Κύπρος, δύο χρόνια μετά το "κούρεμα" των καταθέσεων
Ενώ η διαπραγμάτευση με τους εταίρους μπαίνει στην τελική ευθεία, με το Brussels Group να συνεχίζει τις εργασίες του συζητώντας τη λίστα μεταρρυθμίσεων της ελληνικής κυβέρνησης και την τελευταία να προειδοποιεί για ρήξη εάν οι δανειστές δεν προχωρήσουν άμεσα σε εκταμίευση δόσεων, το προηγούμενο της Κύπρου γίνεται περισσότερο επίκαιρο από ποτέ.
Έχουν περάσει ακριβώς δύο χρόνια από το μνημόνιο και το «κούρεμα» καταθέσεων στην Κύπρο και όσοι παρακολούθησαν το συνέδριο ‘’Banking and Insurance Forum: The day after” που συνδιοργάνωσαν η Symeon G. Tsomokos, το Capital.gr και η εφημερίδα «Κεφάλαιο», σε συνεργασία με το Forbes, είχαν την ευκαιρία να πληροφορηθούν από «πρώτο χέρι» και συγκεκριμένα από τον κ. Νικ. Χατζηγιάννη, πρόεδρο της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, ποια είναι σήμερα η κατάσταση στην Κύπρο. Πριν αναφέρουμε τα όσα ακούσαμε από τον κ. Χατζηγιάννη, θυμίζουμε την ιστορία:
Μετά την υποβάθμιση της κυπριακής Οικονομίας από τον οίκο Moody’s στις 13 Μαρτίου 2012, και από τον οίκο Fitch στις 25 Ιουνίου 2012, η Κύπρος αιτήθηκε την ένταξή της στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Αντιπροσωπεία της τρόικας κατέφθασε στην Κύπρο, στις 25 Ιουνίου 2012, και διαπραγματεύτηκε με την κυβέρνηση του νησιού τους όρους του δανείου. Η κυπριακή κυβέρνηση εξέφρασε τη διαφωνία της στο αρχικό σχέδιο και οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν τους επόμενους μήνες. Στις 30 Νοεμβρίου 2012, η κυπριακή κυβέρνηση συμφώνησε με την τρόικα τους όρους διάσωσης της κυπριακής Οικονομίας και απέμενε μόνο να συμφωνηθεί το ακριβές ποσό της αναχρηματοδότησης των τραπεζών. Η συμφωνία περιλάμβανε λήψη μέτρων, όπως περικοπές σε μισθούς και κοινωνικές παροχές, επιπλέον φορολόγηση ειδών πολυτελείας, καυσίμων, τυχερών παιχνιδιών κλπ.
Στις 16 Μαρτίου 2013 επήλθε συμφωνία με την κυπριακή κυβέρνηση στο ποσό των 10 δις. ευρώ (χρηματοδότηση έναντι υπογραφής μνημονίου). Αποφασίστηκε επίσης να αντληθούν επιπλέον 5,8 δις. ευρώ με φορολόγηση- «κούρεμα» των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες. Το κούρεμα ορίστηκε στο 6,7% για καταθέσεις έως 100.000 ευρώ και 9,9% για καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ.
Ωστόσο το «κούρεμα» αυτό αποδείχτηκε σύντομα ανεπαρκές και έτσι στις 25 Μαρτίου οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κατέληξαν σε νέο σχέδιο, με βάση το οποίο οι καταθέσεις των κυπριακών τραπεζών που υπερέβαιναν στις 100.000 ευρώ «κουρεύονταν» κατά 40%. Παράλληλα, συγχωνεύθηκαν οι τράπεζες Κύπρου και Λαϊκή.
Τι συμβαίνει σήμερα
Μέσα σε μία ημέρα, όπως είπε ο πρόεδρος της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου κ. Νικ. Χατζηγιάννης, οι κυπριακές τράπεζες υποχρεώθηκαν να «κουρέψουν» από τις καταθέσεις των πελατών τους 8 δις. ευρώ και να προχωρήσουν σε πώληση όλων των θυγατρικών τους εκτός Κύπρου.
Παρά το «κούρεμα» καταθέσεων και την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, η κατάσταση ρευστότητας ήταν τόσο ασφυκτική που χρειάστηκε άμεση παροχή ρευστότητας από τον ELA, ύψους 10 δις. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι α) 10 δις. ευρώ ήταν η χρηματοδότηση που πήρε η Κύπρος μέσω υπογραφής μνημονίου με την Ε.Ε., β) το σύνολο του κυπριακού ΑΕΠ ήταν 16 δις. ευρώ και γ) οι καταθέσεις των Κυπρίων στις τράπεζες της Κύπρου ανέρχονταν σε 26 δις. ευρώ.
Δύο χρόνια μετά και παρά το ότι το δημοσιονομικό θέμα της χώρας έχει τεθεί υπό έλεγχο, η κατάσταση περιορισμένης ρευστότητας στην Κύπρο εξακολουθεί να υφίσταται, ο ELA παραμένει, όπως επίσης παραμένει και ένα μόνιμο χρηματοδοτικό κενό στη χώρα, ύψους 7-8 δις. ευρώ.
Από το 2013 και μετά η εμπιστοσύνη των καταθετών δεν φαίνεται να έχει επιστρέψει στις τράπεζες. Αυτό συνάγεται από την αύξηση της κυκλοφορίας τραπεζογραμματίων κατά 25% στο διάστημα της διετίας, κάτι που δηλώνει ότι το χρήμα που κυκλοφορεί είναι εκτός τραπεζών.
Η κατάσταση με τα «κόκκινα» δάνεια έχει επίσης ξεφύγει. Στο τέλος του 2009, όταν η κρίση ενέσκηψε στην Κύπρο, ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων βρισκόταν στο 10%. Τον Μάρτιο του 2013 είχε ανέβει ήδη στο 25% και σήμερα έχει εκτιναχθεί στο 50%.
Σημειώνεται ότι το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου είναι «υπερμεγέθες» δεδομένου ότι αντιστοιχεί σε 4 φορές το ΑΕΠ της χώρας. Παράλληλα, είχε οδηγηθεί σε πολύ μεγάλο δανεισμό των νοικοκυριών, στο 120% - 130% του ΑΕΠ. Ωστόσο, αν και στο μεταξύ έχουν περιοριστεί πολύ οι καταθέσεις των νοικοκυριών στις τράπεζες εντός Κύπρου, εντούτοις αυτές παραμένουν ακόμη υψηλότερες από τον δανεισμό τους.
Ο υπερδανεισμός είναι ακόμη πιο εμφανής στις επιχειρήσεις, οι οποίες εμφανίζονται δανεισμένες τρεις φορές περισσότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Αυτό καθιστά προβληματική τόσο την εξυπηρέτηση των δανείων αυτών λόγω της κρίσης, όσο και την άντληση κεφαλαίων για νέες επενδύσεις.
Επιπλέον, λόγω της παραμονής του ELA για την άντληση ρευστότητας, τα επιτόκια παρέμεναν αρκετά υψηλότερα σε σχέση με την υπόλοιπη ευρωζώνη. Ενδεικτικά, το μέσο επιτόκιο στα στεγαστικά δάνεια κινείτο στο 5% όλο αυτό το διάστημα, ενώ ακόμη υψηλότερο ήταν το μέσο επιτόκιο στα επιχειρηματικά δάνεια. Μόλις τον τελευταίο μήνα, οι τράπεζες στην Κύπρο πήραν πρωτοβουλία να μειώσουν τα επιτόκια σε μία προσπάθεια σταδιακής σύγκλισης με αυτά της υπόλοιπης ευρωζώνης. Έτσι, αποφασίστηκε η μείωση κατά 2% των επιτοκίων στα εξυπηρετούμενα δάνεια.
Πηγή:
![URL]]](http://[URL unfurl="true"]www.protothema.gr/files/1/2015/03/19/dim2.jpg[/img[/URL]])
