πληροφορημενους σας βρισκω!!
Αν και το θέμα δεν μπορεί να εξαντληθεί σ' ένα post, θα προσπαθήσω να περιγράψω σε αδρές γραμμές κάποιες σημαντικές απειλές που έχει ν' αντιμετωπίσει κάθε χρήστης του διαδικτύου και ορισμένες συμβουλές που θα βοηθήσουν να είμαστε πιο υποψιασμένοι, ώστε να «γλιτώσουμε» από αρκετούς ηλεκτρονικούς μπελάδες.
Προσοδοφόρες «τρύπες»
Προφανώς, τα ζητήματα ασφάλειας στο διαδίκτυο δεν έχουν να κάνουν μόνο με κάποιους hackers που θα προσπαθήσουν να «εισβάλουν» στο pc μας για να έχουν κάποιο οικονομικό κέρδος ή να κερδίσουν σε γόητρο για το κατόρθωμά τους. Είναι κυρίως οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο των νέων τεχνολογιών οι οποίες κερδίζουν πολλά αναζητώντας “τρύπες” την ασφάλεια των υπολογιστών που συνδέονται στο διαδίκτυο. Το διερυνόμενο για το μέσο χρήστη έλλειμμα ασφάλειας στο διαδίκτυο είναι γεγονός, ενώ κυκλοφορούν χιλιάδες ιοί και κακόβουλα προγράμματα. Ετσι, εταιρείες ανάπτυξης λογισμικού κερδίζουν εκατομμύρια πουλώντας όλο και πιο βελτιωμένες και ενημερωμένες εκδόσεις των προγραμμάτων, οι οποίες μας υπόσχονται ότι θα μετατρέψουν τον υπολογιστή μας σε φρούριο. Από την άλλη εταιρείες, μέσα από κακόβουλα προγράμματα που θα προσβάλλουν τον υπολογιστή μας, είναι πιθανό να χρησιμοποιήσουν προσωπικά μας δεδομένα πουλώντας τα σε επίδοξους “πελάτες” για κάθε χρήση. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακόμα και κυβερνήσεις κρατών επιβάλλουν να υπάρχει ένα συγκεκριμένο όριο στην ασφάλεια (χρησιμοποίηση συγκεκριμένων «κλειδιών» για μεθόδους κρυπτογράφησης), ώστε -αν θελήσουν- να μπορούν χωρίς πολύ κόπο να τη σπάσουν, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η τεχνολογία του διαδικτύου έχει χρησιμοποιηθεί από κυβερνήσεις και μηχανισμούς καταστολής για παρακολούθηση, φακέλωμα ή ακόμα και για να στοιχειοθετηθεί σύλληψη.
Υπάρχει ανωνυμία;
Πολλοί νομίζουμε ότι κυκλοφορώντας στο διαδίκτυο είμαστε «αόρατοι» και ανώνυμοι, στην πραγματικότητα σερφάροντας αφήνουμε πίσω μας αρκετά «ίχνη». Είναι, π.χ. πολύ εύκολο για τον ιδιοκτήτη μιας ιστοσελίδας να έχει πρόσβαση ή κι ακόμα να αποθηκεύει τις διευθύνσεις IP όσων την έχουν επισκεφτεί. Η IP («διεύθυνση» του Η/Υ μας στο διαδίκτυο), αν και σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι σταθερή, δίνει μερικές πληροφορίες για το χρήστη, όπως την πόλη και χώρα στην οποία βρίσκεται, το δίκτυο της εταιρείας παροχής internet που χρησιμοποιεί και άλλα. Ακόμα, δεν είναι αρκετά δύσκολο για κάποιους επαγγελματίες ή επίδοξους hackers να χρησιμοποιήσουν την ΙΡ μας για παρακολουθήσουν τι κάνουμε στο διαδίκτυο ή ακόμα και για να φτάσουν στον άνθρωπο που βρίσκεται πίσω από τον υπολογιστή, δηλαδή εμάς.
Πολλές σελίδες φυτεύουν,εξάλλου, στον υπολογιστή μας «cookies», μικρά αρχεία δηλαδή, που περιέχουν διάφορες πληροφορίες για την επίσκεψή μας στη σελίδα αυτή. Ετσι η σελίδα που θα ξαναεπισκεφτούμε κατά κάποιο τρόπο μας «θυμάται» ώστε να γίνεται σωστότερα η πρόσβαση. Βέβαια, τα cookies δεν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για αυτό το σκοπό. Διαφημιστικές εταιρείες, για παράδειγμα, τα χρησιμοποιούν για να «διαβάσουν» τις συνήθειές μας στο διαδίκτυο ώστε να μας προβάλλουν ανάλογες διαφημίσεις κλπ.
Περί ιών και άλλων δαιμονίων…
Ευρέως διαδεδομένες απειλές, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν αρκετές ζημιές τόσο στο σύστημά μας, όσο και να υποκλέψουν προσωπικά μας δεδομένα είναι κακόβουλα προγράμματα που μπορούν να φτάσουν και να εγκατασταθούν στον υπολογιστή μας με διάφορους τρόπους. Ιοί, spyware, trojan κ.ά μπορούν να «εισβάλλουν» σε αυτόν ποικιλοτρόπως. Σήμερα, που σχεδόν όλοι οι υπολογιστές μοιράζονται ένα κοινό τόπο, το διαδίκτυο, είναι πιο εύκολο να εξαπλωθούν με πολλούς άλλους τρόπους: από την περιήγησή μας σε μη-ασφαλείς ιστοσελίδες όπου μπορούν να εγκατασταθούν στον υπολογιστή μας χωρίς καν να το πάρουμε είδηση, μέχρι και μέσα από e-mail και μηνύματα.
Τις πιο πολλές φορές, τέτοια προγράμματα είναι καμουφλαρισμένα. Μπορεί να βρίσκονται μέσα σ’ ένα άσχετο αρχείο που θα κατεβάσουμε από το διαδίκτυο (όπως π.χ. μια φωτογραφία ή ένα τραγούδι) και να ενεργοποιηθούν όταν το ανοίξουμε. Ακόμα, μπορεί να βρίσκονται προσκολλημένα σε προγράμματα που εγκαθιστούμε στον υπολογιστή μας (δωρεάν, δοκιμαστικές εκδόσεις προγραμμάτων κ.ά.).
Τέτοια προγράμματα είναι και οι γνωστοί μας ιοί. Οι ιοί είναι προγράμματα που εγκαθίστανται στον προσωπικό μας Η/Υ και υλοποιούν κάποιο σκοπό, ενώ τα λεγόμενα worms (σκουλήκια) έχουν τη δυνατότητα να αναπαράγονται μολύνοντας άλλα αρχεία. Η ζημιά που προκαλούν -αναλόγως τον ιό- μπορεί να είναι από μηδαμινή μέχρι πάρα πολύ σοβαρή.
Τα κακόβουλα προγράμματα που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση ή ακόμα και τον έλεγχο του προσωπικού μας υπολογιστή από άλλους είναι μια άλλη κατηγορία. Τέτοια προγράμματα χαρακτηρίζονται ως spyware, trojan horses, worms, ανάλογα με τον τρόπο που λειτουργούν. Είναι κακόβουλα προγράμματα που έχουν στόχο να εγκατασταθούν στον υπολογιστή μας και να υποκλέψουν πληροφορίες, όπως σελίδες που επισκεπτόμαστε, κωδικούς πρόσβασης και άλλα στοιχεία. Οι πληροφορίες που συλλέγονται στέλνονται (όταν είμαστε συνδεδεμένοι στο internet) σε ένα κεντρικό υπολογιστή και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάφορους σκοπούς, όπως π.χ. για διαφήμιση. Ενα πρόγραμμα που παρακολουθεί τις σελίδες τις οποίες επισκεπτόμαστε μπορεί να «διακρίνει» τις προτιμήσεις μας και να τις στείλει σε υπηρεσίες οι οποίες αργότερα θα μας βομβαρδίζουν με spam διαφημίζοντας ανάλογα προϊόντα. Ακόμα, μπορούν παρακολουθώντας τις δραστηριότητές μας (ακόμα μέχρι και ποια πλήκτρα πατάμε!) να υποκλέψουν κωδικούς πρόσβασης, αριθμούς πιστωτικών καρτών κ.ά.
Στρατοί από «ζόμπι»
Η τελευταία μόδα στο ηλεκτρονικό φακέλωμα και την υποκλοπή δεδομένων είναι τα botnets. Το Botnet δεν είναι τίποτα άλλο από μια συστοιχία «ελεγχόμενων» υπολογιστών (οι οποίοι ονομάζονται zombies). Οι υπολογιστές είναι πλέον υποχείρια των διαχειριστών του botnet. Ολα παίζουν: από χρησιμοποίηση των υπολογιστών zombie ως δούρειων ίππων σε μια «ηλεκτρονική επίθεση», μέχρι την υποκλοπή προσωπικών δεδομένων, κωδικών και άλλων στοιχείων. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι πολλά botnets διατίθενται προς… ενοικίαση με χαμηλότατο κόστος προς κάθε ενδιαφερόμενο: από εταιρείες που θέλουν να μας μπουκώσουν με διαφημιστικά email ανάλογα με τις προτιμήσεις μας (όπως αποτυπώνονται στις σελίδες που επισκεπτόμαστε), μέχρι ηλεκτρονικούς απατεώνες ή και -γιατί όχι- κράτη και κυβερνήσεις. Σήμερα υπάρχουν botnets τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν μέχρι και εκατομμύρια υπολογιστές – zombie.
Μπορούμε να προστατευτούμε
Η εξάπλωση τέτοιων ηλεκτρονικών «απειλών» έχει πάρει αλματώδεις διαστάσεις με τη χρήση του διαδικτύου από όλο και περισσότερο κόσμο. Ειδικά αν λάβει κανείς υπ’όψη ότι το internet δεν χρησιμοποιείται πια μόνο από ερευνητές ή μανιακούς με την τεχνολογία, αλλά κυρίως από κόσμο που δεν έχει την απαραίτητη γνώση ή εμπειρία και άρα είναι ευκολότερο να πέσει σε παγίδες.
Βέβαια, ακόμα και χωρίς ιδιαίτερα εξεζητημένες γνώσεις ή πανάκριβα προγράμματα είναι δυνατό να αποκτήσουμε ένα ικανοποιητικό επίπεδο ασφάλειας για τον υπολογιστή μας. Σήμερα διατίθενται (ακόμα και δωρεάν) αρκετά καλά προγράμματα που μας εξασφαλίζουν από τις πιο διαδεδομένες απειλές. Για παράδειγμα, ένα καλό λογισμικό antivirus είναι απαραίτητο για κάθε υπολογιστή. Τα προγράμματα αυτά εντοπίζουν ιούς και άλλα κακόβουλα προγράμματα που έχουν εισβάλει στον υπολογιστή μας και τα αντιμετωπίζουν. Επίσης, έχουν τη δυνατότητα να ενημερώνται συχνά για να αντιμετωπίζουν ακόμα και τους πιο καινούριους ιούς. Ακόμα, αν θέλουμε να χτίσουμε ένα τείχος προστασίας που θα αποτρέψει επίδοξους «πειρατές» του διαδικτύου να μπουν στον υπολογιστή μας, τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα πρόγραμμα firewall το οποίο ελέγχει ό,τι προσπαθεί να μπει ή να βγει από τον υπολογιστή μας. Τέλος, υπάρχουν προγράμματα που ειδικεύονται στο να εντοπίζουν και να καταπολεμάνε spyware και άλλα κακόβουλα προγράμματα.
Λίγη κοινή λογική βοηθάει
Πέρα, όμως, από το κατάλληλο λογισμικό που θα χρησιμοποιήσουμε, λίγη χρήση της κοινής λογικής θα μπορούσε επίσης να μας γλιτώσει από πολλούς μπελάδες. Οπως έχει γίνει κατανοητό δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο για κάποιο hacker ή κάποιο κατασταλτικό μηχανισμό ή εταιρεία να πάρει τον έλεγχο του προσωπικού υπολογιστή οποιουδήποτε χρήστη είναι συνδεδεμένος στο δίκτυο ή να τον παρακολουθήσει. Ας αναλογιστούμε: θα δίναμε το κλειδί του σπιτιού μας στον οποιονδήποτε; Τότε γιατί να δώσουμε τους προσωπικούς μας κωδικούς πρόσβασης, τον αριθμό μιας πιστωτικής κάρτας ή άλλα εμπιστευτικά στοιχεία ή έγγραφα στον πρώτο που θα μας το ζητήσει και μάλιστα μέσα από τις διάτρητες υπηρεσίες e-mail ή κάνοντας chat;
Επιπλέον, λίγη προσοχή στα e-mail που λαμβάνουμε αλλά και σ’ αυτά που στέλνουμε καθώς και στους δικτυακούς τόπους που επισκεπτόμαστε, θα μπορούσε να μας γλιτώσει ώρες ανασυγκρότησης του Η/Υ από τη ζημιά που θα του κάνει ένας ιός. Και φυσικά, εφόσον έχουμε κάποια αμφιβολία για κάποιο αρχείο που «κατεβάσαμε» από το διαδίκτυο, θα ήταν καλό (αν όχι επιβεβλημένο) να το ελέγξουμε πρώτα με ένα πρόγραμμα antivirus που έχουμε στον υπολογιστή μας.
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΟΔΕΙΚΤΗΣ
Χρησιμοποιήστε Mozilla Firefox αντί του Internet Explorer!
Επίσης στο διαδίκτυο κυκλοφορούν πολλά καλά προγράμματα που προστατεύουν τον υπολογιστή μας από διάφορες απειλές και διατίθενται δωρεάν. Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά τρία δημοφιλή και εύχρηστα προγράμματα που θα βελτιώσουν αρκετά το επίπεδο ασφάλειας του υπολογιστή μας.
AVG Anti-Virus: Η δωρεάν έκδοση αυτού του antivirus προγράμματος είναι μια καλή και αρκετά αξιόπιστη πρόταση. Το πρόγραμμα είναι απλό στη λειτουργία του και έχει τη δυνατότητα να «σαρώνει» για ιούς σε ένα μεμονωμένο αρχείο, μέχρι και σε ολόκληρο τον υπολογιστή μας. Ακόμα, μπορεί να ελέγχει το ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο για ιούς και να ενημερώνεται συχνά για όλους τους καινούριους ιούς για να τους καταπολεμά.
Avast Anti-Virus: Παρόμοιο με το προηγούμενο...
Zone Alarm: Πολύ καλό και δωρεάν πρόγραμμα firewall. Ορθώνει ένα «τείχος προστασίας» γύρο από τον υπολογιστή μας, αφήνοντας απ’ έξω «απρόσκλητους επισκέπτες» που θα θελήσουν να μπουν στον Η/Υ μας, χωρίς την άδειά μας.
AdAware: Iσως το πιο δημοφιλές και δωρεάν λογισμικό που εντοπίζει και απομακρύνει προγράμματα spyware, trojan κλπ. Εχει τη δυνατότητα να ενημερώνεται συχνά για τα πιο καινούρια κακόβουλα προγράμματα που μπορούν να πλήξουν τον υπολογιστή μας.
SpyBot & Destroy: Παρόμοιο με το προηγούμενο...