Υπήρξαν μάχες για την απελευθέρωση της Αθήνας; Έχασαν από κάποιους οι Ναζί; Δεν αποχώρησα μετά από την αμοιβαία συμφωνία κιόλας με την ελληνική πλευρά, περί μη παρενόχλησης, για να μην εγκλωβισθούν δυνάμεις τους εδω; Κι ενω οι Άγγλοι είχαν αποβιβασθεί Πελοπόννησο;
Τι να γιορτάσουμε; Την οικειοθελή εκκένωση της πόλης; Εσύ έχεις διαβάσει κάπου ότι την απελευθέρωσαν με μάχες τα κομμούνια;
Οταν η Αθήνα απελευθερωνόταν και ο λαός της ξεχυνόταν στους δρόμους για να γιορτάσει, ο ΕΛΑΣ βρισκόταν σε μόνιμη επιφυλακή.
Επρεπε να αποφευχθούν ή να εξουδετερωθούν τα σαμποτάζ του εχθρού και να χτυπηθούν οι δυνάμεις του ώστε να μην τους δοθεί η παραμικρή δυνατότητα να υποχωρήσουν ανενόχλητες, χωρίς απώλειες.
Ετσι χτυπήθηκαν τα υποχωρούντα τμήματα των Γερμανών μέσα στην Αθήνα, στους σιδηροδρομικούς σταθμούς Λαρίσης και Πελοποννήσου, στο Κακοσάλεσι, κόπηκαν τα σύρματα των υπονομεύσεων στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, στο φράγμα του Μαραθώνα και αλλού, ενώ το Α΄ Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ Αθήνας-Πειραιά έδωσε ηρωική μάχη με τους Γερμανούς για τη σωτηρία του ηλεκτρικού εργοστασίου Πειραιά, στις 13/10/1944.
Οι μάχες αυτές, όσο σημαντικές κι αν ήταν, είναι αδύνατον να αποτυπώσουν την προσφορά του ΕΑΜικού κινήματος και του ΕΛΑΣ στην απελευθέρωση της Αθήνας και γενικότερα της χώρας.
Χρειάζεται ένας συνολικότερος απολογισμός τον οποίο έχει δώσει ο στρατηγός Στ. Σαράφης και δεν αμφισβητήθηκε ποτέ.
Αναλυτικότερα, λόγω της υπαρξης και της δράσης του ΕΛΑΣ σε όλη τη διάρκεια της κατοχής, οι Γερμανοί ήταν υποχρεωμένοι να απασχολούν αποκλειστικά στην Ελλάδα 4-5 μεραρχίες, τη στιγμή που 40- 50 μεραρχίες απασχολούνταν από τους απελευθερωτικούς αγώνες όλων των υπόδουλων λαών.
Επίσης, ο ΕΛΑΣ προξένησε τις παρακάτω απώλειες στον εχθρό: Γερμανοί νεκροί 16.062, τραυματίες 6.504, αιχμάλωτοι 1.878. Βούλγαροι νεκροί 1.305, τραυματίες 1.037, αιχμάλωτοι 2.230. Ιταλοί νεκροί 1.988, τραυματίες 735, αιχμάλωτοι 1.073.
Σύνολο: νεκροί 19.355, τραυματίες 8.294, αιχμάλωτοι 5.181.
Σε αυτούς, όπως σημειώνει ο Στ. Σαράφης δεν υπολογίζονται οι απώλειες του εχθρού από την έναρξη του ένοπλου αγώνα και έως τη συγκρότηση του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ καθώς και το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών στις περιοχές Ανατολικής Μακεδονίας, Θράκης, Πελοποννήσου και όλες οι απώλειες της Κρήτης.
Επίσης στους Ιταλούς αιχμαλώτους δεν συμπεριλαμβάνονται η μεραρχία του Πινερόλο και το σύνταγμα ιππικού Αόστης καθώς και άλλοι Ιταλοί που προσήλθαν στον ΕΛΑΣ κατά τη συνθηκολόγηση της χώρας τους.
Ακόμη, ο ΕΛΑΣ κατέστρεψε 30 γέφυρες, 85 ατμομηχανές, 957 βαγόνια και 1.007 αυτοκίνητα.
Ο φόρος αίματος που πλήρωσε ο ΕΛΑΣ για την απελευθέρωση της Ελλάδας ήταν περίπου 4.400 νεκροί, 6.000 τραυματίες και 2.000 ανάπηροι, χωρίς να υπολογίζονται οι απώλειες πριν από τη συγκρότηση του Γενικού Στρατηγείου καθώς και μεγάλο μέρος απωλειών της Θράκης, της Πελοποννήσου και της Κρήτης.
Ασφαλώς δεν είναι δυνατόν να περιγραφεί η συνολική προσφορά του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στον αγώνα του ελληνικού λαού για την απελευθέρωσή του από την ξενική κατοχή.
Μπορούμε να πούμε όμως με σιγουριά πως, χωρίς αυτή την προσφορά, ο όρος «Εθνική Αντίσταση», αν είχε περιεχόμενο, θα ήταν απελπιστικά φτωχό.
ΔΌΞΑ ΚΑΙ ΤΙΜΗ ΣΤΑ ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΟΠΛΑ