανέλαβε στην τελευταία συνεδρίαση της Κ.Ο. του κόμματός του που συνήλθε γι’ αυτό τον σκοπό.
«Να εξηγήσετε την κρισιμότητα αυτής της στιγμής», προέτρεψε ο πρωθυπουργός τους βουλευτές του. «Την κρισιμότητα της επόμενης μέρας. Την κρισιμότητα των επόμενων μηνών. Οτι τίποτε δεν είναι δεδομένο, τίποτε δεν είναι προαποφασισμένο, ότι η χώρα έχει αρχίσει να σηκώνεται, αλλά πολύ μικρά λάθη μπορούν να κάνουν ακόμα και τώρα μεγάλη ζημιά. Και ότι καθένας κρατά στα χέρια την ψήφο του για να μην επιτρέψει να γίνει μια τέτοια ζημιά».
Αλλος αναλυτής σημειώνει ότι «αν η συγκυβέρνηση ή το ΠΑΣΟΚ, που μπορεί να διασωθεί εξαιτίας του ισχυρού αυτοδιοικητικού δυναμικού που εξακολουθεί να διαθέτει, δώσουν πανηγυρικό τόνο στο πολύ πιθανό προβάδισμα που μπορεί να αποσπάσουν στον πρώτο γύρο, τίποτε δεν αποκλείει ένα μέρος του εκλογικού σώματος να θελήσει να ενισχύσει στις ευρωεκλογές τον ΣΥΡΙΖΑ». Δεν αποκλείει, ωστόσο, και την πιθανότητα παλιοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ που θα επιλέξουν «πράσινους» αυτοδιοικητικούς, επηρεασμένοι από το ενδεχόμενο μιας ηττοπαθούς επίδοσης του ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο προτίμησαν στις βουλευτικές εκλογές, να αλλάξουν συμπεριφορά, ακολουθώντας το ρεύμα.
Ποιους θα παρασύρει «Το Ποτάμι»
Με αυτά τα δεδομένα, ως βασικά ερμηνευτικά κλειδιά για το κλίμα που θα δημιουργηθεί στην εβδομάδα που θα μεσολαβήσει ανάμεσα στα δύο ραντεβού των πολιτών με την κάλπη είναι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, πρωτίστως τα εξής:
■ Η έκταση της αποχής από τον δεύτερο γύρο, που δεν μπορεί να εκτιμηθεί, καθώς εξαρτάται από τους «μονομάχους», ενώ, ιδιαίτερα στην Περιφέρεια, θα εξαρτηθεί και από τη δυνατότητα ή και διάθεση για δεύτερη μετακίνηση που θα έχουν οι ετεροδημότες ψηφοφόροι.
■ Η μάχη στον Δήμο Αθηναίων και οι πιθανοί διεκδικητές του θώκου στην πρωτεύουσα. «Εντελώς διαφορετική θα είναι η πολιτική ατμόσφαιρα που θα δημιουργηθεί αν ο Κασιδιάρης επικρατήσει στον χώρο της εν τη ευρεία εννοία δεξιάς παράταξης και άλλες οι επιπτώσεις αν ο εκλεκτός του ΣΥΡΙΖΑ Γαβριήλ Σακελλαρίδης ανέβει τόσο πολύ την τελευταία εβδομάδα που να του επιτρέψει να αφήσει εκτός δεύτερου γύρου τον νυν δήμαρχο Γιώργο Καμίνη, ο οποίος αντλεί ψήφους από την ίδια δεξαμενή», σημειώνεται.
■ Ο αριθμός των Περιφερειών στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι στον δεύτερο γύρο, όπως και η απόσταση που θα χωρίζει τους εκλεκτούς της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τους υποψηφίους των κυβερνητικών κομμάτων.
Σε όλα τα παραπάνω, οι περισσότεροι αναλυτές προσθέτουν έναν επιπλέον καθοριστικό παράγοντα που είναι από τη μία η εμφάνιση αφενός πολύ μεγάλου αριθμού ευρωψηφοδελτίων που δεν σχετίζονται με τις αυτοδιοικητικές εκλογές και αφετέρου η παρουσία του νέου κόμματος του Σταύρου Θεοδωράκη. Το «Ποτάμι», από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στο πολιτικό προσκήνιο, στο τέλος του περασμένου Φεβρουαρίου, συγκέντρωσε υψηλές δημοσκοπικές επιδόσεις, εδραιώνοντας τη θέση του ως τρίτη δύναμη στη σειρά κατάταξης των κομμάτων. Τρεις μήνες μετά και παρά τις επιθέσεις που δέχεται, το κόμμα του γνωστού τηλεδημοσιογράφου διατηρεί το «γκελ» στην κοινή γνώμη και προβάλλεται ως ένας από τους παίκτες στο νέο σκηνικό που αναμφίβολα θα δημιουργηθεί την επομένη των ευρωεκλογών.