[size=12pt]Από τον εξαίρετο Ηλία Πετρόπουλο, "Το μπουρδέλο", 1980[/size]
Λένε πώς, οι λέξεις είναι οχήματα εικόνων. Αρχίζω την έρευνα παραθέτοντας λέξεις , ώστε νά ξέρουμε γιατί ακριβώς μιλάμε. Χρωστάμε την λέξη μπορντέλο στους ιταλούς, κι όχι στους γάλους ,καθώς νομίζουν κάποιοι ανόητοι. Οι ιταλοί λένε bordello. Οι γαλοι λένε bordel. Άλλα ,καί στά τριεστίνικα τό μπορντέλο ονομάζεται bordel. Στά γαλικά ή μορφή bordel δέν φαίνεται να πηγαίνει πιό πίσω από τ ό ν 12ο αιώνα, καί έσήμαινε, τότε , σπιτόπουλο. Οί γαλικοί τύποι borde (= καλύβι άπό σανίδες) καί bourdeau/bordeau ( = μπορντέλο ) μοιάζει νά προήλθαν άπό τήν λέξη bord (αρχική σημασία: σανίδα) κι άπό την λέξη borda (= σπιτάκι υπηρέτριας κοντά σέ πύργο- πρωταρχικός τύπος ιδιωτικού μπορντέλου). Ή γαλική λέξη bordel (μέ τ ή ν σύγχρονη σημασία) ξεκίνησε, προφανώς, άπό τήν Ιταλία . Στά ιταλικά βρίσκουμε τούς τύπους bordello (στά γενοβέζικα), bordelo (στά βενετσιάνικα) καί bordel (στά τριεστίνικα). Υπάρχει , βεβαίως, τό λατινικό bordellum, άλλά οί ιταλοί γλωσολόγοι - μέ τήν σεμνότητα πού τούς διακρίνει- ανάγουν ολες αυτές τίς παραλλαγές στήν γερμανο- κελτική. Όντως , τό κέλτικο bort (έξ ού τό γαλικό bord) έσήμαινε: σανίδα -καί, μεταφορικώς- τήν κάθε μεριά ενός σκάφους. "Ωστε. Οί λέξεις bordello /bordel έδήλωναν, αρχικώς, ένα καλύβι έξω άπό τό χωριό (ή τήν πόλη ) , όπου , αργότερα, είχε τό δικαίωμα νά ζει έκει μιά πόρνη. Αυτά γιά τήν λέξη μπορντέλο. Στή γλώσα μας υπάρχει καί ή παράλληλη καί ταυτόσημη μορφή μπουρδέλο. Φρονώ oτι , ή λέξη μπουρδέλο προήλθεν άπό τό γενοβέζικο bordello.
[size=11pt]Οι λέξεις μπορντέλο / μπουρδέλο μας δίνουν τά επακόλουθα[/size]:[size=12pt]μπορντελιάρης / μπουρδελιάρης / μπουρδελόβιος (κατά τό καφενόβιος) / καθώς καί τά συνθετικά -μπουρδέλο- / -μπορντέλο- (π.χ. μπουρδελόσπιτο / μπουρδελογειτονιά / σκατομπορντέλο). [/size]Πάμε παραπέρα. Γιά τόν οίκο ανοχής, καί γενικότερα, γιά τήν στέγη / στέγαση τοΰ αποκαλουμένου παρανόμου έρωτος διαθέτουμε πολλά συνόνυμα:
[size=12pt]πουτανόσπιτο / ρουφιανόσπιτο / παλιόσπιτο / πορνόσπιτο / κερχανές -ή- κερχανάς / πουταναριό / τά δημόσια / τά καλά τά σπίτια ή καί απλώς mutt.[/size]
Οί δημοσιογράφοι έλάνσαραν τήν λέξη διαφθορειον πού γιά τήν ακρίβεια, σημαίνει: ρουφιανόσπιτο - κι όχι μπορντέλο . Άπό τήν αρχαία εποχή ξεκινούν οί λέξεις :
[size=12pt]πορνειον / πορνοβοσκειον / έργαστήριον / οίκημα / κασαυρεϊον / χαμαιτυπειον[/size] μερικές άπ' αυτές χρησιμοποιούνται καί σήμερα. Ή λέξη πορνοστάσιον έχει μιάν επίσημη χροιά καί γι αυτό , πολύ νωρίς, πέρασε καί στήν λογοτεχνία (π.χ. τ ή ν μεταχειρίστηκε ό μεταφραστής τής Γιάμας τοΰ Κουπρίν).
Τά συνόνυμα [size=12pt]οίκος απώλειας / οίκος διαφθοράς[/size] έχουν έκλησιαστικήν απαρχή, άφού ή έκλησΐα χαρακτηρίζεται ώς οίκος σωτηρίας.
Ανάλογα είναι τά συνόνυμα: [size=12pt]οίκος ανοχής /δυσώνυνος οίκος / κακόφημος οίκος. [/size]
Σήμερα, προκειμένου νά χαρακτηρίσουμε μιά γυναίκα ώς πόρνη , μεταχειριζόμαστε, συνήθως, τήν λέξη πουτάνα. Ή λέξη αυτή (γνωστή, ήδη, άπό τά μεσαιωνικά χρόνια) προήλθεν άπό τήν βενετσιάνικη καί τριεστίνικη λέξη putana καί, γενικότερα άπό τό ιταλικό puttana. Ό Ανδριώτης ανάγει τήν λέξη πουτάνα στό ιταλικό puttana < λατινικό putta (= κοριτσάκι). Ωστόσο , οί ιταλοί γλωσολόγοι δέν δείχνουν τόση βεβαιότητα γιά τήν ετυμολογία τής λέξεως puttana. Ή λέξη πουτάνα μας δίνει τά παράγωγα:
[size=12pt]άρχιπουτάνα / πουτανάρα / καραπουτανάρα / άρχιπουτανάρα / πούτανος / καραποΰτανος / άρχιπουτανος / πουτανίτσα / πουτανάκι / πουτανέλι / πουτανίδιον / πουτανίζω / πουτανίστικος / πουτανιάρης / πουτανιά / κρυφοπουτάνα / άκριβοπουτάνα / φτηνοπουτάνα / χαζοπουτάνα / πουτανόσογο / πουτανοχώρι / πουτανόσπιτο / πουτανοκαβγάς / πουτανοκαμώματα, κτλ. [/size]
Μέ τίς ρίζες τών λέξεων puttana - πουτάνα ενδεχομένως σχετίζεται καί ή τόσον μυστηριώδης λέξη πουτί. Ό Ανδριώτης αναλύει τό όνομα Σταχτοπούτα διά τών λέξεων στάχτη + putta (= κοριτσάκι),
ένώ ό Φιλήντας, έξ ενστίκτου , στρέφεται πρός τήν σύνθεση στάχτη + πουτι. Στήν Χίο τήν Σταχτοπούτα τήν αποκαλούν ' Αχυλοπουτού , άπό τό άχυλιά (= στάχτη) + πουτί. Στήν Χίο, επίσης, συναντούμε τό έπόνυμο Πουτούς (στά προβηγκιανά ή λέξη poutou σημαίνει: φιλάκι).
Φροντίζει να μας ενημερώσει στην αρχή του βιβλίου πως:...ή πόρνη άσκεί ένα κοινωνικό λειτούργημα, καί δή υψίστης σημασίας. Καί, βεβαίως, δέν χρειάζεται νά δηλώσω ότι λατρεύω τίς πουτάνες.
____________________________________________________________________________________
Τα σέβη μου...