Επειδή ετέθη το ερώτημα: "Τι θα κερδίσω άν στραφώ προς την Ελληνική θρησκεία",
παραθέτω απόσπασμα από το βιβλίο του Σωκράτη Γκίκα:
«Οι αξίες των Αρχαίων Ελλήνων»
http://[URL unfurl="true"]www.greekbooks.gr/ProductImages/Large/Book/%CE%A3%CE%91%CE%92%CE%92%CE%91%CE%9B%CE%91%CE%A3/82504.jpg[/img[/URL]]
[color=blue][b]33. Η αγάπη για την ομορφιά[/b][/color]
Η καλλιτεχνική δημιουργία ήταν για τους αρχαίους Έλληνες αποτέλεσμα [color=blue][b]θεϊκής έμπνευσης, ήταν θεϊκής προέλευσης.[/b][/color] Κάτω [color=red][b]από θεϊκή επενέργεια βρίσκονται ιδίως οι ποιητές, οι τραγουδιστές και οι χορευτές.[/b][/color] Η τέχνη ήταν έξαρση, έκσταση, «μανία», που προκαλούσε κάποιο θεϊκό ον, μια Μούσα. Ένα τόσο θαυμάσιο πράγμα, όπως η τέχνη, δεν είναι δυνατό να είναι καθαρά ανθρώπινο δημιούργημα. Όσοι έρχονταν σε επαφή με την τέχνη συμμετείχαν σε μια θεϊκή δημιουργία, που ανύψωνε τον άνθρωπο σε ανώτερες σφαίρες.
Από τους Έλληνες συγγραφείς τονίζεται συνήθως ο ψυχαγωγικός και ο ηθοπλαστικός χαρακτήρας της τέχνης. Ο Θουκυδίδης λέει στον Επιτάφιο του Περικλή (κεφ. 38) ότι οι Αθηναίοι καθιέρωσαν γιορτές ως ανάπαυση από τους κόπους και διακοσμούν τα σπίτια τους για να νιώθουν τέρψη. Κατά τον Αριστοτέλη ακόμα και η τραγωδία ψυχαγωγεί και ευφραίνει (Ποιητική, 1450Α, 33• 1451Β, 23).
Ο ηθοπλαστικός χαρακτήρας της τέχνης εξάλλου τονίζεται πολύ συχνά, ακόμα και από τον Πλάτωνα, που δεν έβλεπε με καλό μάτι την τέχνη. [color=red][b]Η τέχνη μεταδίδει στην ψυχή ευρυθμία και αρμονία, εξημερώνει τον άνθρωπο[/b][/color] {Πρωταγόρας 326Β, Πολιτεία 401-403 και 411). Η τέχνη επηρεάζει όχι μόνο με τη μορφή της αλλά και με το περιεχόμενο της. Προβάλλει πρότυπα ανδρείας και αρετής (ιδίως η επική ποίηση), διατυπώνει ηθικά παραγγέλματα και αρχές ζωής. Όσο για την τραγική ποίηση, αυτή κατά τον Αριστοτέλη διεγείρει φόβον και έλεον, για να οδηγήσει τελικά στην κάθαρση. Ο Γοργίας αναγνωρίζει και το διδακτικό αποτέλεσμα της τραγικής ποίησης. Μπορεί να είναι κάτι το πλασματικό, κυριολεκτικά απάτη, η απάτη όμως αυτή κάνει σοφότερους αυτούς που την παρακολουθούν.
Ο ψυχαγωγικός και διδακτικός χαρακτήρας της κωμωδίας είναι ακόμα πιο φανερός. Η κωμωδία μιλούσε πιο άμεσα στην ψυχή των Αρχαίων, γιατί μετέφερε πάνω στη σκηνή προβλήματα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Δεν ήταν απλώς ένα ευχάριστο και εύπεπτο θέαμα, χωρίς ιδιαίτερο βάθος. Ας λάβουμε υπ’ όψη ότι ορισμένες κωμωδίες του Αριστοφάνη ασχολούνται με κριτική ιδεών.
Διαφορετικά ανταποκρίνονταν οι Αρχαίοι στα δημιουργήματα των εικαστικών τεχνών. Εδώ δεν έχουμε την ένταση των συναισθημάτων που προκαλεί η τραγωδία, αλλά την αίσθηση του μέτρου, τις σωστές αναλογίες και τη συμμετρία, τη γαλήνη και τη μεγαλοπρέπεια των θεών, το αθλητικό ιδεώδες, τη νηφαλιότητα και εσωστρέφεια του φιλοσόφου ή το διεισδυτικό του βλέμμα κ.λπ. Σωστά παρατηρήθηκε ότι στα έργα της γλυπτικής έχουμε τη χάρη και την ευγένεια. Ακόμα κι όταν η τέχνη αυτή εκφράζει επώδυνες καταστάσεις, δεν φτάνει στο σημείο να δείχνει την κυριαρχία του πάθους πάνω στη θέληση και το ήθος του ανθρώπου.
Η τέχνη στην αρχαία Ελλάδα ήταν κάτι το πολύμορφο. Δεν μπορούμε να πούμε ότι εξέφραζε ένα τυποποιημένο και σχηματοποιημένο αισθητικό ιδεώδες, για παράδειγμα το ιδεώδες του μέτρου και της αρμονίας, δηλ. ένα γεωμετρικό στην ουσία του ιδεώδες. Η αρχαία ελληνική τέχνη προκαλούσε και εντάσεις, ήταν συνδεδεμένη και με την έκσταση (ιδίως οι διονυσιακοί χοροί και τα τραγούδια). Ακόμα και στα έργα της γλυπτικής δεν παρατηρούμε μια τυπική συμμετρία, αναιμικές συμμετρικές μορφές. Οι συμμετρικές μορφές περιέκλειαν τη ζωντάνια της φύσης, το σφρίγος της ζωής. Η ζωντάνια (το ζωτικόν, όπως λέγεται στα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα,
Γ Χ 6), ήταν το διονυσιακό στοιχείο. Ένα αρχαιοελληνικό γλυπτό είναι πραγματικά κράμα διονυσιακού και απολλώνιου στοιχείου. Η αρχαία ελληνική τέχνη δεν είναι καθαρά νατουραλιστική. Είναι ως ένα βαθμό νατουραλιστική και ως ένα βαθμό ιδεαλιστική.
Μερικοί σαν γνώρισμα της αρχαίας ελληνικής τέχνης θεωρούν και την απλότητα. Επικαλούνται τη φράση του Επιταφίου του Περικλή: Φιλοκαλούμεν μετ' ευτέλειας. Στην πρόταση αυτή αντιπαραβάλλεται τάχα η αρχαία ελληνική τέχνη στην ανατολική, που αγαπά την πολυτέλεια και επιδιώκει τον εντυπωσιασμό με τον όγκο και τις μεγάλες διαστάσεις. Ο Θουκυδίδης όμως συνδέει τη φιλοκαλία των Αθηναίων όχι με την απλότητα αλλά με το ολιγοέξοδο και την αποφυγή της σπατάλης. Απαντά ίσως σε παράπονα των συμμάχων ότι ξόδευαν τα χρήματα του συμμαχικού ταμείου για να φτιάχνουν έργα τέχνης.
Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι κορυφαία τέχνη ήταν στους Αρχαίους η μουσική. «Οι λυρικοί ποιητές ήταν μουσουργοί με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, γιατί ο στιχουργός και ο συνθέτης (συνήθως μάλιστα και ο τραγουδιστής) ήταν ένα και το αυτό πρόσωπο. Ένας ποιητής ήταν οπωσδήποτε μουσικός, και ο Έλληνας χαρακτήριζε ακόμα και τις καθαρά οργανικές συνθέσεις ως ποιήματα. Σ' αυτά πρέπει να προσθέσουμε, ως τρίτο στοιχείο, τον χορό... Ο χορός ήταν αρχικά χορευτική μουσική και, ως ένα βαθμό, αυτόν τον χαρακτήρα διατήρησε για πάντα στην Ελλάδα. Από το 600 περίπου και ύστερα η μουσική γίνεται η κορυφαία τέχνη... Ο ρόλος της μουσικής στην ελληνική ζωή ήταν αφάνταστα σπουδαίος. Η δεκτικότητα και ευαισθησία των αρχαίων Ελλήνων στη δύναμη των ήχων πρέπει να ήταν κυριολεκτικά παθολογική, με τις δικές μας αντιλήψεις. Η οικοδομική τους τέχνη ήταν μαρμαρωμένη μουσική, η ρητορική τους τέχνη ομιλούμενη μουσική. Οι μαρτυρίες που μιλούν για θεραπεία αρρώστων με τη μουσική είναι τόσο πολλές και τόσο σοβαρές, ώστε δεν είναι δυνατό να πρόκειται απλώς για ποιητικές υπερβολές.
Διαβάσαμε ήδη ότι [color=red][b]τα τραγούδια του Τυρταίου κέρδισαν το δεύτερο Μεσσηνιακό πόλεμο.[/b][/color] Υπάρχουν επίσης αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες μερικές φορές οι αυλητές έκριναν μια μάχη ή ναυμαχία. Αντίθετα, [color=red][b]οι «κακές» μελωδίες, που επιδρούσαν παραλυτικά, εκνευριστικά ή εξαχρειωτικά, θεωρούνταν ούτε λίγο ούτε πολύ εθνοπροδοσία.[/b][/color] Ήδη τα τρία είδη μουσικού ύφους που διέκριναν οι Έλληνες - μουσική που προτρέπει σε ηρωικές πράξεις, μουσική που αποκαθιστά την ψυχική ισοροπία και μουσική που εκστασιάζει ως το βαθμό που η ψυχή ν' αφήνει το σώμα και να ενώνεται με το θείο- δείχνουν πόσο μεγάλη θεωρούσαν οι Έλληνες τη δύναμη των ήχων. Οι αρχαίοι Έλληνες έπαιζαν μουσική ακόμα και στο ζευγάρωμα των αλόγων. Πίστευαν ότι έτσι γεννιόντουσαν καλύτερα πουλάρια» (Εgοn Friedell, Πολιτιστική Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, σ. 138-39).