www.alerta.gr/archives/12288?fbclid=IwAR2KtWI1skX3OI4p7AtAxedtL-_svXr9vUytubryuseKmnPf7QFY2r_Yz3w]1821: Το ουρλιαχτό της ελευθερίας[/url]
Κανένας δεν επαναστατεί επειδή έτσι του κάπνισε, επειδή δεν είχε τίποτα καλύτερο να κάνει, επειδή βαριόταν αφόρητα μια κάποια μέρα της ζωής του. Κανένας δεν εξεγείρεται επειδή το διάβασε σε κάποια βιβλίο, επειδή πέρασε χρόνια να αναρωτιέται γι’ αυτό. Κανένας δεν μπαίνει στη φωτιά ρισκάροντας τη ζωή του επειδή ένα θεωρητικό σχήμα του είπε πως πρέπει να ρισκάρει τη ζωή του. Κανένας·
ο άνθρωπος γίνεται επαναστάτης γιατί δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά, γιατί είναι α π ε λ π ι σ μ έ ν ο ς.
Η επανάσταση του 1821 έγινε από τους απελπισμένους. Μπορεί να την οραματιστήκαν κάποιοι έμποροι από την Οδησσό, μπορεί να την σκέφτηκαν κάποιοι εμιγκρέδες αστοί στο Παρίσι, μπορεί να την στήριξαν κάποιοι προύχοντες ντόπιοι φεουδάρχες και καλαμαράδες, μπορεί να την σιγόνταραν κάποιες ξένες κυβερνήσεις, μπορεί να την πόθησαν ρομαντικοί διανοούμενοι και ποιητές· όλοι αυτοί είχαν —βέβαια— τους λόγους τους. Όμως
η επανάσταση δεν θα γινόταν ποτέ αν η οργή της απελπισίας δεν σάρωνε τις ψυχές των καταπιεσμένων, αν ο κόμπος από την συσσωρευμένη αδικία δεν έπνιγε το λαιμό εκατοντάδων χιλιάδων απλών ανθρώπων, αν σε μια κρίσιμη στιγμή, ικανή να σπάσει το καταπιεστικό συνεχές του χρόνου, το πάθος για το οριστικό σπάσιμο των αλυσίδων δεν γινόταν η ηχώ ενός μαζικού «ως εδώ».
Ελευθερία ή θάνατος, λοιπόν. Γιατί η επανάσταση που σπάει τη τζαμαρία της ιστορίας, γίνεται συλλογική πράξη όταν αυτοί που δεν αντέχουν πια το βάρος των αλυσίδων, αποφασίζουν να παλέψουν με μόνο όπλο της ζωή τους —το μόνο πράγμα που έχουν, άλλωστε— για το μόνο πράγμα που αξίζει να παλεύει κανείς: για την ελευθερία.
Η ελευθερία έρχεται με το μαχαίρι στα δόντια —έλεγε μια παλαιά προκήρυξη— με την ανειρήνευτη μανία να σπάσει τις αλυσίδες, όλες τις αλυσίδες. Γι’ αυτό και καμία επανάσταση, όσες ένδοξες σελίδες και αν έγραψε, όσες μάχες και να έδωσε, δεν δικαιώθηκε ποτέ οριστικά. Όσο η αδικία επιμένει, όσο η παλαιά τάξη επιστρέφει παίρνοντας διαρκώς νέες μορφές,
όσο η καταπίεση, ο αποκλεισμός, η βία, ο πόνος και η εξαθλίωση γίνονται το υστερόγραφο της εξουσίας, τόσο συνεχίζει να είναι δίκαιο να εξεγείρεσαι· να είναι δίκαιο να επαναστατείς.
Σήμερα —δυστυχώς— ξέρουμε την παραδοξότητα του αγώνα, τον αντεστραμμένο μύθο της επανάστασης.
Ξέρουμε πως η επανάσταση που ηττάται γίνεται μνήμη — παρακαταθήκη για το αύριο, η επανάσταση που «κερδίζει» γίνεται κράτος· μια νέα μορφή της παλαιάς αδικίας. Μετά την επανάσταση έρχονται οι ειδικοί να μας μιλήσουν για το “νόημά” της, να μας “διαφωτίσουν” για τα ποίος, τα πού και τα γιατί της ιστορίας, να μας νομοθετήσουν για τα αγαθά της ελευθερίας που κέρδισαν οι αγώνες και να μας υπενθυμίσουν πως «σήμερα …δεν είναι καιρός για επαναστάσεις», πως «σήμερα ζούμε στον καλύτερο δυνατό (θαμαστό καινούργιο) κόσμο».
Ας μην είμαστε αφελείς.
Το ποια θα είναι η έκβαση μιας επανάστασης, το αν «θα γίνει μνήμη ή θα γίνει κράτος», το αν θα παγιώσει έστω κάποιες κατακτήσεις για τους ανέλπιδους που έβαλαν το κεφάλι τους στο ντορβά ή αν απλά η αδικία θα πάρει νέες, πιο σκληρές μορφές,
είναι κάτι που κρίνεται στο εσωτερικό της επανάστασης. Αυτό έγινε και στην επανάσταση του 21’. Γιατί οι επαναστάτες έχουν τη δυστυχία να μην πολεμούν μόνο τους εχθρούς τους, έχουν και τους “φίλους” τους να αντιμετωπίσουν. Κολαούζους που τρέχουν σαν τους χρηματιστές του λονδρέζικου Σίτι να κεφαλαιοποιήσουν τα κέρδη της νέας εξουσίας, όταν το αίμα τρέχει στους δρόμους, όταν επικρατεί γι’ αυτούς αυτή η υπέροχη “μεγάλη αναταραχή”.
Κι όμως αυτοί
οι κολαούζοι θα οικοδομήσουν το νεοελληνικό κράτος και την ιδεολογία του: τον εθνικισμό. Αυτοί οι κολαούζοι θα οικοδομήσουν τη μυθολογία της επανάστασης, μια κατασκευασμένη αφήγηση γεμάτη ψέματα, στρεβλώσεις και παραμύθια. Αυτοί οι κολαούζοι, που αφού πρώτα φίμωσαν, εκτέλεσαν, φυλάκισαν ή καταδίκασαν στην εξαθλίωση τους επαναστάτες, μετά τους έστησαν ανδριάντες και μας είπαν τι δήθεν οραματιστήκαν αυτοί που κάποτε βγάλανε τα σπαθιά απ’ τα θηκάρια. Γιατί οι κολαούζοι έπνιξαν την επανάσταση μέσα στα σπλάχνα του νεοελληνικού κράτους όπως ο πρωτομάστορας τη γυναίκα του στα θεμέλια του γεφυριού της Άρτας.
200 χρόνια μετά την επανάσταση του 21 επίσημοι θεσμοί, εθνικιστικοί όμιλοι, μαζικά μίντια και κρατικοί οργανισμοί, επιχειρούν με έναν κατακλυσμό εκδόσεων, συνεδρίων, εκδηλώσεων και κακόγουστων θεαμάτων,
να πνίξουν την α λ ή θ ε ι α της επανάστασης. Εθνικιστές, κοσμοπολίτες και (νεο)φιλελεύθεροι, παρά τις διαφορές τους, συμφωνούν σε ένα πράγμα: στην πλήρη απαξίωση του διαχρονικοί δικαίου των επαναστατών, στην πλήρη ισοπέδωση των πολλαπλών αληθειών των καταπιεσμένων, των πληθυντικών (εν τέλει) επαναστάσεων του 1821.
Γιατί την επανάσταση δεν την έκανε —δεν την κάνει ποτέ— ένα ενιαίο υποκείμενο· όσο κι αν οι θεωρίες προσπαθούν να το κατασκευάσουν. Ένα υποκείμενο με ενιαία γλώσσα, θρησκεία και εθνική συνείδηση. Γιατί το 21 εξεγέρθηκαν ετερόκλητα πλήθη καταπιεσμένων: γυναίκες και άνδρες, Αρβανίτες, Ρωμιοί, Βλάχοι και Σλάβοι, ψαράδες, εργάτες και κολίγες, κυνηγημένοι κλέφτες και δούλοι, νησιώτες, πεδινοί και ορεσίβιοι, άνθρωποι με διαφορετικές γλώσσες, με άλλες κουλτούρες, φορεσιές, με διαφορετικές μουσικές και τραγούδια.
Δεν υπήρξε λοιπόν κάτι ενιαίο, παρά μόνο η γενική αίσθηση της κοινωνικής αδικίας που συμπυκνώνει την επαναστατική πράξη και οραματίζεται έναν νέο, πιο δίκαιο κόσμο: έναν κόσμο που θα χωράει όλους τους (διαφορετικούς) κόσμους.
Επιχειρώντας ένα μικρό αντίβαρο στον ορυμαγδό των εκδηλώσεων
αποφασίσαμε να διοργανώσουμε ένα διεθνές συνέδριο, με ορίζοντα το φθινόπωρο του 2021, με στόχο να αναδείξουμε όλες τις έντεχνα συσκοτισμένες πληθυντικές αλήθειες της επανάστασης. Επιχειρώντας να αναδείξουμε την διαχρονικότητα της επανάστασης ως κραυγής των καταπιεσμένων, ως ουρλιαχτού της ελευθερίας.
———————————————————————
Ακολουθεί το κάλεσμα του Συνεδρίου. Περισσότερες πληροφορίες στο σύνδεσμο:
