Μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, η κατεστραμμένη ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμούς τέτοιους, που θεωρούνται πρότυπο σε παγκόσμιο επίπεδο τόσο για τη δεκαετία του 1950 όσο και την δεκαετία του 1960. Το εθνικό εισόδημα αυξήθηκε κατά μέσο όρο με ρυθμούς 6,2% και 7,6%, για την δεκαετία του 1950 και 1960 αντίστοιχα, ενώ ο πληθωρισμός κινιόταν αντίστοιχα μεταξύ 2 – 3,5% . Το κατά κεφαλή εισόδημα υπερδιπλασιάστηκε η αγροτική παραγωγή αυξάνονταν κατά 5,5% ετησίως και η βιομηχανική παραγωγή κατά 7,7% ετησίως.
Μέχρι τα μισά του 1973 η Ελληνική οικονομία γνώρισε απίστευτα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, έχοντας άριστα δημοσιονομικά μεγέθη, ενώ το δημόσιο χρέος δεν ξεπερνούσε το 16% του ΑΕΠ, χρέος που δημιουργήθηκε από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Για το λόγο αυτό ενώ η Ελλάδα και η Τουρκία υπέβαλαν αίτηση ένταξης στην ΕΟΚ το 1958 με 7 εβδομάδες διαφορά, η Ελλάδα εντάχθηκε το 1981 ενώ η ένταξη της Τουρκίας προβλέπεται να γίνει μετά το 2000 και πάντα μέσω Αθηνών και Λευκωσίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι εάν κάποιος ψάξει στο διαδίκτυο με την φράση «the Greek economic miracle»
, θα διαβάσει : "The term (modern) Greek economic miracle has been used to describe the impressive rate of economic and social development in Greece from the early 1950s to the mid-1970s. Indeed, between 1950 and 1973, the country had an average rate of economic growth of 7%, second in the World only to Japan's during the same period."
Η αρχή της κρίσης στα μέσα του 1973 έγινε με την πρώτη παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση, η οποία τίναξε τον πληθωρισμό από το 4% στο 14%, ενώ την αμέσως επόμενη χρονιά (1974) έφτασε στα μεγαλύτερα επίπεδα που έχει γνωρίσει μεταπολεμικά η Ελλάδα, ξεπερνώντας το 28%! Παράλληλα αυτήν την περίοδο η χώρα γνώριζε έντονες πολιτικές αλλαγές, με την κατάρρευση του καθεστώτος Ιωαννίδη και την έναρξη της μεταπολιτευτικής περιόδου.
Η χώρα επέστρεφε στην δημοκρατία, με την νέα κυβέρνηση Καραμανλή στα μέσα του 1974 να αναλαμβάνει τις τύχες της χώρας. Η νέα κυβέρνηση ανέλαβε έχοντας ως οικονομικά δεδομένα την δημοσιονομική πειθαρχία από την μία, αλλα τα μεγάλα μεγέθη του πληθωρισμού από την άλλη.
Το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων συνεχίστηκε μέχρι και το 1980, με την ολοκλήρωση εκατοντάδων έργων που είχαν αλλάξει την εικόνα της χώρας. Νέες εθνικές οδοί, νέα διεθνή αεροδρόμια, λιμάνια, ατμοηλεκτρικοί σταθμοί της ΔΕΗ κτλ ήταν μερικά από τα εκατοντάδες έργα της περιόδου 1968-1980 που χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Παράλληλα η κυβέρνηση Καραμανλή ολοκλήρωσε με επιτυχία τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις την Ελλάδας με την τότε ΕΟΚ. Η Ελλάδα εντάχθηκε επίσημα στην ΕΟΚ ως 10ο πλήρες μέλος της την 1-1-1981.
Τα κυρίως αρνητικά της κυβέρνησης Καραμανλή ήταν αναμφισβήτητα η διόγκωση του δημοσίου τομέα με την κρατικοποίηση πολλών Ιδιωτικών εταιριών-κολοσσών (Ολυμπιακή Αεροπορία κτλ) , και παράλληλα η μείωση του εθνικού εισοδήματος και ειδικότερα της κοινωνικής τάξεως των μισθωτών. Ακολουθήθηκε σφικτή εισοδηματική πολιτική, με την αιτιολογία εκπλήρωσης των όρων ένταξης στην τότε ΕΟΚ.
Τόσο οι πρό της μεταπολίτευσης κυβερνήσεις (1950-1973), όσο και οι κυβερνήσεις Καραμανλή αδιαμφισβήτητα στόχευαν στην ανάπτυξη και την "φιλελευθεροποίηση" της Ελληνικής οικονομίας, με βασικό στόχο την έλευση επενδύσεων. Έτσι, υπήρχε ένα ισχυρό επενδυτικό κλίμα και αναπτυσσόταν με ταχείς ρυθμούς η βαριά βιομηχανία του Τουρισμού, με αναπτυξιακά έργα που λάμβαναν χώρα στην περιφέρεια και ειδικά στην νησιωτική Ελλάδα.
Στα μέσα του 1980 η ευνοική πορεία της οικονομίας ανακόπηκε, καθώς η χώρα δέν άντεξε στην δεύτερη πετρελαική κρίση. Ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε στο 24%. Το 1981 όμως, όταν η χώρα βγαίνει απο την κρίση και αρχίζουν οι χρηματοδοτήσεις απο την ΕΟΚ, είναι και η περίοδος όπου το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου ανέρχονται δυναμικά στην εξουσία τον Οκτώβριο...
II. ΤΑ "ΔΩΡΑ" ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΙΣΤΕΥΤΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΑΝ
AΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΣΕ ΡΥΘΜΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΧΩΡΑ ΤΟ 1981, ΣΤΗΝ ΠΤΩΧΕΥΣΗ ΤΟΥ "ΒΡΩΜΙΚΟΥ" 89 (ΜΑΖΙ ΜΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΚΟΝΔΥΛΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΦΑΓΩΜΕΝΑ, ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΔΕΙ ΑΥΤΗ Η ΧΩΡΑ ΕΚ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ ΤΗΣ!!!
ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, ΑΝΑΛΟΓΑ "ΘΑΥΜΑΤΑ" ΤΟΣΟ ΕΥΡΕΙΑΣ ΕΚΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΚΡΑΤΟΥΣ (1981-1989) ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ ΑΚΟΜΑ, ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΑΣ!!! ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ:
Τον Οκτώβριο του 1981 όταν το ΠΑΣΟΚ ήρθε στην κυβέρνηση, έχασε τη μοναδική ευκαιρία (λόγω του κλίματος ανοχής που υπήρχε) να ξαναδρομολογήσει την οικονομία στη σταθερότητα και την ανάπτυξη, που είχε διαταραχθεί από τη παγκόσμια οικονομική συγκυρία.
Παρά τη τεράστια βοήθεια που πήρε από την ΕΟΚ (2 ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΑ + ΤΑ ΜΟΠ), κατάφερε να σπαταλήσει μια ολόκληρη δεκαετία και να υποθηκεύσει το μέλλον της χώρας. Την περίοδο 1981-1989, εισέρρευσαν στην χώρα οι ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ κοινοτικοί πόροι απο την ΣΥΣΤΑΣΗ του Ελληνικού κράτους εώς τότε!
Επίσης αναφέρουμε ότι η Ελλάδα μπαίνοντας το 1981 στην ΕΟΚ, ήταν η ΠΡΩΤΗ χώρα σε ολόκληρη την Ευρώπη σε ρυθμό ανάπτυξης 3,1%, έναντι 0,8% που ήταν ο μέσος όρος των υπολοίπων κρατών-μελών!
Μεταξύ 1982 - 1989 το ΑΕΠ αυξήθηκε με ρυθμούς αισθητά μικρότερους απ' αυτούς των χωρών της ΕΟΚ (με ρυθμούς μέσων όρων για την Ελλάδα 1,7%, για δε την ΕΟΚ 2,7%), για πρώτη φορά από το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι δημόσιες δαπάνες ως ποσοστό του Α.Ε.Π. απο 30% το 1980 ανήλθαν στο 50% το 1990, αποτέλεσμα της πρωτοφανούς διεύρυνσης του Δημοσίου τομέα.
Την ίδια περίοδο ο πληθωρισμός υπερτετραπλασιάστηκε απ' αυτούς των χωρών της ΕΟΚ (πληθωρισμός για την Ελλάδα 18,2%, για δε την ΕΟΚ 4,5%).
Η ανεργία αυξήθηκε από 4,1% το 1981 σε 8,3% το 1989 και το χειρότερο απ' όλα είναι ότι το 60% των ανέργων ήταν νέοι ηλικίας μικρότεροι των 29 ετών. Το δώρο του ΠΑΣΟΚ στη νεολαία ήταν ότι ο ένας στους δύο ανέργους ήταν νέος.
Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου καθηλώθηκαν στα επίπεδα του 1975, ο δε εξωτερικός δανεισμός ξεπέρασε τα 20 δις δολάρια!!!
'Οσα δάνεια έκανε την δεκαετία του '80 η Ελλάδα στο εξωτερικό δεν είχαν γίνει από τη σύσταση του Ελληνικού κράτους.
Kαι σαν να μήν έφταναν αυτά, το ΠΑΣΟΚ την οκταετία 1981-1989 προχώρησε σε υποτίμηση 30%!!! του εθνικού μας νομίσματος (2 διαδοχικές υποτιμήσεις της τάξεως του 15% εκάστη) βάζοντας οριστική ταφόπλακα στο εθνικό εισόδημα και στην Ελληνική οικονομία!
'Ολα αυτά συνέβησαν παρά την ευνοική διεθνή συγκυρία, δηλαδή τα οφελήματα από την ΕΟΚ (1981 - 1989 η Ελλάδα εισέπραξε 1,5 τρις δρχ. ) τη μείωση της τιμής του πετρελαίου (υπολογίζεται ότι η Ελλάδα εξοικονόμισε 1,1 τρις) και τη μείωση της τιμής του δολλαρίου διεθνώς και των επιτοκίων, που συνεπάγεται όφελος για την ελληνική οικονομία εκείνη την εποχή 3 τρις δρχ.
III. 1981-1989 - Η ΩΡΑ ΤΗΣ «ΑΛΛΑΓΗΣ»
Τι πραγματικά έγινε λοιπόν αυτή την οκταετία; Με υπουργούς Εθνικής Οικονομίας τους κκ. Απ. Λάζαρη στην αρχή και τον κ. Γεράσιμο Αρσένη στην συνέχεια, το ΠΑΣΟΚ έδωσε πλασματικές (μή διατηρήσιμες) «μεγάλες» αυξήσεις στους μισθωτούς, οι οποίες συρρικνώθηκαν αμέσως απο τα ογκώδη μεγέθη του πληθωρισμού της εποχής, μεγέθη που ξεπερνούσαν το 20%!
Παράλληλα κρατικοποίησε όλες σχεδόν τις προβληματικές επιχειρήσεις, και προχώρησε σε εκατοντάδες χιλιάδες πελατειακές προσλήψεις στο δημόσιο, για να ξυπνήσει μεσάνυχτα το καλοκαίρι του 1985, αμέσως μετά τις εκλογές, τον Ανδρέα ο κ. Δ. Χαλικιάς, διοικητής τότε της Τράπεζας της Ελλάδος, και να του αναγγείλει ότι έχει στο ταμείο του μόνο 200.000 δολάρια και το ισοζύγιο πληρωμών κλείνει με έλλειμμα 3,5 δισ.! «Χρεοκοπούμε, Πρόεδρε!».
Ακούγοντας τα "νέα" ο Ανδρέας, αλλάζει άρδην πολιτική περνώντας από την πολιτική των ανεξέλεγκτων παροχών και κρατικοποιήσεων της πρώτης τετραετίας, στην πολιτική της λιτότητας αντικαθιστώντας τον κ. Γ. Αρσένη με τον κ. Κ. Σημίτη (Έναρξη Α΄ περιόδου "Σημίτειας λιτότητας"). Η λιτότητα Σημίτη 1985-1988 βαπτίστηκε απο το ΠΑΣΟΚ "Σταθεροποιητικό πρόγραμμα της οικονομίας". Έτσι, οι "ακόμα καλύτερες ημέρες" που υποσχόταν το κίνημα προεκλογικά μετασχηματίσθηκαν σε περίοδο λιτότητας, αφού η τετραετία 81-85 "τα έδωσε όλα" στην κυριολεξία.
Απο την "σταθεροποιητική" πολιτική λιτότητας Σημίτη, ένα χρόνο πρίν τις εκλογές του 1989 ο Ανδρέας Παπανδρέου αλλάζει και πάλι τακτική στον τομέα της οικονομίας. Στην θέση του κ.Σημίτη τοποθετεί τον Δημήτριο Τσοβόλα, και ξεκινάει νέα προεκλογική περίοδο "παροχών", με αποκορύφωμα -Ιστορικό σήμα κατατεθέν- την προεκλογική του δήλωση στο Περιστέρι "Τσοβόλα δώστα όλα". Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ανεύθυνης για τις μελλοντικές γενεές πολιτικής που ακολουθήθηκε, αποτελεί το γεγονός ότι μόνο τον τελευταίο μήνα της προεκλογικής περιόδου του 1989, προχώρησε στον διορισμό 180.000 ατόμων στο δημόσιο, λαμβάνοντας παράλληλα πλήθος δανείων απο χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού.
IV. Τί άφησε πίσω της η "Αλλαγή"
"ΤΟ ΧΡΕΟΣ"
Τί δήλωσε
ο Ανδρέας Παπανδρέου μόλις ανέλαβε την εξουσία το 1981 για το δημόσιο χρέος : "Το δημόσιο χρέος στην Ελλάδα είναι ένα μεγάλος λέοντας, που εάν δεν τον τιθασσεύσουμε εγκαίρως θα μας κατασπαράξει..."
Τί έκανε :
Απο το 23% του ΑΕΠ το 1981, στο 80% το 1989, και έπεται συνέχεια...!!!
Πολλαπλασιαζόμενο / ανατοκιζόμενο με γεωμετρική πρόοδο τα επόμενα χρόνια, το συσσωρευμένο δημόσιο χρέος ή χρέος του ευρύτερου δημόσιου τομέα άγγιξε τα 32 ΤΡΙΣ δρχ. στις αρχές του 1995 (με την ματαίωση των ιδιωτικοποιήσεων απο τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ το 1994, ιδιωτικοποιήσεις που είχαν προγραμματιστεί να γίνουν απο την κυβέρνηση 1990-1993 -βλέπε Σελίδα 'Οικονομολογικά όργια 1994-1995'), που σημαίνει με απλά λόγια ότι στις αρχές του 1995 κάθε ελληνική οικογένεια (τέσσερα άτομα) ήταν χρεωμένη με 12 εκατομμύρια δρχ. Δηλαδή με επιτόκιο 20%, κάθε τετραμελής οικογένεια έπρεπε να πληρώνει φόρους 2,5 εκατομμυρίων δρχ. το χρόνο, για την αποπληρωμή των τόκων που της αναλογούν.
1995 : Το χρέος κυριολεκτικά απειλεί να μας καταβροχθίσει. Με χρέος 32 τρις δρχ. και ΑΕΠ 23 τρις δρχ. σημαίνει ότι η σχέση ΧΡΕΟΣ / ΑΕΠ είναι 139%, που σημαίνει με απλά λόγια ότι οι 'Ελληνες πρέπει να δουλεύουν πάνω από ενάμισυ χρόνο χωρίς να καταναλώνουν τίποτα. Που σημαίνει δηλαδή με άλλα λόγια ότι,
η ελληνική οικονομία έχει να φτάσει σε αυτά τα χάλια από την εποχή του Παγκόσμιου Πολέμου και του Εμφυλίου,
τότε που η Επιτροπή Πολεμικών Επαναρθώσεων του Παρισιού είχε υπολογίσει ότι η οικονομική καταστροφή της Ελλάδος λόγω του πολέμου αντιστοιχούσε σε αξία ΑΕΠ 18 μηνών.
"ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ"
'Οπως είναι γνωστό, οι προυπολογισμοί πριν από τι 1981 ήταν ισοσκελισμένοι. Το μόνο χρέος που υπήρχε πριν από το 1980 ήταν το χρέος, που δημιουργήθηκε από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.
Κατασπαταλώντας όλους τους αναπτυξιακούς κοινοτικούς πόρους ανεξέλεγκτα "στα μπουζούκια", αυξάνοντας σχεδόν στο διπλάσιο τις δημόσιες δαπάνες και ζώντας με δανεικά την δεκαετία του 1980 φτάσαμε σήμερα να είμαστε η πιο χρεωμένη χώρα στην Ευρώπη.
Το τεράστιο δημόσιο χρέος της χώρας πολλαπλασιάζεται με γεωμετρική πρόοδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το ότι την περίοδο 1990 - 1993, μόνο για τους τόκους των δανείων που έγιναν τη δεκαετία του 1980, πληρώθηκαν περίπου 7 τρις δρχ.
"ΟΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ" - ΤΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΕ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 1990-1993 ΑΠΟ ΤΟ "ΤΣΟΒΟΛΑ ΔΩΣΤΑ ΟΛΑ"
Αυτά είναι μερικά ακόμα αποτελέσματα της δημιουργίας των συγκοινωνούντων δοχείων της χρεοκοπίας από τη δεκαετία του 1980. Οι προβληματικές επιχειρήσεις που κρατικοποιήθηκαν (Πειραική - Πατραική, Ναυπηγεία, Επιχειρήσεις Ο.Α.Ε.) χρέωσαν με πάνω από 1 ΤΡΙΣ την Εθνική Τράπεζα.
Οι συνεταιριστικές οργανώσεις (ΚΥΔΕΠ, Ελαιουργική, ΑΓΡΕΞ, ΣΕΚΟΒΕ, ΣΕΒΑΘ κ.λ.π.) χρεωκόπησαν την Αγροτική Τράπεζα με πάνω από 900 δις ληξιπρόθεσμα χρέη και 400 δις επισφαλείς απαιτήσεις.
Οι εγγυήσεις του δημοσίου και τα ελλείματα χρεωκόπησαν το δημόσιο.
Το έλλειμμα των οργανισμών κοινωνικής ασφαλίσεως, από 11 δις δρχ. που ήταν στα τέλη του 1981, ξεπερνούσε τα 485 δις δρχ. στις αρχές του 1995. Δηλαδή είχε πολλαπλασιαστεί επί σαράντα, φαινόμενο ρεκόρ για χώρα μέλος του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ).
Τα ασφαλιστικά ταμεία (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΝΑΤ), χρεωκόπησαν και αυτά την 10ετία του 1980.
Πολλοί Δήμοι και Κοινότητες, αδυνατούσαν το 1994 και 1995 να πληρώσουν τόκους των δανείων τους από τα έσοδά τους.
Αυτή η πολιτική οδήγησε στο φαύλο κύκλο του δανεισμού και ελλειμμάτων.
Οι Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ από τα μέσα της 10ετίας του '80 έπαιρναν κάθε 5 μέρες και ένα δάνειο (62 δάνεια ετησίως).
ΑΠΟ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ - ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Η πρώτη περίοδος διακυβέρνησης της χώρας από τον Ανδρέα Παπανδρέου είχε πολύ άσχημα οικονομικά αποτελέσματα, σε βαθμό που χαρακτηρίζεται την διεθνή οικονομική βιβλιογραφία που έχει ασχοληθεί με το θέμα ως η χαμένη δεκαετία. Ο δημόσιος τομέας διογκώθηκε και η ιδιωτική πρωτοβουλία καταπνίχθηκε με τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Η ανεργία υπερδιπλασιάστηκε φτάνοντας το 8,3%. Στο κοινωνικό κόστος περιλαμβάνεται και ο υψηλός πληθωρισμός, που όμως δεν ξεπέρασε τα επίπεδα του 1980-1981, όταν είχε τιναχτεί στα ύψη λόγω της δεύτερης πετρελαϊκής κρίσης. Ο μέσος πληθωρισμός την δεκαετία του '70 ήταν 12%, ενώ τη δεκαετία του '80 ανήλθε στο 20%. Επίσης η χώρα είχε προβλήματα στο ισοζύγιο πληρωμών με συνακόλουθες διαδοχικές υποτιμήσεις της δραχμής.
Το χαρακτηριστικότερο και βαρύτερο όμως αποτέλεσμα της περιόδου ήταν στο ρυθμό αύξησης του εθνικού εισοδήματος.Έτσι, ενώ από το τέλος του εμφυλίου και μετά η Ελλάδα συνέκλινε ταχύτατα με τις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης, με μέση ετήσια ανάπτυξη που κυμαινόταν από 5 έως 7%, η διακυβέρνηση Παπανδρέου επιβράδυνε δραματικά την ανάπτυξη της χώρας, όχι μόνο ανακόπτοντας την σύγκλιση αλλά φέρνοντας μια πραγματική απόκλιση (συγκεκριμένα η μέση αύξηση του ελληνικού Α.Ε.Π. έπεσε από 5,5% την δεκαετία του '70 σε μόλις 1,5% τη δεκαετία του '80, ενώ σε χώρες όπως η Ισπανία η ανάπτυξη πήγε από το 3,6 στο 2,9%).
Στα γραφήματα εκ δεξιών βλέπουμε τους ρυθμούς αύξησης των ΑΕΠ Ελλάδος και άλλων χωρών. Σημειώστε ότι οι πλούσιες χώρες είναι αναμενόμενο να αναπτύσονται πιο αργά, παρ' όλα αυτά την εικοσαετία 1980-2000 μας ξεπέρασαν ακόμα και οι ήδη ανεπτυγμένες ΗΠΑ!!!
Στα επόμενα γραφήματα (παρακάτω) υπάρχει μια ενδεικτική σύγκριση της ανάπτυξης στην Ελλάδα με εκείνη άλλων χωρών, με έτη βάσης το 1950 και 1980. Όπως είναι φτιαγμένα τα γραφήματα, όταν η καμπύλη μιας χώρας είναι υψηλότερη από μιας άλλης πλουσιότερης έχουμε σύγκλιση, αλλιώς απόκλιση. Βλέπει κανείς ότι από το 1965 περίπου η Ελλάδα ξεπερνάει ακόμα και την Γερμανία σε ρυθμούς ανάπτυξης.
Αντίθετα, με την άνοδο του Α. Παπανδρέου στην εξουσία η Ελλάδα μένει τελευταία, πίσω και από τις αρκετά πιο πλούσιες Η.Π.Α.
Η κατάσταση βελτιώνεται λίγο το 1989, όταν πέφτει η κυβέρνηση ΠΑ.ΣΟ.Κ., και ακόμα περισσότερο το 1995-96, όταν ο Παπανδρέου αποσύρθηκε από την πολιτική. Ακόμα και τότε όμως ο ρυθμός ανάπτυξης δεν συγκρίνεται με την προ Παπανδρέου εποχή.
Η οικονομική αυτή αποτυχία συνέβη παρά το γεγονός (ή ίσως λόγω αυτού) ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου έφερε μια σημαντική αύξηση στις δημόσιες δαπάνες (οι οποίες ως ποσοστό του Α.Ε.Π. ήταν 30% το 1980 και 50% το 1990). Επίσης, το χρέος της χώρας ανέβηκε από 23% του Α.Ε.Π. το 1980 σε 80% του ΑΕΠ το 1990 (βλέπε σχετικά European Economy N. 64 Statistical Appendix).
Ιστορική έχει μείνει η φράση του Α. Παπανδρέου προεκλογικά το 1989, απευθυνόμενος στον υπουργό Οικονομικών Δημήτρη Τσοβόλα, «Τσοβόλα δώσ' τα όλα», που συνοψίζει την οικονομική πολιτική της εποχής: υψηλές δημόσιες δαπάνες και για πολλούς μη διατηρήσιμες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, που τη δεύτερη τετραετία μόνο προσωρινά μπόρεσε να περιορίσει με πρόγραμμα λιτότητας που εφάρμοσε για ένα διάστημα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κώστας Σημίτης.
Πολλοί θεωρούν ότι τα άσχημα οικονομικά αποτελέσματα είχαν σχέση με το άνοιγμα της ελληνικής οικονομίας λόγω της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, η οποία δεν συνδυάστηκε με τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική πειθαρχία (χαρακτηριστική ήταν η φράση του Α. Παπανδρέου: «Δεν θα γίνουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης»). Συγκριτικά, οι άλλες μεσογειακές χώρες που εντάχθηκαν την ίδια περίπου εποχή (Ισπανία, Πορτογαλία 1986) αξιοποίησαν την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά προσελκύοντας αυξημένες ξένες επενδύσεις, επένδυσαν στις μεταφορές, αύξησαν το ανθρώπινο κεφάλαιό τους με αποτέλεσμα να συγκλίνουν με τις πιο προηγμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι το 1981 η Ελλάδα και η Ισπανία είχαν κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. περίπου στο 70% του ευρωπαϊκού μέσου όρου και η Πορτογαλία κάτω από το 60%. Το 1990 η Ελλάδα είχε πέσει περίπου στο 60%, η Πορτογαλία είχε ανεβεί στο 61% και η Ισπανία είχε εκτιναχθεί σχεδόν στο 80%.
V. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1990-1993.
Η οικονομική πολιτική που ακολουθήθηκε από τη Κυβέρνηση της Ν.Δ. το 1990-1993, έδωσε πολύ μεγάλη έμφαση στις διαρθρωτικές παρεμβάσεις στην οικονομία, παρεμβάσεις δηλαδή που έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα. Προκειμένου να αποτιμήσουμε αυτή την πολιτική, πρέπει πρώτ' απ' όλα να λάβουμε υπόψη μας τους περιορισμούς κάτω από τους οποίους υλοποιήθηκε η πολιτική αυτή και την κατάσταση της οικονομίας το 1990.
Εν συντομία μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής : Το πρώτο πρόβλημα που είχε να αντιμετωπίσει η Κυβέρνηση της ΝΔ ήταν ότι παρουσιάζονταν φοβερά έντονες στρεβλώσεις στην διάρθρωση της οικονομίας και ουσιαστική παράλυση πολλών θεσμών - μηχανισμών της λειτουργίας της οικονομίας, με τις παρεμβάσεις που είχαν γίνει κυρίως, στη δεκαετία του 1980.
Οι παρεμβάσεις του κράτους κυρίως είχαν δημιουργήσει προβλήματα σε σειρά από παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας και εμπόδιζαν ουσιαστικά την επιτυχή δραστηριοποίηση του ιδιωτικού τομέα, εμπόδιζαν τις επενδύσεις και την αύξηση της απασχόλησης, από τον ιδιωτικό τομέα τουλάχιστον.
Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα το 1990 ήταν οι μεγάλες μακροοικονομικές ανισορροπίες που είχε προκαλέσει πάλι κυρίως η πολιτική της δεκαετίας του 1980. Και η μεγαλύτερη ανισορροπία βέβαια εστιαζόταν στα δημόσια οικονομικά, όπου υπήρχαν τα τεράστια ελλείμματα. Το 1989 το έλλειμμα του δημόσιου τομέα ήταν πάνω από το 20% του ΑΕΠ με επίσημο συνολικό δημόσιο χρέος της τάξεως του 100% του ακαθάριστου εγχώριου προιόντος και ανεπίσημο κρυφό δημόσιο χρέος της τάξεως του 20% - 30% του ΑΕΠ, κρυμμένο σε διάφορες τράπεζες, οργανισμούς καταπτώσεις εγγυήσεων και τα λοιπά. '
Ενα τρίτο μεγάλο πρόβλημα ήταν το χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης της δημόσιας οικονομικής και κοινωνικής υποδομής. Ελάχιστα μεγάλα έργα οικονομικής υποδομής έγιναν στη δεκαετία του 1980. Η δεκαετία του 1980 ξεκίνησε με τη ματαίωση του μετρό, του αεροδρομίου των Σπάτων και δεν έγιναν ούτε μεγάλοι δρόμοι (ο δρόμος Αθήνας-Θεσσαλονίκης έμεινε στην κατάσταση της δεκαετίας του '70). Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς ένα μεγάλο έργο οικονομικής υποδομής, κάτι που να βοηθάει τις επιχειρήσεις δηλαδή, κάποιο έργο μεταφοράς, τηλεπικοινωνιών, κλπ.
Και το τελευταίο μεγάλο πρόβλημα που υπήρχε στις αρχές της δεκαετίας του '90, ήταν η αντιοικονομική, αναποτελεσματική και αντικοινωνική λειτουργία των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, των συνεταιρισμών και βέβαια των κρατικοποιημένων επιχειρήσεων του Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων, του ΟΑΕ. Tα προβλήματα αυτά, είχαν τεκμηριωθεί επανειλημμένα από τους μεγάλους διεθνείς οργανισμούς που παρακολουθούν την Ελληνική οικονομία, με πιο πρόσφατες τις εκθέσεις του ΟΟΣΑ.
VI. Ποιοι ήταν οι στόχοι της πολιτικής που ακολουθήθηκαν μεταξύ 1990-1993:
Από τη μια μεριά ήταν η διαρθρωτική αναμόρφωση, κυρίως μέσω της μείωσης του ρόλου του κράτους μέσα στην Ελληνική κοινωνία, της απελευθέρωσης και ανάπτυξης των αγορών και της εξυγίανσης του δημόσιου τομέα και από την άλλη ήταν η μακροοικονομική προσαρμογή. Δηλαδή η προσπάθεια μείωσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και η αποπληθωριστική, νομισματική και συναλλαγματική πολιτική.
Αυτή η πολιτική δεν ήταν κάτι που εφευρέθηκε στην Ελλάδα. Είναι μια πολιτική που ακολουθείται στις περισσότερες χώρες του κόσμου, που αντιμετωπίζουν προβλήματα σαν της Ελλάδας. Ακολουθείται σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρωπαικής 'Ενωσης και σαν ενδιάμεσο στόχο αυτή η πολιτική έχει το να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των ιδιωτικών επενδύσεων, γιατί μόνο με τις επενδύσεις μπορούμε σαν χώρα να έχουμε οικονομική ανάπτυξη και μάλιστα μόνο μέσω των ιδιωτικών επενδύσεων. Και ο δεύτερος στόχος ήταν να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στον έλεγχο της οικονομίας και στην αξία του νομίσματος, γιατί η εμπιστοσύνη αυτή είναι η καλύτερη προυπόθεση και για την ταχεία ανάπτυξη και για τα χαμηλά επιτόκια.
Σταδιακά, άρχισε να αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη προς την Ελλάδα, και αυτό φάνηκε σε μια σειρά από δείκτες της οικονομίας που είναι ευαίσθητοι στις προσδοκόμενες εξελίξεις. Ποιοί είναι αυτοί οι δείκτες; 'Ενα ήταν το Χρηματιστήριο, που άρχισε πάλι μια ανοδική πορεία και μέσα στον Αύγουστο του 1993 είχε ανέβει περίπου 40%. Το ισοζύγιο πληρωμών, το οποίο βελτιώθηκε ραγδαία. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, που είναι η άλλη πλευρά του ισοζυγίου πληρωμών. Τα επιτόκια, τα οποία άρχισαν σιγά-σιγά να πέφτουν και βεβαίως η ισοτιμία της δραχμής, που κρατήθηκε σε ένα πολύ δύσκολο διεθνές περιβάλλον. Ωστόσο η βελτίωση δεν ήρθε μόνο μέσα από αυτούς τους δείκτες.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αναγόρευσε τον πληθωρισμό σε δείκτη επιτυχίας της πολιτικής της. Τον Οκτώβριο του 1993, ο πληθωρισμός, όπως τον μετράμε συνήθως με τον ρυθμό αύξησης τιμών καταναλωτή, έφτασε στο 12,3% έναντι 15% που ήταν τον Οκτώβριο του 1992 και 17,7% που ήταν τον Οκτώβριο του 1991. Το στοιχείο που δημιουργούσε τις θετικές προοπτικές στην οικονομία, ήταν οι σημαντικές διαρθρωτικές παρεμβάσεις που είχαν είτε πραγματοποιηθεί, είτε δρομολογηθεί. Χάρη σε αυτές τις παρεμβάσεις θεμελιώθηκαν οι βάσεις για την νέα αναπτυξιακή διαδιακασία στην Ελλάδα. Οι παρεμβάσεις αυτές σκόπευαν στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού και της παραγωγικότητας, καθώς και στην άρση των φορολογικών και των άλλων εμποδίων, που μείωσαν στο παρελθόν την αποδοτικότητα των μεγάλων κλάδων της οικονομίας.
Θα αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένες από αυτές τις παρεμβάσεις : 'Ενα ήταν το ουσιαστικό κλείσιμο του Οργανισμού Ανασυγκρότησης, που νόθευε τον ανταγωνισμό σε μια σειρά από κλάδους της οικονομίας και δεν επέτρεπε στις υγιείς επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν με ίσους όρους τις επιχειρήσεις που ανήκαν στον ΟΑΕ.
Η δεύτερη σημαντική διάρθρωτική παρέμβαση (που δεν ολοκληρώθηκε δυστυχώς) ήταν οι διαδικασίες της ιδιωτικοποίησης, όπως στην περίπτωση του ΟΤΕ, στην κινητή τηλεφωνία που ολοκληρώθηκε, στην παραγωγή ηλεκτικού ρεύματος που δεν ολοκληρώθηκε, αλλά είχε δρομολογηθεί, στον τουρισμό και σε μεγάλα αυτοχρηματοδοτούμενα έργα, όπως το αεροδρόμιο των Σπάτων.
Οι διαδικασίες αυτές βρίσκονταν σε αρκετά προχωρημένο σταδιο λίγο πριν την προκήρυξη των εκλογών του 1993.
Μια τρίτη σειρά διαρθρωτικών παρεμβάσεων είχε να κάνει με το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Υπήρχε βεβαίως ο τραπεζικός νόμος του 1992 και υπήρξε και η σημαντική απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων.
Με τις παρεμβάσεις αυτές και ο ανταγωνισμός ενισχύθηκε και έχουν τεθεί οι βάσεις για την υγιή μείωση του κόστους του χρήματος, καθώς οι 'Ελληνες καταναλωτές, αποταμιευτές και επενδυτές, είχαν αποκτήσει τη δυνατότητα ή να τοποθετήσουν τις αποταμιεύσεις τους όπου θέλουν ή σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου και με τους καλύτερους όρους που υπάρχουν παγκοσμίως.
Αυτό ήταν ένα χαρακτηριστικό που για πολλά χρόνια έλειπε από την Ελληνική οικονομία. Επιπλέον είχε ενισχύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον για την Ελληνική οικονομία και δεν είναι άσχετο με την -έστω και πρόωρη- άνοιξη του Χρηματιστηρίου που είδαμε τους τελευταίους μήνες της Κυβέρνησης της ΝΔ. Διότι ένα μεγάλο μέρος της ζήτησης για μετοχές Ελληνικών επιχειρήσεων ήταν από το εξωτερικό και μάλιστα από θεσμικούς επενδυτές.
Μια τέταρτη κατηγορία διαρθρωτικών περεμβάσεων της κυβέρνησης 1990-1993 είχε να κάνει με την πλήρη απελευθέρωση των τιμών όλων των αγαθών και των υπηρεσιών, που παράγονται στον ιδιωτικό τομέα και παράλληλα υπήρξε και ενίσχυση (και αυτό είναι πολύ σημαντικό) των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, χωρίς άμεσες παρεμβάσεις του κράτους, που και τον ανταγωνισμό νωθεύουν, αλλά και τα συστήματα του μηχανισμού των τιμών.
VΙI. Οι εκθέσεις του Δ.Ν.Τ. και του Ο.Ο.Σ.Α. για τις οικονομικές πολιτικές ΑΝΔΡΕΑ!
Οι πλέον έγκυροι διεθνείς οργανισμοί, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και ο ΟΟΣΑ, είχαν διαπιστώσει την πλήρη αποτυχία της οικονομικής πολιτικής κατά τη δεκαετία του 1980 :
"Η οικονομική κατάσταση της Ελλάδος χειροτέρευσε σημαντικά την δεκαετία του 1980. Ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν καχεκτικός, λόγω χαμηλών επενδύσεων και διάχυτων διαρθρωτικών δυσκαμψιών, ενώ ο πληθωρισμός και τα ελείμματα του ισοζυγίου πληρωμών παρέμειναν υψηλά. Αυτά βελτιώθηκαν μόνο προσωρινά με την υιοθέτηση ενός σταθεροποιητικού προγράμματος το 1986 - 1987 το οποίο στήριξε η Κοινότητα, καθώς η εφαρμογή του προγράμματος ήταν ελλειπέστερη από την αναμενόμενη". ('Εκθεση ΔΝΤ, Μάιος 1993).
"Η επίδοση της Ελληνικής οικονομίας από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ήταν ιδιαίτερα απογοητευτική, με χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ (1 1/2 ετησίως) και υψηλό πληθωρισμό (μέσος όρος 18%). Διαρθρωτικά εμπόδια, μη παραγωγικός κρατικός μηχανισμός και ακατάλληλες πολιτικές, οδήγησαν σε σημαντικές μειώσεις της βιομηχανικής παραγωγής και απώλειες στο εξαγωγικό εμπόριο. Τα υπέρογκα δημόσια ελλείμματα (σχεδόν 14% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο) έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση των μακροπρόθεσμων τάσεων". ('Εκθεση ΟΟΣΑ, Σεπτέμβριος 1993).
Οι ίδιοι οργανισμοί αναγνώρισαν την θετική πορεία της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης της ΝΔ της περίοδο 1990 - 1993 και ζήτησαν με επιμονή τη συνέχιση της πολιτικής αυτής :
"Η Ελλάς έχει κάνει τώρα σημαντικά βήματα προς την μείωση των σημαντικών οικονομικών ανισορροπιών που χαρακτηρίζουν την οικονομία της... Η εμμονή στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών αλλαγών είναι κρίσιμης σημασίας τόσο για τον στόχο της Ελλάδος να συγκλίνει με τους Κοινοτικούς της εταίρους, όσο και για την επίτευξη μόνιμης οικονομικής ανάκαμψης". ('Εκθεση ΔΝΤ, Μάιος 1993).
"Υποστηριζόμενη από την περιοριστική μακροοικονομική πολιτική και από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η Ελληνική οικονομία μπήκε σε μία περίοδο προσαρμόγής το 1991, μετά από τουλάχιστον 10 χρόνια πολύ χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης και μεγάλων και αυξανόμενων ανισορροπιών. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι σημαντική, όπως αποδεικνύεται από την μεγάλη μείωση των δανειακών αναγκών του δημόσιου τομέα μεταξύ του 1990 και του 1992 (από 21% σε 10 3/4% του ΑΕΠ), του πληθωρισμού (από 19 1/2% σε 15%) και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (από 5 1/4% του ΑΕΠ σε 2 3/4%). Μετά από δέκα χρόνια αρνητικών διαφορών στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ, τούτο αυξήθηκε με ρυθμό 1,4% το 1992, που αντιστοιχεί με τον μέσο όρο της ΕΟΚ. Αμέσως μετά την εκλογή της τον Απρίλιο του 1990 η Κυβέρνηση, εκτός από τον περιορισμό της μακροοικονομικής πολιτικής, υιοθέτησε ένα ευρύ πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Σκοπός του προγράμματος ήταν η άρση των εμποδίων στην ανάπτυξη και περιελάμβανε την βιομηχανική αναδιοργάνωση, την απελευθέρωση των αγορών, την απελευθέρωση των χρηματαγορών και την μερική ιδιωτικοποίηση δημοσίων επιχειρήσεων. Με τον τρόπο αυτό σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στη μείωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και των διαρθρωτικών προβλημάτων. Υπό την προυπόθεση συνέχισης της πολιτικής αυτής, αναμένονται περαιτέρω βελτιώσεις εντός των επόμενων 18 μηνών. Είναι επιβεβλημένη η διατήρηση της περιοριστικής μακροοικονομικής πολιτικής, ενώ οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να επιταχυνθούν, με έμφαση σε αυτές που θα έχουν σαν αποτέλεσμα τη δημοσιονομική εξυγίανση και την αύξηση της παραγωγικότητας του δημόσιου τομέα, όπως ορίζεται στο πρόγραμμα σύγκλισης της Ελλάδος". ('Εκθεση ΟΟΣΑ, Σεπτέμβριος 1993).
στη συγγρου δεν εξηγητε διαφορετικα 
οταν σου ειπα οτι σε λιγο θα ζητησεις και συγνωμη στο καραμανλη τον επανιδρυτη του κρατους για κατι μαλακες σαν και εσενα μιλαγα.περιμενε τωρα τον τρελαντωνη να σωσει το κρατος με τις επενδυσεις που θα φερει 
