Μια Αθήνα που χάθηκε!

[SatoshiNakamoto]

Ιερά οδός 1890

 

[SatoshiNakamoto]

Γαλλική πρεσβεία 1905

 

[pnewman]

Γαλλική πρεσβεία 1905

Σε σχέδια Αναστάσιου Μεταξά (έκανε και το Καλλιμάρμαρο) , έδρα της γαλλικής αντιπροσωπείας στη χώρα (από το 1897) έπειτα από εισήγηση του τραπεζίτη Charles Merlin

 

[Mpratan]

Ιερά οδός 1890

Αν δεν κάνω λάθος η Ιερά Οδός ένωνε την Αθήνα με την Ελευσίνα και κατ' επέκταση με την Πελοπόννησο.

 

[pnewman]

Αν δεν κάνω λάθος η Ιερά Οδός ένωνε την Αθήνα με την Ελευσίνα και κατ' επέκταση με την Πελοπόννησο.

Ξεκινούσε απο την Ιερά Πύλη στο Κεραμεικό και ένωνε Αθήνα - Ελευσίνα - Θριάσειο Πεδίο.
Δεν επεκτεινόταν έως την Πελλοπόνησο

 

[SatoshiNakamoto]

Στα 1900 διέσχιζαν το λεκανοπέδιο 700 χείμαρροι, ποτάμια και ρυάκια. Η Σταδίου ήταν ποτάμι και μπαζώθηκε μαζί με τον αρχαίο Ιλισό, Ηριδανό και Κυκλοβόρο. Από τότε “βουλιάζουμε” Στα 1900 διέσχιζαν το λεκανοπέδιο 700 χείμαρροι, ποτάμια και ρυάκια. Η Σταδίου ήταν ποτάμι και μπαζώθηκε μαζί με τον αρχαίο Ιλισό, Ηριδανό και Κυκλοβόρο.
«Η καταιγίδα ήταν τόσο έντονη, που φούσκωσε το ποτάμι. Η γέφυρα παρασύρθηκε, με αποτέλεσμα η Αθήνα να κοπεί στα δύο».
Η είδηση διαδόθηκε από στόμα σε στόμα σπέρνοντας τον φόβο στους κατοίκους της πόλης. Πότε και που συνέβη αυτό; Tο 1852 στην Αθήνα. Ποιο ήταν το ποτάμι που φούσκωσε; Η σημερινή οδός Σταδίου. Μάλιστα, στο ύψος του Αρσακείου υπήρχε και μία γέφυρα και η νεροποντή την παρέσυρε με αποτέλεσμα να κοπεί η Αθήνα στα δύο. Τα ποτάμια εξακολουθούν να ρέουν κάτω από τους δρόμους της Αθήνας. Σε πολλά κτίρια κατά μήκος του δρόμου αντλούνται και σήμερα νερά, με υδραυλικά συστήματα, ενώ γεωτρήσεις του ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) απέδειξαν ότι οι περισσότεροι δρόμοι της Αθήνας κρύβουν ένα μπαζωμένο ρέμα ή ένα υπόγειο ποτάμι. Ο Ιλισός, ο Ηριδανός, ο Κυκλόβορος, το Λυκόρεμα, ο Βουρλοπόταμος, ο Βοϊδοπνίχτης, ο Αλασσώνας είναι μερικά από αυτά. Σύμφωνα με μελέτη του ΕΜΠ, τα ανοιχτά ρέματα το 1945, είχαν μήκος 1.280 χιλιόμετρα και σήμερα, μόλις, 434 χιλιόμετρα, μειώθηκαν, δηλαδή, σε ποσοστό 66,4%. Όπως, δε, προκύπτει από μελέτη του ΙΓΜΕ, πριν από μερικά χρόνια, το 80% των νερών της βροχής το απορροφούσε το έδαφος και μόλις το 20% έπεφτε στη θάλασσα, σήμερα το ποσοστό αυτό έχει αλλάξει δραματικά. Αθήνα, 1937. Στις αρχές του 20ου αιώνα ολόκληρη η περιοχή μεταξύ Ιλισού και Υμηττού είχε κηρυχθεί αναδασωτέα και είχε φυτευτεί. Στη δεκαετία του ’50 ολοκληρώθηκε η κάλυψη της κοίτης του ποταμού και τη θέση του ποταμού πήραν οι οδοί Μιχαλακοπούλου, Βασιλέως Κωνσταντίνου και Καλλιρόης. Το έργο είχε ξεκινήσει το 1939 και το θεμελίωσε ο Μεταξάς με τη χαρακτηριστική φράση : «Θάπτομεν τον Ιλισόν». Στις αρχές του 20ου αιώνα ολόκληρη η περιοχή μεταξύ Ιλισού και Υμηττού είχε κηρυχθεί αναδασωτέα και είχε φυτευτεί. Στη δεκαετία του ’50 ολοκληρώθηκε η κάλυψη της κοίτης του ποταμού και τη θέση του ποταμού πήραν οι οδοί Μιχαλακοπούλου, Βασιλέως Κωνσταντίνου και Καλλιρόης. Το έργο είχε ξεκινήσει το 1939 και το θεμελίωσε ο Μεταξάς με τη χαρακτηριστική φράση : «Θάπτομεν τον Ιλισόν». Καθίσταται, λοιπόν, σαφές, ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα που συχνά – πυκνά σημειώνονται στο λεκανοπέδιο, δεν αποτελούν «κεραυνό εν αιθρία», αλλά είναι αποτέλεσμα των επιλογών μας και της στρεβλής ανάπτυξης που ακολουθήσαμε. Και οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί: μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δομημένες επιφάνειες στην Αθήνα κάλυπταν το 25% του λεκανοπεδίου. Μετά το 1975, το 75% καλύφθηκε από δομημένες επιφάνειες και δρόμους δίκτυα, ενώ οι ελεύθεροι χώροι αποτελούν, μόλις, στο 4%. Στα τέλη του 19ου αιώνα, διέσχιζαν το λεκανοπέδιο, 700 χείμαρροι, ποτάμια και ρυάκια. Το 1999, ο αριθμός τους ήταν μικρότερος των 70 (κάτω, δηλαδή και από το 10%) και σήμερα, δεν υπερβαίνουν τα 50. Που χάθηκαν; Μπαζώθηκαν και καταπατήθηκαν. Μόνο στο λεκανοπέδιο της Αττικής έχουν μπαζωθεί και τσιμεντοποιηθεί περίπου 550 χιλιόμετρα ρέματα και χείμαρροι. Κι αυτό, προκειμένου να πραγματοποιηθούν τα οικιστικά όνειρα των κατοίκων της Αθήνας, με τις γνωστές συνέπειες που και σήμερα βιώνουμε. Ο Ιλισός, ήταν το μεγαλύτερο ποτάμι που διέσχιζε την Αθήνα Ξεκινούσε από τον Υμηττό, για να καταλήξει στην θάλασσα. Παλιά ήταν ανοικτό. Σήμερα, κυλάει εξ ολοκλήρου υπογείως, κάτω από τη Μιχαλακοπούλου, περνάει από την Βασ. Σοφίας (μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο), συνεχίζει στην Καλλιρρόης, για να καταλήξει μετά την Καλλιθέα στην θάλασσα. Οι Αθηναίοι θεωρούσαν τον Ιλισό, ιερό και στις όχθες του διατηρούσαν βωμούς πολλών θεών, όπου τελούνταν τα Μικρά Μυστήρια, τα οποία σχετίζονταν τόσο με τα Ελευσίνια, όσο και με Διονυσιακές τελετουργίες. Από το ιερό, αυτό, ποτάμι το μόνο που απομένει σήμερα εμφανές είναι η στεγνή και χορταριασμένη κοίτη του, δίπλα στην οποία είναι χτισμένη η Αγία Φωτεινή του Ιλισού. Στον Ιλισό χυνόταν ο Ηριδανός που ξεκινούσε από τον Λυκαβηττό και κατέβαινε από το Κολωνάκι. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Μετρό στην πλατεία Συντάγματος, ανακαλύφθηκε η αρχαία κοίτη του. Ο ποταμός συνεχίζει στις οδούς Μητροπόλεως και Ερμού, στην Αρχαία Αγορά και καταλήγει στον Κεραμεικό. Την κοίτη του Ηριδανού συνάντησε το Μετρό και στο Μοναστηράκι, γεγονός που ανησύχησε ιδιαίτερα τους υπεύθυνους, καθώς το ποτάμι φούσκωσε κάποιες φορές επικίνδυνα κατά τη διάρκεια των εργασιών. Ακόμα και σήμερα, ο υπόγειος ποταμός κατεβάζει 20-30 κυβικά νερού την ώρα, ενώ τις βροχερές μέρες το νερό υπερδιπλασιάζεται και από τα νερά του πλημμυρίζει η Ποικίλη Στοά και η Αρχαία Αγορά. Από το Λυκαβηττό ξεκινούσε και ο Βοϊδοπνίχτης που χωριζόταν, με ένα μέρος του να περνάει από την οδό Δημοκρίτου και την οδό Ακαδημίας προς το Αρσάκειο. Από τα Τουρκοβούνια ξεκινούσε ο Κυκλόβορος, ένας από τους μεγαλύτερους χειμάρρους της Αθήνας, που έφθανε στο Πεδίον του Άρεως και διαμέσου της οδού Μάρνη κατέληγε στην πλατεία Βάθης. Το Παγκράτι και τον Βύρωνα διέσχιζαν ο Αλασσώνας και το ρέμα «Πήδημα της Γριάς» αντίστοιχα. Στο Φάληρο χύνονταν ο Βουρλοπόταμος (ή Ξηροτάγαρος) και το ρέμα της Πικροδάφνης. Το ρέμα του Ποδονίφτη κυλάει κάθετα τους δήμους Χαλανδρίου, Ψυχικού, Φιλοθέης και Ν. Ιωνίας, διασχίζει υπόγεια τη Λεωφόρο Κηφισίας καταλήγοντας στον Κηφισό. Οι πανεπιστημιακές μελέτες συγκρίνουν την σημερινή τσιμεντούπολη με τις παλαιότερες διαμορφώσεις της, όπου γεωργικές εκτάσεις, χωράφια και ποτάμια διέσχιζαν τη γη. Η εικόνα των πανάρχαιων ποταμών που πότιζαν την Αθήνα και απορροφούσαν τα νερά της βροχής έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Έτσι, κάθε φορά που βρέχει λίγο παραπάνω, λόγω των επιχωματώσεων και των αλλοπρόσαλλων οικιστικών σχεδίων, τα υπόγεια ποτάμια «φουσκώνουν» και πλημμυρίζουν ολόκληρες περιοχές υπενθυμίζοντάς μας την μακραίωνη ύπαρξή τους και χλευάζοντας τις όποιες (εκ μέρους μας) προσπάθειες εξαφάνισής τους. Μπαζώθηκαν 800 χιλιόμετρα ρεμάτων.

Στην φωτογραφία, μέρος του ΚΥΚΛΟΒΟΡΟΥ εκεί που σήμερα είναι το Μεταξουργείο.

 

[SatoshiNakamoto]

Παραλία Θεσσαλονίκης 1900

 

[SatoshiNakamoto]

1926 οδός Σταδίου

 

[SatoshiNakamoto]

Νέα Ιωνία 1923

 

[SatoshiNakamoto]

Αθήνα 1957. Φωτογραφία από την κατεδάφιση του νεοκλασικού τετραώροφου μεγάρου Μιχαήλ Πούλου, στην γωνία της πλατείας Ομονοίας αριθ. 12 και Πανεπιστημίου. Έργο του Ερνέστου Τσίλερ. Αποπερατώθηκε το 1885. Μέχρι και την δεκαετία του 1940 στέγασε πολυτελές ξενοδοχείο που λειτούργησε με τρεις διαδοχικούς διακριτικούς τίτλους: Αρχικά «Γερμανίας», κατόπιν «Μυκήναι» και τελικά «Πλάζα». Πριν την κατεδάφιση του στέγαζε στους ορόφους του γραφεία επιχειρήσεων και συλλόγων. Στο ισόγειο στεγάστηκε για μεγάλο διάστημα το καφενείο - ζυθοπωλείο «Ήβη». Δίπλα του, δεξιά, φαίνεται η μεσοτοιχία του με το μέγαρο Ευθυμίου-Μπότσαρη (Πλατεία Ομονοίας 13 και Σταδίου 60) που κατεδαφίστηκε γύρω στο 1970.

Η ανάρτηση συγχωνεύτηκε αυτόματα: 19 Νοε 2022

Νεοκλασικά στην οδό Γ΄ Σεπτεμβρίου νο 45 - 47. Δεκαετία του 1960. Δεν υπάρχουν σήμερα. Φωτογραφία από το βιβλίο του Στέλιου Β. Σκοπελίτη "Νεοκλασικά σπίτια της Αθήνας και του Πειραιά".

 

[SatoshiNakamoto]

Πατησίων 1942

Αθήνα 1942. Περίοδος εχθρικής κατοχής. Άποψη της οδού Πατησίων από τη Γλάδστωνος. Πολυκοσμία στο κατάστρωμα και στα πεζοδρόμια. Τα μέσα συγκοινωνίας λείπουν ή είναι ελάχιστα. Ο Ιταλός καραμπινιέρος υποτίθεται ότι ρυθμίζει την κίνηση των οχημάτων. Διακρίνεται αριστερά το μέγαρο Σαριπόλου στη γωνία της Πατησίων με τη Χαλκοκονδύλη. Πηγή: lifo. gr.

Περίπου στο κέντρο της φωτογραφίας προς τα αριστερά, στην γωνία Πατησίων 23 και Χαλκοκονδύλη, διακρίνεται το εμβληματικό μέγαρο, γοτθικής επιρροής, του καθηγητή της Νομικής Νικ. Σαρίπολου. Κατασκευάστηκε το 1871 πιθανώς βάσει σχεδίων του Χάνσεν και κατεδαφίστηκε το 1956.

 

[SatoshiNakamoto]

Σταδίου 1900

 

[SatoshiNakamoto]

1928 Πειραιάς

 

[SatoshiNakamoto]

Άποψη του συγκροτήματος πολυκατοικιών της Λεωφόρου Αλεξάνδρας που οικοδομήθηκε μεταξύ του 1933-1935 για τη στέγαση των προσφύγων. Φωτογραφία: Π.Πουλίδης / Αρχείο ΕΡΤ

 

[SatoshiNakamoto]

Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας στην πλατεία Λουδοβίκου- σημερινή πλ. Κοτζιά.​

 

[SatoshiNakamoto]

1936 Κολωνάκι. Αναγνωστοπούλου & Πινδάρου

 

[SatoshiNakamoto]

1917 Ψυρρή Πλατεία Ηρώων

 

[SatoshiNakamoto]

1930 οδό Σταδίου

 

[GREKO79]

Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας στην πλατεία Λουδοβίκου- σημερινή πλ. Κοτζιά.​

Αν δεν κανω λάθος αυτο το κτηριο ανηκει στην Εθνικη Τραπεζα τωρα και το λενε μεγαρο Μελα.
Ο δρομος αριστερα πρεπει να ναι η Αιολου.

 

[SatoshiNakamoto]

1920 Κολωνάκι